Morgunblaðið - 10.12.1981, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. DESEMBER 1981
33
aö sýna þeim hann. Mikið var tek-
ið yel á móti þeim.
Ég hef svo ótal margt að þakka
Guðlaugi, tengdaföður mínum,
ekki síst vil ég þakka hve mikið ég
lærði af umgengni minni við hann
og Ingibjörgu. Það er mikils virði í
lífinu að verða samferða góðu og
mætu fólki, hvort heldur er heima
eða í starfi. Lífið er strangasti
skólinn og kemst fólk misjafnlega
í gegnum hann eins og alla skóla.
Einkunn verður ekki gefin nema
eftir framkomu. Þar hefur Guð-
laugur, að mínum dómi, hlotið þá
hæstu, sem hægt er að gefa.
Hafi hann þökk fyrir allt hið
liðna.
Inga
Kveðjuorð frá Hnappdælingi
tekur tryggðinni í skóvarp,
sem tróllum er ekki va>tt.“
Þessar spaklegu hendingar
Klettafjallaskáldsins hafa verið
óvenju ofarlega í huga mínum
undanfarna daga, eftir að eg frétti
andlát vinar míns, Guðlaugs
Jónssonar, og eg veit að þar munu
þær hljóma unz eg hefi fest á blað
eitthvað af því, sem að baki liggur.
Verður að skeika að sköpuðu
hvernig til tekst.
Guðlaugur Jónsson var Hnapp-
dælingur alla ævi, þó að hann yfir-
gæfi daiinn liðlega tvítugur og
væri eftir það heimilisfastur í
Reykjavík. Þessa miklu tryggð við
æskustöðvar eiga sem betur fer
fleiri en Hnappdælingar, en hjá
Guðlaugi var hún óvenju rík og
kom best fram í bók er hann ritaði
um dalinn og hún stýrði pennan-
um (Árbók FÍ 1970). Yfirbragðs-
mikill verður dalurinn naumast
talinn, en hann á sér fagran fjalla-
hring og furðulegan hraunaheim.
Söguríkur er hann, en fátt um
fræg höfðingjasetur eða stórbýli.
Á fyrstu áratugum þessarar
aldar, uppvaxtarárum Guðlaugs,
setti fátæktin svip sinn á mannlíf-
ið í dalnum, bústofninn rýr en
börnin mörg. En þar ríkti samt
fagurt mannlíf og blessunarlega
fátt af vondu fólki. Munaðarleys-
ingjar fengu oftar en hitt sama-
stað á barnaheimilum, þurfa-
lingar aldrei boðnir upp. í þessu
umhverfi ólst Guðlaugur upp, en
föður sinn missti hann kornungur.
Á vegum móður sinnar, Sólveigar,
var hann þar til ógæfan dundi yfir
hana, kvalafull og ólæknandi
augnveiki, sem blindaði hana á
skömmum tíma. Enn þann dag í
dag stendur þessi kona ljóslifandi
í huga mínum. Mikil fríðleikskona,
snyrtileg í klæðaburði þrátt fyrir
blinduna, með reisn og manndóm
formæðranna í framkomu og fasi.
Hún var mikill aufúsugestur’ á
heimili foreldra minna og heillað-
ur horfði eg á hana prjóna rósa-
leppa eins og hún væri alsjáandi.
Á þessum árum var dalurinn þétt-
setinn og stór hópur uppvaxandi
kynslóðar á hverju heimili. Það
var því mikill gróandi í mannlíf-
inu, stofnað ungmennafélag og
margskonar önnur umsvif á döf-
inni. Einn atburður er mér sér-
staklega minnisstæður, er annar
eldri bróðir minn kom með orgel
inn á æskuheimilið eftir vetrar-
dvöl í Reykjavík. Þá varð stórhá-
tíð í litlu, þriggja stafgólfa bað-
stofunni, mikið sungið og afar
gestkvæmt. Guðlaugur var virkur
þátttakandi í öllum þessum gró-
anda og þá færði forsjónin honum
upp í hendurnar mestu lífs-
gæfuna, hana Ingibjörgu Krist-
jánsdóttur frá Haukatungu. Sú
hamingja varð ekki endaslepp,
entist honum til æviloka, í 62 ár.
Börnin urðu 4 og barnabörnin
mörg. Þar ríkir kærleikurinn.
En svo kom stríð og erfið harð-
indaár. Þá dundi fyrsta blóðtakan
yfir sveitir íslands og Hnappadal-
urinn fór sannarlega ekki var-
hluta af henni. Margar fjölskyldur
tóku sig upp og fluttust til Reýkja-
víkur, þar á meðal foreldrar mín-
ir, og fæstum mun það hafa verið
sársaukalaust. Guðlaugur fluttist
þá einnig til höfuðborgarinnar og
skömmu síðar hóf hann þar sitt
ævistarf, sem löggæslumaður,
fyrst í götulögreglunni en síðar
við skrifstofustörf. Þessir frum-
býlingar höfuðborgarinnar munu
flestir hafa átt heldur erfitt upp-
dráttar fyrstu árin, bjuggu í
þröngum húsakynnum og áttu rétt
til hnífs og skeiðar. Og „mölin" í
borginni varð hinum uppslitnu
rótum töluvert kalsár. Fyrst
reyndi fólk að ýta minningunum
um átthagana frá sér, en það gekk
erfiðlega. Þá var tekið það fahgráð
að glæða þær og njóta þeirra á
góðra vina fundum. Veturinn 1927
efndu Hnappdælingar í Reykjavík
til sinnar fyrstu samkomu, sem
þótti takast vel. Hún varð fyrsti
vísirinn að Félagi Snæfeliinga og
Hnappdæla, sem enn stendur með
blóma. Guðlaugur var þar með frá
byrjun, af lífi og sál, sat lengi í
stjórn þess og síðar gerður að
heiðursfélaga.
Guðlaugur var mjög vel greind-
ur maður og fróðleiksfús. Tók
hann sérstöku ástfóstri við þjóð-
legan fróðleik og fornar minn-
ingar. Hann var einnig vel ritfær
og fyrstu bókina sendi hann frá
sér árið 1950. Nefndist hún Bónd-
inn á heiðinni, frásagnaþættir
vestan úr Hnappadal. Næst kom
sú bók, sem mun halda nafni hans
lengi á lofti, Bifreiðir á íslandi, og
verður að telja samantekt hennar
meiriháttar afrek. Er illt til þess
að vita hve þeir, sem hefðu átt að
styðja hann dyggilega við það
þarfaverk, sýndu því mikið tóm-
læti og þurfti hann að kosta út-
gáfu bókarinnar sjálfur. Eg hefi
þegar minnst á ritgerð hans um
Hnappadal í Árbók FÍ, 1970, en
óútgefin handrit hans eru enn
meiri að vöxtum. Vil eg þar aðeins
nefna Sögu Strætisvagna Reykja-
víkur, sem hann tók saman að
beiðni fyrirtækisins. Allur frá-
gangur á þessum handritum er til
fyrirmyndar, enda var Guðlaugur
listaskrifari og afar vandvirkur.
Guðlaugur var vandaður maður
til orðs og æðis og mátti ekki
vamm sitt vita. Mannasættir var
hann, umtalsfrómur og tillögugóð-
ur. En sterkasti þátturinn í skap-
gerð hans tel eg að hafi verið
ræktarsemin og tryggðin. Við, af-
komendur Pálínu og Guðmundar
frá Tröð, getum allvel um það
dæmt, því þar stóðu vinátta og
tryggðir á kynslóðamerg, ef svo
má að orði komast. Vil eg nú fyrir
hönd okkar allra, bera fram hjart-
ans þakklæti fyrir órofa tryggð og
vináttu, sem aldrei bar skugga á.
Ekkjunni hans, Ingibjörgu, og af-
komendum þeirra vottum við
þakklætti fyrir sanna vináttu, og
okkar dýpstu samúð. Sjálfur von-
ast eg eftir að hitta Guðlaug aftur
fyrir vestan á góðri stund með út-
sýni út yfir hraun til Jökuls. Hann
stendur líka traustum fótum.
Gísli frá Tröð
Ragnheiður Páls-
dóttir Kveðjuorð
Ragnheiður Pálsdóttir, eða
Ransí, eins og hún var kölluð, er
nú farin á vit feðranna. Við sitjum
agndofa eftir, þó svo við sæjum í
hvaða átt stefndi. En eins og fyrr
kemur maðurinn með ljáinn okkur
að óvörum, það er eins og mann-
skepnan átti sig aldrei á hinu eina
óumflýjanlega hér í lífinu, dauð-
anum.
Ég kynntist Ransí fyrst á jóla-
dag 1946, og hefur okkar kunn-
ingsskapur haldist æ síðan. Ransí
var mér og mínum góð og traust
vinkona, alltaf vorum við velkom-
in á hennar heimili, sem bar
merki mikillar snyrtimennsku
eins og Ransí var.
Fyrir hönd ættingja minna í
Danmörku, sem allir báru sterkan
hlýhug til Ransíar, votta ég
bræðrum hennar og öðrum vanda-
mönnum okkar dýpstu samúð.
Elae
Nýkomiö mikiö úrval af dönskum
borðstofuhúsgögnum
Veröiö otrulega hagstætt.
SMIDJUW.Gl 6 SIMl 44544
Upp með hendur
The Best of Ottawan heitir þessi bráðskemmtilega plata. Enda er hér að finna öll þeirra
beitu iög s.s. Hands Up, D.I.S.C.O., Crazy Music, You’re OK o.fl.
Einnig inniheldur platan nýjasta laga þeira, Help, get me some heip, en það lag rýkur nú
upp vinsældariista í Englandi og Evrópu.
Þannig að ef þú ert að leita eftir hressri og upplífgandi tónlist er The Best of Ottawan
kjörin.
fónds un
He«o Rio
ra?V rnusic
'Z’,s toy song
. 0,s.c.o.
spz-
Doudou rumba
YooVe O.H
, Geffö,
tónlistargjöf Eggð&sf
sUiAorhl
KARNABÆR