Morgunblaðið - 26.01.1982, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1982
17
Fyrsta stjórn KRFÍ, sem
jafnframt var bráða-
birgðastjórn sú sem samdi
drög að lögum félagsins:
Briet Bjarnhéðinsdóttir
var formaður, en hinar
voru Guðrún Pétursdóttir,
Sigríður Björnsdóttir, Sig-
ríður H. Jensson og Lauf-
ey Vilhjálmsdóttir.
báðar skyldu vekja konur til um-
hugsunar um þessi mál. Þá héld-
um við námskeið í fundarsköpum
og ræðumennsku í fyrra. Það sóttu
m.a. konur sem aldrei höfðu staðið
upp og sagt skoðun sína opinber-
lega. I haust var svo framhalds-
námskeið fyrir þær í framsögn.
Sjaldan hefi ég séð jafn mikla
breytingu á fólki. Þær höfðu öðl-
ast mikið öryggi. Þetta sýnir
okkur að það hlýtur að verða hluti
af starfi okkar í Kvenréttindafélag-
inu að undirbúa konur undir þátt-
töku í félagsstörfum og fleiru
slíku. Nú er fyrirhugað að halda
aftur slíkt námskeið í mars-apríl.
Einnig höfðum við hug á að koma
af stað fundaröð og námskeiði, þar
sem kynnt verða málefni sveitar-
félaga.
Skutu rótum frá KRFÍ
— Þetta minnir á að Kvenrétt-
indafélagið hefur beitt sér víðar
en að jafnréttismálum kvenna?
— Já, fyrsta málið, sem kven-
réttindafélagskonurnar beittu sér
fyrir, voru lagaréttindi óskilget-
inna barna og mæðra þeirra. Guð-
rún Pétursdóttir lagði til á fundi
14. júní 1907, að Kvenréttindafé-
lagið tæki það mál að sér og voru 5
konur kosnar í nefnd til að undir-
búa frumvarp. Þetta endaði með
því að sett var „familíulöggjöf"
1922, þar sem þetta var tekið inn í.
Allar götur síðan hafa orðið til mál
á landsfundum og fulltrúaráðs-
fundum félagsins, svo sem al-
mannatryggingamál, launakjör
kvenna, skattamál o.fl. Eftir
fjöldamörg ár hafa þessi mál, sem
þar voru fyrst rædd oft verið kom-
in í lög.
— Það er athyglisvert hvaða fé-
lög og málefni skutu rótum frá
Kvenréttindafélaginu, bætir Esth-
er við. Þar má nefna Verka-
kvennafélagið Framsókn 1914,
upphaf barnaleikvallarstarfsemi í
borginni með Grettisgötuvellinum
1915, þar sem konurnar unnu fyrst
í sjálfboðavinnu, en Reykjavíkur-
borg tók svo við. Vinnumiðlunar-
stöð kvenna hóf starfsemi 1931 og
sameinaðist 1935 Vinnumiðlun-
arskrifstofu, sem kostuð var af
ríki og bæ. Lestrarfélag kvenna
varð til 1911 og Mæðrastyrks-
nefndin 1928. Hún starfar enn
sjálfstætt, svo og Mæðrafélagið,
sem stofnað var 1936. Þá gekkst
félagið fyrir stofnun Félags af-
greiðslustúlkna í brauð- og mjólk-
urbúðum. Menningar- og minn-
ingarsjóður var stofnaður til
minningar um Brieti Bjarnhéð-
insdóttur 1944. Hann er starfandi
í tengslum við félagið og úthlutar
námsstyrkjum til kvenna. Það er
dálítið skemmtilegt að í stofnskrá
sjóðsins segir, að komi þeir tímar
að konur og karlar fái sömu laun
fyrir sömu vinnu og sömu aðstæð-
ur til menntunar, efnalega, laga-
lega og skv. almenningsálitli, þá
skulu bæði kynin hafa jafnan rétt
til styrkveitinga úr þessum sjóði.
Sá tími er ekki kominn ennþá.
Þess má geta, að þessi sjóður hef-
ur gefið út Æviminningar kvenna,
sem hafa að geyma minningu um
líf og starf kvenna, og eru þær til
sölu.
— Þá gefur Kvenréttindafélag-
ið út ritið 19. júní árlega. Á und-
anförnum árum hafa þar verið
teknir fyrir ákveðnir málaflokkar.
Síðast var fjallað um menntun
kvenna. Þetta rit er gefið út í 3500
eintökum og fer víða. Við gefum
líka út fréttabréf 4 sinnum á vetri.
Stafshópar eru á vegum félagsins,
svo sem fræðsluhópur, fjáröflun-
arhópur, samstarfshópur við að-
ildarfélögin úti á landi o.fl. Og við
höfum opnað skrifstofu á Hall-
veigarstöðum sem við eigum
ásamt Bandalagi kvenna í Reykja-
vík og Kvenfélagasambandi ís-
lands.
— Að lokum, hvað ætlið þið að
gera á afmælisdaginn?
— Hafa afmælismóttöku á Hót-
el Borg frá kl. 16—18.30 27. janú-
ar. þar kemur Sigríður Ella og
syngur, Selma Kaldaóns ætlar að
spila á píanó, og fiðluleikari leik-
ur. Sunnudaginn 24. janúar erum
við með dagskrá í útvarpinu kl. 2.
Þær sem hana vinna, munu gefa
félaginu laun sín fyrir það. Sú
upphæð mun renna í sjóð, svo að
hægt verði að hefja heimildasöfn-
un og söguritun félagsins. Ákveðið
hafði verið að skrifa sögu KRFÍ á
sjötugsafmælinu, en vegna fjár-
skorts hefur ekki orðið úr. Nú
miðum við að því að sú saga komi
út á áttræðisafmælinu.
E.Pá.
Skatta á íbúðarhúsnæði
verður að endurskoða
Eftir Birgi ísl. Gunnarsson
Eftir að fasteignaskattseðlarnir
voru bornir út, hafa óvenjumargir
við mig rætt og kvartað undan
fasteignasköttunum. Það er eðli-
legt, enda eru fasteignaskattar
orðnir alltof háir. Þeir hvíla eins
og mara á mörgu eldra fólki, sem
á stöðugt erfiðara með að greiða
þessa skatta.
Meginorsökin hvílir að sjálf-
sögðu á vinstri meirihlutanum hér
í Reykjavík sem beitir álagn-
ingarreglunum af mun meiri
hörku en áður var gert.
Eru núgildandi
reglur réttlátar?
Hitt er rétt að hugleiða einnig,
hvort núgildandi reglur um skatta
af fasteignum þarfnist ekki endur-
skoðunar. Grundvöllur skattlagn-
ingar á fasteignir er fasteigna-
matið, en það er unnið á vegum
Fasteignamats rikisins. Á verð-
mæti fasteigna samkvæmt þessu
mati eru lagðir fasteignaskattar,
sem renna til sveitarfélaga og
eignaskattar, sem renna til ríkis-
ins. Fasteignaskattar sveitarfé-
laga eru 0,5% af íbúðarhúsnæði og
1% af atvinnuhúsnæði, en heimilt
er að hækka eða lækka þessa
álagningarprósentu um 25%.
Eignaskattar ríkisins er 1,2% af
þeirri fjárhæð, sem er umfram
150.000,-. Allur almenningur í
þessu landi á ekki aðrar fasteignir
en þær íbúðir, sem fólkið býr í.
Það er óeðlilegt að sveitárfélög og
ríki noti þessa skattstofna í svo
ríkum mæli, sem raun ber Yitni.
Fasteignamatið hækk-
ar meira en laun
Undanfarin ár hefur það gerst í
Reykjavík að fasteignamatið hef-
ur að meðaltali hækkað meir en
nemur hækkun á launum. I árs-
byrjun 1980 hækkaði fasteigna-
matið frá árinu áður á lóðum um
55% og á íbúðarhúsnæði um 60%.
Á sama tímabili hækkaði vísitala
framfærslukostnaðar um 45,5%
og kauptaxtar launþega um 44,1%.
í ársbyrjun 1981 hækkaði fast-
eignamat á lóðum um 50% og á
íbúðarhúsnæði um 60%. Á sama
tíma hækkaði vísitala fram-
færslukostnaðar um 58,5%, en
kauptaxtar launþega um 50,8%. í
byrjun þessa árs hækkaði fast-
eignamat á íbúðarhúsnæði og lóð-
um um 55%. Á sama tíma hækk-
aði framfærsluvísitala um 50% og
kauptaxtar um 48,2%. Þessi þróun
á síðustu þremur árum sýnir, að
fasteignamat og þar með skattar
því tengdir hefur hækkað mun
meira en laun í landinu. Bilið
breikkar stöðugt. Skattbyrðin
verður æ þyngri.
„Allt venjulegt fólk lítur
ekki á sín hús og íbúðir sem
markaðsvöru, heldur sem
heimili, þar sem fjölskyldan
býr oftast lengstan hluta af
sinni ævi. Eldra fólk reynir að
búa sem lengst í sínum íbúð-
um af tilfinningalegum ástæð-
um, þótt færa megi fyrir því
rök að íbúðirnar séu of stórar,
þegar svo er komið í lífi þeirra
eldri. Þessi álagning fast-
eignaskatta og eignaskatta
eftir markaðsverði er því
ósanngjörn og því rétt að
finna aðrar leiðir við álagn-
ingu þessara skatta."
Markaðsverð
Þessi hækkun fasteignamats
umfram hækkun launa á rætur að
rekja til þessa lagaákvæðis, að
mat á fasteignum skuli miða við
það gangverð, sem líklegt sé að
þær myndu hafa í kaupum og söl-
um. Þetta ákvæði og framkvæmd
þess hefur og aðrar afleiðingar í
för með sér. Fasteignamat og þar
með skattar, sem af því leiða er
mjög misjafnt á landinu og jafn-
vel innan sömu sveitarfélaga eftir
hverfum.
í fréttablaði Fasteignamats
ríkisins eru tilgreind nokkur
dæmi um mat á einstökum fast-
eignum. Þar kemur m.a. eftirfar-
andi fram: Einlyft einbýlishús í
Fossvogi, 226 m2, er metið á 1.008
þús. kr., eða 4.460 kr. á fermetra.
Stórt, steinsteypt einbýlishús, 334
m2, í grónu hverfi í Reykjavík er
metið á 900 þús. kr., eða 2.694 kr. á
fermetra. Steinsteypt einbýlishús
í Keflavík, 125 m2, er metið á 480
þús. kr., eða 3.840 kr. á fermetra.
Steinsteypt einbýlishús á Akra-
nesi, 133 mz, er metið á 474 þús.
kr., eða 3.563 kr. á fermetra.
Steinsteypt einbýlishús á Isafirði,
141 m2, er metið á 532 þús. kr., eða
3.773 kr. á fermetra. Steinsteypt
einbýlishús á Akureyri, 251 m2, er
metið á 891 þús. kr., eða 3.549 kr. á
fermetra. Þetta eru aðeins örfá
dæmi, sem sýna mismunandi mat.
Lóðirnar
Lóðamat er og mismunandi eft-
ir hverfum, en leigulóðir eru
skattlagðar sem eign í þessu sam-
bandi. Ef miðað er við fermetra á
einbýlishúsalóð, má nefna dæmi:
Fossvogur 5.969 kr., Hlíðahverfi
4.121, Kópavogur 3.997, Hafnar-
fjörður 4.917, Keflavík 4.176,
Akranes 3.774, ísafjörður 3.915,
Akureyri 3.789. Þetta eru dæmi
um einstakar lóðir, en lóðaverð
getur verið mismunandi innan
einstakra kaupstaða.
Osanngjarnar
skattreglur
Nú vaknar sú spurning, hvort
það sé sanngjarnt og eðlilegt, að
markaðsverð húsa og lóða eigi að
ráða skattlagningu, ekki síst þeg-
ar skattstiginn er orðinn jafn hár
og raun ber vitni.
Allt venjulegt fólk lítur ekki á
sín hús og íbúðir sem markaðs-
vöru, heldur sem heimili, þar sem
fjölskyldan býr oftast lengstan
hluta af sinni ævi. Eldra fólk
reynir að búa sem lengst í sínum
íbúðum af tilfinningalegum
ástæðum, þótt færa megi fyrir því
rök að íbúðirnar séu of stórar,
þegar svo er komið í lífi þeirra
eldri. Þessi álagning fasteigna-
skatta og eignaskatta eftir mark-
aðsverði er því ósanngjörn og því
rétt að finna aðrar leiðir við
álagningu þessara skatta.
Þetta er mál, sem rétt er að Al-
þingi fjalli um.
Flugleiðir:
Ný innrétting í 727-100
ÁKVEÐIÐ hefur verið hjá
Flugleiðum að setja nýja inn-
réttingu í Boeing 727-100-vél
félagsins sem sinnir nú m.a.
Norðurlandaflugi.
Verða sett ný sæti í vélina
fyrir sumarið, en þau eldri
voru orðin allslitin. Boeing
727-200 og 100 verða báðar í
Norðurlandafluginu í sumar,
en hugmyndir eru um að
þriðja vélin verði sett í það
flug.
Nýtt rafiðn-
aðarfyrirtæki
UM SL. áramót hóf starfsemi sína í
Reykjavík nýtt fyrirtæki í rafiðnaði,
Rafviðgerðir hf., Höfðabakka 9.
Með stofnun Rafviðgerða hf.,
sameinuðust fyrirtækin Ásbjörn R.
Jóhannesson, rafverktaki og Raf-
tækjaverkstæði Þorsteins sf. Fyrir-
tækið mun veita alhliða þjónustu í
rafiðnaði hvar á landinu sem er,
einnig munu Rafviðgerðir hf., ann-
ast viðgerðir og viðhald á ýmsum
heimilistækjum.
Talið frá vinstri: Eigendur Rafvið-
gerða hf., Höfðabakka 9, Reykjavík.
Þorsteinn Aðalsteinsson, Ásbjörn R.
Jóhannesson og Finnur Egilsson.