Morgunblaðið - 06.08.1978, Blaðsíða 16
16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. ÁGÚST 1978
Heimsmeistaraeinvígið í skák:
Petra gegn
Baturinsky
Á slaginu fimm koma þeir
Korchnoi og Karpov fram á sviðið
hvor úr sinni átt. Þú væntir þess
næstum að sjá þá reigsa fram að
sviðsbrún og frukta sig gleiðbros-
andi fyrir framan ósýnilega sin-
fóníuhljómsveit.
En því fer fjarri. Þeir nálgast
flóðlýst borðið á miðju gólfinu þar
sem líta gefur hvíta taflmenn og
svarta þegar til reiðu undir
ábúðarmiklu þagnarskilti.
Korchnoi er hærri, ögn lotinn og
farinn að fella hárin, minnir
jafnvel á vingjarnlegan björn.
Karpov er öllu yngri, rúskinn, og
brúnt hárið fellur strákslega yfir
aðra augabrún. Hvorugur gefur
minnsta gaum að áhorfendum sem
haldið er nákvæmlega í 14 metra
fjarlægð — hirða ekki hvor um
hinn, þótt þeir takist í hendur eða
snertist öllu heldur. Það er ekki
sökum óvildar sagði Korchnoi mér.
Meðan þessar þrjár erfiðu mínútur
líða, sem ljósmyndarar fá til að
bregða vélunum á loft skiptir það
hvorugan minnsta máli hvort hinn
er nærri eða ekki.
Áhorfendur pískra. Ljósmynd-
urum er vísað frá. Fíngerði
maðurinn í ljósbláu jakkafötunum
(Karpov) hagræðir sér í stólnum
hvíta, hvílir olnboga á borðinu,
bregður fingrum yfir munninn líkt
og íkorni að nasla í hnetu, kreppir
fæturna undir stólinn og leggur
annan brúnlitan skóinn yfir hinn
— starir líflausum augum á
skákborðið.
Korchnoi í sínum sérsmíðaða
græna stól, sem kostaði hátt í
fjórar milljónir ísl. króna grúfir
sig makindalega yfir borðið og
Úr frásögn
Gavin
Youngs
lagfærir milli þumals og vísi-
fingurs dökk sólgleraugu sem
endurvarpa í spegli sínum köldu
augnaráði Karpovs.
Heyra má saumnál detta. Síðan
er leikið í átta mínútur samfellt,
næstum í flýti. Síðan er kyrrt á ný
og Korchnoi rís á fætur og rambar
með hendur í jakkavösunum í átt
að hægindastól við jaðar sviðsins.
Hann tekur sér sæti og krosslegg-
ur fæturna og virðir fyrir sér tvo
Filippseyinga baksa við að merkja
leikina inn á risavaxnar skáktöfl-
ur beggja vegna sviðsins.
í 'kíki mínum fæ ég séð hvernig
Karpov kiprar hvarmana og varir
hans bærast af og til þar sem hann
ígrundar leik Korchnois. Hann
situr þungt hugsi í tuttugu mínút-
ur. E.t.v. hugsar hann í 20 mínútur
til viðbótar. Fólk fer að tínast út
til að fá sér drykk.
Ekki er rasað að neinu. Búist er
við að einvígið haldi áfram í þrjá
mánuði, ef ekki lengur. Skákin er
róleg eins og allir vita, líkt og
ástafarir fíla. En á þessum stað er
hægagangurinn yfirþyrmandi.
Annað hvort kvöld, e.t.v. fram að
jólum, munu þessir tveir menn
birtast í þessum hálftóma sal, sem
rúmar þúsund manns, og leika
skák frá fimm eftir hádegi til tíu
að kvöldi. Áfram og áfram unz
annar hefur unnið sex skákir.
Skúrir fram í október
Baguio, skákstaðurinn, er um
fimm klukkustunda ferð frá Man-
ila. Nú er regntími á þessum
slóðum. Það á eftir að rigna dag
hvern fram í október. Annað veifið
er bærinn sveipaður huliðshjálmi
þokunnar. Smávaxnir íbúarnir
bjóða góðan dag með amerískum
hreim. Þeir bera regnhlífar. Mið-
aldra menn, sem minna í útliti á
bronsmynd af Somerset Maugham
væta kverkar sínar bjór á kránum.
Þeir klæðast peysum af sömu
tegund og námamenn í Wales í
nóvember.
Skákeinvígið þefaði snemma af
stjórnmálum. Korchnoi sat undir
augnaráði Marcos forseta við
setningarathöfnina og tók bakföll
af hlátri er hljómsveit filippínska
hersins lék „Internationalinn" í
stað sovéska þjóðsöngsins í mis-
ripum. Það var honum meira en
nóg uppbót fyrir neitun Sovét-
manna við þeirri ósk hans að fá að
leika með svissneska fánann sér
við hlið.
Þá leið ekki á löngu unz
stormurinn í skyrdósinni kom til
sögunnar. Karpov vildi fá júgurð
— venjulega fjólubláa að lit — að
borðinu til sín meðan á taflinu
stóð. Einn aðstoðarmanna
Korchnois, stórmeistarinn Ray-
mond Keene, reit af þessu tilefni
Ráöstefnuhúsið í Baguio Þar sem teflt er. Myndin er tekin skömmu áóur en einvígið hófst en Þá stóð bygging
hússins yfir.
Karpov. Vinafár og um-
gengst ekki stúlkur.
bréf til aðaldómara einvígisins,
Lothar Schmids, og sagði: „Það er
augljóst aðgera má úr garði
kænskulegt merkjakerfi með því
að afhenda öðrum hvorum skák-
mannanna matvöru. Júgurð kynni
t.d. að merkja „við ráðleggjum þér
að bjóða jafntefli". „Bakki með
maríneruðum eggjum gæti þýtt
U U
En frú Petra Leeuwerick, hinn
dyggi og málreifi förunautur
Korchnois, er stórkostlegur póli-
tískur herbragðafræðingur ekki
síður en hinn illskeytti aðstoðar-
maður Karpovs Baturinsky. E.t.v.
er skiljanlegt að hún skuli leggja
fæð á Baturinsky. Hún fæddist í
Austurríki (býr nú í Hollandi) en
var tekin af Sovétmönnum í
Vínarhverfi þeirra við lok heims-
styrjaldarinnar síðari og dæmd til
20 ára nauðungarvinnu fyrir
njósnir í hinum illræmdu
Vorkuta-vinnubúðum. Þar var hún
í níu ár og leiddi uppreisn oftar en
einu sinni. Nú er hún 49 ára að
aldri, fögur og fylgin sér.
Leiðir Petru og Korchnois lágu
saman þremur mánuðum eftir að
hann gerðist landflótta frá Sovét-
ríkjunum. „Það voru forlögin, sem
stefndu okkur saman,“ segir hún.
„Rússarnir ætla að ganga frá
honum á sálrænan máta.“
„Þú seir að þeir beini rafbylgj-
um að honum?"
„Hver veit? Af hendi Rússa
vænti ég margs og einskis góðs.
Baturinsky? Hann var saksóknari
á tímum Stalíns. Nákvæmlega eins
og náunginn, sem kvað upp 20 ára
dóminn yfir mér.“
Engliski húmor?
í kjallara ráðstefnuhússins í
Baguio ráfa aðstoðarmenn,
öryggisverðir og blaðamenn á milli
veitingahúss, telex-herbergis og
tveggja bara meðan skákin stend-
ur yfir. Strýhærðir stórmeistarar
renna leikmönúum um taflborð í
reykskýi og freista þess að upp-
götva hvað risarnir á sviðinu
ætlast fyrir.
Við sitjum í svitakófi þrátt fyrir
loftræstikerfi. Viktor Stean,
aðstoðarmaður Korchnois, er að
útlista fyrir blaðamönnum yfir
glasi af ávaxtasafa að „hann hafi
alltaf spilað svonefnda opna vörn
gegn spænska Ieiknum. Karpov
hefur leikið drottningarleik einu
sinni og spilað Nimzo-indverska
vörn einu sinni". „Vitfirring"
muldrar Bandaríkjamaður fyrir
munni sér. Þegar tekið er að líða á
seinni hlutann einset ég mér að
spyrja aldrei neinn „Hver er að
vinna". Svarið gæti leyst
sprengingu úr læðingi.
Kvöldið eftir fer fram kórsöngur
á skáksviðinu. Það er fillippínski
óperukórinn, sem stjórnað er af
föngulegri konu í hvítum kyrtli.
Við hlustum á aríu úr óperu að
nafni „E1 Filibusterismo".
Korchnoi er skemmt. Karpov er
hins vegar fjarri og hefst senni-
lega við í turni sínum í Plaza-
hóteli. Dauflegt bros leikur um
varir Baturinskys. Ég ákveð að
reyna að ná fundum með Batur-
insky. Þegar ég hringi í herbergi
424 svarar djúpur rómur á
ruglingslegri, frönskuskotinni
ensku: „Ég er upptekinn á fundi
klukkan eitt. Svo spila ég kúluspil.
Hafið þér tíma klukkan fjögur?"
Við hittumst síðan klukkan
fjögur yfir kaffibolla. Baturinsky
er smávaxinn og hnubbslegur,
sköllóttur með gleraugu. I mínum
augum lítur hann út eins og
gamall Hollywood-gamanleikari á
sjötta áratugnum, sem kallaður
var „Faðmlaga-Zakal". Með aðstoð
snyrtilegs og ljóshærðs túlks í
bláum blazer segir hann: „Þetta
júgurðarmál er hlægilegt. Og svo
segja þeir að við höfum haldið
Korchnoi niðri til að gera
gæðingnum Karpov hærra undir
höfði. Rakin ósannindi."
Baturinsky blæs frá sér þykkum
vindlareyk.
Þarf Karpov, jafn smágerður og
hann er, á mat milli mála að
halda? Eitthvað þarf hann —
annars er það trúnaðarmál mat-
reiðslumanns okkar. Gæti ég séð
kokkinn? Baturinsky brosir og
reykir aftur. Því miður. Hann er
ekki á staðnum.
Síðan bætir hann við: „Sjáið þér
til. Korchnoi-hópurinn heldur því
fram að ég hafi ekki snefil af
skopskyni. En þeir sem þekkja mig
segja mig gæddan kímnigáfu.
Hvað ég er gamall? Ég fæddist
1914, en það er nú ekki ástæða þess
að stríðið hófst.“ Hann ljómar í
andlitinu. „Þetta líkar mér,“ segi
ég-.
Ég vík að því orðum að
aðstoðarmenn Korchnois haldi því
fram að andstæðingurinn fái
daglega hollráð frá Moskvu. „Já“,
Reykský umlykur okkur báða.
„Það fer gegnum kokkinn, 007.
Seinna má búast við að geimeld-
flaugar komi inn í spilið."
Ég segist hafa hug á að hitta
Karpov. Hann kveðst munu gera
sitt bezta og við tökumst í hendur.
„Hvað með kokkinn?" spyr ég.
Hann snýr sér forviða að túlknum:
„Engliskí húmor?" Hann kjagar af
stað og það rýkur af honum.
Karpov svalur
Ég sá Karpov bregða fyrir í
fundarsalnum. Sagt er að hann
vegi aðeins 50 kíló. Hann er
sannarlega ekki mikill fyrir mann