Morgunblaðið - 14.03.1982, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. MARZ 1982
fHttrgtu Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 110 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 7 kr. eintakið.
Einkennilegt upphlaup varð í
ríkisstjórninni nú í vikunni. Á
þriðjudag tók Svavar Gestsson,
formaður Alþýðubandalagsins, sig
til og gerði harða hríð að Ólafi
Jóhannessyni á ríkisstjórnarfundi
vegna fyrirhugaðra framkvæmda
í þágu varnarliðsins í Helguvík.
Þóttist Svavar þá hafa í fullu tré
við Ólaf Jóhannesson. Þetta sama
kvöld samþykkti síðan bæjar-
stjórn Keflavíkur samning við
varnarmáladeild utanríkisráðu-
neytisins um makaskipti á landi
vegna framkvæmdanna í Helgu-
vík. Næsta dag, miðvikudag, sagði
Svavar Gestsson, ráðherra skipu-
lagsmála, í Þjóðviljanum: „... allt
land er skipulagsskylt, og það er
af og frá að taka hvaða land sem
er undir herinn hér á landi. Að
sjálfsögðu hlýtur ríkisstjórnin í
heild að fjalla um slík mál.“ Gaf
Svavar í sömu andrá og hann
sagði þessi orð við málgagn sitt út
reglur um skipulagsmál á Suður-
nesjum og hélt, að hann hefði náð
fótfestu gagnvart utanríkisráð-
herra. Ólafur Jóhannesson sagðist
hræddur um að þessar reglur
væru markleysa, enda hefur Svav-
ar Gestsson reynt að fela þessa
embættisgjörð sína, sem hann
framkvæmdi á svig við skipulags-
stjórn ríkisins og þar með skipu-
lagslög. Eftir ríkisstjórnarfund á
fimmtudag sagði Ólafur Jóhann-
esson: „... ég held mínu striki og
sagði þeim það á ríkisstjórnar-
fundinum í morgun." Ummæli
Svavars Gestsson eftir þann fund
gefa til kynna, að hann hafi gefist
upp innan ríkisstjórnarinnar, en
flokksformaðurinn setur það síðan
í vald utanríkisráðherra, hvort Al-
þýðubandalagið sitji áfram í ríkis-
stjórninni, þegar hann segir: „Ég
trúi því ekki að utanríkisráðherra
gangi það langt í málinu" að al-
þýðubandalagsráðherrarnir fari
úr stjórninni.
Við svo búið hættir Alþýðu-
bandalagið að treysta á eigin mátt
í stjórnarsamstarfinu tekur upp
skæruhernað. Á föstudag lét
Hjörleifur Guttormsson, iðnað-
arráðherra, til sín taka og bannaði
Orkustofnun að láta verkfræðing-
um í té tæki til að kanna jarðveg-
inn, þar sem ætlunin er að elds-
neytisgeymarnir rísi. Var þó ekki
vitað, að ráðherrann hefði skipað
starfshóp til að fjalla um málið.
Skæruhernaðurinn beinist gegn
Ólafi Jóhannessyni og höfða
kommúnistar meðal annars til
flokksbræðra utanríkisráðherra. í
forystugrein Þjóðviljans á föstu-
dag segir svo: „Á það að vera hlut-
verk Framsóknarflokksins að
heimta ný og ný íslensk landsvæði
lögð undir bandaríska herinn? ...
Það er Framsóknarflokkurinn,
sem hér verður að segja til. Vill
flokkurinn auka hér hernaðar-
umsvif og festa herinn frekar í
sessi? Við bíðum svara, og kjós-
endur Framsóknarflokksins bíða
skýrra svara." Hvers vegna er
Þjóðviljinn allt í einu farinn að
tala fyrir munn kjósenda Fram-
sóknarflokksins? Af hverju leggur
hann sig ekki fram um að efla bar-
áttuþrek kjósenda Alþýðubanda-
lagsins? Svarið við þessum spurn-
ingum er einfalt: það er ekki unnt
að fylkja liði, þegar forystuna
vantar. Þannig er komið fyrir Al-
þýðubandalaginu eftir hrakfarir
þessarar viku. Málgagn flokksins
er hætt að höfða til eigin kjósenda
eða styðja við bakið á eigin for-
ystumönnum, því að enginn er
lengur í fylkingarbrjósti.
Fyrir nokkrum árum gerðist
það á ráðstefnu, sem haldin var á
vegum Norðurlandaráðs um lýð-
ræði, að þar kvaddi Baldur
Óskarsson, núverandi fram-
kvæmdastjóri Alþýðubandalags-
ins sér hljóðs. Eins og vænta
mátti var ræða hans dálítið á
skjön við umræðuefnið, svo að
ekki sé meira sagt, því að hann tók
sér sérstaklega fyrir hendur að
ráðast á ESSO eða Olíufélagið hf.,
sem er eign samvinnuhreyfingar-
innar, og úthrópa fyrirtækið fyrir
hermang og undirgefni undir er-
lent vald. Nú gerist það hins veg-
ar, að pólitískur samherji Baldurs
Óskarssonar, sem hefur orðið hon-
um samferða úr einum flokknum í
annan, Ólafur R. Grímsson, for-
maður þingflokks Alþýðubanda-
lagsins, telur, að í Helguvíkurmál-
inu eigi að fylgja stefnu Olíufé-
lagsins hf. og Sambands íslenskra
samvinnufélaga. Má skilja orð
þingflokksformannsins og raunar
Svavars Gestssonar á þann veg, að
Olíufélagið hf. hafi mótað stefnu
Alþýðubandalagsins í þessu máli,
þegar öll kurl koma til grafar.
Ýmislegt bendir til þess, að Ólafur
R. Grímsson telji eftir reynslu
sína í flokksstarfi innan fram-
sóknar, að með því að etja Sam-
bandinu gegn utanríkisráðherra
geti hann komið ráðherranum á
kné. Ólafur Jóhannesson segir
hins vegar, að hann hafi ekki séð
samvinnuhreyfinguna láta neitt
uppi um þetta mál.
Hrakfarir Alþýðubandalagsins í
þessu máli eru með eindæmum.
Segja má, að starfsaðferðir for-
ystumanna þess séu í góðu sam-
ræmi við málstaðinn og því hvor-
ugt sigurstranglegt. Raunar má
færa að því rök, að upphlaup
Alþýðubandalagsins síðustu daga
hafi verið hrein sýndarmennska.
Ráðherrar þess eru ekki reiðbúnir
að setja stóla sína að veði í þessu
máli, en í langan tíma hafa þeir
vitað, hvað í vændum væri. Það er
hrein hræsni hjá forystusveit Al-
þýðubandalagsins, þegar hún læt-
ur eins og sú niðurstaða, sem nú er
fengin, komi sér á óvart. Hitt er
ljóst, að hin nýja stétt í Alþýðu-
bandalaginu hefur í lengstu lög
vonað, að aðrir losuðu hana úr
vandanum. Enn lifir Þjóðviljinn í
þeirri von. Þó gerðist það 21. maí
1981, að samþykkt var samhljóða
á Alþingi og með sérstökum
stuðningsyfirlýsingum þeirra
Ólafs R. Grímssonar og Guðrúnar
Helgadóttur, svo að aðeins tvö
nöfn séu nefnd, þingsályktun um
að fela utanríkisráðherra að hraða
svo sem kostur er framkvæmdum
til lausnar á vandamálum, er
skapast hafa fyrir byggðarlögin í
Keflavík og Njarðvík vegna
eldsneytisgeyma varnarliðsins.
Með því að flytja eldsneytisgeym-
ana til Helguvíkur er einmitt ver-
ið að framkvæma þessa þings-
ályktun.
Skæruhernaður kommúnista
gegn Ólafi Jóhannessyni er háður
með ósæmilegum hætti. Athygli
vekur þó, að formaður Framsókn-
arflokksins, Steingrímur Her-
mannsson, þegir þunnu hljóði og
Þjóðviljinn þykist geta rótað til
innan þingflokks framsóknar-
manna. Sé einhver manndómur í
forystusveit framsóknar, hlýtur
hún að bregðast hart gegn áhlaupi
kommúnista á fyrrum formann
flokksins. En kannski eru forkólf-
ar framsóknar sama sinnis og
Gunnar Thoroddsen, forsætis-
ráðherra, sem ekkert vill um mál-
ið segja?
Hrakfarir Alþýðu-
bandalagsins
Rey kj av íkurbréf
Laugardagur 13. mars
4* 25% fækkun
í ABR
Eins og frá hefur verið skýrt
hér í blaðinu hefur félagsmönnum
í Alþýðubandalagsfélagi Reykja-
víkur fækkað um meira en 25% á
síðustu tveimur árum. Komið hef-
ur fram við undirbúning fram-
boðslista undir bæjar- og sveitar-
stjórnakosningarnar í vor, að al-
mennt áhugaleysi er innan Al-
þýðubandalagsins á skipan list-
anna. Alþýðubandalagið er orðið
að minnsta stjórnmálaflokki
landsins, ef marka má síðustu
skoðanakönnun DV.
Allar þessar upplýsingar gefa
vísbendingu um flokkslega kreppu
í Alþýðubandalaginu og er svo
sannarlega tími til þess kominn,
að kjósendur snúi baki við hinni
hrokafullu nýju stétt, sem nú fer
með öll völd í flokknum. Til marks
um „lýðhylli" þessara manna má
benda á, að Sigurjón Pétursson,
forystumaðurinn í borgarstjórn
Reykjavíkur, fékk aðeins fylgi
0,2% þeirra, sem greiddu Alþýðu-
bandalaginu atkvæði í síðustu
borgarstjórnarkosningum, þegar
kosið var um skipan framboðslist-
ans að þessu sinni í svokölluðu
forvali hjá Alþýðubandalagsfélag-
inu í Reykjavík.
Svavar Gestsson, formaður Al-
þýðubandalagsins, reynir af veik-
um mætti að bera í bætifláka fyrir
vinsældaleysi flokksins í Þjóðvilj-
anum um síðustu helgi. Hann
minnist á sameiginleg prófkjör
t.d. á Akranesi, Egilsstöðum,
Siglufirði og ísafirði og þátttöku
Alþýðubandalagsins í þeim. En
alls staðar hefur flokkurinn fengið
illa útreið sökum lítils áhuga á
frambjóðendum hans. Svavar við-
urkennir hrakfarirnar með þess-
um hætti: „... hefur Alþýðu-
bandalagið ekki lagt áherslu á
smölun út fyrir hóp félagsbund-
inna.“ (!) Og síðan bætir flokksfor-
maður við: „Það tel ég misráðið
vegna þess að í fjölmiðlum eru úr-
slit notuð sem mæling á styrk
flokkanna, hversu óraunhæft sem
það er. Þess vegna er það von mín
að Alþýðubandalagsmenn í Kópa-
vogi láti hlédrægni ekki há sér um
of í prófkjöri flokkanna sem fer
fram í dag.“
Líklega lesa alþýðubandalags-
menn í Kópavogi alls ekki Þjóð-
viljann, að minnsta kosti taka þeir
ekkert mark á Svavari Gestssyni,
ef þeir gera það, því að Alþýðu-
bandalagið fékk sömu útreið ef
ekki verri í prófkjörinu í Kópavogi
og annars staðar.
Heitar umrædur
í vikunni hafa verið heitar og
langar umræður í þingflokki AI-
þýðubandalagsins um störf og
stefnu flokksins. Ólafur R.
Grímsson er formaður þingflokks-
ins, en hann sagði, þegar skoðana-
könnun DV lá fyrir, að nú þyrfti
að taka stefnu og starfshætti til
umhugsunar og umræðu. Skömmu
síðar var miðstjórnarfundur hjá
Alþýðubandalaginu. Þar ræður
Svavar Gestsson öllu, enda kom-
ust sjónarmið Ólafs R. Grímsson-
ar ekki að á þeim vettvangi.
Miðstjórnarfundurinn snerist
að mestu um stöðu iðnaðarráð-
herra, Hjörleifs Guttormssonar,
gagnvart Alusuisse. Urðu heitar
umræður um það mál á fundinum.
Töldu ýmsir, að Hjörleifur Gutt-
ormsson hefði gleymt hinum
„þjóðlegu atvinnuvegum" og flaðr-
aði þess í stað upp um útlendinga í
stóriðjudekri. Miðstjórnarfundin-
um lauk síðan með ályktun um
„Alusuissemálið", sem Þjóðviljinn
hefur verið að skrifa sig frá síðan
og Hjörleifur túlkar með mismun-
andi hætti eftir því hver á í hlut.
Ólafur R. Grímsson fékk sem sé
ekki að njóta sín á miðstjórnar-
fundinum. Hins vegar ákveður
hann dagskrá þingflokksfundanna
og þar hefur hann verið að reyna
að koma á umræðum um stefnu og
starfshætti flokksins. Greip hann
tækifærið til að undirbúa þær, á
meðan allir ráðherrar flokksins
voru á Norðurlandaráðsfundi. Og
eins og venjulega ræðst Ólafur R.
Grímsson ekki á garðinn þar sem
hann er lægstur, þegar hann tekur
sér fyrir hendur að gagnrýna störf
og stefnu þeirra flokka, sem hann
er í þá stundina. Spjótunum hefur
verið beint að Svavari Gestssyni á
þingflokksfundunum. Ólafur R.
Grímsson hefur eins og kunnugt
er lagt sig fram um að vera mál-
svari Alþýðubandalagsins í utan-
ríkis- og varnarmálum. En hlutur
flokksforystunnar á því sviði þyk-
ir ekki síst ámælisverður. Eftir
fundina í þingflokki Alþýðubanda-
lagsins er svo Svavar Gestsson
kominn í sviðsljósið í þessum
málaflokki. Er Ólafur R. Gríms-
son að kasta ábyrgðinni yfir á
Svavar eða hefur Svavar ákveðið
að ýta Ólafi til hliðar?
Varnarmálin
ordin ad skipu-
lagsvanda?
Ljóst er, að málefnalega hefur
Alþýðubandalagið tapað vígstöðu
sinni í baráttunni gegn aðild ís-
lands að Atlantshafsbandalaginu
og varnarsamvinnunni við Banda-
ríkin. — Fleiri en þeir, sem utan
flokksins standa, gera sér grein
fyrir því, að stefna flokksins í
þessum efnum gæti verið samin af
hugmyndafræðingum Varsjár-
bandalagsins og skoðanir þeirra
höfða ekki til íslenskra kjósenda.
Forystumönnum Alþýðubanda-
lagsins er hins vegar ljóst, að þeir
geta ekki játað opinberlega
skipbrot þessarar grundvallar-
stefnu flokksins. Þeir sjá einnig,
að allt tal Ólafs R. Grímssonar um
ísland og kjarnorkuvopn eða
kjarnorkuvopnakerfi höfðar
hvorki til þeirra eigin flokks-
manna né annarra. Hvað er eftir
hjá þeim, sem tapað hafa öllum
málefnalegum forsendum? Jú,
þeir geta beitt valdi, séu þeir í að-
stöðu til þess.
Þetta er einmitt úrræði Svavars
Gestssonar. Hann lætur eins og
unnt sé að færa umræðurnar um
varnir Islands yfir á verksvið fé-
lagsmálaráðherra og gera dvöl
varnarliðsins í landinu að skipu-
lagsvanda. Má segja, að ekki
skorti þá alþýðubandalagsmenn
hugmyndaflugið. Minna fer þó
fyrir forsjálni og virðingu fyrir
því, sem í landslögum stendur.
Óðagotið í Svavari Gestssyni var
svo mikið, að hann tók fram fyrir
hendur á skipulagsstjórn ríkisins
og fór ekki að skipulagslögum,
þegar hann setti reglur fyrir sam-
vinnunefnd um skipulagsmál á
Suðurnesjum. Hann ætlaði einnig
að taka sér vald, sem er í höndum
utanríkisráðherra. Loks tókst
honum að koma illu af stað milli
bæjarfélaganna á Suðurnesjum.
Ingvar Jóhannsson í Njarðvík
sagði um ráðstöfun Svavars:
„Þetta eru fráleit vinnubrögð og
eiga vafalaust eftir að draga dilk á
eftir sér, þau skapa úlfúð og
ósamlyndi, sem síst var þörf á.“
Ummæli Zóphóníasar Pálssonar,
skipulagsstjóra ríkisins, verða
ekki skilin á annan veg en þann,
að hinar nýju reglur félagsmála-
ráðherra verði hafðar að engu.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. MARZ 1982
25
Dulítið er alltaf dapurlegt að
lenda við heimkomuna frá út-
landinu fyrst í flugstöðvarskúr-
unum gömlu frá stríðsárunum á
Keflavíkurflugvelli. Fyrir 30 ár-
um var þetta bara brúkleg
flugstöð. Þá voru aðrar þjóðir
ekki enn búnar að byggja upp
hjá sér eftir eyðileggingu stríðs-
ins. Og nýfrjálsu þjóðirnar ekki í
metnaði sínum enn farnar að
flikka upp á andlitið, sem þær
vildu snúa að umheiminum. Þá
mátti víða sjá slíkar bráða-
birgðastöðvarbyggingar á al-
þjóðaflugvöllum.
Lengi hefur læðzt að mér and-
styggilegur grunur, í hvert sinn
sem einhver hefur samræður á
ókunnum stað með orðunum:
„Jæja, ertu frá Islandi? Þangað
hefi ég komið!" Sorglega oft
verður nefnilega framhaldið, án
nokkurrar uppörvunar frá mér:
„Við millilentum um hávetur á
aðalflugvellinum ykkar, hvað
hann nú heitir. Já, Keflavík!
Urðum að bíða þar í marga
klukkutíma!" Talið fellur niður.
Sem ég kom nú um daginn
heim, nýbúin að lesa í blöðunum
að þeir íslenzkir fyrirfinnist enn,
sem ekkert þyki liggja á að drífa
upp brúklega flugstöð fyrir
okkur, þá kom fram í hugann
nýlærð grúkka eftir Piet Hein,
sem svo hljóðar í þýðingu Ingva
Jóhannessonar:
Já, nægjusamt ertu
staka stráið
í steinholu
og hafa ekki dáið.
I mesta bruðlsamfélagi á
norðurhveli er sú nægjusemi að
vísu með ólíkindum, að treysta
sér ekki til að koma upp einni
sæmilega rúmri og þægilegri
flugstöðvarbyggingu. Ekki sízt
þar sem við sluppum alveg við
járnbrautarstigið. Hlupum frá
hestaflutningum yfir í bíla og
flugvélar. Eigum ekki eitt ein-
asta farþegaskip í förum til út-
landa. Flugið er okkar leið til
umheimsins. Og við fengum
flugvellina meira að segja gef-
ins.
Ætli það sé af eintómri hóg-
værð að við sættum okkur við að
bíða með morgunhrollinn í mjó-
hryggnum í þessu húsaskjóli,
eftir að hafa fyrir kl. 6 að
morgni — því flug af fslandi er
oftast á ókristilegum tíma —
beðið eftir flugvallarbílnum á
sætislausum ganginum á Hótel
Loftleiðum og ekið í myrkrinu
suður eftir. Eða þá við heimkom-
una í troðningnum í brennivíns-
sölunni, með pakkana í þrönga
skotinu framan við vegabréfa-
skoðunina með hendur niður
með síðunum til að gefa ekki
næsta manni olnbogaskot, í
kraðakinu við að ná töskunum
og loks úti á hálum tröppunum í
basli við að koma farangrinum
til bílstjórans. Á síðasta stiginu
iðulega að leiðbeina ókunnugum
flugfarþegum og fullvissa þá um
að þeir séu á réttri leið. Og að
óeinkennisbúni maðurinn, sem
þreif af þeim töskuna sé hinn
hjálpsamasti flugvallarbílstjóri
og alveg óhætt að láta eigur sín-
ar hverfa í hans hendur.
Kyndugt er að meðan við ráð-
um ekki við að byggja eina
flugstöð sakir auraleysis, þá sit-
ur vel meinandi skipulagsfólk
með umboð á ráðstefnu og ræðir
um það í alvöru að skynsamleg-
ast sé að leggja niður Reykjavík-
urflugvöll til að fá byggingarlóð-
ir fyrir einbýlishús og skella sér
bara snarlega í að gera auka-
flugvöll einhvers staðar mitt á
milli Reykjavíkur og Keflavíkur-
flugvallar. Skrifaðu einn flug-
völl! sagði þingmaðurinn á kosn-
ingafundi við aðstoðarmann
sinn, og afgreiddi þannig málið.
Fyrir fyrri stjórnendur
Reykjavíkurborgar þótti slíkt
a.m.k. talsverður biti. Þeir gerðu
sér ljóst að Reykjavíkurflugvöll-
ur yrði þarna óhjákvæmilega
fram undir 1995. Flugumferð
milli höfuðborgarinnar og lands-
byggðarinnar gæti ekki án hans
verið. í okkar umhleypingasama
landi er í raun varla hægt að
ætla ferðafólki að bíða á flug-
velli allan daginn, þegar tíðin er
óhagstæð, eða fara ótal ferðir á
fjarlægan flugvöll. Hitt blasir
við. Málið mun í framtíðinni
leysast af sjálfu sér. Þegar
hraðbrautin fyrirhugaða er
komin í framhaldi af Breið-
holtsbraut fyrir neðan Vifils-
staði og tengd hinni greiðfæru
Reykjanesbraut, tekur varla
meira en 30—40 mínútur að aka
til Keflavíkur. Um það leyti
verður meiri hluti þéttbýlisins
kominn inn að og inn fyrir Ell-
iðaár og flugfarþegarnir líka.
Styttra fyrir flesta að aka eftir
greiðfærum vegi til Keflavíkur
en gegn um miðbæjarumferðina
vestur í bæ. Keflavíkurflugvöll-
ur getur því áður en langt um
líður tekið við megninu af flug-
umferðinni út á land jafnt sem
til útlanda. Myndarleg og rúm-
góð flugstöð þar ætti því að nýt-
ast okkur sjálfum og þeim sem
sækja vilja okkur heim.
Hvað um það. Gangan gegn
um flugstöðvargarminn á Kefla-
víkurflugvelli tekur fljótt af,
hvort sem hún fer fram í morg-
unSárið við brottför eða í troðn-
ingi gegn um aðkomuleiðir að
landinu. Beiti maður Pollýönnu-
aðferðinni og leiti að björtu hlið-
unum, þá hafa ýmsir ferðamenn
svosem verri aðstæður. Sumir fá
alls ekki að ferðast. í blöðunum
las ég samt þau tíðindi að nú
væri farið að rýmka um ferða-
leyfi frá Póllandi. Sönnun: Jar-
uzelski hafði flogið til Moskvu!
Á ýmsu gengur í ferðalögum.
Á útleið urðum við sakir þoku á
Kaupmannahafnarflugvelli að
bíða lengi dags á flugvelli á Jót-
landi. I rúmgóðri flugstöð, þar
sem meira að segja voru næg
þægileg sæti fyrir tvo óvænta
þotufarma. Á heimleiðinni hitti
ég svo í flugstöðinni í Kaup-
mannahöfn landa á leið til
Moskvu, á harðahlaupum við að
byrgja sig upp af sápu og klós-
ettpappír til ferðarinnar.
Ýmsar uppákomur verða á
langri leið annars staðar en á
flugvöllum. í hanastélsboði fyrir
pressuna í Finnlandi, vék sér að
mér maður um fertugt, og kvaðst
hafa haft samviskubit síðan
hann var fimm ára. Með and-
varpi sætti ég mig við að hlusta
á dapra persónusögu. Ekki al-
deilis. Hann hafði bara aldrei
fengið tækifæri til að þakka
manni af Islandi. Faðir drengs-
ins hafði fallið í vetrarstríðinu í
Finnlandi. Móðirin stóð uppi
allslaus með barnið. Eftir stríð
tók að berast af íslandi mánað-
arleg peningasending til þeirra
gegn um hjálparstarf. Milli-
göngufólkið sagði að ekki væri
ætlazt til persónulegs sambands.
Því fengu mæðginin aldrei tæki-
færi til að þakka velgerðar-
manni sínum. Nú væri þessi
maður sennilega á áttræðisaldri,
og kannski jafn hjálparþurfi og
ungi drengurinn á sínum tíma.
Er hann það? Er hann á lífi?
Nafn sitt og heimilisfang skrif-
aði maðuriiin á miða: Pertki
Párssiner, SF 00102 Indusdisk,
Finnland, sýnist mér standa þar.
Vel á minnzt. Hvað veit ungt
fólk á Islandi nú um vetrarstríð-
ið, þegar Finnar í baráttunni við
Sovétherinn áttu samúð allra ís-
lendinga? I öðru boði hitti ég
Aarna Krohn, sem hyggst koma
til íslands og fræða okkur um
það í Norræna húsinu.
Húsnæöismálin
og kommúnistar
í félagsmálaráðherratíð Svav-
ars Gestssonar hefur markvisst
verið unnið að því að slæva frum-
kvæði einstaklinga í íbúðabygg-
ingum. Öllum eru ummæli Sigur-
jóns Péturssonar, forystumanns
Alþýðubandalagsins í borgar-
stjórn Reykjavíkur, um eignar-
réttinn á íbúðarhúsnæði í fersku
minni. Hann vill taka leigunámi
„of stórt" húsnæði fólks, sérstak-
lega þess, sem er komið á efri ár.
En hver er forsenda stefnu Al-
þýðubandalagsins í húsnæðismál-
um. Hana er að finna í stefnuskrá
þess. Þar segir á bls. 59:
„Skipan húsnæðismála hér á
landi er glöggt dæmi um það
hvernig auðvaldsskipulagið knýr
almenning til að fullnægja þörf,
sem er orðin félagsleg í eðli sínu,
með einkaframtaki í þágu einka-
gróða. í stað þess að tryggja al-
menningi öruggt húsnæði gegn
sanngjörnu leigugjaldi er honum
gefinn kostur á að kaupa íbúðir
eins og hverja aðra markaðsvöru
eða búa ella við öryggisleysið sem
fylgir leiguhúsnæði í einstaklings-
eign. Hver meðalfjölskylda er
þannig knúin til að stofna fjárhag
og félagslegri tilveru sinni í háska
til þess eins að „eignast þak yfir
höfuðið" — með öllum búnaði sem
fylgir heimilishaldi nú á tímum.
Gróðahagsmunir skipulagsins
stuðla jafnframt að því að hin
fámenna borgarfjölskylda
(tveggja ættliða fjölskylda) verði
sem sjálfstæðust neyslu- og fé-
lagseining er fullnægi sem flest-
.um þörfum sínum innan veggja
heimilisins. Sambýlishættirnir
draga dám af eignarskipaninni; í
skjóli einkaeignarinnar, sem fjöl-
margir verða að gjalda fyrir með
heilsutjóni, er hætt við útúrboru-
hætti og smámunalegri einstakl-
ingshyggju sem girðir fyrir að
kostir sambýlis og grannskapar
séu nýttir. Með því að standa
sýknt og heilagt gegn félagslegri
lausn á húsnæðismálum eru full-
trúar skipulagsins ekki einungis
að tryggja „einkaframtakinu"
gróðaaðstöðu heldur einnig að ýta
undir andfélagslega hegðun þann-
ig að samskipti manna einkennist
sem mest af sérhyggju.“
Ýmsum kann að þykja ótrúlegt,
að þetta séu forsendur stefnu fé-
lagsmálaráðherra, formanns hús-
næðismálastjórnar, forseta borg-
arstjórnar Reykjavíkur og for-
manna bygginganefndar og skipu-
lagsnefndar höfuðborgarinnar í
húsnæðismálum. Málum er þó
þannig háttað. Markmiðið er ekki
einvörðungu að ráðast gegn eign-
arréttinum heldur skapa „hinn
nýja mann“, „hina nýju fjöl-
skyldu“, sem er takmark kommún-
ista jafnt hér og í Kreml. Aðförin
að framtaki einstaklinga í hús-
næðismálum er engin tilviljun,
hún er „háleitt" markmið Alþýðu-
bandalagsins í baráttu þess fyrir
sósíalísku stjórnkerfi á Islandi.
Hugsjóninni
lagt lið
Meðal þeirra, sem sátu þing
WFTU, alþjóðasambands verka-
lýðsfélaga, á Kúbu 10. til 15.
febrúar voru þeir A.I. Shibayev,
forseti sovéska alþýðusambands-
ins, og Benedikt Davíðsson, for-
maður Sambands byggingamanna
og forvígismaður Álþýðubanda-
lagsins í verkalýðsmálum. Siðan
hefur það gerst, að Shibayev hefur
verið sviptur háu embætti sínu og
er ástæðan almennt talin sú, að
hann hafi ekki verið nógu harð-
neskjulegur í garð verkamanna.
Nú hefur þess ekki gætt, að verka-
menn í Sovétríkjunum hefðu frelsi
til að láta í ljós óskir um eitt eða
neitt. Engu að síður þótti vissara
að kasta Shibayev út í hin ystu
myrkur og setja annan meiri
harðjaxl í hans stað.
WFTU er í hópi þeirra alþjóða-
samtaka, sem aldrei eru á önd-
verðum meiði við Kremlverja,
sama á hverju gengur. Mátti þó
ætla, að á þingi þessara samtaka,
sem kenna sig við verkalýðinn
hefði þótt við hæfi að láta að
minnsta kosti í það skína, að ekki
væri sjálfsagt og eðlilegt að kúga
verkalýðinn í Póllandi með her-
valdi. Hvergi vottar fyrir slíku í
ályktunum þingsins. Þvert á móti
var Leonid Brezhnev sérstaklega
heiðraður með gullmedalíu á þing-
inu og að sjálfsögðu Fidel Castro,
en hinum kúbanska leiðtoga vott-
ar Benedikt Davíðsson virðingu
með þessum hætti í Þjóðviljanum:
„Ég varð var við það að hann er
mjög óumdeildur sem leiðtogi og
almenningur á Kúbu lítur mjög
upp til hans, en ég er ekki viss um
að það sé sama og persónudýrkun.
Til dæmis sjást hvergi myndir eða
styttur af honum á almanna-
færi.“ (!)
Meðal þeirra samtaka, sem
starfa á sama grundvelli og
WFTU, er WPC eða Heimsfriðar-
ráðið, en sérlegur fulltrúi þess á
íslandi er enginn annar en Hauk-
ur Már Helgason, blaðafulltrúi
Alþýðusambands íslands. Þá eru
einnig í sama hópi WFDY eða
samtök þau, sem efna til heims-
móta æskunnar, IUS, alþjóðasam-
tök stúdenta, WIDF, alþjóðleg
kvennasamtök, IOJ, alþjóðasam-
tök blaðamanna og CPC, kristileg
friðarráðstefnusamtök. Er ástæða
fyrir alla þá, sem vinna að alþjóð-
asamskiptum fyrir hin ýmsu sam-
tök hér á landi að átta sig á því, að
með þátttöku í fundum eða starfi
einhverra þessara samtaka eru
þeir í raun að leggja áróðursvél
heimskommúnismans lið. Sumir
gera það auðvitað af hugsjón eins
og Benedikt Davíðsson, sem sagði
við heimkomuna frá Kúbu: „Ég
held, að þetta sé tvímælalaust
merkasta ferð, sem ég hef tekist á
hendur."