Morgunblaðið - 09.12.1983, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. DESEMBER 1983
45
Guðfinnur Magnús-
son — Minning
Fæddur 24. ágúst 1929
Dáinn 30. nóvember 1983
í dag, föstudaginn 9. des., verður
til grafar borinn Guðfinnur Magn-
ússon, sem ég vil minnast.
Fyrir rúmum tveimur áratugum
fluttu tólf fjölskyldur í nýja blokk,
þar sem er Fjarðarstræti nr. 57 og
59 á ísafirði. Á efstu hæðinni til
hægri í neðri endanum bjó fjöl-
skylda mín en á neðstu hæð til
vinstri Guðfinnur Magnússon,
kona hans Kristín Þórarinsdóttir
og börn þeirra þrjú.
Þessu sambýli fylgdi vinátta og
bar þar margt til. Kristín og móð-
ir mín urðu miklar vinkonur, syst-
ir mín var á svipuðum aldri og
dætur Guðfinns og Kristínar og
faðir minn og Guðfinnur tengdust
sterkum böndum og voru samherj-
ar í Sjálfstæðisflokknum.
Guðfinnur var þá kennari við
Gagnfraeðaskólann á ísafirði, þar
sem ég var í skóla. Hann var fyrst
og fremst skemmtilegur kennari,
sem með okkur gleymdi oft hvað
tímanum leið, sagði sögur og las
frásagnir af ítalska prestinum
Don Camillo og fjandvini hans,
bæjarstjóranum, sem var komm-
únisti. Báðir voru þeir breyskir
menn, en stórir í sniðum. Við
krakkarnir höfðum ómælda
ánægju af lestrinum og þá ekki
síður Guðfinnur, sem stundum hló
sjálfur upphátt — ef til vill hefur
hann séð sitthvað af sjálfum sér í
söguhetjunum. Guðfinnur sýndi
einnig félagslífi nemenda mikinn
áhuga, ekki til að ráðskast með
okkur, heldur til að styðja í verk-
efnum sem við vildum takast á
við. Þetta átti ekki síst við um
blaðaútgáfu, en þar þekkti Guð-
finnur vel til verka.
Bekkjarsystkini mín, sem búsett
eru fyrir vestan, höfðu fyrir
nokkru hafið undirbúning að sam-
veru okkar við skólaslit Gagn-
fræðaskólans á ísafirði næsta vor,
en þá verða tuttugu ár liðin síðan
árgangur fæddur 1947 útskrifað-
ist. Þau höfðu haft samband við
Guðfinn og beðið hann að koma.
Hann brást glaður við og ætlaði
eindregið að fara vestur. Sú ferð
verður ekki farin, en fyrir hönd
okkar allra færi ég Guðfinni
þakklæti. Við munum tryggð hans
og traust.
Kynni mín af Guðfinni voru
ekki einskorðuð við skólann eða
fjölskylduvináttu. Áður en ég
kynntist honum var ég orðinn
eldheitur sjálfstæðismaður. Guð-
finnur hafði því ekki mótandi
áhrif á skoðanir mínar, enda
ræddi hann aldrei stjórnmál í
starfi sínu sem kennari. Um leið
og ég varð sextán ára gekk ég í
Fylki, félag ungra sjálfstæð-
ismanna, og þá urðum við sam-
herjar. Réttara væri að segja, að
ég hafi orðið lærisveinn hans í
stjórnmálum. Síðast unnum við
saman fyrir Gunnar Thoroddsen
við forsetakosningarnar 1968.
Ég ætla ekki að lýsa innbyrðis-
átökum sjálfstæðismanna á Vest-
fjörðum sem geisuðu í mörg ár og
aldrei virtist ætla að sjá fyrir end-
ann á. Hart var barist, en við
hverju er að búast þegar fimm
menn keppa um tvö þingsæti?
Guðfinnur hafði mikil áhrif á þau
úrslit sem að lokum réðust. í
hreinskilni sagt voru deilurnar í
upphafi öðrum þræði skemmtileg-
ar og spennandi. Guðfinnur naut
þar greindar sinnar, harðfylgni og
— umfram allt — framsýni. Hann
var meistari hinnar pólitísku
leikfléttu, að sjá fram í tímann,
Minning:
Jóhannes Kristjáns-
son, Stykkishólmi
Fæddur 21. ágúst 1914.
Dáinn 22. nóvember 1983.
Mánudaginn 28. nóvember sl.
var þessi vinur minn til moldar
borinn í Stykkishólmi. Á virkum
degi var kirkjan fullsetin og meira
en það og Lionhúsið líka. Sýndi
það best vinarþel Hólmara til
þessa sérstæða persónuleika og
góða drengs sem með okkur hafði
lifað hér súrt og sætt undanfarin
33 ár. Við margt hafði hann feng-
ist um dagana, margar hugmyndir
hafði hann gert sér um þróun
mála, ýmsu bryddað á, sumt hafði
hann séð rætast, annað ekki tekist
eins og gengur og gerist. En allt
sem hann hugsaði var tengt betra
þjóðlífi.
Jóhannes var fæddur að Suður-
eyri við Súgandafjörð 21. ágúst
1914, sonur Sigríðar Jóhannes-
dóttur og Kristjáns Alberts Krist-
jánssonar kaupmanns þar. En
þessi fjölskylda setti mikinn svip
á það umhverfi um langa tíð.
Félagsmálafólk eflandi bindindi
og góða siði. Kristján var mikill
athafnamaður og naut kauptúnið
þess. Jóhannes ólst upp við öll
venjuleg störf. Sótti sjóinn sem
gaf þar mesta björg í bú og annað
sem til féll. Hugur hans stóð til
öflunar fróðleiks og menntunar.
Komst hann í skóla bæði að Núpi
og í Samvinnuskólann. Síðan hóf
hann störf hjá Landssmiðjunni og
því næst sem skrifstofustjóri
prentsmiðjunnar Eddu. Hingað
flutti hann 1950 sem kaupfélags-
stjóri. Þá rak hann um skeið út-
gerð bæði hér og í Rifi. Hafði
mikla trú á þeim stað. Skrifstofu-
störf stundaði hann hér, endur-
skoðun o.fl.
Alla æfi var Jóhannes eindreg-
inn bindindismaður. Sterkur tals-
maður til æskunnar í þeim efnum
og á mannamótum fór hann ekki
dult með skoðanir sínar, hafði sér-
staka ánægju af að sækja fundi og
alltaf lagði hann þar eitthvað til
málanna.
Skömmu fyrir brottför hans
vorum við að undirbúa næsta fund
í stúkunni okkar Helgafelli, en fé-
lagi hennar var hann frá stofnun
1952. Enn var sami áhuginn að
koma varnaðarorðum til ungu
kynslóðarinnar, vara við eyðslu og
ávana- og fíkniefnum sem margan
mannibn hafa eyðilagt. Brýna
fyrir. þeim að verja peningum sín-
um til nytsemi eða leggja til hlið-
ar þar til uppbygging eigin hemil-
is stæði fyrir dyrum. Sjálfur var
hann heill á þeirri braut. Náttúru-
lækningastefnan átti hug hans.
Framhaldslíf hugleiddi hann og
var ekki í vafa um að jarðlífið
væri undirbúningur undir annað
meira og stærra.
Jóhannes varð handleiðslu æðri
máttarvalda aðnjótandi og styrkti
það hann mjög er heilsu hnignaði
og seinustu árin gekk hann ekki
heill til verka. En svo vel bar hann
sinn lasleika að þegar lát hans
barst um bæinn um morguninn
setti menn hljóða og trúðu varla
staðreyndum. Þetta minnir svo á
að enginn veit sína æfina fyrr en
öll er.
Jóhannes var gitur Þóru Ág-
ústsdóttur Pálssonar í Stykkis-
hólmi. Þau áttu þrjú börn, nú öll
uppkominn.
Hann átti gott heimili sem hann
mat að verðleikum. Margar voru
hamingjustundirnar. Einnig and-
byr sem hann tók með karl-
mennsku, sætti sig við og gerði
gott úr. Á þeim stundum verður
hann mér minnisstæður.
Það verða fleiri en ég sem nú
sakna góðs vinar og félaga. Hólm-
Eggert Páll Jóhann-
esson — Minning
leika óvænta leiki, kalla fram
ákveðin viðbrögð, vita hvað and-
stæðingurin kemur til með að gera
áður en hann veit það sjálfur.
Árið 1970 var Guðfinnur kosinn
í bæjarstjórn ísafjarðar. Um svip-
að leyti lést Kristín kona hans og
Guðfinnur og börnin fluttu úr
bænum. Leiðir okkar Guðfinns
lágu ekki saman eftir það og raun-
ar hafði ég sagt skilið við þann
stjórnmálaflokk, sem við áttum
sameiginlegan. Nokkrum sinnum
ræddum við saman á undanförn-
um árum. Þá skiptu mismunandi
stjórnmálaskoðanir okkar ekki
máli. Góðir lærimeistarar vita
líka, að á endanum verða læri-
sveinarnir að bera ábyrgð á sjálf-
um sér.
Seinni kona Guðfinns er Jóna
Bárðardóttir og áttu þau fjögur
börn — Rut, Bárð, Sverri og Rak-
el. Þeirra missir er mestur, svo og
barna hans af fyrra hjónabandi —
Ólafar, Brynju og Magnúsar, sem
nú hafa misst bæði móður og föð-
ur.
Ég, foreldrar mínir og systkini
vottum þeim öllum dýpstu samúð.
Hvíli vinur minn í friði.
Svanur Kristjánsson
urinn og íbúar hans stóðu nær
hugskoti hans. Jóhannes kom oft
til mín og nutum við saman
margra glaðra stunda. Það var
alltaf eitthvað hressilegt við hann,
engin lognmolla þar sem hann fór.
Fyrir þessi kynni er ég þakklát-
ur. Hitt geri ég mér grein fyrir að
félagslífið og fundirnir hér í
Stykkishólmi verða lífminni eftir
að Jóhannes sækir þá ekki lengur.
Bindindishreyfingin er góðum
liðsmanni fátækari. Vonin er að
upp vekist sem fiestir með hugar-
fari Jóhannesar í liðsveit bindind-
ismanna. Verði í fararbroddi
hollra hátta og meti þjóðargagn
ofar sínu.
Við ræddum oft um handleiðslu
guðs. Þar var enginn vafi á ferð og
því trúi ég því að vinur minn Jó-
hannes erji nú á öðrum fullkomn-
ari akri en á þeim sem hann vann
hér á jörð. Verkefna- og hug-
myndalaus verður hann aldrei.
Þakklæti verða því mín seinustu
kveðjuorð þessarar greinar til
hans, þökk fyrir góða samfylgd.
Gott veganesti tók hann með sér
til nýrri heima. Guð blessi því
góðan dreng og minningu hans.
Árni Helgason
Fæddur 4. aprfl 1912
Dáinn 3. desember 1983
Mig langar til að rita nokkur
kveðjuorð, nú er tengdafaðir minn
er horfinn okkur, og þakka sam-
fylgdina þau 14 ár er okkar kynni
hafa varað. Er ég kynntist Eggert
fyrst, leiddi tilvonandi eiginmaður
minn mig fyrir nokkuð lágvaxinn
mann, snaggaralegan og frekar
hrjúfan í tali, ég var feimin og
hálfhrædd. En þegar ég kynntist
Eggert betur, þá fann ég hlýju og
viðkvæmu sálina sem var undir
hörðu skelinni sem hann brynjaði
sig með. Eggert var oft hvassyrtur
en það var aðeins ytra borðið, inni
fyrir var hlýtt hjarta og viðkvæm
sál.
Eggert var fæddur á Söndum í
Meðallandi 4. apríl 1912, elsti son-
ur hjónanna Jóhannesar Guð-
mundssonar bónda og konu hans
Þuríðar Pálsdóttur. Jóhannes og
Þuríður eignuðustu 11 börn, en
upp komust 10, þau eru auk Egg-
erts: Kjartan fæddur 1913, Guð-
mundur fæddur 1914, látinn fyrir
nokkrum árum, Einar fæddur
1915, Páll fæddur 1917, Loftur
fæddur 1920, Lára fædd 1923,
Svava fædd 1926, Gissur fæddur
1928, Hulda fædd 1931. Ég ætla
ekki að rita um allan æviferil Egg-
erts, um hann er ég ekki nógu
fróð. En þó langar mig til að geta
atburðar er skeði er Eggert var 6
ára gamall.
Hann bjó hjá foreldrum sínum á
Söndum í Meðallandi, jörðin
Sandar er á hólmum í miðju
Kúðafljóti og rann fljótið sitt
hvoru megin við jörðina. 12.
október 1918 hófst gos í Kötlu og
kom þá mikið hlaup í allar ár,
Kúðafljót illskeitt og illt yfirferð-
ar flæddi yfir akra og engi og
fylgdi mikill jökulburður úr fljót-
inu.
Faðir Eggerts, Jóhannes, var
staddur er þetta skeði í Vík í
Mýrdal. Þuríður móðir Eggerts
var heima ásamt bróður sinum,
tveim unglingspiltum, þremur
stúlkum, fimm ungum börnum
sínum og gekk hún með sjötta
barnið. Hlaupið stefndi á bæinn,
og var ekkert hægt að gera annað
en flýja bæinn. Enga hesta náðu
þau í, og héldu þau af stað fót-
gangandi, bróðir Þuríðar bar
yngsta barnið og leiddi Eggert 6
ára gamlan, stúlkurnar þrjár
leiddu sitt barnið hver og Þuríður
og pilturinn báru fataböggla.
Komust þau öll yfir Kúðafljót við
illan leik og var það mikil mildi.
Jóhannes komst ekki austur yfir
fyrr en eftir hálfan mánuð.
Var þá jörðin Sandar eyðilögð
og helmingur fénaðarins dauður.
í þá daga var enginn Viðlaga-
sjóður og urðu foreldrar Eggerts
að bera sitt tjón ein. Vorið 1919
fengu þau jörðina Herjólfsstaði í
Álftaveri, er var miklu minni jörð
en Sandar, og hús öll léleg.
Urðu þau því að byrja búskap á
ný og neita sér um margt, en þau
voru komin í allgóð efni á þeirra
tíma mælikvarða áður en gosið
hófst. Með miklum dugnaði og
kjarki tókst þeim að koma börnum
sínum upp, og eru þau öll mikið
ágætis- og dugnaðarfólk.
Á Herjólfsstöðum bjuggu þau
svo alla tíð. Eggert ólst upp hjá
foreldrum sínum á Herjólfsstöð-
um fram yfir unglingsár, en þá
kom hann til Reykjavíkur og fór
til sjós, átti hann síðan heimili í
Reykjavík alla tíð utan nokkurra
ára er hann bjó í Vestmannaeyj-
um.
Stundaði hann ýmsa vinnu, var
lengst á sjó. Síðustu árin starfaði
hann sem póstmaður í Reykjavík,
hann lét af því starfi fyrir tveim
árum sökum veikinda. Éggert var
góðum gáfum gæddur en hann gat
ekki notið nema takmarkaðrar
skólagöngu, sem stafaði af fjár-
skorti, þar sem foreldrar hans
urðu fyrir miklu fjárhagslegu
áfalli sökum Kötlugossins 1918.
Eggert eignaðist aldrei veraldleg
auðæfi, en hann átti önnur auðæfi,
en það var kona hans og synir, og
síðan barnabörnin er þau komu.
Hugsaði hann ætíð fyrst og fremst
um velferð fjölskyldu sinnar.
Eggert kvæntist eftirlifandi eig-
inkonu sinni, Guðlaugu Tómas-
dóttur, 19. júní 1943, og var það
mikið gæfuspor, en þau hafa stað-
ið saman í blíðu og stríðu, og borið
mikla umhyggju hvort fyrir öðru.
Eggert veiktist alvarlega fyrir
einu ári, og dvaldi á sjúkrastofnun
síðan. Konan hans var hjá honum
öllum stundum, og brást honum
ekki í raun, og hún var hjá honum
er hann kvaddi þennan heim. Guð-
laug er fædd á Hrútafelli undir
Eyjafjöllum 29. maí 1918, dóttir
hjónanna Tómasar Tómassonar
bónda og konu hans Sigurlaugar
Sigurðardóttur. Eggert og Lauga
bjuggu lengst í húsi sem Eggert
byggði og hét húsið Sléttaból og
var við Vatnsveituveg í Reykjavík.
Eggert og Lauga eignuðust tvo
syni, Rút Kjartan fæddan 1943,
kvæntan Bergljótu Einarsdóttur
og eiga þau fjóra syni, og Jóhann-
es fæddan 1949, kvæntan Vilborgu
Þorsteinsdóttur og eiga þau fimm
börn.
Barnabörnin eru níu. Eggert var
góður afi, góður afi eru ef til vill
ekki stór orð, en hvað er betra en
að vera góður?
Börnin elskuðu afa, eina afann
sem þau áttu og höfðu kynni af, en
þau hafa ekki misst afa, þau eiga
hann enn, þau eiga hann hjá góð-
um Guði. Nú líður afa vel, hann er
laus við sinn sjúka líkama og við
eigum allar góðu minningarnar
um hann. Hann lifir á meðal
okkar í öllum góðu minningunum
sem við eigum.
Það er mér oft erfitt að tjá mín-
ar innilegustu tilfinningar, en
elsku tengdapabba mínum var það
líka erfitt. Er hann kom inn í líf
mitt, fannst mér ég eignast pabba,
en ég þorði aldrei að taka um það
við hann. En við vorum alla tíð
vinir, það veit ég, þó við töiuðum
ekki um það. Það er gott að eiga
góðan vin.
Ég gleymi aldrei þegar nafni
hans fæddist.
Þá komu hann og Rútur fyrstir
til mín á fæðingardeildina. Það
var páskadagur og allar verslanir
lokaðar. Þeir ætluðu að færa mér
blóm og fengu þau, en það kostaði
aukasnúninga. Ég fékk meira,
ekki hamingjuósk, heldur þakk-
læti. Hann sagði: „Þakka þér fyrir
Begga mín.“ Þessari stund gleymi
ég aldrei. Ég var fyrst svolítið
hissa að hann skyldi þakka mér en
svo skildi ég gleði hans og þakk-
læti.
Eggert gaf mér margt, það
besta sem hann gat gefið. Hann
gaf af sjálfum sér. Það getur eng-
inn gefið meira.
Ég þakka elsku tengdaföður
mínum og vini og megi honum líða
vel þar sem hann er nú. Guðsfrið-
ur sé með honum.
Tengdadóttir