Morgunblaðið - 17.02.1984, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1984
Hjördís Páls-
dóttir Minning
Fædd 13. janúar 1918
Dáin 8. lebrúar 1984
Móðir: Maren, f. 19.10.1896 — d.
1956, Jónsdóttir sjómanns Jóns-
sonar og Guðnýjar Jónsdóttur
Bergi, Akranesi.
Faðir: Páll Jónsson Valdimar, f.
17.4. 1894, Bræðraborg á Bræðra-
borgarstíg. D. 16.12 1979, Ás-
mundssonar f. 1860. Skútukarl,
stýrimaður, skipa- og húsasmiður.
Hann var bæði fjölhæfur og dug-
legur eins og sést best á því að á
öðru ári eftir brúðkaup .þeirra
flytur hann með konu og barn í
steinbæ þann er ber nafnið Sól-
heimar og var á Brekkustíg 17 í
Reykjavík og hann hafði byggt
með eigin höndum og átti eftir að
vera skjól afkomenda hans í nær
heila öld, en varð þá að víkja
vegna nýbygginga. Hann var
Ásmundsson, Ölafssonar, bónda í
Vatnsholti í Staðarsveit, Björg-
ólfssonar Vatnsholti á Snæfells-
nesi.
Kona Ásmundar var Vilborg f.
1859 Rögnvaldsdóttir Jónssonar
bónda í Hvammi í Skorradal,
Þórðarsonar hreppstjóra á
Hvanneyri og Gullberastöðum í
Borgarfjarðarsýslu. Vilborg var
með afbrigðum dugleg kona, hún
hafði eignast 4 börn á tæpum 5
árum og voru þau öll í æsku, þegar
maður hennar hleypti heimdrag-
anum um 1907, til að freista gæf-
unnar í Ameríku, eins og þá var
títt með hugsjóna- og athafna-
menn. Honum auðnaðist ekki að
koma til baka og andaðist þar. Þá
sýndi Vilborg best hvað í henni
bjó, með því að koma börnunum
þeirra öllum til manns, án hjálp-
ar. Tvær dæturnar, Ragnheiður og
Margrét, fóru til Danmerkur og
áttu ekki afturkvæmt. Yngsta
dóttirin, Málfríður, giftist Sigur-
jóni Skúlasyni, hún andaðist 17.1.
1984 í RVK. Vilborg vann allt sem
tiltækt var. Thor Jensen var henni
ákaflega hjálplegur og lét flytja
heim að Sólheimum fisk svo hún
gæti vaskað hann þar og síðan
breitt á reitina þegar tími var
kominn til að þurrka hann. Páll lá
heldur ekki á liði sínu við að
hjálpa móður sinni, og lagði víða
hönd á plóg, hann vann hjá Jóni
Vídalín og sem þjónn á Hótel
Reykjavík, 1913 hóf hann störf í
Viðey hjá milljónafélaginu og
vann við hafnargerðina, þá var
hann aðstoðarmaður við eimreið-
ina en svo eimreiðarstjóri svo
lengi sem slíkt tæki var í gangi
hér á landi. Þar fyrir utan vann
hann í Hafnarsmiðjunni og hlaut
full réttindi sem járnsmiður
vegna hæfni sinnar þó óskóla-
genginn væri. Þar naut hann Þor-
valds Brynjólfssonar.
Frostaveturinn mikla 1918 gekk
skæð farsótt hér á landi, svo köll-
uð „spánskaveikin", hún reið ekki
fyrir neðan garð hjá Sólheima-
heimilinu. Þann vetur eignaðist
Maren annað barn sitt, dótturina
Hjördísi, og árið eftir soninn Pál.
Kuldinn og farsóttin lögðust á eitt
um að brjóta niður viðnámsþrótt
Marenar. Það byrjaði með því að
hún fékk brjóstmein og var mjög
þungt haldin og var lögð inn á
Landakot. Siðan fékk hún lungna-
bólgu og brjósthimnubólgu og eft-
ir það lá leiðin á berklahælið á
Vífilsstöðum. Þar dvaldi hún
meira eða minna í fjölda ára.
Þetta veikindastríð markaði djúp
spor í uppeldi barnanna. í þessari
neyð og veikindum var það Fríða
frænka, systir Páls, sem rétti
heimilinu sínar líknandi hendur,
börnin elskuðu hana og hún var
þeim sem vinur og systir fram
undir 1930 að hún gifti sig. Hjör-
dís var frekar óhraust í æsku, kom
þar til kirtlaveiki sem hrjáði
margt barnið á þeim tíma, en hún
var lipur og glaðlynd og hjálpaði
til á heimilinu eftir því sem þrek
og kraftar leyfðu. Árið 1932 eign-
aðist Maren 4. barnið og lá lengi á
sjúkrahúsi á eftir. Hjördís, þá að-
eins 14 ára, varð að taka að sér að
gæta ungbarnsins, sem er ærinn
starfi fyrir fulltíða stúlku hvað þá
óharðnaðan ungling. Svo kom
Maren heim en heilsufarið var
heldur bágborið svo Hjördís varð
að axla ábyrgð heimilisins áfram
með móður sinni. Eftir því sem
drengurinn óx og móðirin hresst-
ist fór Hjördís að hafa meiri tíma
til þess að vinna sér inn einhverja
Fædd 28. desember 1919
Dáin 11. febrúar 1984
Þann 11. febrúar féll í valinn í
þessari svokölluðu lífsbaráttu
okkar Guðrún Guðmundsdóttir.
Guðrún var fædd og uppalin í
Litla-Holti á Flateyri í Önundar-
firði hjá foreldrum sínum, Mar-
gréti Guðleifsdóttur og Guðmundi
Sigurðssyni. Eftirlifandi maður
hennar, Jón Arnórsson, var einnig
ættaður af sömu slóðum, eða nán-
ar tiltekið Ingjaldssandi.
Guðrún hafði lengi verið þjáð af
þeim sjúkdómi sem dró hana til
dauða.
Ekki bar hún sjúkdóm sinn á
torg, slíkt var henni ólíkt.
Hér er um skyldleika og tengdir
að ræða. Ruth elsta dóttir mín er
gift Guðmundi syni Guðrúnar og
Jóns. Þann 6. janúar deyr Sólrún
yngsta systir Ruthar af völdum
hliðstæðs sjúkdóms. Það má því
með sanni segja að skammt sé
stórra högga á milli.
Guðrún var skilningsrík og
vönduð kona og gæti ég nefnt þess
ótal dæmi. Hún var trygglynd og
sannur vinur vina sinna.
aura og hverja stund sem gafst fór
hún að vinna í fiskbreiðslu á
sumrin, en sá áfram um heimilið
með móður sinni að öðru jöfnu.
Þegar hún var 18 ára gömul
kynntist hún ungum manni,
Kristjáni Jóni Jóhannessyni, f.
26.11. 1912 í Bolungarvík d. 14. 1.
1951. Hann sigldi með haustskip-
unum sem skipstjóri til Boston.
Hjördís sat eftir og eignaðist dótt-
ur 2. 11. 1937, hún var látin heita
Ragnheiður í höfuðið á frænku
sinni, systur Páls, sem hafði farið
til Danmerkur og ekki komið aft-
ur. Ábyrgðin jókst á herðum ungu
stúlkunnar, hún átti ekki margra
kosta völ. Heima í Sólheimum
varð hún að vera, nú átti hún lítið
barn, lasburða móður og 5 ára
gamlan bróður sem hún hafði ver-
ið meira en systir alla tíð, fyrir
utan föður sinn og bræður sem
þurftu aðhlynningar við. Hún
vann því áfram þessi hljóðlátu
störf heimilisins sem enginn tekur
eftir á meðan þau eru leyst af
hendi. 1943, 19.9T; eignaðist Hjör-
dís dóttur með unnusta sínum
Lárusi Guðmundi f. 12.6. 1916,
Magnússyni sjómanns Einarsson-
ar og Kristínar Lárusdóttur Bol-
ungarvík. Það var langt til Bol-
ungarvíkur í huga ungu stúlkunn-
ar sem ekki gat yfirgefið sjúka
móður sína eða æskuheimili sitt
sem þarfnaðist hennar svo mjög.
Hún beið betri tíma. Lárus Guð-
mundsson andaðist ungur maður
úr hvítblæði. Dóttirin var látin
bera nafn föðurömmu sinnar
Kristínar. Líf Hjördísar breyttist
lítið þó tímar liðu, hún sinnti
dætrum sínum og heimilinu og
reyndi að vinna í fiski ef tími
gafst. Heimilið var vinmargt og
gestkvæmt og þó húsið væri ekki
Hún lét sér mjög annt um fjöl-
skyldu sína og var góð tengdamóð-
ir.
Dóttur minni reyndist hún sem
besta móðir og kann ég henni mín-
ar hjartanlegustu þakkir fyrir.
Við söknum Guðrúnar öll nú er
hún er af sjónarsviði horfin.
Eiginmanni hennar, börnum,
tengdabörnum, barnabörnum og
öðrum aðstandendum votta ég
mína dýpstu samúð.
„Mitt verk er, þá ég fell og fer
eitt fræ, mitt land, í duft þitt grafið
mín söngvabrot, sem býð ég þér,
eitt blað í ljóðasveig þinn vafið.
En innsta hræring hugar míns
hún hverfa skal til upphafs síns
sem báran, — endurheimt í hafið.“
(Einar Benediktsson.
Áslaug Ólafsdóttir
f dag kveðjum við hinstu kveðju
elskulega tengdamóður okkar,
með þökk i huga fyrir liðnar
stundir.
Guðrún Guðmundsdóttir, Rúna
eins og hún var oftast kölluð, var
Guðrún Guðmunds-
dóttir — Minning
stórt var alltaf hægt að hýsa vini
og alltaf var eitthvað góðgæti til í
litla munna.
Maður Ragnheiðar er Bóas f.
10.4. 1973, Kristjánsson Guð-
mundssonar og Önnu S. Sigur-
jónsdóttur. Börn: Kristján, Anna
Birgitta og Bóas Ragnar. Árið
1956 andaðist Maren, þá var farið
að fækka á heimilinu og ári seinna
eru þær aðeins eftir tvær mæðg-
urnar og Kristín þá 13 ára gömul í
skóla en Hjördís vinnandi í frysti-
húsi. Þær voru mjög samrýndar
og Kristín reyndi að halda heimil-
inu hreinu og hafa góðan mat til-
búinn þegar móðir hennar kom
þreytt heim. Kristín var 4. ættlið-
urinn sem hóf búskap í Sólheim-
um. Maður Vilhjálmur Þórarini; f.
29.11. 1940 vörubílstjóri, Vil-
hjálmsson Þórarinssonar og Guð-
laugar Jónsdóttur. Börn: Lára
Guðmunda, Vilhjálmur Þór og
Hjördís, skildu. Seinni maður
Kristínar er Hafsteinn Pétur f.
29.1. 1941, vörubílstjóri, Alfreðs-
son Björnssonar og Huldu Péturs-
dóttur, Útkoti, Kjalarnesi. Börn
fædd og uppalin í Litla-Holti á
Flateyri við Önundarfjörð, dóttir
hjónanna Margrétar Guðleifsdótt-
ur og Guðmundar Sigurðssonar.
Rúna flutti ásamt eftirlifandi
eiginmanni sínum, Jóni Arnórs-
syni, til Hafnarfjarðar ung að
aldri og bjuggu þau hjónin þar sín
búskaparár, sem urðu 40. Þau
eignuðust 7 börn og eru 5 þeirra á
lífi, elstur er Hallgrímur; Margrét
Dóra; Guðmundur; Sigurður Jak-
ob og Gunnar yngstur.
Rúna var sannur vinur í raun og
ávallt reiðubúin til að þess að
leggja fram hjálparhönd ef hún
mögulega gat og ekki síst nutu
barnabörnin þess og sakna nú
Rúnu ömmu sárt. Rúna var sér-
staklega góð þeim sem minna
máttu sín, eða sorgin hafði sótt
Iheim, var þá mjög mikill styrkur
af hennar nærveru. Of langt yrði
að telja upp hér allt það sem hún
'gerði fyrir vini og ættingja.
Rúna var einstök búkona í sér
hvað matseld og bakstur snertir,
handavinnu hafði hún unun af og
eigum við öll fallegar minningar
um það á veggjum okkar, þökk sé
henni.
Allur gróður blómstraði í hönd-
um hennar og bera garðar hennar
merki þess, bæði heima og austur
í Þrastaskógi þar sem þau hjónin
áttu lítinn og yndislegan sumar-
bústað og elskuðu barnabörnin að
Ragnheiðar: Edda, Hafsteinn Þór
og Arnar Þór.
Kynni okkar Hjördísar hófust
fyrir 14 árum, hún var ljúf og mild
í máli um menn og málleysingja,
greiðvikin en gerði litlar kröfur til
samferðafólks. Þó hafði hún reisn
til að bera líkt og Páll faðir henn-
ar og ákveðnar skoðanir í hverju
máli.
1966 fór Hjördís sem ráðskona
til Færeyja, stuttu síðar veiktist
Kristín dóttir hennar, þá bauðst
hún til að taka elstu telpuna, hún
fór svo fljúgandi til Færeyja og
var hjá ömmu sinni í heilt ár og
þær nutu báðar samvistanna.
Alla tíð reyndi Hjördís að bæta
dætrum sínum upp það sem hýn
taldi þær vanta og vera þeim móð-
ir og faðir og færði þeim og barna-
börnunum sínum allt það sem hún
mátti og raunar meira en efna-
hagur hennar leyfði oft á tíðum.
Það má segja að öllu sínu lífi
hafði hún lifað í þjónustu fyrir
aðra. En þetta var fólkið hennar
sem hún unni og ekkert var of gott
fyrir það og hún safnaði ekki þeim
auði sem mölur og ryð fær grand-
að. Hjördís fæddist í Sólheimum
og hafði alið allan sinn aldur þar,
hún hafði lifað sínar hamingju-
stundir þar og sínar sorgarstund-
ir.
Þegar húsið var fjarlægt á 8.
áratugnum var það mikið áfall
fyrir hana og eftir fannst henni
hún vera sem rekald á reiðum sjó.
Hún var farin að heilsu síðustu
árin og dvaldist að mestu á
sjúkrahúsi.
Við hjónin vottum öllum ástvin-
um hennar innilega samúð.
Blessuð sé minning mætrar
konu.
Hulda Pétursdóttir
koma þangað til ömmu og afa.
Rúna hafði verið sjúklingur í
nokkur ár en sjúkdóm sinn bar
hún vel og aldrei kvartaði hún, því
kom það öllum á óvart er hún var
burt kölluð svo skyndilega.
Elsku Rúna megi góður Guð
geyma þig og varðveita.
Jón minn, börn og barnabörn,
Guð styrki ykkur og blessi.
Tengdabörn
Minning:
Guðmundur Páls-
son — sjómaður
Fæddur 4. maí 1908
Dáinn 10. febrúar 1984
t dag, föstudaginn 17. febrúar,
kl. 10.30 fer fram frá Fossvogs-
kapellu útför Guðmundar Páls-
sonar sjómanns frá Seyðisfirði.
Hann varð bráðkvaddur við heim-
ili sitt í Meðalholti 2 föstudaginn
10. febrúar. Guðmundur fæddist á
Seyðisfirði 4. maí 1908, yngstur
fjögurra systkina, og eru þau öll
látin.
Foreldrar Guðmundar voru
hjónin Guðrún Erlendsdóttir Guð-
mundssonar frá Jarðlangsstöðum
á Mýrum og Páll útvegsbóndi
Árnason, Þórðarsonar frá
Finnsstöðum í Eiðaþinghá. Móðir
Páls y»r RósaGuðnmndsdóttir frá
Krossi í Mjóafirði. f æsku ólst
Guðmundur upp við öll algeng
störf til sjós og lands. Eftir ferm-
ingu varð hann háseti á mb.
„Geir“, sem faðir hans átti, og var
á þeim bát til ársins 1928 er hann
flutti alfarinn til Vestmannaeyja.
Þar stundaði Guðmundur sjóinn
til ársins 1939 er hann fluttist til
Reykjavíkur. I Vestmannaeyjum
kynntist hann Sigríði F. Sigurð-
ardóttur f. 30. jan. Þau giftu sig 8.
október 1937. Foreldrar Sigríðar
voru Sigurður Ólafsson og kona
hans Margrét Þorsteinsdóttir ætt-
uð úr Landeyjum en búsett í Vest-
mannaeyjum. Guðmundi og Sig-
ríði varð fjögurra barna auði.ð
þau, eru: Sigurður Ó. Guðmundsr
son f. 27/8’38, giftur Kristínu
Ólafsdóttur og eiga þau 3 börn.
Páll f. 30/7’41, giftur Ástu Jóns-
dóttur. Þau eiga 4 börn. Margrét
Guðmundsdóttir f. 13/9’44, gift
Bergþóri Einarssyni og eiga þau 3
börn. Guðrún Eygló f. 9/6’53, gift
Helga K. Pálssyni. Þau eiga 2
börn.
Guðmundur lét sér mjög annt
um fjölskyldu sína og sýndi af-
burða dugnað sem fyrirvinna á
þeim erfiðu tímum er hann stofn-
aði heimili. Var hann ýmist á tog-
urum eða vann í landi. Hann vann
um skeið við útkeyrslu hjá Kol &
salt, ók um tíma vörubifreið hjá
byggingarfélaginu Smið hf., en
lengst var hann hjá Steypustöð-
inni hf. og ók þar steypubíl. Á
þeim árum var hann þekktur með-
al útkeyrslumanna sem Guðmund-
ur í Steypustöðinni. Hann var um
tíma útkeyrslumaður hjá heild-
verslun Garðars Gíslasonar. Þá
var hann háseti á skipum Eim-
skips. Eitt sumar tók hann bát á
leigu ásamt 3 mönnum öðrum og
gerðu þeir út á handfæri fyrir
norðan og austan og öfluðu vel.
Minntist hann þessa sumars sem
eins hins besta, bæði tekjulega og
eins átti sjómannslífið vel við
hann. Hann starfaði um skeið hjá
Véltækni hf. Síðast starfaði Guð-
mundur hjá Vatnsveitu Reykja-
víkur uns hann settist í helgan
stein.
Konu sína missti Guðmundur
29. maí 1968 og var það honum
mikið áfall. Þau voru búin að
koma sér upp fallegu heimili í
Ásgarði 43 og höfðu þannig náð
langþráðu marki. Sigríður var
annáluð fyrir myndarskap og til
þess tekið hve hreinlegt var ætíð
hjá henni, jafnvel þegar húsnæði
var þægindalaust og lélegt. Árið
1970 flyst Guðmundur í Meðalholt
2, til Maríu H. Þorláksson frá
Klettstíu í Norðurárdal. Áttu þau
saman 13 hamingjusöm ár.
Reyndist María Guðmundi, börn-
um hans og fjölskyldum þeirra svo
sem best verður á kosið og var það
gagnkvæmt. Nokkur síðustu árin
gekk Guðmundur ekki heill til
skógar og naut hann þá umönnun-
ar Mariu. Hann bar veikindin vel
og var hress í viðmóti og gaman-
samur til hinstu stundar.
Ég og fjölskylda mín vottum
ástvinum hans dýpstu samúð.
E.V.