Morgunblaðið - 21.01.1982, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. JANÚAR 1982 43
Samvinnuhreyfíngin 100 ára:
Gert ráð fjrir nýrri stefnu-
skrá samvinnunreyfíngarinnar
Samstarfsnefnd Kaupfélags Þingeyinga og Sambands íslenskra samvinnufélaga. Frá vinstri: Haukur Ingibergsson
framkvæmdastjóri nefndarinnar, Hjalti Pálsson framkvæmdastjóri, Finnur Kristjánsson kaupfélagsstjóri og formaður
nefndarinnar, Böðvar Jónsson bóndi, Hreiðar Karlsson kaupfélagsstjóri og Kjartan P. Kjartansson framkvæmdastjóri.
í baksýn er málverk af fyrstu verslunarhúsum samvinnuhreyfingarinnar á Húsavík, en gera á plakat af þeim húsum á
afmælisárinu. Ljósm. Mbl. Kristján
Eitt hundrað ára afmæli samvinnu-
hreyfingarinnar á Íslandi, er á þessu
ári en 20. feb. 1882 var Kaupfélag
Þingeyinga stofnað að Þvcrá í Lax-
árdal. Þá eru og á þessu ári stofn-
fundir Sambands íslcnskra sam-
vinnufélaga, sem var haldinn 20. feb.
1902. Verður þessa afmæla minnst á
ýmsan hátt.
Framkvæmd afmælishaldsins er
á vegum samstarfsnefndar Kaupfé-
lags Þingeyinga og Sambands ís-
lenskra samvinnufélaga. Á blaða-
mannafundi sem nefndin hélt aö
Amtmannsstíg 4 í Reykjavík, en
þar var til húsa fyrsta skrifstofa
Sambandsins í Reykjavík, kom
fram að 20. feb. munu flest kaupfé-
lög landsins fagna afmælisdeginum
með því að hafa „opið hús“ hvert á
sínu félagssvæði því þetta er af-
mæli þeirra allra. Afmælisbarnið
sjálft, Kaupfélag Þingeyinga, mun
verða með stjórnarfund árdegis að
Þverá í Laxárdal, en síðdegis mun
kaupfélagið taka á móti gestum að
Hótel Húsavík. Um kvöldið verður
svo árshátíð starfsmannafélags
kaupfélagsins.
Hápunktur afmælishaldsins
verður dagana 18.—20. júní í Þing-
eyjarsýslum. Þá verður aðalfundur
Sambands íslenskra samvinnufé-
laga haldinn á Húsavík 18. og 19.
júní, en aðalfundurinn er jafnan
haldinn að Bifröst, og á þeim fundi
er m.a. gert ráð fyrir að afgreiða
nýja stefnuskrá samvinnuhreyf-
ingarinnar, sem þúsundir sam-
vinnumanna hafa tekið þátt í að
móta sl. eitt og hálft ár. Daginn
eftir aðalfundinn, 20. júní verður
100 ára afmælis samvinnuhreyf-
ingarinnar minnst með hátíðar-
samkomu að Laugum í S-Þingeyj-
arsýslu. Er búist við að samvinnu-
menn víðs vegar um land muni
sækja þessa hátíðarsamkomu.
Hannað hefur verið sérstakt
merki sem mun verða notað á
margvislegan hátt innan kaupfé-
laganna, Sambandsins og sam-
starfsfyrirtækja á afmælisárinu. Á
merkinu eru einkunnarorðin
„Máttur hinna mörgu".
Fyrstu verslunarhús Kaupfélags
Þingeyinga á Húsavík munu verða
nokkuð í sviðsljósinu á afmælisár-
inu. Áformað er að færa húsin í sitt
upprunalega horf og b úa þau, eftir
því sem kostur er, gömlum verslun-
aráhöldum. Þótt húsin verði á
þennan hátt eins konar safn verður
þó kappkostað að í húsunum verði
lifandi starfsemi og iðandi mannlíf.
Hinn 15. maí til 15. júní munu
starfsmenn og stjórnendur sam-
vinnufyrirtækja víðs vegar um land
taka höndum saman um fegrun og
snyrtingu vinnustaða sinna inn-
andyra og utan. Þá munu í tilefni
afmælisins kaupfélögin, Samband-
ið og ýmis samstarfsfyrirtæki
verða með tilboð á vörum og þjón-
ustu. Verða þau í formi lækkaðs
vöruverðs, aukinnar þjónustu eða á
öðrum sviðum. T.d. mun Kaffi-
brennsla Akureyrar gefa 40 aura til
Framkvæmdasjóðs aldraðra í til-
efni af ári aldraðra, af hverju kílói
kaffis sem selt er 20. feb. til 20.
mars og einnig í desembermánuði.
Nokkrir alþjóðlegir fundir verða
hér á landi á afmælisárinu og m.a.
verður aðalfundur Alþjóða sam-
vinnubankans í júní og fundur
kvennanefndar Alþjóðasamvinnu-
sambandsins. Á árinu mun koma út
frímerki hjá Póst- og símamála-
stjórn að verðgildi 10 króna og
verður á frímerkinu mynd af fyrstu
verslunarhúsum kaupfélagsins á
Húsavík.
Rúnar Bjarnason, slökkviliðsstjóri í Reykjavík:
Athugasemd vegna athugasemda
formanns Brunavarðafélagsins
Morgunblaðinu hefur borizt eftir
farandi athugasemd frá Rúnari
Bjarnasyni slökkviliðsstjóra:
„Undirritaður mælist hér með
til að í blaði yðar verði birt óstytt
umsögn undirritaðs til borgarráðs
Reykjavíkur, dags. 11. desember
1981 vegna umsókna um starf
varaslökkviliðsstjóra. Athuga-
semdir formanns Brunavarðafé-
lagsins við umsögninni eru lítt
skiijanlegar. Umsækjandinn með
30 ára starfsreynslu verður 67 ára
á þessu ári og er því meira en
tveim árum eldri en sá er hætti
störfum fyrir aldurs sakir. Yfir-
menn slökkviliða í nágrannalönd-
unum í bæjum af svipaðri stærð
og Reykjavík verða yfirleitt að
hafa lokið æðri tæknimenntun.
Þar sem borgarstjórn ræður vara-
slökkviliðsstjóra að fengnum til-
lögum borgarráðs (brunamála-
nefndar) er út í hött að undirrit-
aður hafi getað lofað nokkrum
manni þessu starfi. Um það hvort
brunamálasamþykkt fyrir Reykja-
vík sé í gildi eður ei, skal aðeins á
það bent að borgarráð (bruna-
málanefnd) hefur nýlega falið
borgarlögmanni ásamt undirrit-
uðum að gera tillögur um breyt-
ingar á henni. Það var líka
ákvörðun borgarráðs að heimila
ekki búsetu slökkviliðsmanna í
Reykjavík utan brunavrnasvæðis-
ins.
Loks finnst undirrituðum hóg-
værð og lítillæti formannsins
nálgast vanmat bæði á honum
sjálfum og flestum örðum starfs-
mönnum liðsins þegar hann segir:
„Það er ekki aðeins við manna-
ráðningar og stöðuveitingar sem
hann hefur gegnum árin beitt geð-
þóttaákvörðunum." Undirritaður
hefur haft veg og vanda af að ráða
til starfa eða veita stöðuhækkun
formanninum sjálfum og sextíu og
níu öðrum af núverandi 80 starfs-
mönnum á Slökkvistöð Reykjavík-
ur. Undirritaður hefur til þessa
álitið að í flestum tilvikum hafi
valið tekist vel og leyft sér að
halda því fram að slökkviliðið í
Reykjavík sé bæði að mannafla og
tækjakosti á borð við það sem best
gerist í bæjum af þessari stærð á
Norðurlöndum. Enda árangur í
brunvörnum og lækkun bruna-
tjóna á undanaförnum rúmum
áratug slíkur að því er vart trúað
þegar frá því er skýrt á ráðstefn-
um erlendis. Brunatjón á bruna-
varnarsvæðinu hafa öll undanfar-
in ár verið innan við 10 $ á mann,
meðan nágrannaþjóðirnar búa við
tjón frá 25—50 $ á mann á ári.
Virðingarfyllst,
Rúnar Bjarnason,
slökkviliðsstjóri.“
Hér fer á eftir umsögn slökkvi-
liðsstjórans í Reykjavík, sem Rúnar
óskar eftir að birt sé í athugasemd
sinni:
„Reykjavík, 11. desember 1981.
Borgarráð Reykjavíkur,
Borgarskrifstofur,
Reykjavík.
Varðar: Starf varaslökkviliðs-
stjóra.
Borgarráð hefur vísað til um-
sagnar minnar umsóknum um
starf varaslökkviliðsstjóra.
Starf varaslökkviliðsstjóra er
eins og nafnið bendir til annars
vegar í því fólgið að gegna störfum
slökkviliðsstjóra að fullu og öllu
leyti sé slökkviliðsstjóri í orlofi
eða forfallaður, hins vegar að
starfa sem deildarstjóri í varð-
liðsdeild slökkvistöðvarinnar og
hafa daglega umsjón með starfi og
þjálfun á vöktunum og öðru er lýt-
ur að allri starfsemi og skipulagn-
ingu í þessari fjölmennu deild, 64
starfsmenn og 12 til afleysinga í
sumarorlofi. Auk þess hefur vara-
slökkviliðsstjóri daglega umsjón
með slökkvibílum og sjúkrabílum
sem og öðrum tæknibúnaði liðsins
þar með talið vélaverkstæði stöðv-
arinnar.
Eins og sjá má af þessari upp-
talningu er starf varaslökkviliðs-
stjóra bæði margslungið og
vandasamt og útheimtir bæði
góða undirstöðumenntun og
stjórnunarhæfileika. Hann verður
að sitja fundi í bygginganefndum í
forföllum slökkviliðsstjóra og
taka ákvarðanir um flókin tækni-
mál. Einnig þarf hann að annast
fræðslustarfsemi, samtöl við fjöl-
miðla og erlend samskipti. Mikil-
vægt er að mannleg samskipti og
viðmót varaslökkviliðsstjóra séu
góð.
Slökkvilið hafa í dag yfir að
ráða þróaðri tækjakost og vand-
meðfarnari en önnur björgunar-
starfsemi hér á landi. Það verður
því að teljast góð framsýni hjá
borgaryfirvöldum fyrir þrjátíu ár-
um að ákvarða í brunamálasam-
þykkt að bæði slökkviliðsstjóri og
varaslökkviliðsstjóri skuli hafa
lokið verkfræði- eða húsameist-
aranámi (6. gr.).
Sigurður Gunnar Sigurðsson,
varaslökkviliðsstjóri, er vélstjóri
með rafmagnsdeildarpróf frá
Vélskóla íslands. Hann hafði
starfað 15 ár hjá Hitaveitu
Reykjavíkur sem vélstjóri og stað-
gengill stöðvarstjóra þegar hann
tók við núverandi starfi, en fengin
var undanþága hjá ráðuneyti við
skipan hans í starfið.
I lögum um brunavarnið frá
1969 eru ekki gerðar sérstakar
menntunarkröfur til slökkviliðs-
stjóra eða varaslökkviliðsstjóra
heldur segir í gr. 7: „Sveitarstjórn
skipar slökkviliðsstjóra og vara-
slökkviliðsstjóra að fengnum til-
lögum brunamálanefndar." Lögin
eru að sjálfsögðu miðuð við landið
allt og þar af leiðandi engin von til
að lítil sveitarfélög hafi ráð á að
vera með háar menntunarkröfur á
þessu sviði. Öðru gegnir með höf-
uðborgina sem auk þess er með
brunavarnasamning við ná-
grannasveitarfélögin svo að
slökkviliðið hefur veg og vanda af
velferð helmings landsmanna á
þessu sviði. Hafi verið talið eðli-
legt fyrir þrjátíu árum að gera áð-
urgreindar menntunarkröfur þá á
það fyllilega rétt á sér í dag. Að
vísu hefur sú breyting orðið á að
stétt manna hefur bæst við sem
tæplega var fyrir hendi fyrir
þrátíu árum, en það eru tækni-w
fræðingar, sem hafa æðri tækni-
menntun sem á þessu sviði má
teljast að komist nálega til jafns
við þær menntunarkröfur sem áð-
ur var getið. Enda varð sú niður-
staða er lög um brunavarnir voru
samþykkt 1969 að inn í grein 2 var
bætt þessari stétt, en þar segir:
„Ráðherra skipar að fengnum
tillögum stjórnar brunamála-
stofnunar, brunamálastjóra til að
veita brunamálastofnuninni for-
stöðu og skal hann vera maður
með sérþekkingu á brunamálum,
er sé annað hvort verkfræðingur
eða tæknifræðingur."
Tæplega ætti að miða menntun-
arkröfur hærra fyrir varaslökkvi-
liðsstjóra í Reykjavík en bruna-
málastjóra ríkisins, en miðað við
það sem áður er sagt um verksvið
og ábyrgð starfsins er ekki eðlilegt
að kröfurnar verði lægri.
Annað atriði sem sýnir fram-
sýni borgaryfirvalda fyrir þrátíu
árum er að í brunamálasamþykkt-
inni er þess getið að slökkviliðs-
stjóri geti ákveðið að slökkvi-
liðsmenn sem náð hafa sextugs-
aldri séu fluttir í önnur störf. Al-
mennt er sú stefna uppi í ná-
grannalöndunum að menn gegni
ekki starfi í slökkviliði, ef þeir eru
orðnir 60 ára.
Ef litið er yfir hóp umsækjenda
má flokka þá niður í þrá flokka:
1. Tæknifræðinga m.m.
2. Yfirmenn úr slökkviliðum sem
ekki hafa æðri tæknimenntun.
3. Brunaverði án æðri tækni-
menntunar.
Tæplega þarf að hafa mörg orð
um það að flokkur þrjú kemur
ekki til greina í starf varaslökkvi-
liðsstjóra í þetta sinn. Hins vegar
má geta þess í því sambandi, að
einn umsækjandi í flokki eitt
starfaði sem brunavörður í rúm
fjögur ár og lauk á þeim tíma
námi sem vélstjóri 4. stigs frá
Vélskóla íslands. Hóf síðan nám í
tæknifræði og lýkur námi sem
véltæknifræðingur í næsta mán-
uði og kemur því mjög til álita í
starfið.
I flokki tvö eru flestir umsækj-
endur eða sex, er þá með talinn
starfsmaður há Brunamálastofn-
un ríkisins. Væri ekki talið nauð-
synlegt að í starfið veldist maður
með æðri tæknimenntun væru
ýmsir umsækjendur í þessu flokki
mjög frambærilegir, þ.e. Arnór
Sigurðsson og Óli Karló Olsen, að-
alvarðstjórar í slökkviliði Reykja-
víkur og Ástvaldur Eiríksson, for-
stöðumaður eldvarnareftirlits á
Keflavíkurflugvelli. Hins vegar
verður Hjalti Benediktsson, aðal-
varðstjóri, 67 ára á næsta ári og
Ármann Pétursson og Guðmundur
Haraldsson hafa hvorki skóla-
göngu né reynslu sem yfirmenn til
jafns við fyrrgreinda umsækjend-
ur í þessum flokki. Koma þrír síð-
asttöldu því tæplega til greina.
I fyrsta flokki er einn umsækj-
andi hátt á sextugsaldri sem ekki
hefur starfað að brunamálum og
kemur varla til greina, þar sem
hinir þrír umsækjendur í þessum
flokki hafa allir starfað að bruna-
málum og það meira segja í
slökkviliði Reykjavíkur. Miðað við
þær forsendur sem áður er getið
um menntun varaslökkviliðsstjóra
tel ég alla þrjá koma til greina.
Ásmundur Jóhannsson, bygg-
ingatæknifræðingur frá tækni-
skóla í Álaborg, hefur starfað í
eldvarnareftirlitinu undanfarin
rúm níu ár. Hann verður 54 ára á
næsta ári og leggur fram vottorð
um próf og fyrri störf.
Hrólfur Jónsson, bygginga-
tæknifræðingur frá Tækniskóla
íslands, verður 27 ára í janúar,
hefur starfað eitt og hálft ár í
varðliðinu og á þeim tíma gegnt
starfi varaslökkviliðsstjóra í
fjögra mánaða veikindaforföllum
hans. Hrólfur sótti yfirmanna-
námskeið Statens Brannskole í
Danmörku sl. vetur og lauk próf-
um þar með mjög góður árangri.
Hann fór í orlofi sínu í sumar á
framhaldsnámskeið fyrir íþrótta-
þjálfara í Danmörku og lauk próf-
um þar með mjög góðum vitnis-
burði. Hrólfur hefur sýnt og sann-
að í starfi sínu að hann stenst
fyllilega þær vonir sem við hann
voru bundnar er hann var ráðinn í
slökkviliðið. Einkum fer þjálfun-
ar- og fræðslustarf fyrir varðliðið
vel úr hendi hjá honum. Hrólfur
leggur fram vottorð og prófskírt-
eini um nám og námskeið sem
hann hefur tekið þátt í.
Richard Arne Hansen, tækni-
fræðinemi, 32 ára, hefur starfað
fjögur ár sem brunavörður í varð-
liðinu og staðist próf frá nám-
skeiði brunavarða. Richard lauk
námi 4. stigs vélstjóra meðan
hann starfaði sem brunavörður og
lýkur námi sem véltæknifræðing-
ur í janúar nk. frá tækniskólanum
í Odense. Hann ieggur fram vott-
orð og skilríki um nám og nám-
skeið sem hann hefur stundað.
Ég tel, ef litið er til framtíðar-
innar, væri hag slökkviliðsins og
borgarinnar vel borgið, að Hrólfur
Jónsson yrði ráðinn í starf vara-
slökkviliðsstjóra, en Richard Han-
sen gefinn kostur á að taka við
starfi hans sem tæknifræðingur
varðliðs.
Virðingarfyllst,
Rúnar Bjarnason,
slökkviliðsstjóri."