Morgunblaðið - 14.03.1982, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. MARZ 1982
Afmæliskveðja:
Þorbjörn Jóhannesson
kaupmaður, sjötugur
Við kjötverslun sína Borg við
Laugaveg í Reykjavík hefur
Þorbjörn verið kenndur í fimmtíu
ár. Kjötiðnaður hefur verið hans
ævistarf, því að unglingur varð
hann sendisveinn og kjötiðnaðar-
lærlingur í kjötverslun Borgfirð-
inga. I kjötiðnaðinum hefur hann
á mörgum sviðum verið bautryðj-
andi. Hafið nýjar vinnsluaðferðir
og beitt nýrri tækni. Fyrir vöru-
vöndun hefur verslun hans verið
þekkt. Sjálfur gekk hann löngum í
verkin með ötulu starfsfólki. Um
þennan merka æviþátt Þorbjörns
munn án efa mér kunnugri skrifa
á þessum tímamótum í ævi hans.
Þrátt fyrir árverkni Þorbjörns í
atvinnurekstri, hefur hann gefið
sér tíma til ýmissa annarra starfa
svo sem stjórnmála innan Sjálf-
stæðisflokksins, borgarmálefna,
sem borgarfulltrúi, byggingar-
mála sem stjórnarformaður bygg-
ingafélagsins Brúar, félagsmál
kjötiðnaðarmanna en í forustu fé-
lagssamtaka þeirra var hann
lengi.
Eitt er það málefni, sem Þor-
björn lét sig lengi skipta, en fáum
mun kunnugt, sem áðurnefnd
störf hans, en það eru dýravernd-
unarmálefnin. Árið 1953 baðst
Sigurður Hlíðar, yfirdýralæknir,
undan formennsku Dýraverndun-
arfélags íslands, en það starf
hafði hann annast í 9 ár. Á aðal-
fundi félagsins þetta ár stakk Sig-
urður upp á Þorbirni til for-
mennskunnar og hlaut hann kosn-
ingu. Það hefur löngum reynst
þeim, sem að dýravernd hafa unn-
ið, að annað er að vilja og að vinna
að málunum eða að fá þeim komið
fram.
Hins nýja formanns og stjórn
hans biðu mörg mál. Ritstjóra
vantaði að Dýraverndaranum, því
að Sigurður Helgason, kennari,
sem hafði annast ritið frá 1947
óskaði að láta af störfum. Giftu-
samlega tókst um ráðningu rit-
stjóra, þar sem Guðmundur Gísla-
son Hagalín, rithöfundur, réðist
til starfsins og gengdi því með si-
nni þjóðkunnu ritsnilld og sívak-
andi baráttuhug fyrir velferð
dýra, svo að ritstjóratímabil Guð-
mundar í 17 ár er út af fyrir sig
merkilegt í rithöfundarstarfi
hans.
Koma þurfti eignum félagsins,
upplagi rits þess svo og afgreiðslu
allri í viðunandi húsakynni. Til af-
greiðslu ritsins fékks Þorgils Guð-
mundsson, þá Ingimar Jóhannes-
son, Unnur Hagalín og loks Ágúst
Vigfússon, sem öll unnu störf sín
fyrir félagið vel og komu öllum
eignum vel fyrir í húsnæði sem
stjórn DÍ tók á leigu að Hjarðar-
haga 26 í Reykjavík.
Þegar Þorbjörn tók við for-
mennsku DI var barátta fyrir
lagaákvæðum um öryggi og með-
ferð dýra orðin löng. Má segja að
austfirskir bændur hæfu hana
1860, en þá giltu um þetta enn
ákvæði Grágásar- og Jónsbókar.
Alþingi tók undir mál bræðranna,
en dönsk stjórnvöld svöruðu með
því að beiðast álits Alþingis á
dönskum lögum um dýravernd frá
1857. Alþingi vék sér undan þessu
en konungur gaf út 1862 opið bréf
um að hin dönsku lög skyldu gilda
hérlendis. Árið 1869 er ákvæði um
illa meðferð á dýrum felld inn í
almenn hegningalög. Við þetta sat
til 1915 að Tryggvi Gunnarsson
fær sett lög um dýravernd með
fulltingi Sveins Björnssonar síðar
forseta og Jóns Magnússonar síð-
ar ráðherra.
Magnús Jónsson, prófessor, lag-
ði 1925 fram á Alþingi frumvarp
til breytinga á lögunum frá 1915
þess eðlis að lögreglustjórar gætu
svipt umráðamenn dýrunum, sem
þeir misgera við, en kom því eigi
fram.
Árið 1940 þegar almennum
hegningalögum var breytt voru
ákvæði laga um dýravernd skert,
svo að um afturför var að ræða.
Undir forustu Þorbjörns var
1955 leitað til þáverandi
menntamálaráðherra um endur-
skoðun laga um dýravernd. Féllst
ráðherra á rök stjórnar DI og fól
þáverandi lagaprófessor, Ármanni
Snævarr, að vinna að endurskoðun
laganna og semja frumvarp til
nýrra laga. Bjarni Benediktsson
bar frumvarpið fram og fékk það
samþykkt sem lög frá Alþingi
1957. Lagavernd sú til handa dýr-
um sem hér með náðist, er veitt
dýrunum sjálfum, en eigi sem eign
manna, og til verndar lífi þeirra
og heilsu.
Ymis önnur lög eða reglugerðir,
sem vörðuðu öryggi þeirra og líð-
an voru samin í formannstíð
Þorbjörns t.d. bann við hvala-
rekstri, takmörkun sinubrennslu,
reglugerð um dýrasýningar,
endurskoðun ákvæða um forða-
gæslu, þá ekki hve síst lög um
heimild fyrir ríkisstjórniná 1961
til þess að staðfesta alþjóðasam-
þykkt um að fyrirbyggja óhreink-
un sjávar af völdum olíu og setja
reglugerð um varnir gegn slíkri
óhreinkun og lög frá Alþingi 1957
um fuglaveiðar og fuglafriðun.
I félagsmálum dýraverndun-
armanna varð sú breyting gerð
1959 að gera DÍ, sem þá hafði
starfað í 44 ár, að Sambandi Dýra-
verndunarfél. Reykjavíkur enda
þá starfandi sex dýraverndunar-
félög utan Reykjavíkur. Einnig
var ráðist í að fá bæjar- og
hreppsstjórnir til þess að tilnefna
trúnaðarmenn um dýraverndun.
Fengust 44 tilnefndir.
Má af þessari upptalningu sjá
að Þorbjörn var engu að síður vak-
andi og ötull um málefni dýra-
verndar en sinn atvinnurekstur og
það annað sem honum var til-
trúað.
Geta má þess að kona Þor-
björns, Sigríður H. Einarsdóttir,
átti að ömmusystur Ingunni
Einarsdóttur, sem um mörg ár var
einhver ötulasti baráttumaður um
dýravernd, er talin stofnandi
Dýraverndarans og gisti- og
hjúkrunarstöð dýra að Tungu við
Laugaveg í Reykjavík.
Þeir voru margir, sem um langt
skeið leituðu aðstoðar hjá Þor-
birni um málefni dýra. Þeir og við
sem nutum félagsskapar með hon-
um í störfum að verndun dýra,
sendum honum í tilefni 70 ára af-
mælisins, hinn 10. marz síðastlið-
inn, kærar afmælisóskir og kveðj-
ur.
Þorsteinn Einarsson
Ármúla 38. Sími 84549.

« , «t , * • . ; 4 » . . .1