Morgunblaðið - 29.04.1978, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. APRÍL 1978
13
verður ekki fjallað um mismunun
atvinnuve^a sérstakle(;a, sem er
stórmál út af fyrir sík).
Tölur sýna að fjármunamyndun
hér á landi hefur aukist til muna
ntiðað við þjóðarframleiðslu á
undanförnum áratugum en sam-
tíniis hefur dregið úr ha(;vexti. A
sama tíma of; fjárntunamyndun
hefur aukist um þriðjunf; að tiltölu
skilar hún minna af sér fyrir
þjóðarbúið. Þetta þýðir að sjálf-
sögðu að fjárfestingarnar hafa
ekki verið valdar næftilega vel til
að tryjtKja aukinn hagvöxt.
Að(;anj;ur að ódýru fjármaf;ni
miðað við verðbólgu hlýtur að
valda hér miklu unt bæði hjá
einstaklingum, fyrirtækjum Of;
hinu opinbera.
Það er heldur enj;in tilviljun að
sjóðum og peningastofnunum hef-
ur fjölgað á undanförnum árum og
að fjármiðlunin er orðin óþarflega
dýr. Samkeppni unt fjármagnið á
sífellt minhi peningamarkaði í
raunverulegum verðmætum hefur
leitt til þess að ýmsir hópar telja
sér hag í því að kljúfa sig út úr
til að geta tryggt sér ákveðinn
hluta kökunnar. Þessar nýju
peningastofnanir verða gjarnan
einhæfar og geta ekki dreift
áhættu sent skyldi. Þróun í nálæg-
um löndunt virðist vera í hina
áttina, til færri og öflugri
peningastofnana.
Lægri vextir,
en hvað svo?
Til einföldunar má tala um
tvenns konar hlutverk vaxta,
annars vegar þau áhrif sem vextir
hafa á hag sparifjáreigenda og'
lántakenda, en hins vegar þau
áhrif sem vextir hafa á frarn-
leiðsluöflun í þjóðfélaginu og þar
með framfarir og hagsæld.
Lækkun vaxta hlýtur að jafn-
gilda tilfærslu tekna frá sparifjár-
eigendum til lántakenda. Þessi
staðhæfing gildir jafnvel þótt
hægt væri að sýna fram á að
vaxtalækkunin hefði ekki áhrif á
upphæð sparifjár.
Sú fullyrðing að vextir hafi ekki
áhrif á þann hluta spörunar sem
fer um hendur innlánsstofnana
stangast á við þá staðreynd að
bankakerfið hefir skroppið saman
um þriðjung miðað við þjóðar-
framleiðslu undanfarin sex ár.
Lækkun vaxta dregur úr fjár-
magnskostnaði fyrirtækja (og
annarra) lántakenda) til skamms
tíma. Hvort hún dregur úr
heildarkostnaöi þegar til longdar
lætur er annað mál. Það fer eftir
því hvort aðrir kostnaðarliðir
hækka meira eða minna vegna
hærri launakrafna og meiri
verðbólgu. Reynslan sýnir að lágir
vextir stuðla að aukinni þenslu.
Háir vextir og rnikil verðbólga
fylgjast því að til lengdar.
Það má segja, eins og dr. Magni,
að hærri vextir hér á landi en í
samkeppnislöndunum fái ekki
staðist nema með leiðréttingu á
gengisskráningu. Þetta gildir vita-
skuld almennt, ef allir kostnaðar-
liðir fyrirtækja leiða samanlagt til
meiri verðbólgu en annars staðar.
Ekki kemur á óvart að fyrirtæki
bendi á þá leið að lækka vexti til
að draga úr tilkostnaði og bjóði
jafnvel launþegum hærra kaup í
staðinn á kostnað þriðja aðilja.
Launþegasamtökin hafa eðlilega
ekkert á móti þessari leið. Á
hliðstæðan hátt hafa ýrnsir út-
gerðarmenn og stjórnmálamenn
bent á lækkun annarra rekstrar-
liða, svo sem olíu og skipáviðgerða.
Þeir aðiljar, sem með þessurn
hætti eiga að bera þungann, geta
þó yfirleitt borið hönd fyrir höfuð
sér með styrk eigin hagsmunasam-
taka. Oðru máli gegnir um spari-
fjáreigendur. Þeir hafa engin
hagsmunasamtök. Það hlýtur því
að vera hlutverk hins opinbera að
gæta hagsmuna þeirra og reyndar
jafnframt þjóðarheildarinnar. Sé
það ekki gert hljóta si>arifjáreig-
endur að bregðast við með því að
draga úr framlagi sínu, sparnaðin-
um. Þetta er einmitt það sem
gerðist á árunurn 1972—1975 og
brýna nauðsyn bar til að sporna
t;egn.
Afleiðing vaxandi bils milli
ávöxtunar sparifjár og verðbólgu
leiddi til meiri ríkisforsjár og
minni frjáls sparnaðar.
Hið opinbera gat í skjóli aðstöðu
sinnar þvingað frant sparnað með
skattiagningu og skyldusparnaði
og yfirborðið á peningamarkaðn-
um með spariskírteinaútgáfu.
Atvinnulífið varð háðara ríisaf-
skiptum en áður. Menn geta svo
dregið sínar eigin ályktanir af
ágæti þvílíkra tilfærslna í ljósi
fyrri reynslu.
En hvernig verður verðbólgunni
framhald á bls. 30
Sendibílstjór-
ar mótmæla
síhækkandi
kostnaði
„Trausti", félag sendibílstjóra,
hélt aðalfund sinn þann 2. apríl
síðastliðinn. Fundurinn var fjöl-
mennur.
Mikil gagnrýni kom fram á
hækkandi tilkostnaði, einkurn af
völdum opinberra aðilja. Eftirfar-
andi ályktun var gerð einróma:
„Fjölmennur aðalfundur Trausta,
félags sendibílstjóra, mótmælir
harðlega þeint svívirðilegu
hækkunum á þingskatti, bifreiða-
tryggingum o.fl., sem stjórnvöld
hafa lagt blessun sína yfir.og
skorar á þau að standa fast á móti
frekar hækkunum á þessum lið-
um.“
Mikill áhugi er nú hjá leigubíl-
stjórum um land allt að kanna
möguleika á nýju tryggingafélagi,
sem leij;ubílstjórar o.fl. gætu
sameinast um í því augnamiði að
lækka tryggingaiðgjöldin.
Á síðasta landsþingi var kosin
nefnd til þess að kanna þessi ntál.
Orð krossins
Fagnaðarerindið verður boðað frá Trans World
Radio, Monte Carlo, á hverjum laugardags-
morgni kl. 10,00—10.15.
Sent verður á stuttbylgju 31 metra, (9.5 M HZ.)
Orð krossins. pósh. 4187, REYKJAVÍK.
Utankjörfundar-
atkvæðagreiðsla
í Reykjavík vegna sveitarstjórnarkosninga 1978
hefst sunnudaginn 30. apríl n.k.
Kosið verður í Miðbæjarskólanum alla virka daga
kl. 10—12, 14—18 og 20—22, sunnudaga og
helgidaga kl. 14—18.
Mánudaginn 1. maí n.k. verður aöeins kosiö kl.
10—12.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Morgunblaðið óskar
eftir blaðburðarfólki
Austurbær
Sóleyjargata.
Vesturbær
Ægisíöa.
Upplýsingar í síma 35408
ttrgtmÞIfifrife

f EFÞAÐERFRÉTT- NÆMTÞÁERÞAÐÍ MORGUNBLAÐINU
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 16., 19. og 21. tölublaöi
Lögbirtingablaösins 1978 á hluta í Auðbrekku 19,
þinglýstri eign Páls Sæmundssonar, til slita á
sameign hans og Bjarneyjar Sighvatsdóttur, fer
fram á eigninni sjálfri föstudaginn 5. maí 1978 aö
kröfu sameiganda, Bjarneyjar Sighvatsdóttur.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
UTANKJÖRFUNDAR-
ATKVÆÐAGREIÐSLA
í KÓPAVOGI
Utankjörfundaratkvæðagreiðsla í Kópavogi
vegna bæjarstjórnarkosninganna 28. maí 1978
hefst sunnudaginn 30. apríl n.k. og veröur fram
á kjördag hinn 28. maí.
Opiö veröur eins og hér segir:
Mánudaga til föstudaga kl. 10—15 og kl. 18—20,
laugardaga kl. 10—12, 13—15 og kl. 18—20 og
sunnudaga kl. 10—12.
Kosningin fer fram á lögreglustööinni í Auö-
brekku 57, 1. hæö.
Uppstigningardag 4. maí og annan í hvítasunnu
15. maí verður opiö kl. 10—12.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Kappræóufundur
í Njarðvík
Samband ungra sjálfstæöismanna og Æskulýösnefnda Alþýöu-
bandalagsins gangast fyrir kappræöufundi í Stapa, Njarövík,
sunnudaginn 30. apríl klukkan 14.30 í Stapa, Njarövík, sunnudaginn
30. apríl klukkan 14.30 um efniö.
Höfuðágreiningur íslenskra stjórnmála
efnahagsmál — utanríkismál
Fundarstjórar veröa Kristbjörn Albertsson af hálfu S.U.S., og Jóhann Geirdal af
hálfu ÆnAb.
Ræöumenn S.U.S.:
Friðrik Sophusson, Anders Hansen og Hannes H. Gissurarson.
Ræöumenn ÆnAb.:
Arthúr Morthens, Guðmundur Ólafsson og Svavar Gestsson.
Sjálfstæöisfólk í Reykjaneskjördæmi er eindregiö hvatt til aö fjölmenna og mæta
stundvíslega. Ath.: Ferð er frá Umferöarmiöstööinni klukkan 13.30.
s.u.s.
Friðrik Sophusson.
Anders Hansen.
Hannes H. Gissurarson.