Morgunblaðið - 10.12.1981, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. DESEMBER 1981
17
augi.ysim; \-
8ÍMINN KR:
22480
Jólin hans
Vöggs litla
HJÁ Máli og menningu er komin út
bók sem hefur að geyma sænskt
jólaævintýri, Jólin hans Vöggs litla,
eftir þjóðskáld Svía, Viktor Ryd-
berg, og er það Ágúst H. Bjarnason
sem þýddi bókina.
Jólin hans Vöggs litla (Lille Viggs
áventyr pá julafton) birtist árið
1875, en þýðing Ágústs H. Bjarna-
sonar kom út í tímaritinu Iðunni
árið 1916. Er gerð nokkur grein
fyrir bæði höfundi og þýðanda í
eftirmála við þetta ævintýri, svo
og listamanninum, Harald Wil-
berg, sem myndskreytti bókina.
Jólin hans Vöggs litla er 33 síður,
setningu annaðist Oddi hf., en
bókin er prentuð í Belgíu.
Ást í grænum hvammi
Erlingur Davíðsson
getum sagt sem svo að ævisagan
sé skáldskapnum raunsannari, þó
svo þurfi ekki nauðsynlega að
vera, jafnvel hið gagnstæða. All-
tént byggist hún þó á frásögn af
atburðum sem sögumaður heldur
fram að hafi gerst.
Við lestur þessarar bókar getur
manni á hinn bóginn hugkvæmst
að höfundur sé að hvíla sig frá
þess konar ritstörfum og leyfi sér
því að berast nokkuð frjálst á
vængjum ímyndunar um þau svið
sem ævisagan nær ekki til — eða
sleppir!
Styrkur þessarar bókar felst að
mínu viti í ljósum og greinagóðum
stíl, hispursleysi höfundar sem
veifar ekki skoðunum sínum eins
og einhverjum gunnfána en gerir
þó nógu skýra grein fyrir þeim til
að maður skilji hvað hann er að
fara. Erlingur Davíðsson hugsar
vítt og breitt um málefni sem
varða bæði daginn í dag og kom-
andi tíma. Og sögur hans eru
býsna notaleg lesning þegar öllu
er á botninn hvolft þó svo að þær
muni tæplega valda neinum
straumhvörfum á bókmenntasvið-
inu.
Erlendur Jónsson
Erlendur Jónsson
Erlingur Davíðsson:
UNDIR FJÖGUR AUGU
160 bls. Skjaldborg. Akureyri 1981.
Þetta eru smásögur. Fyrsta sag-
an heitir Þau gengu til prestsins.
Örlítið er þar um áflog, meira um
vorilm, bæði í vitum og sál. Aðal-
söguhetjur eru tvær: piltur og
stúlka. Á heimleið frá prestinum
vaða þau yfir á, hæfilega stóra til
að pilturinn geti sýnt af sér dálitla
karlmennsku en stúlkan orðið
kvenlega hjálpar þurfi. Þegar yfir
kemur leggjast þau í grasið í
grænum hvammi og fækka fötum,
breiða til þerris það sem blotnað
hefur. Þau eru náttúrlega forvitin
um lífið og ástina. Og hvernig ætti
annað að vera á öðrum eins stað
og stund? Hann bálskotinn og
feiminn, hún áræðin. Og láta ekki
staðar numið við löngunina eina
saman: »Hún hallaði sér yfir Sölva
Nikulás og kyssti hann blítt og
lengi. Þeim þótti báðum gott að
láta kossana tendra með sér bál,
sem var þeim enn að mestu fram-
andi en þó eðlilegt og Dóra var
góður kennari.«
Saga þessi er vel skrifuð. En
hversu mikið raunsæisverk hún er
— það er svo annað mál. Víðar er
vor í lofti en í þessari sögu þó ást-
in blómstri ekki alls staðar með
viðlíka grósku.
Þetta eru sögur um náttúruna
og frá náttúrunni, um fuglinn í
mónum og fiskinn í ánni og um
mismunandi aðferðir mannsins til
að njóta hinnar óspilltu og guðs-
grænu náttúru. Og náttúran
breiðir víða úr sér: »Nokkrar
fuglategundir hafa á síðari árum
aðlagast tækninni á þann veg að
láta mikla og hávaðasama umferð,
svo sem á flugvöllum, vera sér
vörn og skjól fyrir verri óvinum og
velja sér varpstað við flugbraut-
ir.«
/Evintýrið á holtinu heitir sagan
þar sem þessi orð standa. Önnur
ber heitið Hann og hún og hefst á
þessum orðum:
»Hann: Eigum við að tala um
ástina?*
Og auðvitað er hún til í það. Úr
þessu verður ritgerð um ástina —
í samtalsformi — eins og höfund-
ar tíðkuðu gjarnan fyrr á öldum. I
sögunni Næturgestir er ástin lögð á
vogarskálar á móti örvænting-
unni, og vegur ástin að sjálfsögðu
þyngra á metunum.
Alls eru þessar sögur ellefu tals-
ins. Ekki uppfylla þær allar hinar
ströngu kröfur sem fyrrum voru
gerðar til smásöguformsins —
meðan smásagan var og hét! Og
ekki verður það heldur af sögun-
um ráðið að fyrir höfundi hafi
öðru fremur vakað að glíma við
vandasamt form. Hér er það sýni-
lega efnið sem gildir því hér er á
ferðinni ihugull höfundur,
náttúruskoðari og náttúruunn-
andi, og því má allt eins segja að
sögur þessar flytji hugleiðing
borgarbúans og kyrrsetumannsins
sem þekkir naumast sælli unað en
þess konar eðlilega þreytu »sem
skrifstofumaður finnur of sjaldan
en erfiðismaðurinn of oft«.
Erlingur Davíðsson er höfundur
margra bóka. En þær munu flest-
ar (og kannski allar) byggðar á
efni sem höfundur hefur fengið
frá öðrum og þá fyrst og fremst
með viðtölum, það er að segja
ævisögur og endurminningar. Við

_
_

BESSIBJARMASON
segir sögur og syngur fyrir börnin
ENDURMINNINGAR
OR ÓPERUM

%
Bókmenntir