Morgunblaðið - 10.06.1978, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 1978
Lúðvík um 200 mílurnar 1973:
... að aflokinni haf-
réttarráðstefnu SÞ
Alþýðubandalagið barðist hatram-
lega gegn Óslóarsamkomulag-
inu, sem innsiglaði íslenzkan sig-
ur í landhelgismálum þjóðarinnar
11
Á sjómannadaginn, 4. júní sl., birti formaður Alþýðubandalagsins, Lúðvík Jósepsson,
grein í Þjóðviljanum, þar sem er hallað réttu máli varðandi framvindu landhelgismála
okkar. Um aðgerðir núverandi ríkisstjórnar, útfærslu í 200 sjómflur og Oslóarsamkomu-
lag, er innsiglaði íslenzkan sigur í þessu sjálfstæðismáli þjóðarinnar, sagði hann m.a.:
„Sjómenn vita vel, að allt mont stjórnarflokkanna um að þeir hafi staðið sig vel í
landhelgismálinu, er innantómt grobb.“ Af þessu tilefni sér Mbl. ástæðu til að rekja gang
þessa máls að nokkru þann veg að málavextir liggi ljósari fyrir.
hliðsjón aí þeirri þróun. sem nú tímasett 15. október það sama ár.
á sér stað. cr eðlilegt að íslend-
intrar taki ákveðna afstöðu ok
lýsi þeirri stefnu. að þeir muni
styðja 200 sjómflna retíluna."
Askorun
50-menninga
P'östudafíinn 27. júlí 1973 birtist
ísienzkum fjölmiðlum áskorun 50
nafnkunnra Islendinga til þáv.
Alþingis og ríkisstjórnar, þar sem
skorað var á þessa aðfla „að lýsa
nú þotíar yfir. að Íslendinjíar
muni krefjast 200 mflna fiskvciði-
IöK-söku á va-ntanleKri hafréttar-
ráðstofnu Sameinuðu þjóðanna
— »g skipa sér þar með á bekk
með þeim þjóðum. sem hafa lýst
yfir 200 mflum“. eins og komizt
var að orði í áskoruninni. Þar með
var stigið fyrsta skrefið á opinber-
um vettvangi í átt að 200 mílna
fiskveiðilögsögu íslendinga.
Áskorendur voru úr öllum starfs-
stéttum og stjórnmálaflokkum.
Áskoruninni var vel tekið af
almenningi. Mbl. fagnaði henni í
forystugrein sama dag og hún var
birt og sagði þá m.a.: „Með
Forysta Sjálf-
stæðisflokksins
í októbermánuði þetta sama ár
taka þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins málið upp á Alþingi í formi
tillögu til þingsályktunar. I Ál-
þingiskosningunum 1974 setur
Sjálfstæðisflokkurinn útfærslu
fiskveiðilandhelginnar í 200 sjó-
mílur á oddinn í stefnumörkun
sinni. í stjórnarsáttmála ríkis-
stjórnar Geirs Hallgrímssonar er
útfærslan í öndvegi, ásamt varnar-
öryggi þjóðarinnar, atvinnuöryggi
almennings og efnahagsmálum.
Matthías Bjarnason sjávarút-
vegsráðherra gaf út reglugerð 15.
júlið 1975, þar sem útfærslan var
Þann dag færðu íslendingar síðan
fiskveiðilögsögu sína í 200 mílur.
Mbl. segir í leiðara
útfærsludaginn: „Við höfum í dag
stigið stærsta skrefið í átt til
fullra yfirráða yfir fiskimiðum
okkar. Þess vegna mun þessa
dags verða minnzt í íslenzkri
sögu. — Á þessum tímamótum
horfum við bæði til baka og fram
á veg. Við fögnum því, sem
áunnizt hefur um leið og við
gerum okkur þess glögga grein.
að þótt fiskveiðimörkin hafi nú
verið færð út í 200 sjómflur
verður fullur sigur ekki unninn
fyrr en fiskimið okkar íslendinga
hafa gersamlega verið friðuð af
erlendri rányrkju og veiðum
fiskiskipa frá erlendum þjóðum.“
Afstaða Lúövíks
Jósepssonar 1973
Ekki voru allir stjórnmálamenn
okkar jafn fljótir til fylgis við 200
mílna útfærsluna. Þannig sagði
Lúðvík Jósepsson, formaður Al-
þýðubandalagsins, í Þjóðviljanum
1. september 1973:
„Hitt er svo allt annað mál,
hvort við Islendingar tökum
okkur 200 mflna landhelgi' ein-
hvern tíma í framtíðinni. þegar
slíkt er heimilt samkva'mt hreytt-
um alþjóðalögum eða að aflokinni
hafréttarráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna.”
Svavar Gestsson framboðsrit-
stjóri, sem nú skipar 1. sæti á lista
Alþýðubandalagsins í Rvík, brást
á þennan veg við 200 mílunum í
sjónvarpsþætti haustið 1973, eftir
) I HM».\ - ÞJOOVII.JINN FtalHli
Matthias Bjarnason sjávarútvegsráðherra skrifar undir reglugerð um
útfærsiu fiskveiðilögsögunnar í 200 mílur, 15. júlí 1975.
að áskorun 50-menninganna var
komin fram: „Þannig er það
fyrirsjáanlegt að alveg í næstu
framtíð. ekki bara næstu vikur,
ekki hara næstu mánuði, heldur
líka næstu ár. sem 50 mflurnar
verða okkar höfuðverkefni...“
Þjóðviljinn birti frægan leiðara
30, ágúst 1973, þar sem sömu
úrtölusjónarmiðin varðandi 200
mílur voru viðruð.
Alþýðubandalagið þumbaðist
gegn útfærslu í 200 sjórðílur,
meðan því þótti stætt á slíkri
afstöðu. Ekki er go't að segja,
hvað olli því sögulega andófi.
Sennilegt verður að telja að
meðvirkandi orsök hafi verið sú,
að þessi 200 mílna lokaáfangi
landhelgisbaráttunnar hafi þótt
skyggja á 50-mílna áfangann, sem
Lúðvík eignaði sér, þó að full
samstaða væri um þá útfærslu
sem slíka. En eins og haldið var á
50-mílna kenningunni af hálfu
Lúðvíks og félaga á þessum tíma,
nýttist hún þó andstæðingum
okkar í hafréttarmálum að nokkru
á alþjóðavettvangi. Þeir gripu hina
„íslensku 50 mílna kenningu" á
lofti sem hafréttarlega forsendu
fyrir 50 mílna „einkalögsögu“ og
150 mílna „skiptalögsögu", sem
gekk þvert á íslenzk sjónarmið og
lokamark í landhelgismálinu. Það
er e.t.v. þessi „baggi fortíðar" sem
veldur því, hvern veg Lúðvík
Jósepsson talar í Þjóðviljanum á
$
ÍÚÐVIUINN
MALGAGN SOSIAUSMA
VERKALTOSMRE YFINGAR
OG ÞJOÐFRELSIS.
I tnrfantfi 1 lnáluféli* Þj*ft\ ilj»n*
Kr i m k i rmdast jon Kiöur Hrrgmann
HtMjtrir Kjarlan Olafsson
Statir l.rslssan ijki
\»Kl\sin*astp*ri Hnmir InRimarssv
Krrttaslion Kvslrinn l»nrtaldsvnn
Kitsljárn af|(rriAsla auRl\tinRar
Sholat sl. 1« Slmi I7MM ti llnur i
\skriflartrrA hr )N N t minuAi
l ausasolut rrA kr ln M
l’rrnlun HlaAaprrnl h f
>0 MÍLURNAR ERU VERKEFNI DAGSINS
Þessi mynd af síöu úr Moriíunblaöinu
27. júlí 1973 er af nöfnum 50 menninfí-
anna, sem fyrstir komu fram með
stefnuna um 200 mílna fiskveiöilög-
söííu til handa íslendinsum.
htríur am<Vink*uu vt*rift lroftlt*Kt
líyrir þjoóina uft la aó fylnjast meft inál-
ft*fnalt*Kn cinanKrun ritstjóra Morgun
, blaósins á sjonvarpsskcrminum i íyrra-
I kvöld þt*Kar hann var aö rcyna aö utlista
..íramtiöar' kcnninnar sinar MorKun
blaöiö hclur undir forustu þcssa manns aö
undanfornu rcynt aö Kt>ra Sjálfsta*öis-
flokkmn dyrlcgan mcö mikilli umra*öu um
L200 tnilurnar. t*n þaö cr Kcrt til þess aö
eiöu yfir dcyfö <>k sljólcika ihaldsins i
landhclKismalinu Irá upphafi Af þvi til
efni er rett aö rifja upp eftirfarandi:
IslendinKar morkuöu sér þa stefnu fyrir
25 árum aö þeir skyldu ráöa iandgrunninu
öllu eins ok þaö yröi skilKrcint á hverjum
tima. hessi stcfnumórkun var tckin um
leiö ok landsmenn voru lausir undan oki
flesksammnganna sem Brctar og Danir
| geröu um fiskvciöar viö tsland Sam
kvæmt þcssari 25 ára gömlu stefnu hafa
* tslendingar þvi jafnan vcriö i hopi þeirra
þjóöa.sem hafa viljaö sem rymsta land-
helgi
Samkvæml þcssari stclnu hofum viö
fært ut landhclgi okkar þrisvar sinnum.nu
siöast i 50 milur hcgar viö færöum ut i 50
milur var þaö taliöalangi a lcngri leiöog á
þetta atriöi var einnig lögö áherzla i yfir
lysingum Luöviks Jósopssonar. þegar viö
læröum landhclgina ut i 12 milur.cn þá var
l.uövik lika sjávarútvegsráöhcrra
Im*ssí stcfna okkar hcfur cinu sinni á 25
ara tinia vcriö i \ crulcgri ha’ttu cn þaö var
l!M»l. þcgar \ iörcisnarsljornin afsalaöi
\ahli \fir liskiinióumiin utan 12 inilnanna
i hcndnr crlcndra aöila. hclta var gcrt
mcó iiaiiöuiigarsamningnuiii scm var tal-
inn al luifiinduni siniiin nicstu kostaplagg
cinkuin l\ rir þa*r sakir aó hann \a*ri oupp-
scgjanlcgur. I>cgar þcssi samningiir var
gcröur hcnti lika vmislcgt til þcss i um-
uiælum þa\crandi stjornarhcrra aö þcir
tddu 12 milurnar cmlanlcga skipan land-
hdgismala. I»ar mcó var stcfnu okkar og
raunar framtió allri stcfut i \oóa mcó
þcssum samiiingum.
I»aö cr svo hlalcgl aö þeir sörnu mcnn.
sem mcsta ábyrgö bcrá a þ<*ssum samn
ingum. skuli nu lysa þvi yfir aö þcir vilji
cndilcga 20« miina landhclgi Kortiöin
segir okkur ncfnilcga eins og hcr var
rakiö aö hcföu þessir somu menn longiö
aö ráöa afrant væri landhelgin ekki 50 mll-
urá tslandi Þeirra alstaöa var aö ekkert
ætti aö aöhafast i landhclgismálinu. Allur
áróöur þessara aöila i dag cr lika undan-
slátturinn helber I>essir aöilar rcvna aö
slá striki yfir 50 milna landhdgina Þeir
kalla hana ..vighreiöur kommúnista .
gda i skyn aö Kussar hafi haldiö 50-milun
um aö ..vinum sinum a tslandi ". segja aö
5« milna landhelgin heyri fortiöinni til
o s frv
StaórcMidin or su. aó hefói stcfna þcss
ara manna fcngió aó ráóa hcfóu tslcnding-
ar ckki gctaó latió sig drc\ ma uin nokkra
2iM» iiiilna landhclgi. Sú slcfna scm f\lgt
heliir vcrió tr\ggir okkur hins vcgar aó j
unnl cr aó læra lcngra ut cu i 50 milur
strax og lullur sigur hcfur iinni/t vfir of-
hcldisþjoóinni scm mcó N ATf Micrskipum
hagar scr cins og sjoræningjar innan is-
lcn/.ku landhclginnar.
Kn Islendingar vita lullvel aft undan
haldssjönarmiftin. sem haldift er fram i
sla-rsla daghlafti landsins eru bundin vift
einangrafta kliku vaidamanna i Sjálfsbpft-
isilokknum l>au sjónarmift eiga ekkert
tvlgi ulan þcssarar kliku. Kínangrun
Morgunhlaftsritstjörans i sjonvarpsþætt-
inum var aft visu eílirleklarverft. en skoft
aft i samanburfti vift vifthor! allrar þjoftar
mnar i landhelgismahnu fdag er einangr-
unin alger áö-milurnar eru dagsverkefn
ift Pht heyra ekki lörliftinm iil nema i
gerviheimi ritstjora Morgunhlaftsins
Leiðari Þjóðviljans 30. ágúst 1973.