Morgunblaðið - 19.07.1979, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. JÚLÍ 1979
23
ísland orkuver fyrir aðrar þjóðir:
„Davíð norðursins og
Golíatar umheimsins”
höfundur á nýtingu jarðvarma
hér á landi, og á þá staðreynd að
ísland er á norðurenda Atlants-
hafssprungunnar. Þess vegna
megi vinna mikla orku úr jarð-
varmanum,' ýmist með venjuleg-
um borunum, eða með kjarn-
orkusprengingum neðanjarðar,
sem auðveldi hitabeizlunina og
lækki tilkostnaðinn.
Höfundur segir að fyrir tíu
árum hafi vísindamaðurinn
Krafft A. Ehricke fyrst borið
fram þá hugmynd að flytja orku
milli staða með því fyrst að
breyta raforku í örbylgjuorku,
sem senda mætti með geisla yfir
í gervihnött, og þaðan héldi svo
geislinn áfram til móttökustöðv-
ar á jörðu, sem breytti örbylgju-
orkunni á ný í raforku. Að sögn
höfundar hefur ríKisstjórn Is-
lands fyrir skömmu spurt
Ehricke nánar um þessar tillög-
ur hans og óskað eftir umsögn
hans um möguleika á því að
hrinda þeim í framkvæmd. Svar
Ehricke var á þá leið að með því
að koma gervihnetti fyrir yfir
miðbaug jarðar, yfir miðju At-
lantshafi, geti Island náð til
þriggja heimsálfa með 50 ríkj-
um, þar sem búa 1.300 milljónir
manna, þ.e. Afríku og Norður-
og Suður-Ameríku, þar sem
orkuþörfin er mikil og vaxandi.
„Á þennan hátt getur ísland
orðið „Mið-Austurlönd Norð-
ur-Atlantshafsins,“ segir höf-
undur. Þessi fullyrðing er ekki
út í hláinn, segir Hyypia, því
ríkisstjórn íslands vill koma á
þessum orku-útflutningi á næstu
20 árum. Því geti svo farið að um
næstu aldamót verði heimili
lesenda Science & Mechanics
hituð með raforku unninni úr
heitum lindum Islands.
í BANDARÍSKA tímaritinu
Science & Mechanics, sumar-
hefti 1979, er grein eftir Jorma
Hyypia um hitaorku á íslandi
og hugsanlegar leiðir fyrir ís-
land til að flytja þessa orku út.
Segir höfundur að ísland geti
átt það á „hættu“ að verða mjög
auðugt land, auk þess sem áhrif
landsins á sviði efnahags- og
stjórnmála geti orðið gífurleg.
„Þegar þessi Davíð norðursins
er reiðubúinn til að varpa ör-
bylgjuorku sinni út í geiminn
með „amplitron“-slönguvað sín-
um. er vissara fyrir Golíata
umheimsins að géfa því gætur,“
segir höfundur.
Greinin í Science & Mechanics
er myndskreytt, og eru þar bæði
ljósmyndir og teikningar. Bendir
Forsíða „Science & Mechanics“
sýnir hvernig flytja á orkuna
frá íslandi yfir Atlantshafið.
Tékkneskur flóttamaður
fulltrúi á Evrópuþingi
að koma þar á umbótum, og átti
þá sæti í miðstjórn kommúnista-
flokksins auk þess sem hann var
yfirmaður sjónvarps og hljóð-
varps þar í landi. Þegar Sovétríkin
réðust gegn Tékkóslóvakíu í ágúst
1968 og beittu skriðdrekum sínum
til að bægja frá frjálslyndari
öflum í landinu, flýði Pelikan til
Ítalíu og fékk þar borgararétt.
Þegar Pelikan var lcjörinn full-
trúi á Evrópuþingið á vegum
ítalska sósíalistaflokksins,' sagði
flokksformaðurinn, Bettino Craxi,
að með því að senda Pelikan til
Strasbourg hefðu ítalskir kjósend-
ur valið aáðríkan Evrópubúa, er
berðist fyrir hugsjónum og verð-
mætum, sem næðu langt út fyrir
öll landamæri.
Jiri Pelikan
Þetta gerdist
19. júlí
Veður
víða um heim
Akureyri 10 skýjaó
Amsterdam 23 skýjaó
Apena 31 heíóskfrt
Barcelona 25 heióskfrt
Berlín 21 rigning
BrUssel 25 afskýjað
Chicago 21 heióskírt
Frankfurt 21 rigning
Genf 28 lóttskýjaó
Helsinki 20 heióskfrt
Jerúsalem 30 lóttskýjaó
Jóh.borg 19 léttskýjaó
Kaupm.höfn 20 rigning
Lissabon 24 lóttskýjað
London 27 skýjaó
Los Angeles 31 skýjað
Madrid 35 lóttskýjaó
Mallorca 29 heióskírt
Miamí 30 skýjað
Moskva 24 akýjað
New York 32 rigning
Ósló 23 rigning
París 26 léttskýjaó
Reykjavík 11 úrkoma
f grennd
Rio de Janeiro 26 skýjaó
Róm 32 heiðskírt
Stokkhólmur 20 skýjaó
Tel Aviv 29 lóttskýjaó
Tókyó 23 rignfng
Vancouver 25 skýjaó
Vinarborg 18 skýjaó
Gullið hækk-
arenn—Doll-
ar á niðurleið
London. 18. júlí. AP. Reuter.
VERÐ á gulli fór í fyrsta skipti í
sögunni upp fyrir 300 dollara únsan
(31,103 grömm) á gullmörkuðunum
bæði í London og ZUrich í dag. Þá
lækkaði dollarinn gagnvart öðrum
gjaldmiðlum, og brezka sterlings-
pundið var í gær skráð á 2,29
doliara, sem er hæsta skráning
pundsins frá þvf f júní 1975.
Sérfræðingar telja að verðhækkun-
in á gulli og fall dollars standi í
sambandi við óvissuna sem ríkir um
það hvort Jimmy Carter Bandaríkja-
forseta takist að koma orkumála-
stefnu sinni í framkvæmd. Á gull-
mörkuðunum í London og Ziirich var
gullverðið í dag 302,375 dollarar
únsan, en við lokun í gær var verðið
298,375 í London og 296,125 í Zörich.
Til samanburðar má geta þess að
gullverðið fór í fyrsta skipti yfir 200
dollara 28. júlí í fyrra, við síðustu
áramót var það komið upp í 225,20
dollara, og fyrir mánuði var það um
280 dollarar únsan.
NÝKJÖRIÐ Evrópuþing hóf
störf í Strassbourg í Frakklandi í
gær, en það sitja 410 fulltrúar
frá níu ríkjum Efnahagsbanda-
lags Evrópu. Meðal þingmanna
er tékkneski flóttamaðurinn Jiri
Pelikan, en hann situr þingið
sem fulltrúi ítalska Sósíalista-
flokksins. Hvatti hann í gær
þingið til að leggja hart að
yfirvöldum í Tékkóslóvakíu að
Washington, 18. júlí. AP.
SÉRSTÖK þingmannanefnd
Fulltrúadeildar Bandaríkja-
þings, sem skipuð var fyrir rúm-
um tveimur árum til að kanna
morðin á John F. Kennedy fyrr-
um forseta í nóvember 1963, og
blökkumannaleiðtoganum Mar-
tin Luther King í apríl 1968,
hefur nú skilað skýrslu sinni um
rannsóknirnar.
í skýrslunni kemur fram að
hugsanlega hafi verið um samsæri
að ræða þegar Kennedy var myrt-
ur, og að líkur séu fyrir því að
samsæri hafi einnig verið að baki
morðinu á dr. Martin Luther
King.
Sérstök nefnd, sem skipuð var
eftir morðið að Kennedy og gekk
undir nafninu Warren-nefndin,
komst að þeirri niðurstöðu að Lee
Harvey Oswald hefði einn staðið
að forsetamorðinu. Nýja nefndin
telur hins vegar miklar líkur á því
að annar maður hafi einnig skotið
á forsetann þar sem hann ók um
borgina Dallas í Texas 22. nóvem-
ber 1963.
Snowdon
pabbi á ný
I.ondon, 18. júK. AP.
SNOWDON lávarður, sem áður
var kvæntur Margréti Bretaprins-
essu, skýrði frá því í London í dag
að hann væri orðinn pabbi á ný. I
desember í fyrra kvæntist Snow-
don Lucy Lindsay-Hogg, sem í gær
ól honum dóttur. Er þetta fyrsta
barn frúarinnar, en Snowdon
lávarður eignaðist tvö börn, dreng
og stúlku, með Margréti prinsessu.
láta lausa tíu andófsmenn úr
samtökunum „Mannréttindaskrá
77“, sem leiða á fyrir rétt í næsta
mánuði. Er reiknað með að Evr-
ópuþingið greiði atkvæði um
þessa tillögu Pelikans í næstu
viku.
Jiri Pelikan kom mjög við sögu í
heimalandi sínu árið 1968, þegar
Dubcek þáverandi leiðtogi reyndi
Varðandi morðið á dr. King
segir nefndin að morðinginn Ja-
mes Earl Ray hafi líklega vitað að
samtök nokkur í borginni St.
Louis höfðu heitið 50 þúsund
dollara verðlaunum fyrir að
myrða King. Ekki hefur nefndin
þó neinar sannanir fyrir því að
Ray hafi á nokkurn hátt haft
samband við þessi samtök.
Hólkurinn er
úr Skylab
Perth, ÁHtralfu, 18. júlí. AP.
SÉRFRÆÐINGAR frá banda-
rísku geimferðastofnuninni
staðfestu í dag að hólkur, sem
er tveggja metra langur og
metri í þvermál, sem fannst
skammt frá ástralska bænum
Rawlinna, sé hluti úr geimfar-
inu Skylab.
Talsmaður sérfræðinganna,
Robert Grey, sagði fréttamönn-
um í Perth að á því léki enginn
vafi, hér væri um hluta af
Skylab að ræða, sennilega súr-
efnisgeymi. Taldi hann rannsókn
geta gefið góðar upplýsingar um
það hvernig Skylab eyddist við
endurkomuna inn í gufuhvolf
jarðar, og einnig gæti verið
athyglisvert að kanna hver áhrif
sex ára dvöl í geimnum hefði
haft á efnið í hólkinum.
„Við erum ekkert sérlega
ánægðir," sagði Grey um hólk-
inn. „Við höfðum vonað að við
sæjum hann aldrei aftur. Það
hefði verið betra ef hann hefði
fallið niður í Indlandshaf."
1974 — Franco fær Juan
Carlosi prins völdin um stundar-
sakir á Spáni.
1965 — Ahmed Ben Bella
steypt í byltingu í Alsír.
1956 — Bandaríkjamenn og
Bretar tilkynna Egyptum að þeir
geti ekki tekið þátt í að kosta
smíði Aswan-stíflunnar.
1949 — Laos fær sjálfstæði.
1943 — Fyrstu loftárásir
Bandamanna á Róm.
1941 — Winston Churchill
innleiðir V-sigurmerkið í út-
varpsræðu.
1928 — Fuad konungur gerir
byltingu í Egyptaland og þingið
leyst upp.
1919 — Friðarhátíð.
1918 — Undanhald Þjóðverja
yfir Marne hefst eftir ósigur
þeirra í síðustu stórsókninni í
fyrri heimsstyrjöldinni.
1917 — Þýzk Zeppelin-loftför
ráðast á ensk iðnaðarsvæði.
1870 — Fransk-prússneska
stríðið hefst með stríðsyfirlýs-
ingu Frakka.
1830 — Kosningar í Frakk-
landi og frjálslyndir stjórnar-
andstæðingar fá meirihluta.
1821 - Georg IV af Englandi
krýndur konungur, en Karólína
drottning fær ekki að vera við-
stödd athöfnina.
1719 — Bretar og Frakkar
undirrita vopnahlé.
1610 — Basil Shuisky Rússa-
keisara steypt eftir uppgjöf
sænsks hers Jakobs de la Gardie
sem var sendur gegn pólsku
innrásarliði.
1588 — Flotinn ósigrandi sést
undan strönd Cornwall, Eng-
landi.
1553 — Lafði Jane Grey
steypt og Maria, dóttir Hinriks
VIII, verður drottning.
1551 — Réttur Ferdinands
erkihertoga til krúnu Ungverja-
lands ítrekaður samkvæmt
Karlsburg-sáttmálanum.
1545 — Landganga fransks
herliðs á Wight-eyju.
Afmæli — Gottfried Keller,
þýzkur rithöfundur (1819
---1890) — Edgar Degas,
franskur listmálari
(71834-1917). Andlát
Matthew Flinders, landkönnuð-
ur, 1814.
Innlent — Þórsnesfundur
1849 — Bein Odds Þórarinssonar
flutt til Skálholts og grafin þar
1279 — Samningur lærðra og
leikra í Skálholti 1358 — Tyrkir
fara frá Vestmannaeyjum 1627
— d. Magnús Ketilsson sýslu-
maður 1803 — Eiríkur Kúld
prófastur 1895 — Jónas Jónsson
frá Hriflu 1958 — Minnisvarði
Stephans G. Stephanssonar á
Vatnsskarði afhjúpaður 1953 —
„Þór“ tekur „C.S.Forseter" 1974
— Norsku víkingaskipin fara til
íslands 1974 — f. Birgir ísl.
Gunnarsson 1936.
Orð dagsins — Við lærum af
sögunni að við lærum ekkert af
sögunni — G. Bernard Shaw,
irskur rithöfundur (1856—1950).
„Hugsanlega” samsærí
er Kennedy var myrtur