Morgunblaðið - 14.08.1979, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. ÁGÚST 1979
39
Helga Kristjáns-
dóttir—Minning
Fædd 6. febrúar 1887.
Dáin 6. ágúst 1979.
Helga var fædd í Reykjavík og
voru foreldrar hennar hjónin Rósa
Steinsdóttir og Kristján Andrés-
son. Frá Reykjavík flytja þau upp
á Vestur mýrar og veit ég um að
þau voru heimilisföst í Laxárholti
í Hraunhreppi, svo í Vogsseli sem
var hjálenda frá stórbýlinu Vogi.
En þegar ég kynntist þessum
heiðurshjónum sem stálpaður
drengur á ökrum á Vestur Mýrum,
þá höfðu þau byggt sér bæ á
Akratanga, sem var smábýli til-
heyrandi Akratorfunni, og bjuggu
þar í þurrabúð, eins og það var
kallað, þegar fólk hafði ekki kvik-
fénað sér til framfærslu, heldur
sótti vinnu til annarra. Á Akra-
tanga áttu þessi hjón heima ásamt
tveimur dætrum sínum Soffíu og
Helgu, sem þá voru ungar stúlkur.
Rósa og Kristján bjuggu á Akra-
tanga þar til Kristján lézt, en þá
lét Rósa flytja bæ sinn að Skála-
nesi í Hraunhreppi þar sem dæt-
urnar voru farnar að heiman, en
hún orðin öldruð, og farin að
heilsu. í Skálanesi bjó þá vinafólk
Rósu og var hennar bær endur-
byggður þétt við Skálanesbæinn.
Ég man eftir Helgu Kristjánsdótt-
ur sem ungri stúlku beinni í baki
og tígulegri í framgöngu, það
leyndi ér ekki að þar fór kona með
mikla skapfestu, ákveðin í því að
bjóða lífinu byrginn. Leið Helgu lá
til Reykjavíkur eins og svo margs
annars æskufólks sem ólst upp í
sveitum landsins. Þann 6. desem-
ber 1913 giftist Helga Sylveríusi
Hallgrímssyni sem lézt þann 13.
apríl 1977.
Þau Helga og Sylveríus settust
að í Reykjavík þar sem þau áttu
heima æ síðan. Sylveríus var
sonur Ingibjargar Marísdóttur og
Hallgríms Jónssonar bónda og
hreppsstjóra á Staðarfelli í Dölum
vestur. hann var nýútskrifaður
gagnfræðingur frá Flensborgar-
skóla í Hafnarfirði þegar þau
Helga kynntust, sem þótti góð
menntun á þeim tíma. Nokkuð
snemma á búskapartíma þeirra,
bjuggu þau í litlu húsi við Laug-
arnesveginn hér í borg. Síðar að
Grettisgötu 34 í mörg ár og síðast
í verkamannabústöðunum nr. 55
við Bræðraborgarstíg.
Þau Helga og Sylveríus hófu
búskap her í borg í enda ársins
1913, það var árið sem bygging
Reykjavíkurhafnar hófst. Þá voru
örðugir tímar með atvinnu, svo að
þeir sem nú eru ungir geta tæp-
lega hugsað sér hvernig ástand
var hér í atvinnumálum. En ungu
hjónin voru samhent og sjálfs-
bjargarhvötin mjög sterk í eðli
þeirra beggja. Þau voru ákveðin í
því bæði, að brjóta sér leið með
atorku og hagsýni. Sylveríus gekk
í öll störf sem fáanleg voru. Hann
var góður verkmaður að hverju
sem hann gekk, greindur vel og
verkhygginn. Helga var hyggin og
hagsýn húsmóðir. Hún vissi að
aðgætni þurfti með í húshaldinu
svo endar næðu saman, í ótryggu
atvinnuástandi. Þetta gat stund-
um verið erfitt, en varð að gerast,
um það voru þau sammála og
samhent. Á fyrri stríðsárunum
var atvinnuástand slæmt hér í
borginni, þá sótti Sylveríus vinnu
alla leið norður á Tjörnes við
Skjálfandaflóa en þá var þar
starfrækt kolanáma. Helga var
hér og gætti bús og barna. Helga
og Sylveríus eignuðust fimm börn.
Tvö þeirra létust á unga aldri, en
þrjú eru á lífi, en þau eru:
Kristján kvæntur Þuríði Jóhann-
esdóttur, Hallgrímur kvæntur
Guðrúnu Gísladóttur og Ólöf gift
Gunnari Gunnarssyni. 011 eru þau
búsett á Reykjavíkursvæðinu. Allt
er þetta mannvænlegt fólk. I
byrjun árs 1978 veiktist Helga af
lungnabólgu og var lögð inn á
Landsspítalann, en komst á fætur
aftur og var um nokkurn tíma á
Vífilstöðum á meðan hún var að
hressast. En hún þráði að komast
heim í íbúðina sína við Bræð-
borgarstíg, og þangað komst húi.
aftur. En nú fór ellin að herja á
þessa sterku stoltu konu, sem
alltaf hafði gengið bein í baki og
boðið byrginn hverju sem að
höndum bar, hugrökk og ákveðin.
Þetta leiddi til þess að Helga
Kristjánsdóttir varð að fara á
Landakotsspítala þar sem hún
dvaldi um tíma, en síðan á St.
Jósefsspítala í Hafnarfirði, þar
sem hún lézt 6. ágúst s.l. á 93ja
aldursári.
Með Helgu Kristjánsdóttur er
horfin af sjónarsviðinu merk kona
og greind. Erfiðleikar lífsins gátu
aldrei beygt hana. Hún hélt sinni
reisn, þar til lögmál ellinnar bar
hana ofurliði. Með þessum minn-
ingarorðum vil ég þakka Helgu
fyrir kynninguna sem hófst í
bernsku minni. Blessuð sé hennar
minning.
Börnum, barnabörnum og öðr-
um aðstandendum hinnar látnu
vottum við hjónin samúð okkar.
Jóhann J. E. Kúld.
Minning:
Jón Einarsson
Raufarhöfn
Eins ok hvítir svanir íijÚKa
daKar vorir á brott
til vatnanna sem niða hinumeKÍn:
aí íjöðrum þeirra rýkur Kcislabrim.
í kvaki þeirra ómar jarðarinnar þrá.
Jóhannes úr Kötlum.
Sólin hefur skinið skært þessa
daga, sólskinið verið óviðjafnan-
legt og júlínóttin skartað sínu
fegursta. Einn slíkan dag gekk
góður drengur á vit feðra sinna
eftir að hafa háð dauðastríð sitt
lengi hér suður á landi, langt frá
æsku- og heimahögum sínum, þar
sem sólin sest ekki um nætur á
þessum árstíma, heldur er eins og
hún renni saman við hafflötinn
um stund, rísi síðan upp aftur og
taki til óspilltra málanna, og þá er
skin hennar á annan veg, annarr-
ar tegundar. Aldrei er dýrð himins
og hafs í þvílíku almætti sem á
slíkum júlínóttum. Sá sem orðið
hefur aðnjótandi slíkrar fegurðar
lítur á hana sem náðargjöf.
Jón Einarsson fæddist 8. febr.
1923 að Skinnalóni á Melrakka-
sléttu og fluttiast á öðru ári til
Raufarhafnar með foreldrum sín-
um, Hildi Stefánsdóttur og Einari
Vigfússyni, og átti þar heima ætíð
síðan. Jón var yngstur fimm barna
þeirra er upp komuast. Systkini
hans fjögur, Indriði, Kristín,
Hólmfríður og Stefán, eru búsett á
Raufarhöfn.
Vinátta okkar Jónsa mótaðist
strax á æskuárunum. Ættarþræð-
ir tengdu okkur saman á þann veg,
að við misstum aldrei sjónar hvort
á öðru. Mér er hugstæðust vinfesti
hans í minn garð, og síðan fléttað-
ist fjölskylda mín, eiginmaður og
börn, þessum mildu vináttubönd-
um. Fsrir þau er ég þakklát.
Jón byrjaði ungur að vinna og
stundaði lengst af störf, er tengd
voru sjónum, síðar á ævinni gerð-
ist hann útgerðarmaður. Hann var
tæplega meðalmaður á hæð, san-
svaraði sér vel, snerpulegur og
snar í snúningum. Snyrtimennska
var honum í blóð borin. Jón var
tilfinninganæmur ákafamaður og
geðríkur. Hann hélt fast við skoð-
anir sínar og lét álit sitt einarð-
lega í ljós. Hann var hreinskiptinn i
og undirhyggjulaus, og sýndar- !
mennska var honum fjarri skapi.
Ef honum fannst sér misboðið, var
hann seinn til sátta, en ekki
ósveigjanlegur. í vinahópi var Jón
hrókur alls fagnaðar, tók þá
gjarna lagið, því hann var söng-
vinn og kunni mikið af lögum og
ljóðum.
í lífi Jónsa skiptust á skin og
skúrir, eins og í lífi okkar flestra.
Tíðum þóttu mér sólargeislarnir
standa æðistutt við hjá honum. Þó
varð hann aldrei hugfár og sjald-
an hryggur. Hann lét sig hafa það.
Skaplyndi hans leyfði ekki að láta
bilbug á sér finna. Hann var bæði
harður af sér og hugrakkur og að
því leyti mótaður af því umhverfi,
sem hann ólst upp í, og hét því oft
að láta ekki bugast fyrr en í fulla
hnefana. Við hlið Jóns stóð ætíð
hin trausta og trölltrygga eigin-
kona hans, Aðalbjörg Pétursdóttir
frá Oddsstöðum. I hjónabandi
þeirra ríkti virðing og vinátta, og
þau báru alla tíð óeigingjarna ást
hvort til annars. Þeim varð ekki
barna auðið, en Jón eignaðist
dó'ttur, sem Kristjana heitir. Mað-
ur hennar heitir Richard Dinse og
eru þau búsett erlendis. Jón unni
dóttur sinni af alhug, og einatt var
mjög gott og einkar fagurt sam-
band þeirra í milli. Elsta son
Kristjönu hafa þau Jónsi og Allý
alið upp, og ber hann nafn afa
síns. Jónsi var sérlega barngóður.
Hann auðsýndi börnum þessa
notalegu hjartahlýju, sem hann
var gæddur í svo ríkum mæli.
Jónsi litli var umvafinn elsku og
kærleika, hans hag vildu afi hans
og Allý sem mestan. Hann var
augasteinn þeirra og sankallað
eftirlæti. Því er söknuður hans
sárastur.
Ég sendi samúðarkveðju til
fjölskyldu, ættingja og vina fyrir
norðan. Ekki efa ég, að Jónsi
frændi ninn gangi óhikað á vit
hins óráðna, sem bíður okkar allra
á ströndinni bak við sól og mána.
Mfn síl er hafrænan milda
sem líður inn yfir fjöllin þau sjö
með dögg handa blðmi fyrir norðan
hvftu blómi fyrir norðan.
Þessar ljóðlínur Jóhannesar úr
Kötlum eru mín hinsta kveðja.
Hólmfríður Sigurðardóttir.
Hornið — nýr
veitingastaður
sérhæfir sig í pizzum og sjávarréttum
„VIÐ leggjum áherslu á rétti
sem er búnir til úr fersku
hráefni" sögðu þeir Jakob Magn-
ússon og Guðni Erlendsson eig-
endur veitingastaðarins Horns-
ins sem nýverið opnaði hér í
borg.
Hornið hefur á boðstólum
pizzur, sjávarrétti og kaffi auk
ýmiss konar forrétta og eftir-
rétta. Auk þess er í bígerð að
bjóða upp á eins konar „rétt
dagsins". Salurinn rúmar 45—50
manns í sæti og er gestum
þjónað til borðs.
Á Horninu skipar gróðurinn
stóran sess og sögðu Jakob og
Guðni að það væri gert til þess
að láta hann fá á sig svipaðan
blæ og útiveitingastaðir hafa.
Það er ætlunin að bráðlega
komi svonefnt rúllupíanó sem er
sjálfspilandi og sem líka er hægt
að spila á. I kjallaranum er
áformað að opna í næsta mánuði
eins konar Gallerí þar sem hægt
væri að halda litlar sýningar og
uppákomur. í framtíðinni ætlar
Hornið að sækja um vínveitinga-
leyfi svo hægt verði að bera fram
létt vín með mat.
Þeir Jakob og Guðni sögðu að
á þeim stutta tíma sem staður-
inn hefði verið starfandi hefði
það sýnt sig að íslendingar væru
síður en svo smeykir við ýmiss
konar frumlega rétti.
Jakob Magnússon og Guðni Erlendsson fyrir framan Hornið.
(Ljósm. Mbl. Emilía.)
Hafnaði endurgreiðslu
Athugasemd frá Ánanda Marga
í Morgunblaðinu 4. ágúst sl. var
viðtal við Karl Hauksson um veru í
Ananda Marga og viðskilnað hans
við „samtökin".
Ekki þykir ástæða til athuga-
semda við öll þau fjöldamörgu atriði,
sem viðtalið gefur tilefni til að sinni.
Vonandi gefst tækifæri til þess
síðar, en t.d. má benda á að ekki var
farið með rétt mál varðandi meðferð
stjórnar Ananda Marga hérlendis á
kröfum Karls.
Eins og drepið er á í viðtalinu,
sneri Karl sér til fulltrúa hreyfing-
arinnar í júnímánuði sl., gaf fjár-
málaritara hennar skýrslu og óskaði
eftir aðstoð til þess að heimta inn fé,
sem hann taldi sig eiga hjá AM í
Hollandi. Islendingur, sem starfaði
með Karli í Hollandi hefur gefið
upplýsingar og ýtarleg skýrsla verið
send utan og óskað eftir að aflað
væri upplýsinga í Hollandi. Svar
hefur ekki borizt frá Hollandi, þann-
ig að aðeins eru fyrir hendi upplýs-
ingar frá annarri hliðinni.
Þann 15. júlí sl. ræddi Karl um
málið við Ac. Dharmavedananda
Avt. sem hér var þá staddur, og
sagði hann honum, að ef í ljós kæmi
að tekið hefði verið við fé hans til
geymslu, yrði það endurgreitt, en
erfitt væri að segja um sannleikann í
máli þessu, þar eð yogakennari sá, er
Karl afhenti fé sitt, er ekki lengur í
hreyfingunni.
Miðað við þær staðreyndir, sem nú
liggja fyrir í málinu, er greinilegt að
Karl hefur afhent peninga sína með
það fyrir augum, að þeir gengju
síðan upp í kostnað við skólagöngu
hans á vegum hreyfingarinnar.
Karli hafi þannig verið ljóst, að
peningarnir yrðu notaðir til að kosta
hjálparstarf hreyfingarinnar innan
Hollands, og hann hafi ekki reiknað
með að fá þá aftur nema í formi
greidds kostnaðar við nám hans,
fæði og húsnæði.
Karl virðist síðan hafa tekið þá
ákvörðun mjög snögglega að segja
skilið við hreyfinguna. A þeim tíma
var forstöðumaður miðstöðvarinnar
í Hollandi staddur á Indlandi og
enginn viðstaddur, sem þekkti til
málsins og gat tekið ákvörðun um
hvað gera skyldi.
Það er hins vegar álit okkar, að
rétt sé, að Karl fái sína peninga, úr
því að hann kaus að hætta við
námið, sem þeir áttu að ganga til og
starf sitt með hreyfingunni. Þess
vegna var ákveðið þann 27. júlí sl.,
að greiða Karli. Var honum þá boðin
greiðsla með 100 þús. kr. 1. ágúst og
eftirstöðvar 1. okt. nk. og víxiltrygg-
ingu. Þessu boði var hafnað á þeim
grundvelli að greiða ætti í Banda-
ríkjadölum. Hreyfingin hér á landi
hefur að sjálfsögðu engin tök á að
greiða i þeim gjaldmiðli.
íslendingur, sem starfaði með
Karli í Hollandi ber hreyfingunni
þar góða söguna.
Reykjavík, 10. 8. 1979
Félagar í Ananda Marga
á í- .andí.