Morgunblaðið - 10.05.1980, Side 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. MAÍ1980
27
Frá blm. Mbl. í Ósló. Arna Johnsen.
HJÓLIN fóru virkilega að snúast í gærmorgun í
samningaviðræðum um Jan Mayen-svæðið, þegar stjórn-
málamenn voru komnir á skrið með að leysa málið á
pólitískum vettvangi í stað þjarks fjölmennra samn-
inganefnda, embættismanna og annarra fulltrúa.
Ræddu menn málin á göngum og í fundarherbergjum og
var talsverður asi á mannskapnum. Á fundi íslenzku
sendinefndarinnar í gærmorgun, þegar nýjar tillögur
voru komnar fram frá Norðmönnum, sem nálguðust
hugmyndir íslendinga, sagði ólafur Jóhannesson, að nú
væru vegamót og annað hvort væri að hætta við eða
halda áfram. Enginn vildi hætta og voru menn
undantekningarlaust sammála um að halda áfram á
þeirri brauí, sem mörkuð var.
Þegar hjólin fóru
að snúast í Ósló:
Frá fundi íslenzku norsku fiskveiðinefndanna í Ka“r.
I.jósm. á.j. Símamynd,
íffl 1 1 mM i W 9 | if I
i 4 .4 . .. HMH
Bolle og Frydenlund geta
átt undir högg að sækja
Á fundi í fyrrakvöld, að lokn-
um samningaviðræðum, hittust
utanríkis- og sjávarútvegsráð-
herrar landanna á hótelherbergi
Ólafs Jóhannessonar og ræddu
stöðuna. Ólafur Jóhannesson gaf
þá í skyn, að yrði ekki breyting á
afstöðu Norðmanna, væri vart
ástæða til að halda áfram samn-
ingaviðræðum. Síðar um kvöldið
sagði Frydenlund í samtali við
Ólaf, að sú afstaða, sem norsku
fuiltrúarnir í fiskimálanefndinni
hefðu haldið fram, væri ekki að
öllu leyti í samræmi við sjónar-
mið norsku ríkisstjórnarinnar.
Kom fram ósk frá Frydenlund
um að þegar daginn eftir yrði
haldinn fundur með íslenzku ráð-
herrunum og þingflokkafulltrú-
unum, þar sem hann hugðist gera
nánari grein fyrir afstöðu stjórn-
arinnar.
I umræðum fyrsta daginn
komu hugsanleg afskipti Efna-
hagsbandalags Evrópu oft til tals
í málflutningi norsku nefndar-
mannanna, en Frydenlund var
andvígur því að gera jafn mikið
úr þessum málum og hinir norsku
fulltrúarnir. Norsku fulltrúarnir
í fiskveiðinefndinni höfðu haft
langt mál um þær breytingar,
sem kynnu að verða á öllum
aðstæðum við útvíkkun á lögsög-
unni við Austur-Grænland og þar
með viku þeir sér undan því að
taka á lausn málsins.
1 síðustu tillögum Norðmanna,
varðandi þau grundvallaratriði,
sem Islendingar telja skilyrði
fyrir samkomulagi er viðurkenn-
ing Norðmanna á 200 mílna
lögsögu Islendinga í átt til Jan
Mayen. Norðmenn gerðu athuga-
semd við útfærslu Islands þegar
árið 1975 varðandi það að íslend-
ingar tækju sér fulla 200 mílna
lögsögu í átt til Jan Mayen og
ítrekuðu í fyrra, þegar löggjöfin
um 200 mílna efnahagslöggjöfina
tók gildi, að þeir teldu, að semja
bæri um mörkin. í viðræðum
landanna í Reykjavík í apríl
hugðust Norðmenn gefa út sér-
staka yfirlýsingu sem átti að
fylgja samkomulagi, ef næðist,
þar sem fyrirvari þeirra væri
ítrekaður. Nú hafa Norðmenn
hins vegar, að því er virðist,
dregið í land og er þess vænzt, að
viðurkenning þeirra fáist fram.
íslendingar hafa frá byrjun
samningaviðræðnanna um Jan
Mayen lagt áherzlu á, að þeir
væru ekki til viðræðu um neinar
breytingar á landhelgismörkun-
um norður frá. Þá er gert ráð
fyrir því, að Norðmenn viður-

kenni ákvörðunarvald íslenzkra
stjórnvalda, að því er varðar
leyfilegan hámarksafla úr loðnu-
stofninum, en þeir munu leggja
mikla áherzlu á að fá einhvern
öryggisventil í því tilfelli, að sú
ákvörðun geti talizt mjög ósann-
gjörn og ekki í samræmi við álit
vísindamanna. í sambandi við
skiptingu loðnuafla milli íslend-
inga og Norðmanna hefur ýmist
verið rætt um, að Norðmenn
veiddu fast magn eða ákveðinn
hluta heildarafla og í síðustu
drögum er gert ráð fyrir ákveðnu
prósentuhlutfalli. Á síðustu
vertíð veiddu Norðmenn sem
kunnugt er um 125 þús. lestir af
um það bil milljón tonna loðnu-
afla. íslendingar munu hafa
nefnt sem hugsanlega lausn 10
prósent aflahlutfall til handa
Norðmönnum, en Norðmenn
munu vilja 20—25 prósent og er
óvíst hvað úr verður. Þessi hug-
mynd um aflahlutfall er miðuð
við 3—4 ár og verði aflaskipting í
framtíðinni byggð á sama grund-
velli.
Varðandi ákvörðun um hafs-
botninn á svæðinu er gert ráð
fyrir því í þessu samkomulagi, að
Norðmenn færi nú aðeins út
fiskveiðilögsögu sína, en útfærsla
á efnahagslögsögu eða lögsögu
sem ræður yfir hafsbotninum
verði frestað um nokkurra mán-
aða skeið. Hins vegar er í sam-
komulaginu slegið föstum
ákveðnum grundvelli, sem vænt-
anlegri nefnd ber að byggja störf
sín á og í þessum grundvelli felst
trygging á rétti Islands.
Ekki mun í viðræðunum hafa
borið á góma þær hugmyndir,
sem vikið var að í Arbeiderbladet
um að sett verði á fót sameigin-
legt fyrirtæki eða stofnun á
einkaréttargrundvelli um vænt-
anlega nýtingu hafsbotnssvæðis-
ins á Jan Mayen-svæðinu.
I fjórða lagi má nefna, að í
þessum drögum sem liggja fyrir .
er fjallað um umhverfisvernd.
Þar er tekin inn í dæmið sú
hætta, sem íslenzkum fiskstofn-
um myndi stafa af því, ef borað
yrði á Jan Mayen-svæðinu, t.d.
vegna óhappa, og mun hafa
þokazt í átt til viðunandi ákvæða,
sem tryggja náin samráð í þess-
um efnum. I þeim drögum, sem
nú liggja fyrir eru nokkur atriði,
sem eru mjög viðkvæm fyrir báða
aðila og væntanlega mun skýrast
í dag, hvort endanlega gengur
saman í þeim efnum.
I samtali Mbl. við Mads
Björnerem, varaformann Norsk
Fiskarlag, sagði Björnerem að
næði þetta samkomulag fram að
ganga, myndu norsk stjórnvöld
standa mjög illa að vígi gagnvart
sínum umbjóðendum og einnig
taldi hann, að Eyvind Bolle sjáv-
arútvegsráðherra og Knut Fryd-
enlund myndu eiga við mikinn
vanda að glíma gagnvart sjó-
mönnum og öðrum sem hlut ættu
að máli á þeim vettvangi en þó
mundi Bolle einkum eiga undir
högg að sækja.
ólafur Jóhanncsson utanríkisráðherra «g Knut Frydcnlund, utan-
ríkisráðhcrra Norcgs.
Ljúsm. á.j. Simamynd.
FYRSTI STORLEIKUR ARSINS
Fram-ÍA
fyrir
Laugardalsvöllur laugardagur kl. 14.00 góðánmat