Morgunblaðið - 09.05.1981, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. MAÍ 1981
Guðmundur Þórðarson
lœknir - minning
Fæddur 25. október 1923.
Dáinn 3. maí 1981.
Guðmundur var fæddur 25. okt.
1923 að Efri-Úlfsstaðahjáleigu í
Austur-Landeyjum í Rangárvalla-
sýslu. Hann var elsta barn Þórðar
Þorsteinssonar bónda að Efri-
Úlfsstaðahjáleigu og konu hans
Ólafar Guðmundsdóttur. Hin
börnin eru, Sesselja, Valgerður,
Þorsteinn og Guðlaug.
Guðmundur ólst upp í föðurhús-
um við þau störf, sem þá tíðkaðist
að börn og unglingar ynnu. I
barnaskóla bar strax á því að þar
fór skarpgreindur unglingur.
Stefndi hugur hans á frekari
skólagöngu, en erfitt var um vik.
Það var ekki auðhlaupið að því á
þessum árum fyrir sveitaungling
að komast í Menntaskólann í
Reykjavík. Þá var ekki komið
svokallað landspróf, hvað þá sam-
ræmd próf, en eins og allir vita
var landsprófið réttarbót fyrir
fólk utan Reykjavíkur og rauf þá
einokun, sem áður ríkti um inn-
göngu í hinn lærða skóla. Þessi
mál ræddi Guðmundur oft og var
auðheyrt, að þarna fann hann
óréttlæti.
Guðmundi tókst að komast á
Gagnfræðanámskeið í Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1941 og
lauk gagnfræðaprófi utanskóla
það vor. I lærdómsdeild MR situr
hann 1942—1945 og lýkur stúd-
entsprófi úr stærðfræðideild vorið
1945. A þessum árum var ekkert
færibandakerfi í námi og ekkert
styrkjakerfi. Guðmundur bregður
á það ráð að afla sér tekna og
starfaði einkum við akstur vöru-
og leigubíla bæði í Reykjavík og
annarsstaðar. Minntist hann oft
þessa tímabils með ánægju —
þarna sá hann ýmsar hliðar
mannlífsins, sem hann hefði ekki
+
Utför fööur okkar,
JÓNS ÞORBJORNSSONAR,
Hæöagaröi 6, Reykjavík,
veröur gerö frá Fossvogskirkju mánudaginn 11. maí kl. 13.30.
Hulda Jónsdóttir,
Gylfi Jónsson,
Dagmar Jónsdóttir.
Fööurbróðir okkar,
ÓLAFUR GUDMUNDSSON,
fv. símamaöur frá Seyðisfiröi,
Hvassaleiti 28,
lést aö Elli- og hjúkrunarheimilinu Grund, flmmtudaginn 7. maí.
Þóra, Guörún og Erna Kristinsdætur.
+
Maöurinn minn, faöir okkar, tengdafaöir og afi,
INGIMAR ÓSKARSSON
náttúrufræöingur,
Langholtsvegi 3,
veröur jarösunginn frá Dómkirkjunni mánudaginn 11. maí, kl.
10.30.
Margrét Steinsdóttir,
Ingibjörg Ingimarsdóttir,
Óskar Ingimarsson, Aslaug Jónsdóttir,
Magnús Ingimarsson, Ingibjörg Björnsdóttir
og barnabörn.
+
Minningarathöfn um
SVEIN GUNNLAUGSSON,
fyrrum skólastjóra á Flateyri,
verður í Fossvogskirkju mánudaginn 11. maí kl. 10.30.
Útför hans fer fram frá Flateyrarkirkju laugardaginn 16. maí kl.
14.00.
Vandamenn.
+
Elskulegur sonur okkar, bróöir, mágur og dóttursonur,
TRAUSTI SVEINSSON,
Breiöageröi 7, Reykjavík,
sem drukknaöi í Þýskalandi 13. mars sl., veröur jarösunginn frá
Bústaöakirkju mánudaginn 11. maí kl. 13.30.
Blóm og kransar vinsamlegast afþakkaöir, en þeim, sem vildu
minnast hans, er bent á Slysavarnafélag íslands.
Ester Sigurbjörnsdóttir, Sveinn Jónsson,
Ólafía Sveinsdóttir, Friðrik D. Stefánsson,
Haukur Sveinsson, Ingibjörg Bára Sveinsdóttir,
Jón Árni Sveinsson, Þórunn Bjarnadóttir.
+
Innilegar þakkir fyrir hlýhug og auösýnda samúö við andlát og
útför móður minnar, tengdamóöur og ömmu,
SIGURJÓNU JÚLÍUSDÓTTUR,
Skipasundi 10.
Gunnar Þórisson, Guörún Friögeírsdóttir,
Þórir Gunnarsson, Geir Gunnarsson.
séð ella. Á þessum árum stóð
hugur hans helst til náms í
dýralæknisfræði, en efnahagur og
annað stuðlaði að því að hann hóf
nám í læknisfræði við Háskóla
íslands haustið 1950 og lauk
læknaprófi vorið 1958, fékk ótak-
markað lækningaleyfi' í október
1960. Fyrstu árin, að loknu lækna-
prófi vann Guðmundur ýmiss
læknisstörf á sjúkrahúsum og
utan. Af þessum störfum minntist
hann oftast á starf sitt sem
héraðslæknir í Djúpavíkurhéraði
á Ströndum. Ég hygg, að þar hafi
verið gott samkomulag með
sveitamanninum Guðmundi Þórð-
arsyni og lækninum Guðmundi
Þórðarsyni; þar var hann í friði
fyrir hraða þéttbýlisins. Vorið
1963 réðist hann til rannsókna-
starfa hjá Krabbameinsfélagi ís-
lands og um haustið að Rann-
sóknastofu Háskólans, og þar
vann hann síðan við rannsókna-
störf, fyrst í meina- og réttar-
læknisfræði, en síðustu árin ein-
göngu í réttarerfðafræði. Hann
var settur forstöðumaður Blóð-
bankans 1969—1972. í sinni sér-
grein sótti Guðmundur ýmis nám-
skeið og ráðstefnur, hann átti líka
hluta að allmörgum ritgerðum í
þessum fræðum. Guðmundur var
félagslyndur og félagslega sinnað-
ur. Á því byggðist þáttaka hans í
félags- og stjórnmálum. Hann var
formaður Fjölnis, Félags ungra
sjálfstæðismanna í Rangárvalla-
sýslu 1947, í stjórn SUS 1947—
1948. Guðmundur sagði mér, að
hann hefði sagt skilið við þennan
félagsskap, vegna andstöðu sinnar
við aðild Islands að NATO. Og sú
var afstaða hans í því máli æ
síðan. Erlendur her í landinum
var honum hugraun. Önnur félög
þar sem Guðmundur sat í stjórn
eða nærri stjórnartaumum voru
m.a. Óháði söfnuðurinn, MS-félag-
ið, Kattavinafélagið og Rang-
æingafélagið í Reykjavík. Per-
sónulega þekkti ég starf hans í
Rangæingafélaginu og vó hans
pund þar þungt, enda var hann
Rangæingur í húð og hár, Vil ég,
sem formaður þess félags tjá
þakkir okkar.
Vinur minn og félagi, Guð-
mundur Þórðarson er nú allur. Ég
hitti hann fyrst vorið 1970, þegar
ég var að hugsa um tæki, sem við
hugðumst nota í sameiningu við
rannsóknir, fannst mér maðurinn
gera óþarflega Htið úr verkum
sínum á sviði erfðamarka. En
þannig var Guðmundur. Hann
gerði sinn hlut alltaf minni en efni
stóðu til. Um haustið hóf ég svo
starf í Blóðbankakjallaranum í
næsta herbergi við Guðmund.
Varð mér strax ljóst, hversu
fróður hann var um menn og
málefni, hann vissi deili á ættum
manna, sögu og atferli, mikið hvað
einn maður gat vitað. Síðar þegar
kynni okkar urðu nánari, þá
skynjaði ég hina eðlislægu fróð-
leiksþörf, sem svalað var á gamlan
sveitamannamáta, að spyrja
frétta, ekki af hnýsni og illgirni,
heldur hvötinni að vita hið rétta
— þannig hafði hann aflað þekk-
ingar til viðbótar við það sem
hann las og las mikið, gott minni
hélt öllu til haga. Því varð sam-
band okkar brátt eins og meistara
og lærisveins — hann fræddi og ég
reyndi að nema. Sá þáttúr er
einkenndi Guðmund Þórðarson
mest, var hin endalausa hjálpsemi
við aðra og skipti þar ekki máli
hvorir áttu í hlut rónar eða
ráðherrar, dræsur eða dómarar.
Það var eins og hann væri á
höttunum eftir að fórna sér fyrir
aðra. Kom þetta gleggst í ljós í
starfi hans við lausn viðkvæmra
mála — hann veitti ókeypis ráð-
gjöf, erfðalega og lögfræðilega,
var alltaf til viðtals. Öll mál
reyndi hann að leysa — og þannig
varð upphafið að samvinnu okkar
á sviði réttarerfðafræði. Þessi
samvinna gerði Guðmund að
okkar besta heimilisvini, ráðgjafa
og lækni, og sem fyrr þá gaf hann
en við þáðum — og sú gjöf verður
ekki endurgoldin, aðeins þökkuð.
Þó að Guðmundur fórnaði sér
fyrir sína tvífættu meðbræður, þá
þótti honum ekki síður vænt um
ferfættu „strákana" — Kettina.
„Strákar" voru gæluyrði hans á
köttum. Þeir voru ekki fáir „strák-
arnir", sem þáðu rjóma í heim-
sóknum sínum til Guðmundar.
Hann hélt ekki kött, til þess var
hann of mikill dýravinur. Ég held
að það hafi verið sjálfstæði katt-
arins, sem heillaði Guðmund,
kötturinn athugar umhverfið og
treystir engu að órannsökuðu
máli. En margir vegir eru órann-
sakaðir og einn þeirra er upphaf
og framgangur þess sjúkdóms er
svipti okkur nærveru þessa fórn-
fúsa manns. Við Guðmundur höfð-
um ráðgert svo margt til fram-
fara, er við vorum að nema og
njóta lífsins í kóngsins Kaup-
mannahöfn síðastliðið vor. Margt
fer öðruvísi en ætlað er. Guð-
mundur Þórðarson er allur.
Skjólstæðingum og aðstandend-
um votta ég samúð.
Alfreð Árnason
Guðmundur Þórðarson er lát-
inn. Hann lést eftir skamma, en
erfiða sjúkdómslegu á Landspítal-
anum hinn 3. maí sl.
Guðmundur var fæddur í Efri
Úlfstaðahjáleigu í Landeyjum,
sonur hjónanna Þórðar Þor-
steinssonar bónda þar og konu
hans Ólafar Guðmundsdóttur.
Guðmundur ólst upp í foreldra-
húsum með fjórum systkinum
sínum, þrem systrum og einum
bróður. Var Guðmundur elstur
þeirra systkina.
Hugur Guðmundar stóð fljótt
til mennta, enda kom rík eðlis-
greind og frábærar námsgáfur
hans í ljós þegar á unga aldri. Á
uppvaxtarárum hans var meiri
vandkvæðum bundið að afla sér
fjár til menntunar en nú er . Efni
voru víða lítil í þá daga og þeir,
sem leita vildu sér frekari þekk-
ingar urðu að kosta framfæri sitt
af þeim tekjum, sem þeir öfluðu.
Þetta varð hlutskipti Guðmundar.
Hann tókst á hendur hvert það
starf er bauðst. Með miklu harð-
fylgi tókst Guðmundi að afla sér
fjár til langskólanáms, þó aðeins
með strangri vinnu, bæði á sumr-
um og með náminu. Ekki er vafi á
því að allt tafði þetta nám hans,
þrátt fyrir óvenjulega námshæfi-
leika.
Leiðir okkar Guðmundar vinar
míns lágu fyrst saman er við
vorum að hefja nám í læknisfræði.
Mér var þegar ljóst að hér fór
góður drengur og mikill hæfileika-
maður. Stálminni hans og næmur
skilningur var hér samofið. Guð-
mundur kunni slík firn kvæða, að
með ólíkindum er. Þeir, sem gerst
þekktu vissu og að Guðmundur
var vel hagmæltur og hafði næmt
brageyra. Þessum eiginleikum
flíkaði Guðmundur aldrei.
Hjálpsemi og drengskap Guð-
mundar var við.brugðið. Ekkert
aumt mátti hann sjá, svo að hánn
reyndi ekki að koma til hjálpar. Ef
honum fannst með ódrengskap á
einhvern hallað lét hann í ljós álit
sitt með festu og rökum. Engan
mann hef ég þekkt sem var svo
víðsfjarri skapi að beita aðra
órétti. Hann reyndi ávallt að bæta
málstað þess, sem um var rætt og
aldrei heyrði ég hann halla orði til
nokkurs manns.
Eftir að ég stofnaði heimili var
Guðmundur daglegur aufúsugest-
ur hjá okkur. Vinátta konu minn-
ar og bara til Guðmundar var
fölskvalaus, nánast fannst okkur
öllum hann vera einn af fjölskyld-
unni. Þegar við vorum búsett á
Vestfjörðum um skeið var Guð-
mundur þar hjá okkur um stuttan
r* n•Wflli.l U>l. . >
tíma. Verður sá skammi tími
okkur ávallt minnisstæður, enda
fylgdi þessum góða dreng ylur og
birta.
En nú er hann horfinn, aðeins
57 ára gamall. Við söknum sárt
þessa góða vinar og mikla hæfi-
leikamanns. Hann skildi eftir sig
hin fögru sporin, sem allir er hann
þekktu munu ávallt minnast.
Drengskapur og hjálpsemi við
lítilmagnann voru þeir eiginleik-
ar, sem ríkastir voru hjá Guð-
mundi.
Sár harmur er nú kveðinn að
systkinum og öðrum nánum ætt-
ingjum Guðmundar. Við vottum
þeim öllum okkar dýpstu samúð.
Við hjónin og börn okkar kveðj-
um þig nú um sinn, kæri vinur. Vð
þökkum þér alla þína vináttu og
fryggð við okkur. Við biðjum
góðan Guð að leiða þig og styðja á
æðri tilverustigum.
Sigríður og Björn Önundarson
Guðmundur Þórðarson fæddist í
Efri-Úlfsstaðahjáleigu í Austur-
Landeyjum 25. október 1923 og var
því tæplega sextugur er hann lést
hinn 2. maí sl. Foreldrar Guð-
mundar voru Þórður Þorsteinsson
bóndi og kona hans Ólöf Guð-
mundsdóttir.
Guðmundur varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1945, en hóf ekki reglulegt há-
skólanám fyrr en haustið 1951.
Hann útskrifaðist úr læknadeild
Háskóla íslands sumarið 1958.
Árin eftir embættispróf gegndi
Guðmundur almennum læknis-
störfum, ýmist úti í héraði, eða á
sjúkrahúsum og öðrum heilbrigð-
isstofnunum í Reykjavík.
Haustið 1963 réðst hann að
Rannsóknastofu Háskólans í
meinafræði og starfaði þar til
dauðadags. Hin síðari ár vann
Guðmundur nær eingöngu að
rannsóknum tengdum réttarlækn-
isfræði. Var þar fyrst og fremst
um blóðflokkarannsóknir að ræða.
Slíkt starf krefst samviskusemi og
nákvæmni, en þeim eiginleikum
var Guðmundur gæddur í ríkum
mæli. Á þeim árum sem Guð-
mundur vann að blóðflokkarann-
sóknum I Rannsóknastofu Háskól-
ans má segja, að bylting hafi orðið
í þeim efnum hér á landi. Átti
hann ríkan þátt í að skapa þann
trausta grundvöll, sem rannsóknir
þessar byggja á i dag, og kom þar
að góðu haldi staðgóð þekking
hans og vönduð vinna í hvívetna.
Eftir Guðmund hafa birst í er-
lendum fræðiritum ritgerðir um
þessi efni byggðar á eigin rann-
sóknum.
Guðmundur Þórðarson var
hógvær í daglegri umgengni og vel
látinn af samstarfsfólki sínu.
Hann var alvörumaður en bjó yfir
sérstæðri kímni, sem naut sín
einkar vel á gleðistundum. Gat
Guðmundur þá verið hrókur alls
fagnaðar og ausið af ótæmandi
brunni hnittnum sögum og
smellnum kveðskap.
Guðmundur var óvenju bóngóð-
ur maður og vildi hvers manns
vanda leysa, svo sem frekast var
við komið.
Ég tek undir með einum starfs-
bróður, sem sagði, að sér hefði
ætíð verið sálarbót í að hitta
Guðmund og eiga við hann orð-
ræður. Að leiðarlokum er mér efst
í huga þakklæti fyrir náið og
ánægjulegt samstarf um fjölda
ára.
Við hjónin vottum systkinum
Guðmundar og öðrum vanda-
mönnum innilega samúð vegna
ótímabærs fráfalls mæts manns.
ólafur Bjarnason
„Dáinn, horfinn, harmafregn."
Við erum áþreifanlega á það
minnt við andlát Guðmundar
Þórðarsonar, að þegar kallið kem-
ur kaupir sig enginn frían. Það er
sú staðreynd, sem við komumst
ekki hjá. Fyrir henni verða allir að
beygja sig. Slíkur er fallvalteiki
lífsins. Þannig rennum við okkar
skeið um óvissa tímans braut. En
við skyldum ekki gleyma því, að
reyna að lifa svo lífinu, að við
séum jafnan viðbúin því að deyja.
Listaskáldið góða segir:
„Strið cr starf
í stundarhcimi,
bcrjumst þvl ok húumst
viA hctri doKum.