Morgunblaðið - 18.04.1979, Page 18
18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 1979
Björgunarstarf gengur
hægt - 200 manns létust
Dubrovnik. 17. apr. AP.
BJÖRGUNARSTARF á jarðskjálftasvæðunum á suðurhluta Adría-
hafsstriind JÚKÓslavíu gekk mjög erfiðlega í dag og ástand er víða hið
ömurlejiasta. Víða hefur bájjstatt heimilislaust fólk reynt að búa um
sík á víðavangi, kveikt bál og vafið sig teppum til að halda á sér hita.
Frekari kippir urðu í dag en ekki cr vitað til að frekara manntjón hafi
orðið. í gærkvöldi, mánudagskvöld, urðu einnig nokkrir allsnarpir
kippir og hrundu þá ýmis skemmd hús.
Jarðskjálftinn sem mestu tjóni
olli varð á sunnudagsmorguninn í
Montenegro og var hann um 9 stig
á Mercallikvarða. Er vitað að 200
létust í Júgóslavíu og einnig varð
manntjón Albaníumegin og líklega
fórust þar milli tuttugu og þrjátíu
manns. Á því svæði sem
jarðskjálftarnir urðu búa um eitt
hundrað þúsund manns og þar af
urðu áttatíu þúsund manns að
einu leyti eða öðru fyrir barðinu á
honum, og er flest þetta fólk
heimilislaust, Óttast er að margir
fleiri séu grafnir í húsa rústum, en
aðstæður á jarðskjálftasvæðunum
eru það erfiðar að mjög seint hefur
gengið eins og í upphafi sagði.
Þessi jarðskálfti nú varð mun
harðari en sá sem lagði Skipje í
rústir árið 1963. Ferðamenn gera
sér tíðförult á þessar slóðir í
suðurhluta Júgóslavíu á sumrin en
nú eru gistihús í rústum og ekki
búizt við að þar verði gerlegt að
taka á móti ferðamönnum um
hríð. í fyrstu fréttum var búizt við
að einhverjir útlendingar hefðu
verið meðal hinna látnu, en nú
hefur verið frá því skýrt að svo sé
ekki, enda ekki ýkja margir
ferðamenn sem voru farnir að
koma, utan nokkrir hópar Þjóð-
verja og svo Júgóslava sjálfra. Tito
forseti fór um jarðskjálftasvæðið í
gær. Búizt er við því að mikil hjálp
erlendis frá muni boðin fram og
geti auðveldað störfin að mun.
Tímafrekri viðgerð
á Baldri að ljúka
NÚ LOKS sér íyrir endann á skipsins seinkað viðgerðinni, en
tímafrekri viðgerð á haf-
rannsóknaskipinu Hafþóri, sem
áður hét Baldur og komst í eigu
Hafrannsóknastofnunarinnar
1977. Áætlað hafði verið að skipið
yrði tilbúið til rannsóknastarfa í
sfðasta lagi 1. september siðast-
liðinn og upphaflegar áætlanir
um kostnað vegna viðgerða og
endurbóta á skipinu námu 230
milljónum króna.
Baldur fer væntanlega í reynslu-
siglingu næstkomandi laugardag
og ef ekkert óvænt kemur upp á í
þeirri ferð heldur skipið fljótlega
til rannsóknatarfa. Einkum hafa
viðgerðir á dælum til aðalspils
dælurnar hafa tvívegis gefið sig í
reynslusiglingum.
Áhöfn hefur verið skráð á Haf-
þór allan tímann, sem skipið hefur
verið í viðgerðinni. Hefur áhöfnin
ýmist unnið við viðgerðir og breyt-
ingar á skipinu eða við afleysingar
á hinum skipum stofnunarinnar.
Að sögn Jóns Jónssonar forstjóra
Hafrannsóknastofnunarinnar
hafa rannsóknaáætlanir verulega
farið úr skorðum vegna þess hve
langan tíma hefur tekið að gera
við Baldur. Einnig hefur það haft
töluverðan viðbótarkostnað í för
með sér m.a. vegna leigu á skipum
til nauðsynlegra starfa.
Stradevaríus á 140 milljónir
Boston, AP.
FIÐLA, sem gerð var fyrir þrjú
hundruð árum af meistaranum
Stradevaríusi, var nýlega seld
fyrir um 400 þúsund dollara eða
um 104 milljónir ísl. króna og
hefur aldrei verið greidd viðlíka
upphæð fyrir strengjahljóðfæri,
jafnvel ekki Stradevaríus. Fiðlan
er ein af tíu hljóðfærum sem
Stradcvaríus gerði með innlögð-
um skreytingum og auk þess er
hún sögð í prýðilegu standi.
Ekki var gefið upp hver
kaupandinn var en sagt að fiðlan
yrði ekki flutt frá Bandaríkjunum.
Hún var lengi í eigu enskrar
fjölskyldu í Boston, kynslóð fram
af kynslóð.
32 fórust í
sprengingu
Islamabad — apríl — AP.
32 LÉTU lífið og 70 særðust er
sprenging varð í flugeldaverzlun í
Rawalpindi. Meðal hinna látnu var
fólk í nærliggjandi húsum og
vegfarendur, sem áttu leið hjá
verzluninni er sprengingin varð.
Stradevaríus mun hafa gert um
1116 fiðlur og er búizt við því að
um 700 þeirra séu enn varðveittar
og þykja miklar gersemar.
1300 færri
farþegar
ALLS komu 6479 farþegar með
skipum og flugvélum til landsins
í marsmánuði. Þar af voru 3355
íslendingar og 3124 útlendingar.
í sama mánuði í fyrra komu 7782
farþegar til landsins, 4489 íslend-
ingar og 3293 útlendingar.
Flestir voru útlendingarnir sem
komu til landsins í s.l. mánuði frá
Bandaríkjum Norðúr-Ameríku eða
1268. 471 Breti kom til landsins,
272 Vestur-Þjóðverjar, 228 Danir,
227 Norðmenn og 213 Svíar.
Frá síðustu áramótum til loka
marsmánaðar hafa alls 16.742
farþegar komið til íslands, 8656
Islendingar en 8086 útlendingar. Á
sama tíma í fyrra höfðu 18.983
farþegar komið til landsins, 11.316
íslendingar og 7667 útlendingar.
Valgeir Ástráðsson:
Mörgum brá við lestur Morgun-
blaðsins þriðjudag fyrir páska.
Kirkjunnar menn eru þá að
undirbúa mikið helgihald, því
kyrravikan er sá tími, sem kristnir
menn segja helgastan. Til þess
hóps hef ég alltaf viljað telja þá
menn, sem fyrir Morgunblaðinu
standa.
Samlíkingar
En austur í Iran er sjálfsagt
ekki verið að undirbúa hátíð auð-
mýktarinnar. Og á þriðjudag í
kyrruviku var fréttaþjónusta
Morgunblaðsins góð að vanda. Við
fengum að sjá þar á forsíðu
hróðuga böðla standa yfir líki
manns, sem þeir höfðu svívirðilega
tekið af lífi. Því óhugnanlegri var
þessi mynd, þar sem við flest
vissum, að hinn myrti var víða
talinn frómur maður og aðeins
einn í hópi margra tuga, sem
þannig hefur verið farið með.
Eðlilegt er, að það veki viðbjóð
allra siðaðra manna, þegar ein-
hver lífsskoðun fæðir af sér
þannig ávexti. Mikið er það ólíkt
þeim boðskap, sem við prestar
íslensku Þjóðkirkjunnar eigum að
fara að prédika í kyrruviku.
Þess vegna varð mér ekki um
sel, þegar lengra var lesið. Þar er
innar í blaðinu forystugrein,
éinmitt það, sem Morgunblaðs-
menn hafa hvað eftir annað sagt
að væri eini staðurinn í blaðinu,
sem treysta mætti að þeirra eigin
stefna kæmi fram í. Marktækara
hlýtur það því að vera sem þar
stendur, en annað í blaðinu, sé
verið að leita eftir stefnu blaðsins.
Og ekki dregur það úr gildi for-
ystugreina, að þær eru einar
lesnar reglulega yfir landslýð.
I þessari grein var farið að tala
aftur um leiðtoga ógnarverkanna í
íran. Og það alvarlega var, að
ritari greinarinnar hafði fundið
út, að þjónandi prestur við Þjóð-
kirkjuna, starfi eftir sama leiðar-
ljósi og böðullinn illræmdi. Starfs-
félagi minn var sem sagt uppvís að
fjarstýringu frá manni, sem lætur
með köldu blóði drepa fólk í
tugum.
Býsna alvarleg ásökun það, og
verður að fylgja þeirri uppljóstrun
vel eftir sé hún rétt. Enda gengur
Morgunblaðið vasklega fram í
forystugreininni, velur til mörg
orð og alvarleg, enda kannski
ástæða til.
Illa kominn hópur
Ekki hafði mér dottið í hug, að
sr. Guðmundur Óli í Skálholti væri
slíkur voðamaður, þegar við sátum
saman kvöldið fyrir afhjúpunina
og ræddum ýmis mál. Þvert á móti
hélt ég þá, eins bg ég þóttist hafa
fundið út í margra ára nánu
samstarfi að þar væri hófsamur
maður og einlægur. Hefði að vísu
þann vana að segja meiningu sína,
einkum í riti.
Mikið hafði mér glapizt. En það
er kannski ekki að marka, þar sem
ég er líklega sálufélagi þessa
voðamanns. Við, sem til þess hóps
teljumst, vorum látnir vita af því í
sömu grein, að ekki væri hægt að
kalla okkur Guðs börn. Þó höfðum
við þóttst hafa fyrir því traustar
heimildir að svo væri. En nú er
búið að finna upp nýtt. Það stend-
ur semsé í Morgunblaðinu, einmitt
á þeim stað, þar sem fólk á að taka
mark á. Ég veit ekki hvort vogandi
er að mótmæla því. Það væri
líklega „ofstæki, reiði, heift, öfgar,
þröngsýni, stóryrði, drampsemi",
svo eitthvað sé tekið upp af þeim
orðum, sem notuð eru af mönnum,
er hafa til þess getu, þótt venju-
lega reyni ég að forðast notkun
þeirra.
Annars hef ég aldrei, hvorki í
ræðu né riti, verið með vangavelt-
ur um það hvernig sáluhjálp þessa
eða hins er háttað. Engum hef ég
sagt að hann væri ekki Guðs barn.
Ekki hef ég heldur heyrt Guðmund
Óla tala um það. Ég hef nefnilega
haldið að slíkan dóm ætti Guð einn
að fella og það held ég enn. Og
þegar Morgunblaðið tekur sér slíkt
vald finnst mér full ástæða til að
spyrja í mikilli alvöru: „Hvað má
lesa út úr slíkri skoðun um eigið
vald og ágæti?"
Skjöldur kristindómsíns
Vissulega er ég feginn að lesa
það, að þeir, sem skrifa forystu-
greinar Morgunblaðsins, hverjir
svo sem það eru, lýsi yfir að þeir
vilji vera brjóstvörn kristindóms-
ins. Að vísu veltur kristinn dómur
ekki á því. En fengur er það fyrir
hvern málstað að eiga sér öfluga
málsvara. Það væri líka ósann-
gjarnt að horfa fram hjá því, að
margt birtist í Morgunblaðinu,
sem fengur er í fyrir þá, er
kristnum málstað unna. Ég vil
taka orðin um velvilja til kristin-
dómsins gild. Og meira en það, ég
held að slíkt sé einlægur vilji
þeirra, sem þá línu gefa. Suma
þeirra hef ég hitt að máli og það
hefur frekar styrkt trú mína á
góðan vilja. Efasemdirnar, sem
læddust að, eftir lestur þriðju-
dagsgreinarinnar, tekst vonandi
að hrekja í burtu.
En eitt er að vilja, — annað að
gera. Og einstakar greinar, sem
birtar kunna að vera í Morgun-
blaðinu segja lítið um það hvort
trúmálaafturhald ríki í stefnu
blaðsins eða ekki. Slíkt stendur
eða fellur slgjörlega óháð
greinarmagni.
III. dæmi
Morgunblaðið hef ég lesið svo
lengi sem ég man eftir og enn er ég
áskrifandi þess. Margt er þar flutt.
Vinsælt umræðuefni er að ræða
ástand og stöðu frjálsrar hugsunar
í ríkjunum austurfrá, þar sem
kommúnistar ríkja. Morgunblaðið
hefur gengið vasklegar fram en
nokkur annar fjölmiðill á íslandi
að skýra frá því. Það vitum við, að
valdhafar þar þykjast vera
unnendur frelsis og réttlætis.
Morgunblaðið og ég erum þó sam-
mála um að slíkt sé rækileg
blekking. Þar eru menn lokaðir
inni og heilaþvegnir, þegar þeir
dirfast að hafa skoðun, sem brýtur
í bága við hugmyndakerfi ráða-
manna. Það er í þeim löndum
fullkomlega réttlætanlegt að
svifta slíka menn störfum, gera þá
tortryggilega og prenta um þá
óhróður.
I þessum löndum er heldur
enginn Guð, að dómi valdsmanna.
Aðeins eitt er heilagt, vald ríkis-
heildarinnar. Kristnir siðfræð-
ingar hafa margir bent á það, að
við slíkt stjórnskipulag verði ríkið
oft gert að guði. Ríkið geri kröfur,
sem Guð einn getur gert. Kristnir
menn í þeim löndum hafa margir
sagt, að einmitt slík afguðadýrkun
væri þeirra þyngsta byrði. Hvað
svo sem ríkið gerir, þá er það
sannleikurinn. Lög þess og reglur
eru óskeikuli dómur, guðlegt boð,
jafnvel þótt slíkt boð hafi í för með
sér þær hörmungar, sem Morgun-
blaðið hefur svo oft, og það með
réttu, bent fólki á að halda vöku
sinni fyrir. Það er vissulega verð-
ugt starf, því að í hvert sinn, sem
menn setja sig á þann stall, að
ekki má gagnrýna orð þeirra og
gerðir, taka þeir sér þann sess,
sem kristin trú ætlar Guði einum.
Sjálfsvitund
Mogunblaösins
Eitt er að vilja, annað að gera.
Því ég fæ ekki betur séð en
Morgunblaðið sé komið út á svip-
aðar brautir og óvinurinn í austri,
sem það er óþreytandi að vara við.
A.m.k. kemur það skýrt fram í
Khomeini
á íslandi?