Morgunblaðið - 09.12.1983, Side 39

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. DESEMBER 1983
39
KGB, CIA ...
Kvíkmyndír
Sæbjörn Valdimarsson
REGNBOGINN: SVIKAMYLLA
(„The Osterman Weekend")
Leikstjóri: Sam Peckinpah. Hand-
rit: Alan Sharp. Kvikmyndataka:
John Coquillion. Tónlist: Lalao
Schifrin. Adalhlutverk: Rutger
llauer, Craig T. Nelson, Dennis
Hopper, John Hurt, Chris Sarand-
on, Burt Lancaster. Bandarísk,
gerð 1983. Sýningartími: 102 mín.
Það er ánægjulegt, útaf fyrir
sig, að Peckinpah, einn af sér-
stæðustu stílistum í leikstjóra-
stétt á síðasta áratug, er nú bú-
inn að taka sér stöðu bak við
kvikmyndatökuvélina á nýjan
leik. Síðasta mynd hans var
Convoy, gerð fyrir fimm árum.
Verkið sem Peckinpah ræðst í
eftir hléið, er ein af metsölubók-
um Roberts Ludlum, The Oster-
man Weekend. Bækur hans eru
spennandi aflestrar, en margar
hverjar, þ.á m. T.O.W., illa falln-
ar til kvikmyndagerðar sökum
margsnúins og flókins söguþráð-
ar.
í sem fæstum orðum þá er
rauði þráður myndarinnar sá að
heima hjá John Tanner (Rutger
Hauer) eru samankomnir þrír
gamlir vinir hans og skólabræð-
ur, en þessar heimsóknir hafa
verið venja um árabil.
Maxwell Dunforth (Burt Lan-
caster) er yfirmaður CIA, og
flækir Tanner, sem er frægur
sjónvarpsspyrill, inní marg-
flókna svikamyllu, ásamt vinum
hans þrem. Sér til fulltingis not-
ar hann sleipan leyniþjónustu-
mann, Fassett (John Hurt); sá á
hinsvegar harma að hefna gagn-
vart yfirmanni sínum ...
Tanner er látinn komast að
því að hinir ágætu vinir hans eru
allir á mála hjá KGB, en sjálfur
er hann sannur föðurlandsvinur,
og á hann að komast að hinu
sanna í málinu. En það fer
margt á aðra lund en ætlað er
um Osterman-helgina!
Svikamyllan er vönduð spennu-
mynd sem ber þess merki að
Peckinpah hefur svo sannarlega
Hollendingurinn Rutger Ilauer er hinn lýtalausi Bandarfkjamaður í nýj-
ustu mynd Peckinpahs, Svikamyllan.
ekki ryðgað neitt sem heitið get-
ur síðasta hálfa áratuginn.
Hinsvegar hefur hann valið sér
sem byrjunarverk efni sem ill-
mögulegt er að snara yfir á
myndmál svo vel fari. Hann
beitir þó ýmsum brögðum kunn-
áttumannsins, notar t.d. sjón-
varpsskerminn á hugvitssam-
legan hátt. Samt ná þeir Peckin-
pah og Sharo ekki nægilega vel
að hemja efnisflækjuna enda er
ýmislegt óljóst þegar upp er
staðið og lokakafli myndarinnar
nokkur ráðgáta. Umbúnaðurinn
er vandvirknislegur, spennan
byggist rólega upp en endar í
sprengingu sem um margt er
svipuð lokakafla Straw Dogs.
Falleg pakkning utan um flókið
innihald.
Peckinpah hefur allgóð tök á
leikurunum, líkt og fyrri daginn,
þó finnst mér val hans á Hauer í
hlutverki ættjarðarvinarins
rangt. Hauer er snillingur í að
túlka skúrka og illmenni (Blade
Runner), en hér, í hlutverki hetj-
unnar nær hann sér aldrei al-
mennilega á flug og skortir ef-
laust samúð fleiri en undirrit-
aðs. Leikkonan sem fer með
hlutverk maka hans er sama
marki brennd, útlitið og leikur-
inn kveikja ekki nauðsynlegan
hlýhug áhorfenda.
Leikurum í öðrum hlutverkum
vegnar betur. John Hurt fer á
kostum í hlutverki leyniþjón-
ust.umannsins Fassetts, þá er sá
upprennandi leikari Craig T.
Nelson (Poltergeist), (... and
Justice for All) sannfærandi í
mynd sem annars er með mikl-
um ólíkindum.
Einsog fyrr segir er Svika-
myllan faglega gerð og fallega
tekin. Hinsvegar er efnisþráður-
inn heldur hraður og flókinn og
óneitanlega saknar maður þeirr-
ar hressilegu adrenalínsfram-
leiðslu sem gamla manninum
var svo einkar lagið að galdra
fram hjá manni í mörgum sínum
fyrri mynda.
Bernska í víti
Pixote, 10 ára. Besta vörnin er byssan og þögnin.
STJÖRNIJBÍÓ: PIXOTE
Leikstjóri: Hector Babenco.
Handrit: Babenco og Jorge Duran,
byggt á skáldsögu Jose Louzeiro,
Æska hinna dauöu.
Kvikmyndataka: Radolpho Sanch-
es.
Aðalhlutverk: Fernando Ramos da
Silva, Marilia Pera, Jorge Juliao,
Gilberto Moura, Jose Nilson dos
Santos, Zenildo Olivera Santos.
Brasilísk, gerö 1980. Sýningartími
125 mín.
Sá hópur óharðnaðra munað-
arleysingja og verðandi glæpa-
manna sem við kynnumst í Pix-
ote, er ekki gamall að árum, að-
eins 10 til 17 ára að aldri. Þeir
eru Pixote, Dito og „vinkona“
hans. Kynskiptingurinn Lilicia,
sem er 17 ára, og Chico. í mynd-
inni fylgjumst við með því
hvernig þeir lenda í smáránum,
kynvillu, eiturlyfjasölu, vændi
og manndrápum, svo nokuð sé
nefnt. Áhorfendum hér norður í
höfum hnykkir við. Okkar ærna
„unglingavandamál“ bliknar í
samanburði við það mannlíf sem
þrífst í því helvíti á jörðu sem
fátækrahverfi og undirheimar
Brasilíu eru. Þar þekkist ekki
hugtakið sakleysi.
Þessi hrottalega og ömurlega
saga, sem því miður er ætíð að
gerast, hefst þegar hópur heim-
ilislausra drengja er fluttur af
lögreglustöð í Sao Paulo á upp-
tökuheimili fyrir unga afbrota-
menn. Því unglinga innan 18 ára
aldurs er ekki hægt að lögsækja
í Brasilíu.
Við fylgjumst síðan með ein-
um yngsta vistmanninum, Pix-
ote, og ofangreindum félögum
hans. Þó hann sé ekki hár í loft-
inu verður hann strax að læra
hvernig á að komast af í þessari
gróðrarstíu lasta og glæpa. Tíu
ára gamall skilst honum að
besta vörnin, ef byssa er ekki við
höndina, er þögnin, og hassið og
aðrir vímugjafar lífga uppá
dökkgráa tilveruna.
Óhugnanlegir atburðir leiða
til þess að Pixote og félagar geta
ekki verið óhultir um líf sitt á
stofnuninni — þeir hafa séð of
mikið — svo þeir gera uppreisn
og flýja.
Þegar á stræti Sao Paulo er
komið taka piltarnir upp fyrri
iðju, töskuhnupl og vasaþjófnað.
Þá kynnast þeir eiturlyfjasala
sem útvegar þeim kókaín sem
ætlunin er að selja í Rio de Jan-
eiro. Þar kemur reynsluleysið
strákunum í koll, en þeir eru
fljótir að læra og lífsbjargarvið-
leitnin sterk. Fyrr en varir eru
þeir farnir að hafa það notalegt,
að eigin dómi, sem vopnaðir
melludólgar, og áður en lýkur er
sá yngsti orðinn blákaldur morð-
ingi.
Pixote virkar eins og hnefa-
högg í handlitið og skilur eftir
remmubragð. Margt hjálpar til.
Hið óhugnanlega, óvenjulega og
framandi myndefni; raunsæisleg
kvikmyndagerð og eðlilegur af-
burðaleikur ungmennanna.
Það er ægilegt til þess að vita,
að í Brasilíu einni eru einar
þrjár milljónir heimilislausra
barna og unglinga sem búa við
þau vítiskjör sem svo hreinskiln-
islega er lýst í Pixote. Þau eru
hvergi vernduð, hvorki innan
múrs né utan. Ef þau ætla að
þrauka af verða þau að læra list-
ina að verða ofaná, hvernig sem
skútan veltur. Því fyrr, því
betra. Það tekst þeim flestum —
með þvi að fórna sakleysinu.
Pixote er enn áhrifameiri sök-
um þess að leikstjórinn, Bab-
enco, biður áhorfendur aldrei um
meðaumkun með utangarðs-
drengjum sínum, heldur lýsir
hann vonleysislegu og miskunn-
arlausu umhverfi og lífi þessara
hornreka þjóðfélagsins, af vægð-
arlausu raunsæi.
Babenco nýtur hjálpar stór-
kostlegra leikara af guðs náð,
sem hann valdi úr er hann reik-
aði um skuggahverfi Sao Paulo í
heilt ár. Fernando Ramos da
Silva í titilhlutverkinu, rennur
áhorfandanum seint úr minni.
Þetta tíu ára gamla barnsandlit
býr yfir lífsreynslu miðaldra
manns. Þá er leikur Mariliu
Peru, í hlutverki gleðikonunnar
útslitnu, svo trúverðugur, að
manni finnst sem hún leiki
sjálfa sig.
Reyndar er myndin öll svo
eðlileg að hún hefur ægitök á
áhorfandanum. Og þó að manni
létti þegar Pixote lýkur, þá von-
ast ég til að sem flestir kynnist
þessum litlu harðjöxlum sem
þurfa að leggja allt í sölurnar í
sinni grimmu lifsbaráttu.
Vellíðan með
Andlitsgufubaö hreinsar og
fegrar húðina, mýkir og slakar á
andlitsvöðvum. Gefur ferskt og
hraustlegt útlit.
Andlitsgufan losar um
þrengsli í nefgöngum og léttir
öþægindi af völdum kvefs og
nefrennslis.
Andlitsgufan er gerð úr
hvítu traustu plasti og riðfríu
stáli, innbyggöur öryggisrofi,
Ijósblá andlitsgríma með
hlífðarbrún úr mjúku efni.
Verð kr. 1.559.-
nuddi og gufu
Nudd og hiti slakar á spennu
í vöðvum og linar minniháttar
verki í taugum, baki og
fótleggjum.
Hitanuddtæki nuddarog
hitar, tvær stillingar: volgt og
heitt, tvennskonar titringur.
Fimm fylgihlutir til notkunar
á andlit, hársvörð, hálsvöðva m.
— Nuddpúði tengdur tækinu
veitir þægilega afslöppun í baki
og fótum.
Verð frá kr. 1.023.-
FALKIN SUÐURLANDSBRAUT 8 SÍMI 84670