Morgunblaðið - 09.12.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. DESEMBER 1983
mjög eðlilegt myndefni fyrir ha-
na, sem ólst upp í Stykkishólmi.
Var myndin sett upp úti á tengi-
vegg milli húsa og er 2,10x3,60 m
á stærð, keramiskt málverk. Er
sú mynd nú á leið til íslands og
er gjöf Sjafnar til systranna á
sjúkrahúsinu í Stykkishólmi til
minningar um ömmu hennar
Kristensu Valdísi Jónsdóttur,
sem lést sumarið áður en hún
hóf gerð myndarinnar. Amma
Sjafnar átti 15 börn og féll aldr-
ei verk úr hendi, en hafði þó allt-
af nægan tíma til að sinn ungri
telpu, og er hún í huga Sjafnar
ímynd andlegs og líkamlegs
þreks genginnar kynslóðar. Haf-
skip flytur lágmyndina til ís-
lands og gefur skipafélagið
flutninginn að undirlagi Árna
Árnasonar forstjóra þess hér í
Höfn. Systurnar í Stykkishólmi
sjá um flutning innanlands og
uppsetningu og hefur arkitekt
nýju sjúkrahúsbyggingarinnar
fundið myndinni stað. St. Franz-
iskusysturnar í Stykkishólmi og
skóli þeirra höfðu mikil áhrif á
Sjöfn í uppvextinum, en þar
hafði hún greiðan aðgang að
teikniáhöldum og öðru því, sem
að myndlist lýtur. Var slíkt
dýrmætt listhneigðu barni.
Haustið 1982 sótti Sjöfn um
inngöngu í kennaradeild Lista-
akademíunnar og var tekin í
þann útvalda hóp. Eru miklu
meiri kröfur gerðar í kennara-
deildinni en í hinum almennu
deildum skólans, enda er námið
þar undirbúningur kennslu í
æðri skólum og er það eina deild
Listaakademíunnar, sem gefur
réttindi til starfa og til inngöngu
í „Magisterforeningen“. Aðeins
einn íslendingur mun hafa lokið
námi frá kennaradeildinni, en
Sjöfn mun ljúka því í vor eftir
aíls 5 ár við akademíuna. Eftir
kennaraprófið fara nemendur í
æfingakennslu í menntaskólum
og eiga að skila sérefnisritgerð.
Sjöfn Haraldsdóttir er afar
ánægð með nám sitt í deildinni
og þakklát fyrir þau tækifæri,
sem hún hefur fengið, ekki sízt
að hafa í öll skiptin verið valin
til þátttöku í samkeppni SDS.
Það hefur gert hana sjálfstæðari
sem listamann að fá að spreyta
sig á þann sérstaka hátt. Hún
saknar þess, að ekki skuli fleiri
íslendingar hafa verið nemendur
Listaakademíunnar þessi ár. Er-
um við landar hennar hér í borg
stoltir af árangri hennar og von-
um, að hún fái að reyna við ís-
lenzk verkefni í náinni framtíð.
G.L. Ásg.
Kaupmannahöfn:
Sjöfn
veggskreytir r
Kóngsins Nýji
Jón.shúsi, 25. nóvember.
MÁNUDAGINN 21. nóvember var
opnuö sýning í Sameinuðu dönsku
sparisjóðunum, SDS, við Kóngsins
Nýjatorg á verkum ungra lista-
manna, sem allir stunda nám við
Konunglegu dönsku listaakademí-
una, en sú virðulega stofnun er til
húsa handan torgsins á móti húsi
SDS. Er sýningarinnar getið hér,
vegna þess að einn hinna ungu
listamanna er íslenzk stúlka, Sjöfn
Haraldsdóttir, en verk hennar
hafa vakið mikla athygli.
Fyrir 3 árum ákvað stjórn
SDS að taka upp samvinnu við
Listaakademíuna, þ.e. þá deild
hennar, sem nefnist „Mur og
rumkunst" og prófessor Robert
Jacobsen stýrir. Samvinnan fólst
í því, að SDS lagði fram 100 þús-
und dkr. árlega í 3 ár til kaupa á
efni og aðstoð, en nemendur
prófessorsins fá að skreyta
bakgarða, hlið og veggi húsa-
kynna sparisjóðsins að vild. Þó
fer fram val á verkunum með
samkeppni og sitja í dómnefnd-
inni rektor, prófessor og kennar-
ar akademíunnar ásamt full-
trúum listafélag SDS. Því
ákvæði í samningnum er vert að
vekja athygli á, að listamennirn-
ir eiga sjálfir verk sín og geta
ráðstafað þeim að ári liðnu.
Ellefu nemendur prófessors
Jacobsen hafa tekið þátt í þessu
verkefni undanfarin 3 ár hafa 2
þeirra náð þeim árangri að vera
með í öll skiptin og er Sjöfn Har-
aldsdóttir annar þeirra. Hefur
unga fólkið unnið 20 stór verk,
sem öll hafa verið sett upp við
húsakynni SDS til skiptis. Að
þessu sinni tóku 6 nemendur
þátt í samvinnunni sem hefur
gefið mjög góða raun að sam-
dóma áliti beggja aðilanna við
kóngsins Nýjatorg. Heitir sýn-
ingin „6x mur og rum“ og gefur
þar að líta nýju listaverkin 6 og
3 eldri verk að auki.
Opnun sýningarinnar var með
hefðbundnum hætti og lýsti
Niels Owe bankastjóri góðum
samskiptum starfsfólks spari-
sjóðsins og ungu listamannanna
og sagði virðingu starfsmanna
fyrir listsköpun í heild hafa auk-
izt. Að þessu sinni væri lista-
verkunum komið fyrir bæði úti
og inni, í bakgarði, á þakbrún og
við aðalinngang, en á þeim virð-
ulega stað er lágmynd Sjafnar
Haraldsdóttur. Þá talaði menn-
ingarmálaráðherra Dana, Mimi
Stilling-Jacobsen, sem dáðist að
frumkvæði SDS að veita ungu
listafólki möguleika á listsköpun
með þessum hætti og þakkaði
það. — Prófessor Robert Jacob-
sen gladdist yfir góðum árangri
þriggja ára samstarfs, sem ýms-
ir höfðu spáð hrakförum í upp-
hafi. Hann sagði listamenn óska
eftir möguleikum á listabraut-
inni, en ekki styrkjum. — Að
lokum ávarpaði einn nemandinn,
Viktor Hall, sýningargesti og
þakkaði SDS fyrir hið dýrmæta
tækifæri, sem hið opinbera hefði
ekki skilning á að veita. Nám
þeirra skólasystkinanna veitti
ekki réttindi á sama hátt og flest
annað nám, en verk þeirra væru
einn liðurinn í að gera borgina
lífrænni.
Rektor Konunglegu dönsku
listaakademíunnar, Helge Bert-
ram, er líka prófessor kennara-
deildarinnar, þar sem Sjöfn
stundar nú nám. Hann sagði í
viðtali, að kennsla hefði hafizt í
þeirri deild 1964 og væri hún
framhald af hinum almennu
deildum akademíunnar. Um-
sóknir um inngöngu í Listaaka-
demíuna eru rúmlega 400 á ári,
en aðeins 30 nemendur komast
að og sækja margir um ár eftir
ár. Hann sagði Sjöfn frábæra að
myndsköpun og vinnugleði, og að
allt gengi eins og af sjálfu sér í
listiðkun hennar. Hún sýni skýr
og jákvæð áhrif frá umhverfi
bernskuáranna og mikinn
þroska, en algengara væri, að
nemendur væru heldur ráðvilltir
í listsköpun sinni. Mikilvægt
væri fyrir listamenn úr fámenni
að fá að þroskast í stærri sam-
félagi.
Verk Sjafnar að þessu sinni
heitir Bylgjur og hreyfing og
sýnir stíganda bylgjunnar frá
strönd til hafs og munstrin, sem
hún skilur eftir á sandinum, og
er því bylgjan hugmyndagjafi
myndarinnar og má rekja þau
hughrif til uppvaxtar Sjafnar
við íslenzka sjávarströnd. Ár er
síðan hún hóf undirbúning og
vann hún verkið á keramikverk-
stæði kennaradeildar Listaaka-
demíunnar undir handleiðslu
kennara síns, Niels Lösman
Iversen. Er lágmyndin úr stein-
leir og bjó Sjöfn ieirinn til sjálf
til þess að fá rétta liti og áferð
og er yfirborðið óslétt, m.a.
vegna þess að hún blandaði
fjörusandi í leirinn. Hægri hlið
myndarinnar táknar ströndina,
en síðan koma lágar hvítar öld-
ur, sem verða smátt og smátt
hærri og brúnni. Þá verður litur-
inn grænleitur og loks blár.
Myndin er nær 4 metrar á lengd
og er í 20 hlutum, og eru litirnir
fengnir með því að gegnumhita
leirinn, sem annars er hvítur.
Sjöfn Haraldsdóttir er fædd
1953 í Stykkishólmi og alin upp
þar, en fór til náms í Myndlista-
og handíðaskólanum í Reykjavík
1969. Þaðan tók hún kennara-
próf 1973 og nam þar síðan
frjálsa myndlist árið eftir og var
um leið myndmenntakennari við
kvennaskóiann í Reykjavík,
Víðistaðaskóla í Hafnarfirði og
fleiri skóia til ársins 1977, er hún
varð nemandi í Konunglegu
dönsku listaakademíunni í deild,
sem heitir „Mur og rumkunst".
Þá var hún aftur kennari heima
í tvö ár og „frjáls" nemandi í
keramik við Myndlista- og hand-
íðaskólann. Haustið 1980 hélt
Sjöfn einkasýningu á keramisk-
um veggmyndum, flísum og lág-
myndum í Djúpinu í Reykjavík,
og seldust verkin upp. Þá hélt
Sjöfn áfram námi við Listaaka-
demíuna dönsku næstu tvö árin
hjá prófessor Robert Jacobsen,
en þar er mjög alhliða kennsla,
svo sem mosaik, plastik, steypa,
innlituð steypa, fresko, málm-
suða og keramik til myndgerðar.
1980 hófst samkeppni SDS og
var Sjöfn þar þátttakandi eins
og áður segir og bauðst um svip-
að leyti það verkefni að vinna
veggmynd fyrir Víðistaðaskóla,
þar sem hún hafði kennt. Vann
hún að báðum myndunum í einu
úr sama efni, „glass fiber“-
steypu, sem ekki þarf að styrkja
með járni og gat því þykkt
myndanna orðið allt niður í 25
mm og er sveigjanleikinn einnig
miklu meir.i en annarrar steypu.
í báðum myndunum lék hún með
form og efnisáferð „struktur".
Öðru sinni tók hin unga lista-
kona þátt í samkeppni SDS og
þá með fuglamynd, sem var
Niðjatal
Margrétar
Þorbjargar
og Thors Jen-
sen komið út
í TILEFNI 120 ára afmælis Thors
Jensen, sem var hinn 3. desember
síðastliðinn, hefur Bókaútgáfan Örn
og Örlygur gefið út „Niðjatal hjón-
anna Margrétar Þorbjargar og
Thors Jensen“, sem Tómas Hall-
grímsson hefur skráð, en hann er
einn afkomenda hjónanna.
Svo sem alkunna er var Thor
Jensen einn mesti athafnamaður
þessa lands og brautryðjandi á
mörgum sviðum í íslenzku at-
vinnulífi. Árið 1963, á 100 ára af-
mæli Thors Jensen, gáfu þeir
Haukur Thors og ólafur Hall-
grímsson út fjölritaða ættarskrá
Thors og Margrétar og er sú bók,
sem nú er gefin út byggð á henni
að nokkru leyti.
Thor Jensen var fæddur í Dan-
mörku og alinn þar upp, en fluttist
ungur til íslands og ól hér starfs-
aldur sinn. Hann kvæntist Mar-
gréti Þorbjörgu Kristjánsdóttur
frá Hraunhöfn í Staðarsveit og
áttu þau hjón tólf börn. Ellefu
þeirra náðu þroskaaldri og urðu
meira eða minna þjóðkunn.
Niðjatalið er að öllu leyti unnið
í Prentsmiðjunni Hólar, en kápu-
gerð annaðist Sigþór Jakobsson.
Verzlunarráð
Islands:
Fagnar hug-
myndum um
virðisauka-
skatt
Á FUNDI stjórnar Verzlunarráðs
íslands 5. desember síðastliðinn
var eftirfarandi ályktun sam-
þykkt:
„Stjórn Verzlunarráðs fslands
fagnar því frumkvæði fjármála-
ráðherra að hefja umræðu um
upptöku virðisaukaskatts i stað
söluskatts með því að kynna á Al-
þingi frumvarp til laga um skatt
þennan.
Virðisaukaskattur er hlutlaus
gagnvart framleiðslu, dreifingu og
neyslu og kemur í veg fyrir upp-
söfnunaráhrif söluskatts. Á þann
hátt verður meira jafnræði milli
atvinnugreina innanlands og sam-
keppnisstaða gagnvart útlöndum
batnar. Virðisaukaskattur verður
að ná til allrar vöru og þjónustu
og sama skattahlutfallið verður að
gilda alls staðar.
Stjórn Verzlunarráðsins hvetur
því til að frumvarpið fái ítarlega
skoðun og stefnt verði að af-
greiðslu þess á yfirstandandi
þingi. Virðisaukaskattur ætti þá
að geta leyst söluskattinn af hólmi
strax í ársbyrjun 1986.“