Morgunblaðið - 11.02.1983, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 1983
35
Eggert Þ. Briem
læknir - Minning
Það munu allir geta samþykkt,
sem kynntust Eggert Briem, að
þar fór vammlaus maður.
Við kynntumst því skólasystkin
sem vorum honum samtíða í MR
fyrir nær 30 árum, ekki síst við
félagarnir í bekkjardeild hans. Á
þeim árum voru húsnæðisvand-
ræðin að byrja að gera vart við sig
í skólanum, einn bekkur fékk ekki
eigin stofu heldur var á flakki og
notaði þær stofur sem lausar voru
hverju sinni. Okkar bekkur, sem
var óvenju fámennur, fékk inni í
gömlu kennarastofunni. Þar var
þröngt setinn bekkurinn með sæti
fyrir 16 manns og þá var varla
hægt að opna dyrnar, án þess að
kennarinn viki sér til hliðar. Svo
bættist einn bekkjarbróðir við,
hann hafði séð að sér og kom til
okkar utan úr stærðfræðideild-
inni, hann hafði ekkert fast sæti
og varð að treysta á það að ein-
hver okkar yrði fjarverandi. Við
sýndum auðvitað fullan skilning
og samstöðu og tryggðum honum
námsaðstöðu allan veturinn!
Menn kynnast vel í slíkum
þrengslum, þar sem þeir verja
saman allt að sex kennslustundum
á dag. Þá þegar sýndi Eggert þær
eigindir sínar, sem vöktu virðingu
samferðamannanna í lífsstarfi
hans og í langri sjúkdómslegu.
Hann var vandaður maður og
sýndi öllu fulla virðing. Hjálpsemi
hans og jákvæð afstaða var hon-
um eðlislæg og áreynslulaus. Lát-
leysi og alúð var alla tíð einkenn-
andi fyrir Eggert, enda átti hann
sér það gildismat sem greindi það
stóra frá því smáa.
Þetta kom ekki síst fram, þá
sjaldan honum gramdist eða vildi
gagnrýna eitthvað og þá einna
helst sjálfan sig. Yfirleitt lauk
þeim lestri með glettnisorðum, því
að auðvitað var slíkt rex aðeins
broslegt frá sjónarhorni eilífðar-
innar. Þessvegna beindist ekki
metnaður Eggerts í þá veru að ná
svokölluðum frama eftir þeim
mælistikum sem samfélagið legg-
ur á störf manna. Hans metnaður
var að vinna vel sín störf í héruð-
um sem yfirleitt voru ekki eftir-
sótt af ungum læknum. Þar undi
hann sér vel, Reykjavíkurpiltur-
inn sem var alinn upp í mann-
margri menningarfjölskyldu í
Vesturbænum og við Tjörnina.
Hann virtist ekki eiga sér drauma
um yfirlæknisstarf á stóru sjúkra-
húsi með hóp af hvítklæddu að-
stoðarliði. Upphefð hans kom að
innan. Eggert átti sér mikinn inn-
ri styrk undir látlausu, jafnvel af-
sakandi yfirbragði.
Við útskrifuðumst stúdentar á
nítjánda afmælisdegi Eggerts, 15.
júní 1956. Þá og reyndar svo oft
fyrr og síðar nutum við rausnar og
hjartahlýju foreldra hans, Gunn-
laugs og Þóru, á Tjarnargötunni.
Leiðir okkar dreifðust á háskóla-
árunum, síðan tóku við starfsárin
víða um land og jafnvel erlendis.
Öðru hverju hittumst við þó, yfir-
leitt í mýflugumynd, stundum þó
lengur og þá var í rauninni allt
óbreytt okkar í milli, þótt mitt-
ismál, hrukkufar eða hárprýði
tækju nokkuð hröðum breyting-
um.
Fyrir nokkrum árum fréttum
við af veikindum Eggerts. Hann
kom suður til meðferðar, ég var
kominn heim frá útlöndum og
fundir okkar urðu nokkuð reglu-
legir á ný. Þar var hann veitand-
inn.
Það er mikil reynsla og þakkar-
efni að kynnast því hversu mann-
eskjan nær að aðlagast erfiðum
aðstæðum og standast þær óbug-
uð. Sjúkdómslega Eggerts var
skýrt dæmi um hvernig bregðast
má við mótbyr, halda fullri reisn
og verða meiri maður af. Kjarkur
hans og vílleysi lýstu upp skugga
dauðans sem lögðust að og von
okkar efldist.
Mér er minnisstæður einn
morgunn í haust. Ég átti erfitt
verkefni framundan sem ég kveið
fyrir að takast á við. Þá varð mér
það fyrir að fara niður á Landspít-
ala til Eggerts í stað þess að aka á
vinnustað. Þetta kann að þykja
undarlegt. Fullfrískur maður,
væntanlega sæmilega fær um að
gegna starfi sínu, leitar til deyj-
andi manns til uppörvunar og
hvatningar. En ég fór ekki bón-
leiður til búðar. Orð hans og at-
ferli allt settu mitt vandamál inn í
það samhengi sem það átti heima
í og það varð harla viðráðanlegt.
Við ræddum um mannleg sam-
skipti, um manninn og Guð, um
vonina, lífið og dauðann. Sumt af
því sem var áður í óljósri mynd,
varð nú ljóst, einfalt og eðlilegt í
skynjun Eggerts, sem greindi svo
auðveldlega hismið frá kjarnan-
um. Trú hans, iátlaus og einlæg,
sá ljósið handan við gröfina og því
gat hann rætt um dauðann án
þvingunar. Sem faðir fjögurra
barna og eiginmaður Dóru var
hann í sjálfu sér ekki tilbúinn til
þess að fara, en sem manneskja,
Guðs barn, var hann sáttur við ör-
lög sín og skapara.
Hann var sigurvegarinn í þess-
ari baráttu lífs og dauða. Þótt
þrek líkamans dvínaði, hélt hann
fullri reisn sinni andlega lengst af,
umvafinn kærleika sinna nánustu.
Barátta þeirra allra var löng og
erfið. En jafnframt hefur fjöl-
skyidan átt þá reynslu við sjúkra-
beð Eggerts að ekki verður með
orðum tjáð. Hinar stóru og djúpu
stundir lífsins gerast sjaldnast í
sól og sumaryl.
Persónulega þakka ég 30 ára
vináttu Eggerts sem varð mér æ
dýrmætari eftir því sem þroski
okkar jókst. Ég þakka honum
mikla lexíu um lífsgildin og fel
hann í arma Miskunnarans sjálfs
sem gaf honum lífið og gaf honum
von eilífs lífs.
Bernharður Guömundsson
Það hefði ekki verið að skapi
Eggerts, vinar míns, að ég færi
hér að flytja um hann lofræðu.
Eggert var ekki sá maður, að um
hann þyrfti stór orð eða mörg lýs-
ingarorð. Sumir eru miklir af
sjálfum sér. Honum féll bezt að
hlusta á aðra, til þess hafði hann
alltaf tíma. Slíkir menn verða
fyrirhafnarlaust beztu vinir
manns. Þú þarft ekki að sanna
þeim neitt. Þeir krefjast einskis af
þér. Einhvern veginn fylgdi Egg-
ert svo einstök hlýja og notaleg-
heit að öllum hlaut að líða vel í
návist hans. Má nærri geta, að
þeir eiginleikar gerðu hann að
vinsælum og góðum lækni.
Meira en hálfa ævina þekkt-
umst við og vorum vinir frá því að
við kynntumst fyrst í MR haustið
1952. í þeirri vináttu hallaðist
alltaf á aðra hliðina. Eggert var
veitandinn, ég þiggjandinn. Svo
hljóður var Eggert um sína hagi,
að hann var orðinn fársjúkur þeg-
ar hann fyrst sagði okkur frá því.
Hann gerði það eins og þar væri
um smámuni að ræða og svo var
það ekki meira. Nú er um stund
vík milli vina.
Við hjónin vottum Halldóru og
börnunum, foreldrum og systkin-
um innilega samúð okkar. Megi
Guð gefa ykkur styrk.
Blessuð sé minningin um góðan
dreng.
Dóra og Pétur
Fyrsta minning mín um Eggert
Briem er tengd hjálpsemi hans, og
það var í Menntaskólanum í
Reykjavík haustið 1952. Við höfð-
um ekki kynnzt í gagnfræðaskóla,
enda bjuggum við sitt hvorum
megin Lækjar. Við vorum heldur
ekki í sömu deild í 3. bekk, og ég
minnist þess ekki að hafa talað við
hann fyrsta vetur okkar í Mennta-
skólanum. En ég þekkti hann samt
og ég held, að allir í 3. bekk hafi
þekkt Eggert Briem, og það var
vegna þess, að hann var maðurinn,
sem bar lamaðan félaga sinn dagl-
ega inn í skólann. Þegar þessi
»
1
nemandi kom á vélknúnum hjóla-
stól sínum að dyrum skólans, viss-
um við, að Eggert Briem var
skammt undan og reiðubúinn til
þess að bera hann á bakinu inn í
skólastofu. Síðar hef ég komizt að
því, að kennarar skólans tóku líka
vel eftir þessari einstæðu hjálp-
semi Eggerts og kunnu að meta
hana.
Á öðru ári okkar í Menntaskól-
anum fékk ég tækifæri til þess að
kynnast Eggert betur, því þá lágu
leiðir okkar saman í 4. bekk og
síðan úr því til stúdentsprófs vorið
1956. Þetta vor fórum við nokkrir
nýstúdentar saman til Akureyrar
og áttum þar góðar stundir. Ef til
vill hefur Eggert í þeirri ferð fest
þá ást á Norðurlandi, sem síðar
kom fram. — Ég kynntist líka
fjölskyldu Eggerts og naut gest-
risni hans ágætu foreldra, Gunn-
laugs ráðuneytisstjóra og frú
Þóru. Þau tóku öllum skóla-
bræðrum Eggerts með hlýju og
velvild, jafnframt því, sem þau
virtust eiga létt með að umgang-
ast æskulýðinn. Ég hygg, að kyn-
slóðabil hafi ekki þekkzt í
Tjarnargötu 28 á uppvaxtarárum
Eggerts, enda ekki búið að smíða
það orð þá. Sérstaklega er mér
minnisstætt, hversu foreldrar
Eggerts fögnuðu okkur vel, sam-
stúdentum hans, að loknu stúd-
entsprófi.
Forfeður Eggerts Briem og
frændur fengust margir við lög-
fræði eða guðfræði og þekkt er
stærðfræðigáfa Briemanna. Enga
af þessum fræðigreinum valdi
Eggert, er hugað var að háskóla-
námi. Ég hygg, að hann hafi
snemma ætlað sér að verða læknir
og hafi talið það starf vera köllun
sína. Hann lagði því ótrauður út á
erfiða námsbraut og lauk prófi í
læknisfræði árið 1965. Nær öll
læknisstörf sín innti Eggert
Briem af hendi úti í héruðum.
Hann var aðstoðarlæknir eða hér-
aðslæknir á ýmsum stöðum svo
sem Þórshöfn og Hofsósi, en
lengst og nú síðast um tíu ára
skeið á Dalvík. Þar sá hann rætast
ósk sína um heilsugæzlustöð, en
hún var tekin í notkun árið 1981.
Vafalaust verða einhverjir til þess
að lýsa læknisstörfum Eggerts, en
við, gamlir skólafélagar hans,
höfðum fyrir satt, að í þeim nytu
sín vel hæfileikar hans til þess að
umgangast fólk og sú gamalkunna
viðleitni hans að vilja leysa hvers
manns vanda. Við vissum, að við
slíkt sparaði Eggert aldrei fyrir-
höfn og þolinmæði skorti hann
ekki.
Síðustu samfundir okkar Egg-
erts voru fyrir allmörgum mánuð-
um. Hann var þá bundinn við rúm
af illvígum sjúkdómi, en hugurinn
var enn óbugaður. Þau hjónin
voru að skipuleggja för sonar síns
norður á Dalvík og barst talið því
að læknishéruðunum, sem Eggert
hafði starfað í norðan lands.
Kunni hann frá mörgu að segja úr
læknisstarfi sínu í dreifbýli, erfið-
um vitjunum og ferðum. — Svo
mikill var andlegur styrkur Egg-
erts Briem í sjúkdómslegu hans,
að menn fóru betri af hans fundi.
Að lokum færi ég ástvinum
Eggerts innilegustu samúðar-
kveðjur. Með honum er góður
drengur genginn langt um aldur
fram.
Heimir Þorleifsson
Kynni okkar Eggerts Þ. Briem
tókust fyrir rúmum 30 árum, er
við urðum sessunautar i skóla. Ég
var nýfluttur til Reykjavíkur og
þekkti engan í bekknum, en
rauðhærði strákurinn, sem benti á
auða sætið við hliðina á sér, varð
einn af mínum bestu vinum upp
frá því. Hann er nú kallaður brott
í blóma lífsins, frá ungri konu og
fjórum ungum börnum.
Eggert var afbragðsmaður á
alla lund, eins og hann átti kyn til.
Hann var mikið prúðmenni og
aldrei tranaði hann sér fram.
Hann var mikill vinur vina sinna.
það er gott að minnast þess að
hafa átt slíkan mann að vini.
Að afloknu stúdentsprófi, vorið
1956, skildu leiðir okkar í alllang-
an tíma. Eggert hóf nám í læknis-
fræði við Háskóla íslands það
haust, en ég fór í nám erlendis.
Við hittumst ekki oft hin siðari ár,
er hann starfaði sem héraðslæknir
á Norðurlandi, síðast á Dalvík.
Þar byggðu þau Halldóra, kona
hans, sér hús og þar líkaði þeim
vel að búa.
Margs er að minnast, þegar litið
er til baka. Á skilnaðarstund verð-
ur mér tíðhugsað til gömlu dag-
anna og þeirrar vináttu, er ég naut
við Eggert og heimili hans. Á Há-
vallagötunni og síðar í Tjarnar-
götunni vorum við félagar hans
aufúsugestir, þangað var ævinlega
gott að koma.
í veikindum sínum sýndi Eggert
æðruleysi og rósemi hins þroskaða
manns. Hann kvartaði aldrei, svo
ég heyrði, en tók því sem að hönd-
um bar með fulkomnu æðruleysi.
Halldóra stóð sem klettur við hlið
manns síns. Það þrek, sem hún
hefur sýnt í löngu veikindastríði
hans, er aðdáunarvert. Megi Guð
blessa hana, börn þeirra og aldr-
aða foreldra hans. Minningin lifir
um þennan góða dreng,
Óttar P. Halldórsson
Um 600.000 erlendir ríkisborg-
arar eru búsettir á Norðurlöndum.
Tæplega helmingur þeirra eru
ríkisborgarar í öðru norrænu
landi. % hlutar allra útlendinga á
Norðurlöndum eru búsettir í Sví-
þjóð og af öllum Norðurlanda-
búum, sem eru búsettir í öðru nor-
rænu landi, eru um 80% í Svíþjóð.
Erlendum ríkisborgurum hefur
fjölgað lítið eitt í Danmörku,
Finnlandi og Noregi en fækkað í
Svíþjóð. Þrátt fyrir talsverðan
búferlaflutning til Svíþjóðar, um-
fram þá sem flytja frá landinu,
hefur erlendum ríkisborgurum
ÞAÐ SEM af er þessu ári hefur ekki
verið gengið frá ábyrgðum vegna
skreiðarsölu til Nígeríu. Bjarni V.
Magnússon hjá íslensku umboðssöl-
unni er þessa dagana f Nígeríu til að
reyna að þoka málum áfram og á
mánudag halda þeir Bragi Eiríksson,
Samlagi skreiðarframleiðenda, og
Magnús Friðgeirsson, Sjávarafurða-
deild Sambandsins, til Nígeríu í sömu
erindagjörðum.
Á síðasta ári afskipuðu Norðmenn
246 þúsund pökkum af skreið til Níg-
eríu, en aðeins fóru 79 þúsund pakk-
Eggert fæddist í Reykjavík 15.
júní 1937. Foreldrar hans voru
Gunnlaugur E. Briem ráðuneytis-
stjóri og Þóra Garðarsdóttir
Briem. Éggert varð stúdent á
nítján ára afmæli sínu 1956 í hópi
96 stúdenta frá Menntaskólanum í
Reykjavík. Þaðan greindust leiðir
í námi og starfi, en hópurinn hélt
þó þétt saman, tryggur þeim
systkinaböndum, sem tengd voru á
skólaárunum. Eggert lagði stund á
læknisfræði ásamt ellefu bekkjar-
systkinum okkar. Hann lauk
kandídatsprófi árið 1965 og starf-
aði sem aðstoðarlæknir og hér-
aðslæknir á Patreksfirði, Þórs-
höfn, Kópaskeri, Vopnafirði og
Rauafarhöfn árin 1965—1968. A
árunum 1967—1969 dvaldi hann
við framhaldsnám í almennri
læknisfræði og aðstoðarlæknis-
störf við Inverness Group of
Hospitals í Skotlandi. Hinn 8. júní
1968 kvæntist Eggert Halldóru
Kristjánsdóttur frá Þórshöfn. Þau
eignuðust fjögur börn, Gunnlaug,
Birni, Eggert og Hrund, sem nú
eru á aldrinum þriggja til fjórtán
ára. Eggert varð héraðslæknir á
Hofsósi árið 1970 en fluttist árið
1972 til Dalvíkur, þar sem hann
gegndi síðan héraðslæknisemb-
ætti og átti drjúgan þátt í upp-
byggingu heilsugæslustöðvar,
meðan heilsa hans leyfði. Vegna
starfa sinna á landsbyggðinni og
erlendis átti Eggert þess sjaldan
kost að taka þátt í samkomum
bekkjarsystkinanna. Fyrir okkar
sjónum stendur hann enn sem
glaðlegur og hlédrægur mennta-
skólastrákur, trygglyndur og með
afbrigðum hjálpsamur félögum
sínum. Við trúum því einnig, að
þessir eiginleikar hafi fylgt hon-
um í lífi og læknisstörfum, en aðr-
ir kunna betur frá þeim að segja.
Það er mikil eftirsjá að slíkum fé-
lögum á besta aldri. Við bekkjar-
systkinin vottum Halldóru og
börnunum fjórum, öldruðum for-
eldrum og systkinum Eggerts
innilega samúð á erfiðri stundu.
Sveinbjörn Björnsson
farið fækkandi. Ástæðan er sú, að
síðan 1976 hafa fleiri en 20.000 út-
lendingar fengið sænskan ríkis-
borgararétt árlega.
í frétt frá ráðherranefnd Norð-
urlanda um þessi mál segir, að þar
sem skráning búferlaflutninga sé
ekki eins á öllum Norðurlöndum,
sé ekki öruggt að þessar tölulegu
niðurstöður nái að endurspegla
hin raunverulegu hlutföll, en á
vegum nefndarinnar verði þó unn-
ið að því að lagfæra málin svo að
niðurstöðunum megi treysta full-
komlega.
ar héðan. Ástæða þess hve mun
meira Norðmenn seldu á siðasta ári
eru betri kjör á norsku skreiðinni, en
opinberlega heitir það, að norska og
íslenzka skreiðin sé seld á sama
verði og á sömu kjörum.
Nýlega lækkuðu Nígeríumenn verð
á olíu, en ekki er vitað hvaða áhrif
það hefur á efnahagsástandið í land-
inu. Meðan ekki er útlit fyrir veru-
legar breytingar á Nigeríumarkaði,
verður ekkert af fiski sett í skreið
nema það sem ekki er hægt að nota í
salt eða frystingu.
Norðurlöndin:
Mestu búferlaflutn-
r-
ingar á Islendingum
SAMKVÆMT opinberum tölum voru það um 40.000 einstaklingar sem fluttu
búferlum árið 1980 frá einu norrænu landi til annars; tæplega 60.000 fluttu
búferlum til Norðurlandanna og tæplega 50.000 fluttu frá Norðurlöndum.
Tölulega var búferlaflutningurinn til og frá Svíþjóð stærstur. Séu tölurnar
settar í hlutfall við fólksfjöldann, þá er hreyfanleikinn til og frá landinu
mestur á íslandi. í hlutfalli við fólksfjöldann eru einnig hreyfingarnar til og
frá Danmörku talsvert meiri, og þær norsku aðeins meiri en þær sænsku.
Skreiðarútflytj-
endur til Nígeríu