Morgunblaðið - 14.08.1979, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. ÁGÚST 1979
45
að springa úr einhverjum þjóðar-
rembingi?
Væri ekki hollt fyrir „Frikka
Friendship" að íhuga þetta áður
en rokið er í útásetningarherferð
um hluti, sem í augum óvilhallra
manna eru sjálfsagðir og skyn-
samlegir, og bera auk þess vott um
óvenjulegt framtak og ættu að
geta verið landinu okkar í heild til
sóma, en ekki hið gagnstæða eins
og hinn nafnlausi „Friendship"
maður virðist vera að láta skína í?
Sveinn Ólafsson,
Silfurtúni.
• Sósíalisminn —
Steinar fyrir
brauð
Ég er viss um að allir sem sáu
Morgunblaðið með greinum um
Stalín hafi lesið þær og vonandi
hafa sögukennararnir okkar og
SKÁK
Umsjón:
Margeir Pétursson
Á alþjóðlegu skákmóti í Esbjerg
í Danmörku í júlí kom þessi staða
upp í skák ungverska stórmeistar-
ans Vadasz og Danans Erlings
Mortensen, sem hafði svart og
átti leik. Síðasti leikur hvíts var
40. Bcl — e3??, en það hefði hann
betur látið ógert:
40. ... — hg2+! og hvítur gafst
upp, því að 41. Kxg2 yrði auðvitað
svarað með 41. ... Rxe3+. Þeir
Vadasz og Englendingurinn Mest-
el urðu jafnir og efstir í mótinu
með 9% vinning af 13 mögulegum
hvor. Guðmundur Sigurjónsson
hlaut 6% vinning.
aðrir uppfræðendur tekið eftir
þeim. Þarna skrifar heimsfrægur
virtur blaðamaður og engar
fréttastofur eru þarna á ferðinni.
Hvaða lærdóm er svo hægt að
draga af fróðleiknum? Ég sé ekki
betur en að greinarnar sýni manni
svart á hvítu, að sósíalisminn
getur aldrei gefið annað en steina
fyrir brauð. Blaðamaðurinn furð-
ar sig á því að Stalín skuli ekki
hafa farið sömu ferðina og Hitler
sem von er, því Hitler kálaði 6
milljónum Gyðinga en Stalín lifir
enn í dag og hafði þó 30 milljón
mannslíf á samviskunni.
Þjóðverjarnir fengu brúna
sósíalismann og hann var þurrk-
aður út og upp tekið frjálst mark-
aðskerfi eins og í gamla daga.
Þýska þjóðin þekkti betur en
nokkur önnur þjóð hvernig rauði
sósíalisminn í Rússlandi hafði
farið með þjóðina. Þýsku her-
mennirnir komu sumir heim frá
Rússlandi og þeir sögðu sögur sem
almenningur trúði. Því eitt er ekki
hægt, og það er að ljúga upp á
sósíalismann í framkvæmd.
Þegar svo Þjóðverjarnir byrj-
uðu að reisa landið við eftir
eyðileggingu stríðsins þá bönnuðu
þeir kommúnistaflokkinn. Þeir
eru svo kattþrifnir Þjóðverjarnir,
að þeir vilja ekki óþrif, hvorki á
líkama sínum eða sál. Þeir þurftu
líka að taka upp á sína arma 4
milljónir Austur-Þjóðverja og
kenndi enginn í brjósti um þá.
Núna finnst þjóðum erfitt að
skjóta skjólshúsi yfir nokkra Víet-
nama.
Geta nokkrir í dag trúað því að
sósíalisminn bjargi nokkrum, eftir
að hafa fylgst með flótta fólksins
frá öllum sósíalistisku löndunum
og síðast núna drukknandi Víet-
nömum. Gyðingarnir fengu samúð
alls heimsins en kvalaóp almenn-
ings í Rússlandi heyrði enginn,
nema hermennirnir þýsku sem
börðust í Rússlandi. Þess vegna er
Vestur-Þýskaland eins og það er.
Kommisararnir sem Stalín
hafði í öllum löndum og stjórnuðu
boðsferðum handa þeim trúuðu,
þeir hafa vitað ýmislegt en þeir,
sem boðnir voru, þeir sáu og
heyrðu ekkert og lofkvæðin og
lofsöngurinn ganga enn í dag.
Núna heitir þetta fyrirbæri sem
ekkert gefur nema skort og kúgun,
Evrópukommúnismi. Flokkast
ekki svona lagað undir pólitískt
ofstæki?
Húsmóðir
HÖGNI HREKKVÍSI
© 1979
McNaught Synd., Inc.
I/HAAJN yö?) H»77
Sr. Sverrir Haraldsson:
Nokkur orð
tilíhugunar
Á þeim góðu og gömlu mennta-
skólaárum held ég að megi full-
yrða, án þess að á nokkurn sé
hallað, að Tómas Árnason, núver-
andi fjarmálaráðherra, hafi verið
einn einlægasti og ákveðnasti
bindindismaður bekkjarins okkar
enda áhugamaður um útivist og
íþróttir á þeim árum.
Þegar svo Tómas Árnason hófst
til vegs á Alþingi og nú síðast
settist í ráðherrastól, þá töldum
við, sem þekktum eða þóttust
þekkja afstöðu hans í áfengismál-
um, að þar myndi hann a.m.k.
reyna með einhverju móti að beita
sér gegn hinni síauknu áfengis-
neyslu þjóðarinnar og þeim
óhugnanlegu áhrifum sem hún
hefur á ýmsum sviðum.
Mín vonbrigði urðu því sár og
fjölmargra annarra, er ein hans
fyrstu afskipti af áfengismálunum
reyndust þau að hann beitti sér
fyrir lengdum afgreiðslutíma
áfengisútsala síðustu dagana fyrir
jólin í vetur. Já, sannaðist þar sem
víðar, að lengi skal manninn
reyna. Og um þessi hans fyrstu
afskipti af einu alvarlegasta
vandamáli þjóðarinnar þekki ég
enga betri umsögn en setninguna
gömlu: 111 var þín fyrsta ganga.
Snemma á þessu ári sendi ég
grein til birtingar í einu dagblað-
anna undir yfirskriftinni: Opið
bréf til Tómasar Árnasonar. Af
einhverjum ástæðum týndist þessi
grein úr póstinum og komst aldrei
á leiðarenda, en efni hennar var
mjög samhljóða því sem ég nú hefi
sagt.
I umræddu bréfi varpaði ég
fram nokkrum spurningum sem
ég mun nú endurfeaka: Hefur
ráðherrann gert sér ljóst hvað
þessi lengdi sölutími hefur aukið
áfengiskaup og neyslu? Hefur
hann leitt hugann að því hve, það
áfengi sem keypt var á þessum
framlengda sölutíma kann að hafa
spillt jólalgeði margra fjölskyldna
og einstaklinga, fjölgað afbrotum
og óhappaverkum? Og eitt er
alveg víst að fleiri hefðu hugsað til
hans með hlýju og þakklæti um
jólin, ef hann hefði ekki tekið
vafasaman hagnað ríkisins af
áfengissölu fram yfir umhyggju
fyrir þeim sem líða fyrir áfengis-
neyslu.
Og nú, þegar heimabruggið
flæðir yfir landið, meira en
nokkru sinni fyrr og menn geta
keypt efni og „leiðbeiningar-* til
slíkrar framleiðslu á frjálsum
markaði, þá finnst mér það ærið
kuldaleg afstaða þeirra sem land-
inu stjórna, að líta yfir þá hættu
sem þessi framleiðsla hefur í för
með sér og þá ekki síst fyrir
unglinga, en telja sjálfsagt að
ríkið hefði einkaleyfi á slíkum
söluvarningi, til þess að auka
tekjur sínar.
Og þeir eru fleiri af kjörnum
fulltrúum þjóðarinnar sem halda
sig við sama heygarðshornið og
Tómas Árnason úr herbúðum
sjálfs dómsmálaráðuneytisins og
dynja nú yfir þjóðina nýjar reglur
í áfengismálum, þar sem aðalboð-
skap.urinn er rýmkun vínveitinga-
tíma um helgar og niðurfelling
vínveitingabannsins á miðviku-
dögum. Ég ætla ekki að íjölyrða
um þessi nýmæli en aðeins spyrja
hæstvirtan dómsmálaráðherra
hvort þau séu gerð til að draga úr
áfengisneyslu og því margháttaða
böli sem henni fylgir. Ég held að
fáir trúi því. Kannski frekar til að
þóknast erlendum ferðamönnum
og efla ríkistekjur?
Eitt er það mál, sem ekki er
beinlínis af sama toga spunnið og
það sem hér hefur verið rætt. Og
þó — þar grípur áfengisvandamál-
ið inn í eins og svo víða annars
staðar. Á ég þar við leyfið til að
halda dansleiki til kl. 3 í staðinn
fyrir kl. 2 eins og hefur verið. Það
má vera að á stærri stöðum hafi
þessi breyting ekki mikið að segja,
þar sem fyllstu laga og réttar er
gætt. En á mörgum smærri stöð-
um úti á landi verða afleiðingarn-
ar verri og meiri — á mörgum
smærri stöðum úti á landi, þar
sem dansleikir eru oftast haldnir
löggæzlulausir, þar sem sam-
komuhúsunum er aldrei lokað
allan tímann, þar sem áfengi er
meðhöndlað opinskátt og eftirlits-
laust, þar sem dansleikirnir
standa oftast yfir klukkustund
lengur en lög heimila, þar sem
margir aka bílum sínum í mis-
jafnlega heilbrigðu sálarástandi,
þar sem margir veislugestir halda
oft gleðskapnum áfram að ballinu
loknu úti á götu, með öskrum,
hrópum og hávaða, án tillits til
aldraðs fólks og lasburða í næstu
húsum og þeirra sem vilja frið til
að sofa um nætur. Á þessum
stöðum hefur framlenging dans-
leikja um klukkustund mikið að
segja — hún þ.e. framlengingin —
táknar lengra ónæði, lengri vökur,
jafnvel allt til morguns og meiri
drykkjuskap. Hélt ég þó að aldrað-
ir, sjúkir og þeir sem kjósa svefn-
frið væru ekki réttlausari en hinir
sem ósköpunum valda.
Ég held að dómsmálaráðherra
ætti að gera sér það ljóst, að
smærri staðirnir hafa síst minni
þörf fyrir löggæslumenn búsetta í
byggðarlaginu en hinir sem í
fjölbýlinu búa og beita sér fyrir,
að því réttlæti yrði fullnægt.
Allt þetta, sem ég nú hefi talið
upp og sem þeir er byggja þorp og
dreifbýlisstaði úti á landi, þekkja
vel, stafar fyrst og fremst af
áfengisneyslu og því margháttaða
böli, sem af henni leiðir. Meðan
stjórnvöld vilja fórna á blóðugu
altari Bakkusar hamingju og
heilsu einstaklinga og fjölskyldna
fyrir stundargróða í ríkiskassann,
sem ekki er gróði, þegar öll kurl
koma til grafar, heldur marghátt-
að tap, því að sannleikurinn er sá,
að allt um aukna krónutölu í
áfengissölu ríkisins þá kostar líka
ríkið mikið fé allt það vinnutap,
hæli og læknisaðstoð fyrir þá
vesalinga, sem áfengið hefur brot-
ið niður og bugað svo, að ekki sé
minnst á öll þau andlegu sár og
skipsbrot, sem ekkert fé bætir, þá
er ekki von á góðu.
Og að síðustu þetta: Ef núver-
andi ríkisstjórn hefði manndóm,
mannúð og kjark og skilning til að
beita sér gegn því geigvænlega
böli, sem sívaxandi áfengisneysla
hefur í för með ser og hún sýndi í
verki að hún vildi berjast gegn
þessum bölvaldi, sem ekki síst
skaðar æsku þjóðarinnar, þá
myndi hún tryggja sér öruggari
sess, ekki aðeins í ráðherra stóln-
um, heldur og í hugum lands-
manna. En þá verður hún líka að
sýna mikla hugarfars- og stefnu-
breytingu frá því sem nú er.