Morgunblaðið - 05.12.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 1978
Utgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guómundsson.
Fróttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiðsla Aöalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2500.00 kr. á mánuöi innanlands.
I lausasölu 125 kr. eintakið.
Er atvinnuleysi
yfirvofandi?
Um það varð enginn ágreiningur á Alþingi, að nauðsynlegt hafi
verið að grípa til efnahagsráðstafana fyrir 1. desember.
Verðbótaákvæði kjarasamninga fólu það í sér, að almennar
launatekjur skyldu hækka um 14,1%, ef samningarnir áttu að vera
í gildi. Stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar gerðu sér ljóst, að þvílík
hækkun hlaut að magna verðbólguna upp úr öllu valdi, þess vegna
samþykktu þeir að skerða vísitöluna og þar með almennt kaupgjald
í landinu um 8%.
A hinn bóginn töldu sjálfstæðismenn, að hér væri einungis um
bráðabirgðaráðstafanir að ræða, sem ekki væri beint að rótum
meinsins. Það var einnig skilningur Braga Sigurjónssonar þegar
hann sagði af sér sem forseti efri deildar Alþingis. Og það sem
verra var. í rauninni er verið að magna vandann, þar sem enn er
gert ráð fyrir því að skerða hlut atvinnuveganna, þótt fyrir hafi
legið, að þeir voru ýmist reknir með tapi eða stóðu í járnum áður en
kauphækkanirnar 1. desember komu til framkvæmda og þær
kostnaðarhækkanir, sem þeim hljóta að fylgja.
I Morgunblaðinu var skýrt frá því nú um helgina, að horfur séu
á, að fjöldauppsagnir séu að hefjast í ýmsum atvinnugreinum, og
atvinnuleysis er þegar farið að gæta víða um land, enda stendur
hraðfrystiiðnaðurinn jafnvel verr en áður var ætlað og yfirvofandi
geysilegar hækkanir á olíuverði, sem sjávarútvegurinn getur ekki
tekið á sig, jafnvel þótt til verulegrar fiskverðshækkunar komi 1.
janúar.
Eins og nú standa sakir er spurningin ekki lengur um það, hvort
samningarnir taki gildi, heldur hversu róttækra ráðstafana sé þörf
til þess að tryggja rekstrargrundvöll atvinnuveganna.
A náð og miskunn
stjórnarherranna
IMorgunblaðinu á laugardag vék Geir Hallgrímsson að því, við
hverju megi búast í kjölfar efnahagsráðstafananna og sagði
m.a.:
„Allar þessar ráðstafanir gera ráð fyrir stóraukinni skattheimtu,
sem fólki er talin trú um að komi eingöngu við hátekjufólk og
atvinnurekendur. Jafnframt því sem sagt er að kaupið megi ekki
hækka, þar sem atvinnureksturinn standi ekki undir hærra
kaupgjaldi, er ætlast til þess að atvinnufyrirtækin borgi niður
kaupið með auknum sköttum.
Auðvitað er byrði atvinnufyrirtækjanna byrði allra landsmanna
og þannig eru landsmenn látnir borga sitt eigið kaup niður en í
leiðinni eykur ríkisvaldið umsvif sín, dregur aukna fjármuni frá
atvinnuvegunum til þess að úthluta þeim að hluta aftur. Með
þessum hætti er atvinnureksturinn í landinu kominn upp á náð og
miskunn stjórnarherranna og það er einmitt markmið Alþýðu-
bandalagsmanna, sem segja til verka á stjórnarheimilinu."
Smáskammtalækn-
ingar duga ekki
Grundvöllur nýrrar efnahagsstefnu hefur verið lagður og
4 mun duga, ef vel er á haldið," voru hin grænu orð, sem
fmðvík Jósepsson sagði við myndun ríkisstjórnarinnar í september.
Nú hefur reynslan sýnt, að eins og staðið var að gengislækkun
krónunnar þá, með því að gera ekki viðeigandi hliðarráðstafanir,
hefur verðbólgan enn magnast og vandinn stækkað. Þess vegna
hafði okkur miðað heldur aftur á bak, nú þegar ríkisstjórnin boðaði
nýjar bráðabirgðaráðstafanir með þeim ummælum forsætisráð-
herra, að nú ættum við að láta okkur nægja hin smáu skrefin.
„En það er grundvallarmisskilningur að einhverjar smá-
skammtalækningar komi að haldi við það ferlíki, sem verðbólgan
nú er orðin," eins og Þorvaldur Garðar Kristjánsson komst að orði í
útvarpsumræðum á dögunum. Við erum ekki svo vel á vegi stödd,
að það dugi að miða ráðstafanir við það að lækka dýrtíðina um
kannski 2—3%. Við lifum í verðbólgu, sem nú hefur náð 50%, þegar
svo er komið, verður að beita miklu markvissari og stórtækari
aðferðum en ef við byggjum við verðbólgu, sem næmi 10%.
Eitt af því, sem er grundvöllur þess að árangur náist í baráttunni
gegn verðbólgunni, er að almenningur í landinu hafi þá skoðun, að
raunverulega sé verið að gera eitthvað umtalsvert. Það verður ekki
unnið á verðbólgunni nema með samstilltu átaki þjóðarinnar í
heild. En til þess að svo verði þarf forystu. Og ríkisstjórn, sem er
sjálfri sér sundurþykk, er ekki fær um að veita þá forystu. Það
verður sögulegt hlutverk Sjálfstæðisflokksins að veita þá forystu."
Stjórnarskrárnefndin nýja kom saman til fyrsta fundar 1. des. Forsætisráðherra Ólafur Jóh
fundarstjórn. í Stjórnarskrárnefnd eiga sæti f.v. Sigurður Gizurarson, Þórarinn Þórarins
Thoroddsen, Gylfi Þ. Gíslason, Jón Baldvin Hannibalsson, Matthías Bjarnason og Tómas Tómaí
Tölumar eru mjög
ýktar um uppsagnir í
vefnaðarvöru verzlun
„ÉG TEL að sú tala, scm nefnd
heíur verið um fjölda verzlunar-
fólks í vcfnaðarvöruverzlunum,
sem missi atvinnu sína vegna
erfiðrar stöðu verzlunarinnar, sé
mjög ýkt, því að þótt talið yrði í
öllum vefnaðarvöruverzlunum í
Reykjavík er aðeins brot þessa
fjölda. sem þar vinnur,“ sagði
Magnús L. Sveinsson, formaður
samninganefndar Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur.
Hins
vegar sagði Magnús< „Við teljum
það mjög alvarlcgt, ef horfur eru
á uppsögnum í verzlunum yfir-
leitt, en hitt er annað, að cg hef
ekkert það í höndunum, sem
gerir mér kleift að meta stöðu
verziunarinnar í dag og rekstrar-
grundvöll.
— segirMagnús
L. Sveinsson
Ymsar greinar verzlunar hafa
kvartað undan slæmri afkomu, t.d.
matvöruverzlanir undan lágri
álagningu. Það kann vel að vera
rétt, en engu að síður finnst mér
það dálítið skrítið að á sama tíma
og þeir bera sig svo illa undan
lágri álagningu, sem á að standa
undir dreifingarkostnaði verzlun-
arinnar á daginn, þá hafa þeir
sums staðar opið fram eftir öllum
kvöldum og um helgar, samanber í
Keflavík og Njarðvíkum og ég veit
ekki betur en á Akureyri sé 'haft
opið fram eftir á kvöldin. Á
þessum tíma er greitt 40% til 80%
álag á dagvinnuna. Finnst mér
skjóta skökku við að þessir menn
greiði svo mikið í álagsgreiðslur á
sama tíma og þeir segjast ekki
einu sinni geta staðið undir
einfaldri dagvinnu.
Eg vil leggja áherzlu á það,“
sagði Magnús L. Sveinsson, „að
það verður að vera eðlilegur
rekstrargrundvöllur fyrir verzlun
eins og fyrir aðrar atvinnugreinar.
Hjns vegar verða menn í þessari
grein eins og annarri að gæta
ítrustu hagkvæmni í rekstri og
komast hjá því að láta vinna í
eftir- og næturvinnu eftir því sem
hægt er, ef ekki eru til peningar til
þess að greiða dagvinnuna. Ef
fjármunir eru ekki til fyrir
dágvinnunni, eru þeir enn síður til
fyrir eftir- og næturvinnu."
Þorsteinn Gislason um fiskmarkaðinn í Bandaríkjunum>
Sölumöguleikar okkar 1
á okkar eigin YÖruYÖnd
Telur aukna fiskiframleiðslu í Band;
ekki munu
„BÆTTUR árangur í vöruvöndun
sjávarafurða okkar opnar alla
markaðsmöguleika. Þau áhrif eru
svo mikilvirk, að þau yfirgnæfa
allt annað. Ef okkur tekst að
baúa vandvirkni verulega, þá
mun aldrei skorta sölumöguleika
og nauðsynlegar verðhækkanir
verða mögulegar eingöngu með
góðri vöruvöndun. Öll þessi tæki-
íæri eru margfalt fremur háð
framförum í okkar eigin fram-
leiðslugæðum heldur en breyt-
ingu á fiskveiðiþróun erlendis.
Hér gildir lögmáliði „Hver er
sinnar gæíu smiður“,“ sagði
Þorsteinn Gíslason forstjóri Cold-
water Seafood Corporation í
Bandarikjunum, er Morgunblað-
ið spurði hann um álit hans á
ummælum sjávarútvegsráðherra.
hafa áhrif á
Kjartans Jóhannsspnar, í ræðu,
sem hann flutti á LÍÚ-þingi.
Á LÍÚ-þinginu sagði ráðherr-
ann, að Islendingar þyrftu nú að
leiða hugann að auknu markaðs-
svigrúmi í Vestur-Evrópu, þar sem
líkleg aukning innlendrar fisk-
framleiðslu í Bandaríkjunum
kynni að þrengja markaðinn þar.
Um þetta sagði Þorsteinn Gísla-
son:
„Árleg neyzla Bandaríkjamanna
á sams konar fiski og íslendingar
selja þeim er ekki nema rúmlega
1 Vz kg á hvern íbúa, og þar af er
um þriðjungur seldur af íslending-
um. Þessi sáralitla neyzla stafar af
því, að Bandaríkjamenn eru fyrst
og fremst kjötætur — annars væri
tæplega til nógur fiskur nokkurs
staðar til þess að fullnægja
markað frys
þörfum þeirra. Aukning á fisk-
neyzlu Bandaríkjamanna tak-
markast mjög af almennu ógeði á
og ótta viö bein og aðra alvarlega
galla, sem oft finnast í frystum
fiskflökum.
Eg hefi ekki trúa sagði
Þorsteinn, „að hin nýju fiskveiði-
takmörk Bandaríkjanna muni
hafa nein umtalsverð áhrif til
aukningar á fiskframleiðslu þeirra
sjálfra á frystum fiskflökum
næstu árin. Markaður fyrir fryst-
an fisk þar takmarkast ekki af
þeirra eigin veiðum. Sölumögu-
leikar okkar í Bandaríkjunum
b.vggjast miklu fremur á okkar
eigin vöruvöndun, sem því miður
er enn ábótavant. Einnig á stöðug-
leika í framboði okkar og á réttum
söluaðferðum."