Morgunblaðið - 14.08.1979, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. ÁGÚST 1979

Útgefandi
Framkvnmdaatjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og skrifstofur
Auglýsingar
Afgreiósla
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aóalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Sími 83033
Áskriftargjald 3500.00 kr. á mánuói innanlands.
í lausasölu 180 kr. eintakiö.
Jan Mayen og glund-
roðinn í ríkisstjóminni
Stjórnarflokkunum mistókst enn í gærmorgun að koma
sér saman um stefnuna í Jan Mayen-málinu. Þessi
glundroði innan ríkisstjórnarinnar vegna málsins er
orðinn óþolandi með öllu. Meðan stjórnarflokkarnir koma
sér ekki saman og eyða tíma í endalaust þras sín á milli
halda Norðmenn áfram að veiða loðnu við Jan Mayen og
eru komnir nálægt þeim 90 þúsund tonnum, sem talað var
um á fundunum hér, að kæmi í þeirra hlut. Málin eru að
komast í eindaga og það er sök stjórnarflokkanna allra.
Hlutur Ólafs Jóhannessonar, forsætisráðherra, í þessu
máli er stórlega gagnrýnisverður. Forsætisráðherra
virðist ekki hafa haft nokkra stefnu í Jan Mayen-málum
og flokkur hans ekki heldur. Það er fyrst á fundi
ríkisstjórnarinnar í gær, sem Ólafur Jóhannesson leggur
fram tillögu um afstöðuna til Jan Mayen og þá var hún
þannig úr garði gerð, að stjórnarflokkarnir gátu ekki
sameinast um hana. Matthías Bjarnason lagði sínar
tillögur fram í landhelgisnefndinni hinn 23. júlí sl. Síðan
eru liðnar þrjár vikur og stjórnarflokkarnir hafa ekki
komið sér saman. Hins vegar hefur tekizt samstaða milli
Sjálfstæðisflokks og Alþýðubandalags á grundvelli
tillagna Matthíasar Bjarnasonar, sem Ólafur Ragnar
Grímsson byggði sínar tillögur á. Þessi samstaða hefur að
vonum vakið athygli, þar sem þeir tveir flokkar, sem mest
hafa tekizt á í íslenzkum stjórnmálum hafa náð saman
um þýðingarmikið utanríkismál. Fram hjá þessari
samstöðu Sjálfstæðisflokks og Alþýðubandalags verður
ekki litið enda hafa þessir tveir flokkar sameiginlega
meirihluta á Alþingi.
Framsóknarflokkur og Alþýðuflokkur eiga auðvitað að
taka höndum saman við Sjálfstæðisflokk og Alþýðu-
bandalag á grundvelli þeirra tillagna, sem nú liggja fyrir.
í þeim tillögum er ekkert, sem hver einasti íslendingar á
ekki að geta skrifað undir. Það dugar ekki, að Norðmenn
haldi áfram að veiða loðnuna meðan stjórnarflokkarnir
deila innbyrðis.
Sterk forysta
verzlunarmanna
Enginn vafi er á því, að forysta verzlunar- og
skrifstofufólks nýtur meira trausts en almennt gerist
úm verkalýðsleiðtoga. Þar kemur margt til. Nærtækast er
að nefna það frumkvæði, sem Guðmundur H. Garðarsson,
formaður Verzlunarmannafélags Reykjavíkur, tók
varðandi verðtryggingu lífeyrissjóðanna, en þar hefur
hlutur ríkisvaldsins legið eftir og valdið ófyrirsjáanlegum
töfum á því, að sjóðfélagar hinna almennu lífeyrissjóða
njóti verðtryggðs ellilífeyris. Enn fremur má nefna
frumkvæði verzlunarmanna í skatta- og húsnæðismálum.
Loks er þess skemmst að minnast að verzlunar- og
skrifstofumenn náðu fram þýðingarmiklum leiðréttingum
á launakjörum sínum sl. vor, þótt þar hafi aðeins verið
um áfangasigur að ræða, eins og forystumenn
verzlunarmanna hafa lagt áherzlu á.
Þjóðviljinn hefur reynt að gera Guðmund H. Garðars-
son tortryggilegan með því að draga það fram, að hann
beri hag verzlunarinnar fyrir brjósti. Þetta er ekki í
fyrsta skipti, sem kommúnistar fara óvirðingarorðum um
þá, sem að verzlun og viðskiptum starfa, enda eru þeir
vanir því að vera kallaðir annars flokks launþegar af
ýmsum forystumönnum Alþýðusambands íslands. Kjarni
málsins er að sjálfsögðu sá, að eftir því sem hagur
verzlunarinnar versnar, verður samningsstaða þeirra,
sem að henni vinna, um leið lakari. Þetta gerir
Guðmundur H. Garðarsson sér ljóst. í þessu ljósi ber að
skoða þau aðvörunarorð, sem hann hefur sagt í sambandi
við vonda stöðu verzlunarinnar.
„ Jan Mayen-
loðnan bjarg-
ar mörgum
verksmiðjum”
segir Per Clausen verksmiðjustjórí í Tromsö
Tromnö 13. ágúst
írá Jóhannewi Tómaasyni
• ÖNNUR tveggja loðnuverksmiðja í Tromsö er Tromsö Fiske-
industri og ræddi blaðamaður stuttlega við verksmiðjustjórann, Per
Ciausen. Verksmiðja þessi er komin til ára sinna, orðin um 60 ára
gömul, en veitir um 40 manns atvinnu.
— Seinni árin hefur hráefnið
aðeins verið loðna og þá mest úr
Barentshafinu, segir Per Clausen.
— í fyrra tókum við á móti 6
þúsund tonnum af loðnu frá Jan
Mayen og í ár höfum við fengið 3
þúsund tonn, en ég geri ráð fyrir
að sú tala eigi eftir að hækka
nokkuð. Úr Barentshafi reikna ég
með í kringum 30 þúsund tonn, en
þá á ég eingöngu við sumarloðnu.
Við búumst við að fá 40—50
þúsund tonn af vetrarloðnu og
miða ég þá við það magn, sem vi
fengum í fyrra.
— Það eru í kringum 20 verk-
smiðjur í Noregi, sem taka við
loðnu til bræðslu. Við þær starfa
um 7—8000 manns í allt og er því
augljóst að öll loðnuveiði rennir
styrkari stoðum undir reksturinn
• „VEIÐIN við Jan Mayen hefur
verið góð að undanförnu, en fer
þó minnkandi. Aflinn, sem við
erum með, er allsæmilegur og
hráefnið nokkuð gott,“ sagði
Hans Hansson skipstjóri á loðnu-
bátnum Sjöv&g í samtali við
Morgunblaðið. „Núna eru kring-
um 40 loðnubátar þarna norður
frá og er það aðeins iftill hluti af
norska loðnuveiðiflotanum.
Flestir bátanna bfða eftir að fá
að hef ja veiðarnar í Barentshafi,
en þar má byrja á miðvikudag og
má búast við að þangað fari allt
að 250 bátar.“
Hans Iiansson var spurður álits
á viðhorfi hans til veiða Islend-
inga við Jan Mayen:
„Ég er viss um, að það er nóg af
loðnu bæði handa íslendingum og
Norðmönnum. Við sjómennirnir
eru ekki alveg sammála því, sem
fiskifræðingar segja og teljum að
óhætt sé að veiða meira en þeir
hafa þorað að ieggja til. En við
viljum ekki heldur neina árekstra
við íslendinga og vonum að það
takist að hafa stjórn á veiðunum
við Jan Mayen svo að báðar þjóðir
hafi fullt gagn af þeim. Norskir
sjómenn þekkja vel þær aðstæður,
sem íslenzkir sjómenn eru nú í,
frá því þegar við veiddum upp
síldina við landsteina á íslandi. Eg
en talið er hagkvæmt að bræðslu-
dagar verði ekki undir 100 á ári
hverju.
— Mitt sjónarmið til þessara
loðnuveiða við Jan Mayen er, að
það sé nauðsynlegt fyrir okkur að
vernda svæðið fyrir veiðum ann-
arra þjóða en Norðmanna og
Islendinga og því ber okkur að
semja um skiptingu aflans þaðan.
Það er áreiðanlega nóg fyriir
báðar þjóðir og við þetta má bæta,
að í fyrra var það einmitt loðnan
frá Jan Mayen, sem bjargaði
mörgum verksmiðjunum þannig
að allar líkur eru á því að loðnu-
veiðar verði að stunda þar næstu
árin til að halda þessum rekstri
gangandi, sagði Per Clausen að
lokum.
hef trú á að loðnan gangi senn
suður á bóginn frá Jan Mayen og
vissulega verður að fara að öllu
með gát svo loðnan verði ekki
ofveidd, en ég tel ekki að sú hætta
sé mjög mikil núna.
Þessar loðnuveiðar eru mjög
mikilvægar fyrir okkur því við
megum ekki veiða nema ákveðið
magn hver bátur í Barentshaf-
inu,“ sagði Hans Hansson enn-
fremur og lagði á það áherzlu að
stjórnmálamenn kæmust að sam-
komulagi svo þessi mál kæmust
sem fyrst á hreint. Ekki bjóst
hann við að skipin hættu veiðum
við 90 þúsund tonn nema fyrir-
mæli um slíkt hefðu komið frá
stjórnvöldum þar að lútandi.
„Veiðar okkar við Jan Mayen
eru dýrar, olían er orðin svo dýr
að það er á mörkunum, að það
borgi sig að ná í aflann alla þessa
leið. Það er ekki hagkvæmt nema
á stærri bátunum og við verðum
helzt að fylla í sem fæstum köst-
um. Siglingin á miðin tekur 2%
sólarhring, en í Barentshafið rúm-
lega 1 sólarhring," sagði Hans
Hansson að lokum, en nú var lokið
við að landa úr bát hans tæplega
500 tonnum. Þetta var fyrsti túr-
inn á þessi mið og ætlaði skip-
stjórinn að fara í einn túr enn á
miðin við Jan Mayen, en halda
síðan í Barentshafið.
Hans Hansson skipstjóri, sá á ijói
úr báti sínum, Sjðvág.
„Reyni
Mayen
Tromsö 13. ágúst
frá Jóhannesi Tómassyni
• ÞAÐ VAR í nógu aft snúast í
loðnulönduninni hjá Tromsö
Fiskeindustri í morgun, en þrátt
fyrir annríkið tókst okkur að ná
tali af Sveini Rösok, skipstjóra á
Uksnöy frá Álasuni. Skip hans,
sem er ársgamalt, var með full-
fermi, 1000 lestir.
— Jú, víst erum við með full-
fermi, en það tók langan tíma að
ná þessu, sagði Sveinn Rosök. —
Köstin voru milli 30 og 40, en
æskilegast er að hægt sé að fylla
skipið í 5—6 köstum. Þetta var
annar túrinn á miðin við Jan
Mayen og vorum við einnig með
fullfermi í þeim fyrri. Við höldum
aftur út í eftirmiðdaginn þegar
lönduninni lýkur, sagði Sveinn.
Hann sagðist ætla að um 40bátar
væru nú á miðunum, en samtals
hefðu sennilega 80 bátar verið þar,
margir þeirra hefðu þó aðeins
farið einn eða tvo túra, en síðan
sett kúrsinn á Barentshafið.
„Á mörkum
að veiðar við
Jan Mayen
borgi sig”
segir Hans Hansson skipstjóri á Sjövag
TromHÖ 13. ágÚHt. frá blaftamanni MorjfunblaftsinH Jóhanneai Tómaaayni.