Morgunblaðið - 20.05.1978, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. MAI 1978
HVERT A AÐ AKA
Austurríki
Það er svo ánægjulegt að aka á
þjóðvegunum í Austurríki, að
maður tekur naumast eftir hættun-
um, sem fylgir því að vera á ferð
í bifreið í því landi. En maður
sk.vldi þó hafa þessa hættu í huga,
því opinberar tölur sýna, að Aust-
urríkismenn eru næst verstu öku-
menn í Evrópu. Þegar komið er út
úr borgunum, virðast hætturnar í
umferðinni vera ósköp smávægileg-
ar. Þjóðvegirnir liðast um yndisleg
héruð, og á það alveg sérstaklega
við svæðin suð-austur af Salzburg.
Það er alls staðar leikur einn að fá
sér eitthvað í svanginn með litlum
fyrirvara, en það er kannski ekki
alltaf svo auðvelt að borga fyrir
matinn. Fólk er afar vingjarnlegt í
viðmóti, og það skaðar ekki að
kunna ofurlítið fyrir sér. í þýzku.
Þjóðvegirnir í Austurríki eru egg-
sléttir og merking á leiðum er
framúrskarandi góð. Enda þótt
Austurríkismenn virðist viðmóts-
þýðir og vel menntaðir, þá má samt
ekki búast við því, að þjónusta við
ferðalanga sé að sama skapi
prýðileg. Til þess að komast hjá
öllum vandræðum, er alveg bráð-
nauðsynlegt að hafa gert áætlun
fyrirfram: sem sé að vita hvað skuli
gera, hvert skuli aka og hvernig
unnt sé að komast á ákvörðunar-
stað, — því það er heldur óráðlegt
að ætla sér að leita upplýsinga um
allt slíkt með því að stöðva bílinn
einhvers stgðar á vegarbrún ög
takatil að spyja aðvífandi Austur-
rllfísmenn ráða. Það er dásamlegt
að fara í grasaferðir í Austurríki
með nestispakkann sinn og borða
úti í guðs grænni náttúrunni.
Austurríkismenn eru afar hreyknir
af hinum _ósnortnu“ sveitahéruð-
um sinum.
Belgíska vegakerfið er hið þétt-
riðnasta í víðri veröld, og til allrar
hamingju er einnig ágætis hrað-
brautakerfi um landið, sem stöðugt
er verið að lengja. Þetta segja
Belgar sjálfir, því land þeirra er
eitt af þessum „gegnumgangs
löndum“; erlendir ökuþórar æða
gegnum Belgíu, án þess að gefa
merkisstöðum í þessu Iandi hinn
minnsta gaum, en of margir
alsaklausir Belgíumenn sitja eftir
með sárt ennið og klessta bíla í
kjölfari þessara erlendu ökukappa.
Beyglaðir stuðarar og skrámaðar
hliðar belgískra bíla bera þögult
vitni um hamaganginn á þjóðveg-
unum í því Iandi. En við verðum
líka að hafa í huga, að það er aðeins
stutt síðan að belgískum ökumönn-
um var gert að skyldu að taka
ökupróf, áður en þeim er leyft að
setjast undir stýri á bifreið. Svo eru
viðgerðir á bifreiðum mjög dýrar í
Belgíu og bifreiðatryggingar eru
líka dýrar. En þrátt fyrir þessar
belgísku aðstæður allar, aka Belgar
furðu djarflega, og ökumáta þeirra
hefur verið lýst þannig, að þeir aki
svipað og „Italirnir, bara án ítalska
glæsibragsins". Það er þýðingar-
mikið að muna eftir því, að í Belgíu
eru töluð tvö tungumál. í norður-
hluta landsins eru öll umferðar-
merki á flæmsku, en í suðurhlutum
Belgíu á frönsku; auk þess bregður
fyrir þýzku á umferðarmerkjum í
austurhéruðum landsins. Staðar-
heiti geta komið manni ókunnug-
lega fyrir sjónir, ef ekki er fyrir
hendi svolítil undirstöðu-kunnátta
í sitt hvoru tungumálinu. Ósköp
algeng belgísk skyndipróf úti á
þjóðvegunum er t.d. að vita, að
Mechelen og Malines er einn og
sami staðurinn, alveg eins og
Kortrijk heitir Courtrai öðru nafni,
eða Bergen heitir öðru nafni Mons
og De Haan er sami staðurinn og
Le Coq. Ferðaskrifstofa ríkisins í
Belgíu afhendir ferðamönnum sér-
staka lista með staðarheitum á
frönsku og flæmsku, og á öllum
belgískum landabréfum eru inn-
lend staðanöfn á báðum málunum.
Ef maður er á leiðinni til einhvers
staðar í Belgíu, er eins gott að hafa
innprentað sér bæði nöfn staðarins
fyrirfram, því annars eyðir maður
oft óhemju tíma í að leita árang-
urslaust að réttu leiðinni. Þegar
lagt er af stað í ökuferðina gegnum
landið frá strönd Belgíu, þá er
hyggilegast að aka inn á hraðbraut
eins fljótt og unnt er. í borgum og
þorpum i norðurhluta Belgíu eru
göturnar en í dag lagðar kúptum
götusteinum, sem er heldur óþægi-
legir umferðar, og auk þess eru
þessar götur jafnan heldur þröng-
ar. Bílaframleiðendur eru teknir
upp á því að reyna ökuhæfni nýrra
bifreiðategunda á brústeinsgötun-
um í Belgíu, en það er alls engin
ástæða fyrir íslenzka bifreiðaeig-
endur að fylgja fordæmi beirra.
Hliðarbrautjr útaf hraðbrautunum
ern merktar greinilega rúmum
“hálfum km áður en komið er að
þeim. Neyðartalsímar eru með
tveggja km millibili. Bifreiðastæði,
benzín- og þjónustustöðvar eru með
stuttu og reglubundnu millibili við
hraðbrautirnar. Það eru yfirleitt
um 45 km á milli snarlstaða,
veitingahúsa eða mótela. Lýsingin
á öllu belgíska hraðbrautakerfinu
er ákaflega góð, gul glýjuvarnandi
ljós eru notuð í þessa lýsingu. Það
er ekki sérlega auðvelt að aka um
höfuðborgina Brússel; þar er alltaf
þung umferð og leigubílstjórarnir í
þeirri borg virðast láta sér fátt
fyrir brjósti brenna. Hringbrautin
umhverfis Brússel er enn ekki alveg
fullgerð, svo íslenzkum ökumönn-
um er ráðlegast að aka mest um
úthverfi borgarinnar, ef þeir eru á
leið um Brússel til Ardennafjall-
anna eða til Lúxemborgar. Það ber
að varast sem heitasta eld að lenda
í öngþveitinu í Brússel á aðalum-
ferðartímunum. Sama er raunar að
segja um borgina Antwerpen, sem
er sannarlega orðin önnum kafin
hafnarborg, og það er t.d. ekki orðið
með öllu vandalaust að aka um
göngin, sem liggja undir ánni
Scheldt, auk þess sem oft má reikna
með löngum töfum við þessi göng.
Þess má geta, að ökumenn eru ekki
látnir greiða neitt hraðbrautar-
gjald í Belgíu.
Danmerkur á mjög góðum vegum,
sem alls ekki eru svo tilbreytingar-
lausir, og það er gaman að taka
eftir vissum örfínum mun í lands-
laginu á hinum fjóru stærstu
eyjum. Annars er vatnasvæðið á
Jótlandi miðju mjög skemmtilegt
yfirferðar, sérstaklega sveitirnar í
kringum Skandeborg, og það má
t.d. nefna krána í Ans sem alveg
prýðilegan áningarstað. Það er
yfirleitt hægt að mæla með dönsku
kránum, því þar er hægt að fá
veitingar á hóflegu verði í vistlegu
umhverfi, þótt ytra útlit húsanna
sé ekki alltaf sérlega aðlaðandi.
Danir eru vingjarnlegir og bros-
mildir, en þeir hafa svo sannarlega
sínar vissu umgengnisreglur: mað-
ur skyldi t.d. aldrei gera tilraun til
að setjast við borð í veitingahúsi,
þar sem Danir sitja fyrir, jafnvel
þó öll önnur borð séu upptekin, það
taka þeir heldur óstinnt upp.
Smurða brauðið danska er orðið
reglulegur þjóðarréttur, sem Danir
sjálfir bera mestu virðingu fyrir;
það á að borða danskt smurt brauð
hátíðlega og dreypa á Álaborg-
ar-ákavíti með matnum, en þó mjög
í hófi, því styrkleiki drykkjarins
segir fljótt til sín undir stýri.
Finnland
Það er hejdur íítið vit í að taka
bíbnn sinn með frá Islandi til
Finnlands. Leiðin er einfaldlega of
löng, dýr og erfið til þess að það
borgi sig að flytja kerruna á tveim
ferjum, fyrst með Smyrli til
Björgvinar og svo með ferjunni frá
Stokkhólmi til Ábæjar í Finnlandi.
Annars má heldur ekki gleyma
hraðskreiðustu bílaferju í heimi:
Finnjet, sem gengur á milli Ham-
borgar og Helsingfors, og hrein
unun er að ferðast með. Flestir
útlendingar hrífast mest af Suð-
ur-Finnlandi, en þar er landslagið
meira vötn en þurrlendi. Það má
því teljast ráðlegt að fljúga til
Sjöskoga-flugvallarins við Helsing-
fors og taka bílaleigubíl til þess að
aka til staða eins og Borgár eða
Punkaharju. Finnsk staðarnöfn eru
mörg hver svo flókin, að maður
verður að vera allt að því skyggn
til þess að geta stautað sig fram úr
skiltunum. Leyfilegt áfengismagn í
blóði ökumanns í Finnlandi er
ekkert. Hafðu það hugfast!
Danmörk
Það er yfirleitt ánægjulegt að
aka um hin vinalegu sveitahéruð
Frakkland
Að aka um Frakkland í bílnum
sínum er í engu frábrugðið því að
aka um önnur lönd á meginlandi
Evrópu, nema hvað tungumálið er
öðru vísi og maturinn í miklu
hærra gæðaflokki. Landslagið er
ákaflega fjölbreytt og sama er í
rauninni hægt að segja um þjóð-
vegina sjálfa, því þeir eru ekki bara
blátt strik og sléttir fletir. Frakk-
land er svo sannarlega eitt af beztu
löndum heims til þess að aka um
utan við alfarabrautir eða á hinum
svonefndu „autre routes" eins og
hinn prýðilegi Michelin-leiðarvísir
orðar það. Frönsku sýsluvegirnir
eru til fyrirmyndar — þeir eru
merktir með gulum og hvítum
línum á kortinu — og það getur vel
borgað sig að taka þá með í
aksturs-áætlunina þvert yfir
Frakkland og njóta þannig fjöl-
breyttara landslags og allt annarra
staða en getur að líta, séð frá
frönsku hraðbrautunum. Á þessum
sýsluvegum þarf maður svo sem
ekki að aka á neinum líkfylgd-
ar-hraða. Það er einnig vert að hafa
í huga vissa landshluta Frakklands,
þar sem umferð er að öllu jöfnu
fremur lítil eins og t.d. Bretagne og
einnig landræman, sem er á milli
Autoroute 4 og 6 frá París
norð-austur að Vogesafjöllum og
Júrafjöllum. Frakkland getur stát-
að af 3191 Logis de France, sem eru
ákaflega vistleg og fremur ódýr
gistihús í minni borgum landsins
og út til sveita. Það eru annars
ýmsar reglur í gildi á frönskum
þjóðvegum, sem betra er að gefa
gaum: bílabelti er t.d. skylda að
nota; stundum sér maður þau
dingla lauslega yfir öxlinni á
frönskum bílstjórum og farþegum,
þangað til einhver gefur viðkom-
andi lögbrjótum hressilegt merki
með því að blikka ljósunum. k
fjallavegum hefur sá bíllinn, sem er
á leiðinni upp brekku, alltaf
réttinn, nema — vel að merkja —
ef bíllinn á niðurleið er stór og
þungur, þá á hann réttinn! Sektir
fyrir umferðarbrot eru greiddar á
staðnum og geta verið allt að 600
frönkum; og svo eru líka hraðatak-
mörk bæði á hraðbrautum og á
venjulegum þjóðvegum í Frakk-
landi, — að sögn. .
Holland
Það er ósköp auðvelt að aka um
Holland. Vegirnir liggja um renni-
slétt landið, þráðbeinir og grand-
gæfilega merktir, og greinargóð
skilti vísa veginn til hvers og eins
smástaðar svo það er alls engin
hætta á, að maður villist í Hollandi.
Þótt þetta sé lítið land, þá er samt
bráðnayðsynlegt að hafa undir
höndum gott kort af landinu í
stórum mælikvarða: 1:350.000 er
mun betra heldur en 1:500.000. Ef
ekki skyldi vera unnt að fá kort af
Hollandi í stærri mælikvarðanum í
verzlunum hér heima, áður en lagt
er af stað, þá væri skynsamlegt að
kaupa það um leið og komið er til
Hollands. í Hollandi eru allar
vegalengdir mun styttri heldur en
maður ímyndar sér. Á hraðbraut-
unum renna skiltin með staðar-
nöfnum svo hratt framhjá, að
maður verður að hafa alla gát á til
þess að missa nú ekki af hliðarveg-
inum til þess staðar, sem verið er
að aka til innanlands. Í öllum
hollenzkum borgum eru VVV-skrif-
stofur (þ.e. Ferðaskrifstofa hol-
lenzka ríkisins), og þar er hægt að
fá yfirlitskort af borgum og alls
konar bæklinga á ýmsum tungu-
málum, um allt það sem er
áhugavert að sjá í Hollandi. Það er
unnt að aka utan við flestar
hollenzkar borgir, en innanbæjar
eru flestar götur einstefnuaksturs-
götur og þar er alltaf mikið af
skurðum og síkjum, sem í fljótu
bragði virðist vera ómögulegt að
aka yfir. Ef bifreið er lagt við síki,
þá er skynsamlegt að skilja hana
eftir í gír og í handbremsu. Þetta
kanh að virðast ónauðsynleg við-
vörun, en hitt er staðreynd, að
lögreglan í Amsterdam dregur í
hverri viku upp fáeinar bifreiðar úr
skurðum og síkjum borgarinnar og
krefst vænnar þóknunar fyrir
aðstoðina. Sporvagnar hafa réttinn
í Hollandi og fótgangandi fólk á
merktum gangbrautum táknar
rautt ljós fyrir bifreiðarnar. Ann-
ars eru umferðarljós yfirleitt
hengd upp fyrir ofan miðja götuna.
Ef lögreglumaður er að stjórna
umferðinni, þá á að aka fyrir
framan hann, þegar tekin er vinstri
beygja. Lögreglan getur sektað
ökumenn á staðnum jafnvel fyrir
minnstu brot, svo það er eins gott
að hafa peninga handbæra í réttum
gjaldmiðli. Á sumum vegum og við
sumar brýr í Hollandi er krafist
gjalds. Stundum er umferðin á
hraðbrautunum stöðvuð af ferjum
á vatnaleið, sem liggur þvert á
hraðbrautina. Stundum er þetta
aðeins einn ferjumaður, sem er að
dóla á prammanum sínum.
'T flestum löndum reyna yfirvöld
allt, sem þau geta til þess að draga
kjarkinn úr fólki, sem gerir sig
liklegt til að ferðast á þumalputt-
anum; — en þetta á ekki við um
ísrael, því þar er þessi ferðamáti
studdur með ráðum og dáðum. Rétt
við áfangastöðvar langferðabíla í
ísrael eru sérstök skýli fyrir
þumalputta-ferðalanga, svokölluð
trempiada, og samband ísralelskra
bifreiðaeigenda, Memsi hvetur öku-
menn til að bjóða fólki far úti á
þjóðvegunum, og þá alveg sérstak-
lega hermönnum. Það hefur aftur
í för með sér, að heilir hópar
hermanna hlaupa oft út á veginn í
ísrael til þess að veifa bifreið, sem
nálgast, og verða svo oft fyrir
bílnum í stað þess að fá far með
honum. Jafnvel tveir herdeildarfor-
ingjar voru nýlega drepnir á vegum
úti á þennan hátt. Ökumennum er
í sjálfsvald sett, hvort þeir nota
bílbeltin eða ekki, en sérstakar
endurskinsrendur eru lögboðnar á
hverju einasta farartæki. Það er
hins vegar vonlaust að reyna að
festa kaup á slíkum endurskins-
röndum í Haifa síðdegis á föstudög-
um, þegar komið er með skipi frá
Ítalíu, því hvíldardagur Gyðinga,
sabbatinn, hefst á föstudagskvöld--
um kl. sex. Enda þótt yfirborð
aðal-þjóðveganna í ísrael sé slétt
og fellt, þá er ekki hægt að segja
hið sama um merkingar á vegun-
um; það virðist annað hvort skorta
fé eða þá mannafla til þess að gera
vissar breytingar á vegamerking-
um, en þær eru sumar hverjar frá
þeim dögum, þegar Palestína var
brezkt verndarsvæði. Enda þótt
þjóðvegi hafi verið breytt, hann
gerður bæði breiðari og hafi
sumsstaðar verið lagður beinn til
þess að taka af beygjur, þá er samt
ekki óalgengt að sjá ennþá gömlu
hvítu akreinalínuna eða leyfar af
henni. Hún getur svo sannarlega
villt um fyrir ökumanni að nætur-
lagi, því ef hann fylgir henni í
blindni, getur hann sem auðveld-
legast hafnað með bílinn í sand-
haugi. Það er hins vegar ekki alltaf
svo auðvelt að bakka út aftur úr
haugnum. Náttmyrkrið er annað
atriði, sem maður verður að taka
beinlínis með í reikninginn í ísrael,