Morgunblaðið - 06.08.1978, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. ÁGÚST 1978
23
einhliöa aðgerðum gagnvart
verkalýðshreyfingunni.
Þingmaðurinn lét í veðri vaka — og
reyndar kom þetta einnig skýrt
fram hjá Lúövík Jósefssyni,
formanni bandalagsins, þegar
blaðamaður Mbl. ræddi viö hann
á dögunum — aö Alþýðubanda-
lagiö treysti sér alls ekki til að
bera gengisfellingarleiöina á borö
fyrir launþegahreyfinguna og fá
hana til aö kyngja henni, hvort
heldur sem þetta stafar af því að
þeir telji Alþýöubandalagiö hafa
tekið svo upp í sig í stjórnarand-
stööu um gengisfellingar, aö þeir
geti ekki sjálfir hoggiö í þann
knérunn, ellegar aö þeir hafi vissu
fyrir því aö fylgismenn þeirra í
forystusveit launþegasamtak-
anna muni ekki geta sætt sig viö
efnahagsaögeröir af þessu tagi.
Hins vegar hefur Lúövík sagt, aö
þaö sé engin „trúarsetning" hjá
Alþýöubandalaginu, aö ekki megi
beita gengislækkun eins og hann
komst aö oröi.
Alþýöubandalagsmenn láta þannig
aö því liggja aö séu menn
reiöubúnir aö ræöa málin á
grundvelli þeirra tillagna í efna-
hagsmálum, þá séu þeir tilbúnir
til stjórnarmyndunartilraunar, en
ef ekki þá séu hinir flokkarnir þrír
búnir aö hafna því að endurskoða
afstööu sína og sér í lagi hvernig
koma eigi fram gagnvart verka-
lýöshreyfingunni. Ýmsir virtustu
hagfræöingar landsins brosa
bara í kampinn þegar þeir eru
spuröir álits á tillögum Alþýöu-
bandalagsins í efnahagsmálum;
sumir andstæöingar þeirra segja
fullum hálsi, aö þaö geti ekki
veriö aö hann Lúövík hafi samiö
þessar tillögur, og enn aörir
spyrja hvernig hægt sé aö
rökræöa í botnlausu hyldýpi!
menn hafa minni áhuga á stjórn-
arþátttöku en forystan, en al-
mennt þótti mönnum einsýnt aö
taka bæri þátt í viöræðum af
þessu tagi. Hins vegar vefst þaö
töluvert fyrir Framsóknarmönn-
um þessa stundina, hvort ráölegt
sé fyrir þá aö fara í Stefaníu sem
minnsti flokkurinn, „vitandi um
mjög víðtæka samstööu milli
Sjálfstæöisflokks og Alþýöu-
flokks, þar sem þeir eru þaö
sterkir, aö menn óttast aö
Framsókn veröi hálfgert vara-
dekk," eins og áhrifamaöur í
Framsóknarflokknum komst aö
orði. Aörir segja hins vegar aö
málefnin eigi aö ráöa algjörléga
— vinna verði á verðbólgunni,
þaö sé skylda Framsóknarmanna
aö stuöla aö því og geti þeir
unniö aö því meö öörum þá sé
aöeins gott um þaö aö segja og
því betra sem samstaöan sé
víötækari.
Uppréttir
í stjórn
Ekki er unnt aö skynja neina
togstreitu milli hægri og vinstri
afla innan flokksins varöandi
hugsanlega þátttöku í stjórnar-
myndunarviðræöum um Stefaníu
aö sögn kunnugra, og aö þessu
leyti er andrúmsloftiö töluvert
breytt frá því sem áöur var. Á þaö
er bent aö þeir standi nú mjög
saman Tómas Árnason og Stein-
grímur Hermannsson, sem taldir
hafa veriö til andstæöra fylkinga
innan flokksins en hafi í þessum
efnum tekiö sömu afstööu og hafi
nú e.t.v. ennþá meiri áhuga á
stjórnarþátttöku en jafnvel Ólafur
Jóhannesson. Sagt er aö þeir séu
í hópi þeirra, sem hvaö eindregn-
ast halda því fram, aö ef Fram-
sóknarmenn ætli ekki aö veröa
Ólaf í forsætið. Hins vegar hefur
Ólafur ekkert gefiö upp um
fyrirætlanir sínar í þessum efnum,
en menn sem þekkja hann náiö
telja ekkert víst, aö hann hafi
yfirhöfuö neinn áhuga á aö sitja
nú í ríkisstjórn og eiga jafnvel
frekar von á því, aö hann vilji vera
utan stjórnar, þótt flokkur hans
færi í stjórn.
Framsókn og
utanpingsstjórn
Áhrifamenn innan Sjálfstæðis-
flokksins telja alls ekki útilokaö
aö fá megi Framsóknarmenn inn í
stjórn meö þeim og Alþýöuflokki.
Reikna þeir dæmið á þann hátt,
aö Framsóknarmenn hugsi meö
hrolli til 12 ára eyðimerkurgöngu
á viöreisnarárunum. „Þeir vilja
gjarnan vera kjötkatlanna meg-
in,“ sagöi einn af þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins, en minnti
um leiö á, aö alltaf annaö veifiö
skyti upp hugmyndinni um utan-
þingsstjórn og sumir ætluöu, aö
innan Framsóknar væru raddir
um, aö kannski væri slík stjórn
ekki sem verst fyrir þá. Þeir geti
þá sýnt fram á, aö þegar þeir tapi
svo miklu fylgi sem nú og hætti
aö vera þetta sterka afl, sem þeir
hafa verið um árabil, þá komi upp
algjört stjórnleysi, þar sem sigur-
vegararnir komi sér ekki saman
og ekki reynist unnt aö mynda
þingræöisstjórn vegna þessara
kosningaúrslita. í sama streng
tók Alþýöubandalagsmaöur sem
rætt var viö, og taldi að Fram-
sóknarmenn gengju út frá því, aö
forsetinn mundi mynda utan-
þingsstjórn meö svipuðum hætti
og Sveinn Björnsson á sínum
tíma og þannig væri þá fyrir því
séö, aö þeir hagsmunir, er
Framsókn þyrfti aö gæta, m.a.
Framsóknarforystan á maraþonfundi miöstjórnar.
Grænt Ijós
á Stefaníu
Þaö bendir þannig allt til þess aö
Alþýöubandalagiö veröi ekki
frekar inni í myndinni í stjórnar-
myndunartilraunum Geirs Hall-
grímssonar, og næsti kostur hans
veröi Stefaníumynstriö svo-
nefnda — þ.e. viöræöur um
stjórnarmyndun milli Sjálfstæöis-
flokks, Alþýöuflokks og Fram-
sóknar, enda taldi Geir sjálfur
þennan möguleika nærtækastan,
aö þjóöstjórn frágenginni, og
síöan hefur miöstjórn Framsókn-
arflokksins þegar gefiö grænt Ijós
á viöræöur af þessu tagi, reyndar
áöur en þjóöstjórnarmöguleikan-
um var formlega aflýst.
Á miöstjórnarfundi Framsóknar lá
þaö í loftinu, aö óbreyttir flokks-
að gjalti í íslenzkum stjórnmálum
veröi þeir aö taka ábyrgan þátt í
öllum umleitunum um starfhæfa
ríkisstjórn og kanna til hlítar,
hvort raunverulegur möguleiki se
fyrir því, aö menn vinni saman.
Hins vegar ætla menn, aö afstaöa
Ólafs mótist meira af því, hvernig
aö málum veröi staöiö. Hann
hugsi sem svo, aö Framsóknar-
menn láti ekki ata sér út í neitt,
sem þeir ekki vilji, og ef þeir fari
inn í stjórn, þá geri þeir þaö af
fullri reisn og meö þeim hætti þá,
aö kratar muni þurfa aö eta
eitthvaö ofan í sig af fyrri
yfirlýsingum. Þaö heyrast raddir
um þáö meöal Framsóknar-
manna, aö í Stefaníu þurfi
„járnkarl í forsætið" og Ijóst sé aö
hvaö sem segja megi um þá Geir
og Benedikt Gröndal, þá séu þeir
ekki járnkarlar. Gefur auga leiö
aö þessir menn eru aö hugsa um
hagsmunir Sambandsins, væru
tryggöir í þeirri stjórn.
Kratar vilja
í stjórn
Alþýðuflokksmenn hafa eftir slit
vinstri viöræönanna veriö meö
hugann nánast allan viö áróöurs-
stríö sitt viö Alþýðubandalagið,
sem þeir hafa sótt af slíku kappi
aö góöir og gegnir Alþýöubanda-
lagsmenn eru farnir aö veröa
áhyggjufullir aö segja aö þing-
menn þeirra verði aö fara aö
vakna og svara fyrir sig í blööum.
Þingmenn krata hafa enn ekki
gefiö sér tíma til aö taka formlega
afstööu til þjóöstjórnar, enda
forystumenn flokksins áhugalitlir.
Þó aö til séu menn innan
Alþýöuflokks, sem enn gæli viö
nýsköpunarhugmyndina, líkt og
dæmi er um innan þingflokks
sjálfstæöismanna, eru þó hug-
myndir um Stefaníu og viðreisn
þeir kostir, sem mest eru ræddir.
Á fundi í fulltrúaráöi Alþýðu-
flokksins á fimmtudagskvöld,
voru möguleikar þessir ræddir
fram og aftur og þar reyndist
vera meiri hljómgrunnur fyrir
viðreisn en álitiö var — en þó
þannig aö Alþýöuflokkurinn væri
í forsæti.
Innan þingflokks Alþýðuflokksins
eru skiptar skoöanir um þaö
hvort möguleikinn sé skárri
kostur, Stefanía eöa viöreisn, en
eins og málin hafa þróast eftir aö
slitnaöi upp úr vinstri viðræðun-
um eru kratar greinilega í stjórna-
hugleiöingum, því aö þeir vilja
ekki láta bera þaö á sig, aö þeir
óttist ábyrgóina, líkt og þeir saka
Alþýóubandalagsmenn um. Ekki
hefur reynt á þaö enn sem komið
er í þingliöinu hvor kosturinn á
meira fylgi aö fagna, en þó sýnist
manni það vera Stefanía.
Einn af þingmönnum flokksins
sagöi í samtali, að kosturinn viö
Stefaníumynstriö væri sá, að
lengra væri síöan stjórn af því
tagi heföi veriö reynd hér á landi
og hún því kannski „uppljómaðri í
minningunni“ en hinn kosturinn,
er nær stæöi á tímanum. Sá
hængur er þó á slíkri stjórn aö
mati sumra Alþýöuflokksmanna
aó unnt væri aö bera þaö upp á
krata, aö þeir hafi einungis
gengiö til liös viö „kaupráns-
stjórnina" fráfarandi, svo óvinsæl
sem hún hafi reynzt meóal
launþega og kjósenda.
Aörir telja aö möguleiki sé aö
reyna aö semja um þetta
stjórnarmynstur til lengri tíma,
jafnvel tveggja kjörtímabila til aö
einangra Alþýöubandalagiö og
nota tímann til uppgjörs innan
verkalýöshreyfingarinnar meö
Geir Hallgrímsson lýsir Þjóð-
stjórnarhugmynd sinni á fundi
með biaöamönnum
bandalagi vió hina flokkana.
Reyndar viröist þessi skoöun um
aö láta sverfa til stáls innan
verkalýöshreyfingarinnar eiga
töluveröu fylgi aö fagna meöal
hinna yngri og herskárri manna í
flokknum. Aörir telja óraunhæft
aö unnt muni aö berja á Alþýöu-
bandalaginu meö því aö einangra
þaö utan stjórnar til lengri tíma,
og benda á aö sem eini stjórnar-
andstööuflokkurinn muni þaö þá
hriöa allt óánægjufylgið. „Þaó er
ástæöulaust aó láta þá sitja aö
því eina,“ sagöi einn þingmaöur
Alþýöuflokksins. Hinn sami spáöi
því, aö þaö mundi liggja fyrir nú
fyrir 20. þessa mánaðar, hvort
tækist aö mynda hér þingræöis-
stjórn, því aö tekiö yrði til viö
málin af fullum krafti nú eftir
helgina. Nú er aö sjá hvort
útkoman verður Stefanía.
— bvs & t.g.
Fara með
250 börn
starfs-
manna
íflug
FLUGLEIÐIR fara í
dag með 250 börn starf-
smanna í þotuflug
kringum landið, en það
er skemmtinefnd
STAFF (Starfsmanna-
félags Flugleiða), sem
hefur undirbúið þessa
ferð.
Þessi ferð hefur verið
í undirbúningi í nokk-
urn tíma, að því er
Ragnar Björnsson hjá
STAFF tjáði Mbl. í gær.
Börnin eiga að mæta við
skrifstofubyggingu
Flugleiða um kl. 13. í
dag, en þaðan verður svo
farið kl. 13.30 áleiðis ti
Keflavíkur. Valin verð-
ur Krísuvíkurleið,
stanzað verður á leið-
inni, leikið við börnin og
þeim gefið meðlæti. Síð-
an verður farið ti
Keflavíkurflugvallar,
þar sem börnin stíga um
borð í DC-8-63 þotu og
farið í flugferðina, sem
tekur um það bil eina
klukkustund.
V antar
vinabæ
á Islandi
NÚ er staddur á íslandi 50
til 60 manna hópur fólks
frá Gran í Vestoppland í
Noregi. Fólkið sem dvelur
á íslandi í 1 viku býr á
Hótel Esju. Flest er það
fullorðið og hefur lengi
langað til að sækja ísland
heim.
Einn úr hópnum, Erik
Skötskift, hefur komið að
máli við Morgunblaðið og
tjáði því að Gran vantaði
vinabæ á íslandi, og eru
forráðamenn þeirra sveitar-
félaga sem ekki eiga vinabæ
í Noregi beðnir að hafa
samband við hann, en hægt
er að ná sambandi við hann
gegnum Norræna félagið.
Leiðrétting
í viðtali við Louisu Ólafsdóttur í
blaðinu nýlejía varð sá misskiln-
ingur að þvottafat, kanna og fleiri
þvottaáhöld sem notuð voru í
Arnarbæli, þegar Friðrik 8. kom,
gaf Louisa í Minjasafnið á Sel-
fossi, ekki að Skógum, eins og
fram kom þar.