Morgunblaðið - 16.03.1982, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 16.03.1982, Blaðsíða 22
30 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. MARZ 1982 Sverrir Hermannsson f vegamálaumræðu: Ráðherra vefst tunga um höfuð Framlag og lán Byggðasjóðs til vegaframkvæmda 1982 Sverrir Hermannsson (S) mælti í gær fyrir fnimvarpi sjálfstæðismanna til breytingar á söluskattslögum, þess efnis, að á tímabilinu frá 1. raarz til 31. desember 1982 skuli níu aurar af verði hvers benzínlítra, en það er sölu- skatLshluti ríkissjóðs af síðustu benzinverðshækkun, renna til framkvæmda ( vegamálum á þessu ári. Sverrir minnti á hvorutveggja, máli sínu til stuðn- ings: 1) að þrátt fyrir að erlendar verðhækkanir hafi verið notaðar í síaukn- um mæli til fjáröflunar til ríkissjóðs hafi hlutur vegamála farið síminnkandi í útsöluverði benzíns og 2) að 28 m.nýkr. skorti á til þess að fjármunir hafi verið tryggðir til að standa við fyrirheit Alþingis um vegaframkvæmdir samkvæmt vegaáætlun fyrir líðandi ár. Þetta frumvarp, ef samþykkt yrði, yki vegaframkvæmdir ársins um 9 m.kr. Þá gerði Sverrir ennfremur grein fyrir 10 m.kr. fyrirhuguðu framlagi Byggðasjóðs til vegaframkvæmda 1982 og líkum á 7 m.kr. lánveitingu að auki, ef rfkisstjórn féllist á þá tilhögun mála. Gengid á hluta vegaframkvæmda Sverrir Hermannsson (S) sagði m.a. að á árinu 1972 hefðu 50% af benzín- verði runnið til vegaframkvæmda (í vegasjóð) og 73% af heildarskatt- heimtu í verðinu. Þetta hlutfall vegaframkvæmda í verði og sköttun benzínverðs hefði verið komið niður í 19% og 36% á árinu 1979, er Alþýðu- bandalagiö átti samgönguráðherra og Framsóknarfiokkur fjármálaráð- herra. Síðan gerði Sverrir grein fyrir annarsvegar lofuðum vegafram- kvæmdum 1982, samkvæmt vega- áætlun, og hinsvegar tiltæku fjár- magni. Þegar allt væri með reiknað skorti 28 m.kr. (2,8 milljarða g.króna) til að standa við vegaáætl- un ársins, en að auki alla fjáröflun til svokallaðra Ó-vega (en þar mun m.a. átt við veg fyrir Ólafsfjarðar- múla og Ólafsvíkurenni). Sverrir taldi FÍB hafa verið verksmátt gagn- vart þeirri þróun sem orðið hefði annarsvegar í skattheimtu af um- ferð en hinsvegar í ríkissjóðshluta þessarar skattheimtu á kostnað vegagerðar í landinu. Endurskoðunar þörf Steingrímur Hermannsson, sam- Viðskiptajöfnuður 1981: Óhagstæður um 1000 m.kr. I SKÝKSLII utanríkisráðherra til Al- þingis um utanríkismál kemur m.a. frani að verðma-ti útflutnings 198] var 7% la-gra en árið áður, en verðmæti innflutnings 14% hærra og vöruskipta- jöfnuður óhagstæður um 196 m.kr. en hafði verið hagstaður um 203 m.kr. árið áður. Verðmæti útflutningsbirgða jókst um 253 m.kr. á móti 110 m.kr. árið áður. Samkvæmt áætlun Seðlabanka var þjónustujöfnuður óhagstæður um 812 m.kr. en var óhagstæður um 639 m.kr. á sl. ári, en þessi aukning stafar m.a. af hækkun vaxta á er- lenuum lanum. Viðskipta- jöfnuðurinn er því óhagstæður um 1000 m.kr. árið 1981, sem er nálægt 5% af þjóðarframleiðslu. Sjávarafurðir vóru 78% af heild- arútflutningi og vóru freðfiskflök, eins og áður, stærsta útflutningsvar- an. Útflutningur iðnaðarvara var um 19%' af heildarútflutningi, en út- flutningur á áli minnkaði nokkuð, vegna sölutregðu, og söfnuðust birgðir fyrir. Útflutningu búvöru nam 4%. af heildarútflutningi. gönguráðherra, sagði sína skoðun og hafa lengi verið, að endurskoðunar væri þörf á söluskattheimtu af benzínverði. Það ætti hinsvegar að ná til verðhækkana á benzíni al- mennt en ekki einstakrar hækkunar eins og fælist í þessu frumvarpi. Steingrímur sagði tölulega fram- setningu Sverris rétta, en skýrði frá því, að stjórn Framkvæmdastofnun- ar hefði ákveðið 10 m.kr. framlag til vegaframkvæmda, sem myndi að hluta til ganga til Ó—vega. Ráðherra sagði spár standa til hálfrar til heillrar prósentu sam- dráttar í þjóðarframleiöslu 1982 og sem hlutfall af þjóðarframleiðslu héldu vegaframkvæmdir sínum hlut. Ráðgerður samdráttur þeirra væri t.a.m. aðeins 3,6% á sama tíma sem niðurskurður annarra framkvæmda- þátta væri 6%. Hann sagði bundið slitlag hafa verið lagt á 142 km. 1981 en áætlun 1982 næði til 155—160 km. Dæmi ráðherfa gengur ekkiupp Sverrir Hermannsson (S) sagði fjár- Skýrsla utanríkisráðherra: Veiðiréttur Belga, Fær- eyinga og Norðmanna í skýrslu utanríkisráðherra um utanríkismál segir svo um veiði- rétt annarra þjóða við ísland: Vamaröryggi Norðurlanda: Gagnkvæmni í samn- ingum og yfirlýsingum í skýrslu utanríkisráðherra, Olafs Jóhanncssonar, til Alþingis, um utanríkismál, segir svo um kjarnorkuvopnalaust svæði á Norð- urlöndum: „Eitt er það mál, sem nokkuð mikið hefur verið rætt á Norður- löndum á undanförnu ári og veru- lega snýr að öryggismálum ís- lands. Þar á ég við umræö- urnar um kjarnavopna- laust svæði á Norðurlönd- um. Eg kýs að fjalla um þetta mál fremur í þess- um kafla en í greinargerð minni um afvopnun- armál, enda á umræðan varla heima meðal afvopnunarmála svo lengi sem hún beinist að Norður- löndum eingöngu, þegar af þeirri ástæðu að þar eru engin kjarna- vo|»n í dag og því engin Kjarna- vopn þar til að eyðileggja eða flytja burtu. í fyrirspurnartíma á Alþingi í vetur gerði ég grein fyrir viðhorf- um mínum til þessa máls og get því verið fremur stuttorður nú. Formlegur samningur um kjarna- vopnalaust sva*ði á Norðurlönd- um er aðeins hugsanlegur sem hluti af samningi milli kjarna- vopaveldanna um takmörkun vígbúnaðar og afvopnun. Á sl. sumri kom sú skoðun fram meðal bandamanna okkar í Atlants- hafsbandalaginu að yrði þessi hugmynd tekin upp nú í tengslum við nýhafnar viðræður Bandaríkj- anna og Sovétríkjanna í Genf um meðaldrægar eldflaugar í Evrópu myndi hún geta flækt viðræðurn- ar og tafið árangur af þeim. Á hinn bóginn mætti vel hugsa sér að umræður um þetta atriði kæmu inn á síðara stigi viðræðna eða jafnvel sem hluti af aðgerð- um, sem ákveðnar kynnu að verða þegar og ef að veruleika verður sú tillaga, sem Frakkar upphaflega settu fram, um að Madrid-ráð- stefnan um öryggi og samvinnu í Evrópu tæki ákvörðun um Af- vopnunarráðstefnu Evrópu. Hugmyndina um kjarnavopna- laus svæði í Evrópu má vissulega ræða nánar. Að því er norður- hluta Evrópu varðar hlýtur þó að vera alveg ljóst að ekki er unnt að líta framhjá þeirri staðreynd að kjarnavopn eru til staðar í stórum stíl í næsta nágrenni við Norður- lönd. Á það ekki síst við um víg- hreiður Sovétríkjanna á Kola- skaga og svo Eystrasaltið, eins og kjarnavopnakafbátur Sovét- manna, sem rak á fjörur Svía, færði okkur áþreifanlega heim sanninn um. Það á við um ísland eins og önnur Norðurlönd að þar eru eng- in kjarnavopn og stefna stjórn- valda er að slík vopn verði þar ekki. Formlegur milliríkjasamn- ingur varðandi þau málefni hlýt- ur því eingöngu að koma til greina í víðara samhengi, þar sem fjallað eru um raunverulega tryggingu þjóða Evrópu fyrir auknu öryggi.“ „Hinn 10. júní 1981 voru gerð- ar breytingar á samningi ís- lands við Belgíu frá 1975 um fiskveiðiheimildir við ísland. í þeim fólst m.a. að eftirlit með veiðum Belga var mjög hert, veiðisvæði voru þrengd og lönd- un á afla togaranna af ís- landsmiðum var bönnuð utan Belgíu. Frá 1. janúar 1982 er árskvóti belgísku skipanna 4.400 lestir og hlutfall þorsks í heild- arafla hvers skips í hverri veiði- ferð má aldrei fara fram úr 25%. Færeyingar hafa heimild til veiða hér við land skv. samningi frá 1976 með breytingum frá 1979 og 1981. Árskvóti af botn- fiski er 17.000 lestir og þar af má þorskafli ekki fara yfir 6.000 lestir. Á undanförnum árum hefur auk þessa verið samið í upphafi hvers árs um gagn- kvæmar veiðiheimildir á kol- munna, allt að 20.000 lestum, og er um þessar mundir verið að ganga frá endurnýjun sams kon- ar veiðiheimilda fyrir árið 1982. Loks hafa Norðmenn heimild til línu- og handfæraveiða við ísland, allt að 2.000 lestum, þó þannig að þorskafli fari ekki fram úr 300 lestum. Ennfremur er nú ráðgert að semja um gagn- kvæmar veiðiheimildir á kol- munna við ísland og Noreg, allt að 20.000 lestum á árinu 1982.“ máladæmi ráðherra ekki ganga upp. Ráðherra hefði viðkurkennt þær tölulegu upplýsingar réttar að 28 m.kr. skorti á framkvæmd vegaáætl- unar 1982. Þó 10 m.kr. kæmu frá Byggðasjóði væri enn vant 18 m.kr., eða tæpra tveggja milljarða g.króna. Þetta væri mikið fé. Frumvarpið, sem við sjálfstæðismenn flytjum nú, lækkar fjárvöntunina um 9 m.kr., ef samþykkt verður. Rætt hefur verið um 7 m.kr. lán, auk framlags frá Byggðasjóði. Þá fer nú að styttast í að draga þessa herra í land! Það er þvi von að ráðherra vefjist tunga um höfuð þegar hann þumbast gegn þessu frumvarpi. Honum ferst eins og öðrum úrtöluráðherra, sem sífellt notað orðtökin „í breiðara sam- hengi" og „víðari merkingu" þegar drepa á málum á dreif. Ráðherra talaði enn um nauðsyn endurskoðunar á söluskattálagningu í benzínverði, en hér eins og víðar er látið sitja við orðin ein. Sókn í vegaframkvæmdum Ragnar Arnalds, fjármálarádherra, þakkaði Sverri samstarf um vega- mál bæði fyrr og síðar. Þessi tillaga sjálfstæðismanna væri hinsvegar sýndartillaga og yfirboð. Búið væri að ganga frá framlagi til vegamála í fjárlögum og söluskattshluti ríkis- sjóðs í benzínverði væri innan ramma tekjuáætlunar fjárlaga, ef mál væru skoðuð í „víðara sam- hengi", þ.e. heildartekjuáætlunar- dæmið. Ragnar sagði mikla sókn hafa verið hafna í vegamálum 1979, sem fyigt væri fast fram nú. í grófum dráttum Halldór Blöndal (S) spurði Ragnar Arnalds, sem staðið hefði að vega- áætlun 1971 sem samgönguráðherra, hvort hann hefði siðan sem fjár- málaráðherra staðið við fram- kvæmdaloforð þessarar áætlunar. Vill ráðherrann svara með jái eða neii? (í grófum dráttum kallaði ráð- herra fram i.) Samkvæmt upplýsing- um Vegagerðar skortir fjórðu hverja krónu til framkvæmda og fjórða hvern metir á lofaða vegagerð, sagði Halldór. Þannig standa ráðherrar við framkvæmdaloforð „í grófum dráttum" og „í víðara samhengi". Stóra skrefid stigið með samþykkt sl. þings Sverrir Hermannsson (S) sagði stóra skrefið í vegaáætlun hafa verið stigið á sl. þingi, er fallizt var á meginsjónarmið sjálfstæðismanna um 12 ára áætlun á framkvæmda- áætlun í vegamálum. Það hefði skort sem við átti að eta 1979, þ.e. fjár- mögnun framkvæmdanna. Þetta frumvarp, til hliðar við framlög og lánsfyrirgreiðslu Byggðasjóðs, væri viðleitni til að tryggja fjármagn, sem ráðherrum sæist oft yfir að væri forsenda framkvæmda. Ef ráðherrar vildu ekki fara þá leið, sem frumvarpið vísaði, bæri þeim skylda til að benda á aðra færari, en á það skorti. . í stuttu máli • Samþykkt var sem lög frá Alþingi breyting á Almanna- tryggingalögum er varðar lækkun á aldursákvæðum varðandi ellilífeyri sjómanna, ef ákveðnum fjölda starfsára á sjó hefur verið skilað. • Umræðu var haldið áfram í efri deild um Sinfóníuhljóm- sveit Islands en lauk ekki, þar eð menntamálaráðherra hafði óskað eftir að taka þátt í henni en kom því ekki við að vera viðstaddur þingdeildarfundinn. • Guðmundur Karlsson (S) sagði í efri deild í umræðu um olíugjald til fiskiskipa, að í hvert sinn sem sjávarútvegs- ráðherra mælti fyrir breytingu á tímabundnu olíugjaldi, sem rokkað hafi upp og niður um nokkur prósentustig, lýsi hann yfir vilja til að breyta því eða afnema í núverandi mynd. Jafnoft höfum við lýst yfir vilja til að samstarfs um það efni, en því hefur ekki verið sinnt. Við sjálfstæðismenn munum ekki greiða atkvæði gegn gjaldinu, 7% af aflaverð- mæti, en sitja hjá við atkvæða- greiðslu. • Siggeir Björnsson (S) og fjórir aðrir þingmenn Sunn- lendinga hafa lagt fram tillögu til þingsályktunar um fullnað- arrannsókn á hafnargerð við Dyrhólaey. • Böðvar Bragason (F) hefur lagt fram tillögu til þings- ályktunar um skipun nefndar til að endurskoða mörk núgild- andi lögsagnarumdæma. Starfsskilyrði atvinnuveganna: Forsætisráðherra flytji Alþingi skýrslu Friðrik Sophusson og níu aðrir þingmenn Sjálfstæðisflokks hafa lagt fram beiðni um skýrslu frá forsætisráðherra um framkvæmd jöfnunar á starfsskilyrðum at vinnuveganna. Vísa þeir til 31. greinar laga um þingsköp og setja fram tilmæli um að forsætisráð- herra flytji Alþingi skýrslu um framkvæmd jöfnunar á starfsskil- yrðum atvinnuvega. Starfsskilyrðanefnd, sem gerði samanburðarathugun á starfsskiiyrðum atvinnuvega, benti einróma á, að um umtals- verða mismunun væri að ræða. Þegar ríkisstjórnin efndi til efnahagsráðstafana um áramót- in 1980—81, segir í greinargerð, var gefin út sérstök efnahags- áætlun, þar sem segir í 13. grein: „Hraðað verði samanburði á starfsskilyrðum höfuðatvinnu- veganna og þau samræmd. Tryggt verði að starfsskilyrði iðnaðarins verði ekki lakari en annarra atvinnuvega." Á sl. hausti skipaði ríkis- stjórnin síðan embættismanna- nefnd, sem vinna átti að fram- kvæmd málsins. I ljósi framgreinds virðist tímabært að forsætisráðherra flytji Alþingi skýrslu um fram- kvæmd jöfnunar á starfsskilyrð- um atvinnuveganna, þar sem tí- undaðar verði þær aðgerðir sem stjórnin hefur nú þegar efnt til og ætlar sér að efna til á næst- unni í þessu skyni.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.