Morgunblaðið - 20.05.1978, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. MAI 1978
13
Upplýsingar um lönd og lýði sem þig kynni
að langa að heimsækja á bílnum þínum
þegar þú færir kvíarnar út fyrir hringveginn
því þar er ekkert rökkur aðeins
bjartur dagur og koldimm nótt. Það
er einnig eins gott að vera vel undir
hitabrigðin búinn, því á einum og
sama degi geta komið sveiflur frá
funahita og niður að frostmarki á
næturnar. Steypiregnið, sem skell-
ur á eins og hendi væri veifað,
kemur manni alltaf á óvart, sama
er að segja um snjókomu á Sinai
fjalli. Það er aðeins úti í eyðimörk-
inni, sem maður verður var við
þessi miklu hitabrigði, sérstaklega
á vorin og á haustin. Það er vel þess
virði að aka frá Haifa til klausturs
heilagrar Katarínu við rætur
Sinaj-fjallsins; það er um 170 km
leið og alls ekki óalgengt að það
taki mann allt að ellefu klukku-
stundir að aka þessa leið í bíl með
drifi á öllum hjólum. Þannig bílar
henta bezt í Israel. Það reynist
erfitt að ná í góð landabréf í ísrael.
Einustu kortin, sem fáanleg eru,
fást hjá M.emsi (félagi bifreiðaeig-
enda), en þessi kort eru of lítil. Það
er gott að stinga því hjá sér, að
orðið sem ísraelsmenn nota um
bilun á bíl er „puncture", og þá er
alveg sama hvers konar bilun er um
að ræða. Fyrsti áfanginn til ísraels
í bíl eru Feneyjar. Þá tekur við 5
daga sjóferð með Hellenska Mið-
jarðarhafsskipafélaginu, sem er
með bílferju á þessari leið til Haifa.
Annars ætti líka að vera unnt að
aka um Tyrkland og annað hvort
Sýrland eða Líbanon, það er að
segja ef maður er ekki af gyðinga-
ættum, en að aka þessa leið til baka
frá ísrael, sama hvort maður er af
al-íslenzkum ættum eða með gyð-
ingablóð í æðum, þá er það
einfaldlega ómögulegt.
Það er bæði hættulegt og órétt-
látt að alhæfa hlutina og álíta t.d.
skilyrðislaust, að Islendingar séu
klaufskari við alla hluti en allir
aðrir. Að því er varðar akstur erum
við með þeim öruggustu með aðeins
tæpl. tvö slys á hverja 10.000
ökumenn. ítalskir ökumenn hafa
fremur lélegt orð á sér, þótt
mörgum finnist þeir anzi færir
ökumenn, flínkir í umferðinni og
hafi frábært vald á ökutækjum
sínum. Aðalatriðið er að venjast
ökumáta Itala. Ungum ítölskum
ökumönnum hrýs hugur við, aö
aðrir ökumenn taki fram úr þeim,
og ef það er kona, sem ætlar að
hegða sér svo djarflega, þá um-
hverfast þeir og svífast einskis til
að koma í veg fyrir, að slík hneisa
hendi þá. ítölsku hraðbrautirnar
eru verkfræðilegt meistarastykki,
og hraðbrautin frá Mílanó um Róm
suður til Sikileyjar er eitt af
undrum veraldar að fegurð og
fullkomleika. í næsta nágrenni
ítalskra stórborga er umferðin
hreinasta martröð. Blóðug slags-
mál brjótast iðulega út í Rómaborg
eða t.d. í Napólí vegna bílastæða, og
það er alls ekki alltaf svo hyggilegt
að fullyrða undir þannig kringum-
stæðum, að maður hafi komið fyrst
að þessu eða hinu bílastæðinu á
undan ítalska bílnum. Hraðatak-
markanir eru heldur flóknar á
ítölskum vegum, svo einfaldast er í
raun og veru að fylgja þeim hraða,
sem aðrir ökumenn aka á, innan
skynsamlegra takmarka þó. Það
gerir bílferðalög á ítölskum hrað-
brautum anzi dýr til lengdar, að
maður verður að borga víða allhá
vegagjöld. Hvað almennt öryggi
snertir, þá er maður sennilega
betur settur á meðan bíllinn er á
ferð, heldur en þegar honum hefur
verið lagt einhvers staðar. Þjófnað-
ur úr bílum er reglulegur þjóðar-
löstur á Italíu. Það ber því að gera
allar þær ráðstafanir, sem í mann-
legu valdi standa til þess að bíllinn
sé nú örugglega alveg rammlæstur
í bak og fyrir eftir að honum hefur
verið lagt og eigendurnir ganga á
brott. Aldrei, aldrei undir neinum
kringumstæðum má skilja eftir
þýðingarmikil skjöl, eins og t.d.
vegabréf, svo ekki sé talað um
ferðatékka-hefti eða peninga í bíl,
sem lagt hefur verið einhvers
staðar á Ítalíu. Sé ekið frá Sviss-
landi til Italíu, þá mun það reynast
flestum hið dýrðlegasta ævintýri,
því fegurð landslagsins á þessum
slóðum á engan sirni líka að fegurð
og tign.
Marokkó
Það eykur stórlega ánægjuna af
að ferðast um Marokkó að hafa bíl
til umráða og geta t.d. skotizt til
fjarlægrar hæðar, sem ber greini-
lega við síbláan himininn og lokkar
mann frá aðaiveginum. Það er lítið
þrekvirki að aka um hið víðáttu-
mikla aðalvegakerfi í Marokkó. Það
er til dæmis ofur auðvelt að aka frá
Rabat til Fez og aftur til Rabats á
einum degi, og jafnvel hin tiltölu-
lega langa leið milli hinnar rós-
bleiku borgar Marrakesj og Fez á
sannarlega lof skylið. Sé hugsað til
bílferðar um Marokkó að sumar-
lagi, er viturlegast að fara mjög
snemma sumars til þess að losna
við steikjandi hádegishitann. Það
eru ósköp fá forsmatriði, sem tefja
mann við komuna til landsins, og sé
maður með bíl, sem er með erlent
skrásetningarnúmer, þá er hægt að
kaupa sérstaka benzínseðla við
komuna til landsins, sem stórlækk-
ar benzínverðið. Þessa sérstöku
benzínseðla er unnt að kaupa í
Banque Marocaine du Commerce
Extérieur í hvaða stærri marokk-
anskri borg sem er, eða einnig má
kaupa þessa seðla í viðskiptabönk-
um marokkanska verzlunarbank-
ans erlendis með því að sýna
skrásetningarskírteini bifreiðar-
innar og svo vegabréf hins væntan-
lega ferðalangs. En alla vega
verður að kaupa þessa benzínseðla
fyrir erlendan gjaldeyri en ekki
marokkanskan, og það er ekki hægt
að nota þessa seðla til að kaupa
benzín á bíl, sem maður hefur leigt
í Marokkó sjálfu og ekur sjálfur.
Yfirleitt verður að segja að
ástand vega í Marokkó sé prýðilegt,
og umferðin er miklum mun minni
en á meginlandi Evrópu.
Noregur
Norðmenn vilja helzt aka á
miðjum veginum en sýna þó örlitla
tilhneygingu til hægri handar.
Þetta er svo sem skiljanlegt, því
miðkafli norskra vega hefur löng-
um verið bezti hluti vegarins, og
svo er umferðin heldur lítil yfir-
leitt. Þetta á a.m.k. við um þá staði
í Noregi, sem eru spottakorn frá
stærstu borgunum, því víða er unnt
að aka rösklega í 20 mínútur eða
meira, án þess að mæta einum
einasta bíl. Rétt eins og hérna hjá
okkur. Það er afskaplega viðkunn-
anlegt, og umhverfið er auðvitað
heillandi. Það er engin nauðsyn að
aka alveg norður til Nordkap til
þess að sjá og njóta hins stórbrotna
og ógleymanlega norska landslags.
Sennilega eru það firðirnir á
vesturströndinni, sem heilla land-
ann hvað mest; það er frá Björgvin
og allt norður til Þrándheims.
Gleymið fyrir alla muni ekki
Harðangursfirði! Fyrir sunnan
Björgvin tekur við hið hýrlega
Rogaland með fögrum skerjagarði
allt suður að Stavangri. Á þessum
slóðum ætti aksturinn að ganga
alveg snurðulaust, því vegirnir eru
mjög góðir. Þetta er land, sem hægt
er að mæla með.
Portúgal
Norðurhluti Portúgals er vafa-
laust skemmtilegasta akstursleiðin,
en það eru alls ekki ýkja margir
erlendir ferðamenn, sem halda sig
að þeim slóðum. Auðveldast er að
fara yfir fljótið Minho við Valenca,
þar sem pínulitlar fallbyssur snúa
enn í dag kjöftunum að Spáni,
þarna sem þær gægjast út í
gegnum skotraufarnar á fornu
virki. Sé þessi leið valin fær maður
auk þess hina undurfögru spænsku
borg Santiago di Compostela í
kaupbæti, áður en haldið er til
Portúgals. Borgin Valenca er
dæmigerð gömul portúgölsk borg í
deiglu hins nýja tíma; skínandi
björt yfirlitum full af lífi og litum
með ágætlega hönnuðum nýtízku
pousada. Margar af þessum portú-
gölsku krám, sem allar eru í
ríkiseign, er komið fyrir í fornum
húsakynnum, sem hefur verið
breytt mjög smekklega og með
glæsibrag eins og t.d. í Estremoz og
í Evora. Það er annars svolítið
hættuspil að aka í Portúgal. Það er
svo sem engan veginn þung umferð
bifreiða á portúgölskum þjóðveg-
um, því það er eiginlega reiðhjólið,
sem ræður lögum og lofum í
umferðinni á vegunum. En hið
sama má annars líka segja um
uxakerrurnar að vissu leyti, og líka
múldýr með bónda í kjölfarinu og
konu hans, sem lallar á eftir;
karlinn með sólhlíf yfir sér og
lætur konuna bera allt, sem bera
þarf í kaupstaðinn, og úr kaup-
staðnum, og þessu tyllir hún upp á
höfuð sér. Þess háttar ferðalög úti
á þjóðvegunum verka ekki beinlínis
örfandi á hraða umferðarinnar.
Eina leiðin, sem er verulega
fjölfarin er tveggja akreina vegur-
inn á milli Lisboa og Oporto, og sá
vegur er líka hreinasta martröð, —
og benzínverðið sömuleiðis. En
ferðaskrifstofa portúgalska ríkis-
ins er líka fljót að benda á þá
staðreynd, erlendum ökumönnum
til huggunar, að land þeirra sé nú
heldur í minna lagi.
Spánn
Það er hin mesta ánægja að aka um
Spán, og það þrátt fyrir þá miklu
möguleika, sem erlendur ökumaður
hefur til að brjóta einhverja af
hinum óvenjulegu og stórundarlegu
umferðareglum, sem í gildi eru í því
landi. Það kemur manni þægilega á
óvart, að þeir staðir, sem mann
kann helzt að langa að aka til, eru
að mestu lausir við ferðamanna-
flauminn. Það er sem sagt unnt að
vera að mestu út af fyrir sig á
bílferðalögum um Spán. Þannig eru
sumar þær leiðir, sem liggja frá
ströndinni um stórfenglegt fjalla-
landslag upp til Granada, til dæmis
svo fáfarnar, að maður getur ekið
svo kílómetrum skiptir, án þess að
sjá eina einustu hræðu, og þá
reyndar heldur ekki neinn benzín-
afgreiðslumanninn. Spánverjar
hlaupa alls ekki upp til handa og
fóta til að veita manni aðstoð, ef
bíllinn bilar hjá manni, og aðstoðar
er þörf, og það verður að segjast
hreint út um spænsku lögregluna,
að hún er alltaf óskemmtileg
viðureignar. I innhéruðum Spánar
hafa íbúarnir allar umferðareglur,
eins og til dæmis staðsetningu á
vegarhelmingi, að engu. Þetta á
alveg sérstaklega við um fólk, sem
kemur ríðandi á ösnum eða ekur í
ljóslausum kerrum á næturþeli,
öllu þessu fólki finnst það eiga
fullkomlega jafn mikinn rétt til
vegarins, sama hvor vegarbrúnin
það er, eins og sá sem ekur í bifreið.
Það er aldrei ljós á spænskum
reiðhjólum. Að aka af alvegýtrustu
varkráni, en það er svo sem alls
staðar góð regla, er algjör lífsnauð-
syn á Spáni, vilji maður ekki hafa
verra af._____
Svíþjóð
Svíþjóð skilur eftir mildar minn-
ingar í huga manns, sem land
hinna skínandi björtu stöðuvatna,
silfurlitaðra bjarkarstofna — og
ljómandi reglusemi á öllum hlut-
um. Á landabréfinu líta vötnin í
Vármalandi út eins og rifur, sem
liggja skáhallt frá norðri til
vesturs. Það er tignarleg sjón að sjá
vatnið svelgjast og ólga niður hinar
fjölmörgu ár, sem eiga upptök sín
á hryggjum norsku fjallgarðanna,
en það eru hin sömu fjöll, sem
þvergirða fyrir flest vegastæði
milli Noregs og Svíþjóðar. En
vegna þess hve þessir millilanda-
vegir eru fáir, reynist Vármaland
og Dalirnir furðu friðsæl héruð.
Það er sama, hvar ekið er í Svíþjóð,
maður kemst alls ekki hjá því að
sjá og finna, hve Svíum er feiknar-
lega umhugað um öryggi í umferð-
inni, öryggi og aftur öryggi á
þjóðvegunum. Þegar Svíar því
segja: „ökumönnum er bönnuð öll
áfengisneyzla," þá er hreinlega átt
við alla áfengisnéyzlu, og þar með
basta. Það ber að aka með lágu
ljósunum að staðaldri og refsingar
eru þungar við brotum á umferða-
lögum landsins, þannig getur mað-
ur auðveldlega átt á hættu að missa
ökuskírteinið fyrir að hafa skvett
for á fótgengil og ekki stanzað til
að segja: „forlát meg!“
Svissneskir ökumenn hafa löng-
um haft orð á sér að vera klaufskir
og hægfara, — núna eru þeir hins
vegar orðnir klaufskir og hraðfara,
og í umferðinni er það hetdur
hræðileg blanda. Svissnesk yfirvöld
hafa hreinlega fengið ein-
stefnu-akstur á heilann. Við gistum
nýlega á Hótel Viktoríu (þægilegt,
viðkunnanlegt og fremur ódýrt
gistihús) við Hauptbahnhof-torg í
Basel. Eftir að bílnum hafði verið
lagt samkvæmt öllum settum sviss-
neskum reglum fyrir þennan stað,
reyndist vita ómögulegt að aka
bílnum aftur áð gistihúsinu, þegar
við þurftum á honum að halda; svo
flóknar reynast allar þær reglur
vera, sem stjórn svissneskra um-
ferðamála setur. í höfuðborginni
Bern tók það um það bil eina
klukkustund að finna skrifstofu
eina, sem við áttum erindi á. Allir
vissu, hvar þessi skrifstofa var, en
enginn gat sagt til um, hvernig ætti
að aka þangað. Loks bauðst smábíl-
eigandi einn til þess að aka á undan
okkur til staðarins, og þetta var
eina ráðið, sem dugði. Þegar við
þurftum að aka þvert í gegnum
borgina daginn eftir, varð það helzt
að ráði, að velja eitthvert staðar-
heiti, sem virtist vera í réttri átt
við það, sem við þurftum að aka,
því næst létum við alla heilbrigða
skynsemi lönd og leið og fylgdum
einfaldlega öllum vegvísum í þeim
skilningi, að við skiptum okkur ekki
af því hvert þeir bentu, heldur
ókum einfaldlega að þeim næsta.
Og sjá, við komumst til ákvörðun-
arstaðarins! Það var enginn vandi
að ávinna sér töluverða reynslu af
svissneskum umferðarvenjum. Þeg-
ar við ætluðum eitt sinn að aka
þessa 135 km leið frá Brig til Chur,
þá komumst við að raun um, að
fjallaskörðin á leiðinni voru lokuð
vegna síðbúinnar snjókomu, svo
Okkur var bent á aðra leið sem var
aðeins 360 km löng! Eða þá aðra,
sem var þó ekki nema um 230 km,
en á þeirri leið þurfti að vísu að
flytja bílinn spottakorn með járn-
brautarlest eða, ef manni féll sá
ferðamáti ekki í geð, þá var unnt
að komast enn aðra leið til Chur,
með því að aka um Italíu. Við
tókum þann kostinn að vera um
kyrrt í Brig. Svissneska ferðaskrif-
stofa ríkisins lætur ferðamönnum 1
té ókeypis bækling um „Sögufrægar
krár og gisting í köstulum," sem
veitir manni athyglisverðar upplýs-
ingar um nær 100 slíkar stofnanir,
en aftur á móti segir annar
bæklingut „Hötel Guide", frá sömu
ferðaskrífstofu manni allt um það,
hvern af þessum stöðum maður
hafi í rauninni efni á að gista.
Yfirleitt er alltaf prýðilegt að hafa
Michelin-leiðavísinn við höndina og
þessi fjögur Michelin-kort af Sviss-
landi, sem gefa mjög greinilega
mynd af landinu. Þessi landabréf
eru líka heppileg til þess að leita
uppi fagra, friðsæla og afskekkta
dali, þar sem auðvelt er að fá góða
næturhvíld og gómsætan mat í
vinalegum dalakrám.
Síðari hluta þessarar
kynnisferðar lýkur í blaðinu
á morgun