Morgunblaðið - 10.06.1978, Blaðsíða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 1978
Forsíða Mbl. eftir að Óslóarsamkomulagið hafði innsiglað íslenzkan
sigur í landhelgismálinu.
Ártöl úr landhelgissögUi
• 1631 — 1662« íslenzk landhelgi talin hafa verið 6
mílur
• 1662—1859« Landhelgin talin hafa verið 4 mílur
eða 16 sjómílur.
• 1859—1900« Dönsk yfirvöld framfylgja landhelgis-
vörzlu aðeins að einni mílu, þrátt fyrir áskoranir
Alþingis um víðfeðmara vörzlusvæði.
• 1901« Dönsk yfirvöld gera sérstakan samning við
Breta um 3ja sjómílna landhelgi við ísland.
• 1946« Ólafur Thors, þáv. forsætis- og utanríkisráð-
herra ræður Hans G. Andersen sem þjóðréttarráðu-
naut, er fyrst og fremst skyldi vinna að undirbúningi
af íslands hálfu til útfærslu fiskveiðilögsögunnar.
• 1948« Jóhann Þ. Jósepsson, þáverandi sjávarút-
vegsráðherra Sjálfst.fl. hefur frumkvæði að setningu
laga um vísindalega verndun fiskimiða landgrunnsins
(landgrunnslög), sem voru forsenda allra síðari
aðgerða í landhelgismálum okkar.
• 1948« Jóhann Hafstein (S), Sigurður Bjarnason (S)
og Gunnar Thoroddsen (S) flytja tillögu til
þingsályktunar um stækkun landhelgí og landhelgis-
gæzlu.
• 1948. Hermann Jónasson (F) og Skúli Guðmunds-
son (F) flytja formlega tillögu á Alþingi um uppsögn
samningsins við Breta frá 1901.
• 1949« Bjarni Benediktsson, þá utanríkisráðherra,
segir upp samningnum við Breta frá 1901.
• 1951« Fyrstu aðgerðir á grundvelli landgrunnslaga.
Ólafur Thors, þáv. sjávarútvegsráðherra, gefur út
reglugerð um verndun fiskimiða fyrir Norðurlandi,
þar sem afmarkað er svæði eftir skandinavísku
reglunni, þ.e. dregin grunnlína um yztu sker og útnes,
fyrir mynni flóa og fjarða, en markalína sett 4 mílum
utar. Allar botnvörpuveiðar bannaðar á þessu svæði.
• 1952« Ríkisstjórn íslands gefur út bráðabirgðalög
um 4ra mílna landhelgi miðað við grunnlínur frá yztu
skerjum og annesjum. Ólafur Thors atvinnumálaráð-
herra.
• 1958« Ríkisstjórn íslands gefur út reglugerð um
útfærslu í 12 mílur. Sjávarútvegsráðherra Lúvík
Jósepsson.
• 1972. Reglugerð um útfærslu í 50 mílur kemur til
framkvæmda. Sjávarútvegsráðherra Lúðvík Jóseps-
son.
• 1973« 50 þjóðkunnir menn senda stjórnvöldum
áskorun um útfærslu fiskveiðilögsögu í 200 sjómílur.
• 1973« Þingmenn Sjálfstæðisflokks leggja fram
tillögu á Alþingi um útfærslu í 200 mílur.
• 1974« Ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar leggur
fram og fær samþykkt stjórnarfrumvarp um útfærslu
í 200 mílur.
• 1975« Fiskveiðilögsagan færð út í 200 mílur.
Sjávarútvegsráðherra Matthías Bjarnason.
• 1976« Gert Óslóarsamkomulag er tryggir endan-
lega viðurkenningu á 200 mílna útfærslu, íslenzkri
veiðistjórnun í landhelginni, bindur enda á þorska-
stríð sem og brezka og v-þýzka veiðisókn á
íslandsmiðum og tryggir íslenzkum sjávarafurðum
greiðari aðgang á Evrópumarkað (bókun 6).
sjómannadafíinn, er hann vegur aö
núverandi ríkisstjórn og kallar 200
mílan útfærsluna og Oslóarsam-
komulagið „innantómt grobb“ við-
komandi ráðherra.
Óslóarsamkomulagiö
Allir íslendingar viðurkenna í
dag þann stórsigur, sem fólst í
svokölluðu Óslóarsamkomulagi, 2.
júní 1976. Þessi endanlegi sigur
okkar í landhelgismálinu var
margþættur:
• 1) Bretar viðurkenndu 200
mílna fiskveiðilögsögu
íslands og íslenzka veiði-
stjórnun innan hennar.
• 2) Samkomulagið batt enda á
þorskastríð, sem gat leitt til
atburða, sem ekki hefðu verið
bættir.
• 3) Samkomulagið batt enda á
brezka og raunar v-þýzka
veiðisókn á íslandsmiðum og
varð þann veg mikilvæg fisk-
verndaraðgerð og sögulegur
viðburður í Islandssögunni.
• 4) Samkomulagið tryggði fram-
kvæmd bókunar 6, sem þýddi
niðurbrot tollmúra í EBE-
ríkjum og greiðari aðgang
fyrir íslenzkar sjávarafurðir
(og iðnaðarvörur) á Evrópu-
markað, sem var mikilvægt
viðskiptalegt hagsmunamál
þjóðarinnar.
Andstaöa
Alþýöubandalags
Alþýðubandalagið snerist önd-
vert gegn þessu mikilvæga sam-
komulagi, sem innsiglaði endan-
lega íslenzkan sigur í landhelgis-
málinu. Kjartan Ölafsson, ritstjóri
Þjóðviljans, sem nú býður sig fram
á Vestfjörðum gegn Matthíasi
Bjarnasyni sjávarútvegsráðherra,
sagði í leiðara blaðs síns 29. maí
1976;
„Úrslitaátök í landhelgis-
málinu eru hafin. Tekist er á um
það. hvort íslendingar eigi að
fallast á það að uppkast að
samningum við Breta, lítt eða
ekki breytt, sem þeir Geir
Hallgrímsson og Einar Ágústs-
son komu með heim frá
NATO fundinum í Ósló... Þau
svik eru nógu alvarleg til þess, að
ráðherrarnir báðir ættu að segja
af sér þcgar í stað.“
Hinn framboðsritstjóri Þjóð-
viljans, Svavar Gestsson, sem nú
skipar 1. sæti Alþýðubandalagsins
á lista þess í Reykjavík, sagði í
leiðara blaðsins daginn eftir:
„I þeim samningsdrögum, sem
fyrir liggja nú. er ekki gert ráð
fyrir neinni viðurkcnningu af
hálfu Breta á yfirráðarétti okkar
yfir íslenzku fiskveiðiland-
helginni. Þar er heldur ekki um
að ræða neinar tryggingar fyrir
því að Bretar haldi ekki upptekn-
um hætti — þar er þvert á móti
bætt við þann vanda sem ís-
lendingar kynnu að standa
frammi fyrin samcinuðum styrk
Efnahagsbandalagsins. viðskipta-
hótunum þess og þvingunum
andspænis smárikinu íslandi.
Það eru þessi óþverraverk
(leturbr. Mbl.) sem nú er verið að
framkvæma í hvíta húsinu við
Lækjartorg í Reykjavík. Þennan
háskn (leturhr. hér) verður að
stöðva.“
Það er fróðlegt að skoða þessi
skrif framboðsritstjóra Þjóð-
viljans i ljósi reynslunnar og
staðreynda líðandi stundar:
íslenzk 200 mílna fiskveiðiland-
helgi hefur verið nær alfriðuð af
erlendri veiðisókn. Brezk og v-þýzk
veiðiskip eru endanlega horfin af
íslandsmiðum. „Viðskiptaþvingun-
um“, sem Svavar Gestsson boðaði,
hefur verið breytt í viðskipta-
fríðindi (bókun 6). Málstaður
íslands nýtur alþjóðlegrar viður-
kenningar. Þetta var „samnings-
uppkastið“, sem „Geir Hallgríms-
son kom heim með frá
NATO-fundinum í Ósló“, eins og
Kjartan Ólafsson orðaði það í
Þjóðviljanum á sínum tíma.
— Framhald á
bladsíðu 27
/,y.
AHí hafði
verið reynt
1,1 prautar
í'f" Um heimiid
1« v,ð B
V'ormáíum h,
f tefntíbráða
...
efði Vt
ficettu
yntnhir
sarnstarfsj
samnin
nieira
Forsíða Þjóðviljans eftir að ráðherrar og pingmenn Alpýðubandalags-
ins sambykktu brezkar veiðiheimildir — innan 50 mílna markanna
— til 2ja ára: 130.000 tonn af porski hvort árið. Gildi stjórnarsamstarfs-
ins (ráðherrastólanna) meira en gildi samníngsins, segir í fyrirsögn
Þjóðv.
I t»eir oe
[ Einar *
\leiddir se,
\t<>mb m
stótrurtar
i Osló
vkhki
við bretan!
[ Friérik barðút
ttl tigun grgn
Karpov
heimM-
*« <•**■.

nemar

\atvinnu-
Þjóðviljinn Þakkar Nató árangur Óslóarsamkomulagsíns — með
sérhæfðum orðhengilshætti.
Guðmundur J. kallar sigurinn í landhelgismálinu að „selja landhelgina
fyrir bókun sex“.
im við nú að se\ía|
lhelgina í Þnðia f
n tyrir bókun sex. >
verður
SsyVSsisrjríj samið "CrH'

■ um
____" áfram-
haldandi
veiðar
breta,
S-SSSÍrS., nema...
«KENN*RAÍ<,
. „„.rasiof''' 1 W*'*tt!Ud«rt"
l.ioi s.gurien
..... ,
.„T **h'J
, pplsMNgo' ^ ».->
JTknto*'!-'