Morgunblaðið - 14.06.1984, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. JÚNÍ 1984
t Ástkær eiginkona mín og móðir, AÐALHEIÐUR SIGURRÓS FRIÐRIKSDÓTTIR, Broiöageröi 10, Raykjavík, lést aö morgni miövikudags 13. júnf í Borgarspítalanum. Kristján Arngrímsson og börn.

t t Eiginmaöur minn, faöir okkar, tengdafaöir og afi, BERGUR PÁLSSON, Lönguhlfö 25, Raykjavík, lést sunnudaginn 3. júní. Útför hefur þegar fariö fram, í kyrrþey, aö ósk hins látna. Valgerður Briem, Páll Bergsson, Lilja Magnúsdóttir, Valgeröur Bergsdóttir, Asmundur Backman, Þorsteinn Bergsson, Ingibjörg Ásta Pétursdóttir og barnabörn.

t i Móöir okkar og tengdamóöir, SOFFÍA JAKOBSDÓTTIR frá Patreksfirói, er lést 6. júní veröur jarösungin frá Garöakirkju föstudaginn 15. 5 júní kl. 14.00. Þeim sem vildu minnast hinnar látnu er bent á líknarstofnanir. Lilja Helgadóttir, Ásdís Helgadóttir, Gústaf Ófeigsson, Jakob Helgason, Brynhildur Garöarsdóttir.

t Útför móöur okkar, SIGRÚNAR JÓNSDÓTTUR frá Tungufelli, er andaöist 7. júní sl. fer fram frá Selfosskirkju laugardaginn 16. júní kl. 13.00. Jarösett veröur aö Tungufelli. Hlööver Magnússon, Sverrir Magnússon.

t Eiginmaöur minn, ÞORVALDUR Ó. THORODDSEN, hreppsstjóri, Aóalstrssti 67, Patreksfirói, sem lést 7. þ.m. veröur jarösunginn frá Patreksfjaröarkirkju laugardaginn 16. júnf kl. 2 síödegis. Elín Thoroddsen.

t Innilegar þakkir til þeirra sem sýndu mér og fjölskyldu minni samúö og hlýhug viö fráfall eiginkonu minnar, GUONÝJAR GUDMUNDSDÓTTUR, Gnoöarvogi 16. Ásgrlmur Kristinsson.

t Þökkum þeim sem hafa sýnt okkur samúö og vinarhug viö fráfall eiginmanns míns, fööur okkar, tengdafööur og afa, ÓSKARS GUÐFINNSSONAR, Otrateigi 4. Hallveig Ólafsdóttir, Vilhjálmur Óskarsson, Elinborg Proppé, Jónina Óskarsdóttir, Gísli Fannberg, Ólafur Óskarsson, Rannveig Óakarsdóttir, Gerth Larsen og barnabörn.

Lokaö Verslunin veröur lokuö fimmtudaginn 14. júní vegna útfarar AÐALSTEINS HALLSSONAR. Valur Fannar gullsmiöur viö Lækjartorg.
Bergur Pálsson
Minningarorð
Fæddur 6. desember 1914.
Dáinn 3. júní 1984.
Sunnudaginn 3. þ.m. lést hér í
bæ Bergur Pálsson, fyrrv. deildar-
stjóri, Lönguhlfð 25, á 70. aldurs-
ári. Hann lést á sjúkrahúsi eftir
stutta legu, en hafði búið við erf-
iða heilsu með köflum síðustu ár-
in.
Bergur Guðmundur, sem hann
hét fullu nafni, fæddist í Stykk-
ishólmi 6. desember 1914, sonur
Páls sýslumanns Bjarnasonar, og
konu hans, Margrétar Árnadóttur,
sem lifir son sinn á 100. aldursári.
Bergur var elstur barna sýslu-
mannshjónanna, þeirra sem upp
komust. Bergur varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1935
og nam lögfræði í nokkur ár, en
hvarf frá námi. Hann átti mjög
svo ættir að rekja til lagamanna í
báðar ættir föður síns og langt
fram í ættir og hafði góðar gáfur
til þeirra mennta. En um árabil
heilluðu hann enn meir aðrar
menntir og munu fáir ef nokkrir
hafa fylgst betur með og notið
þess listalífs sem lifað var í Unu-
húsi og er þar mikil saga órituð,
sem hann hefði gjarnan mátt rita.
Árið 1946 gerðist Bergur starfs-
maður í ríkisbókhaldinu og starf-
aði þar um rúmlega 20 ára skeið,
en síðan um áratugs skeið í dóms-
og kirkjumálaráðuneytinu. Þann
áratug átti sá er þetta ritar sam-
starf við hann, en miklu lengur
samleið, í Menntaskóla, lagadeild
og í nágrenni í Stjórnarráði.
Kynni við Berg urðu, sem vænta
má, nánust síðasta áratuginn. í
'dóms- og kirkjumálaráðuneytinu
starfaði hann aðallega að málefn-
um presta og vann þau störf af
mikilli alúð, enda varð hann bæði
vinasæll og vel metinn af presta-
stétt vegna þeirra starfa. Bergi
léku í höndum flest tölfræðileg
störf, sem höfðu verið aðalþáttur í
starfi hans í ríkisbókhaldi, en
fylgdi einnig í mörgu starfi hans
að málefnum prestssetra og
presta, en þar komu einnig til í
auknum mæli mannleg samskipti,
sem hann sinnti af nærfærni. Það
var ávinningur af kynnum við
Berg. Hann var efalaust stórlátur
nokkuð að eðlisfari, og hefur sótt
það til beggja ætta, en því fylgdi
hjá honum mildi og hlýtt viðmót
sem gaf innsýn í mjög viðkvæma
lund, sem laðaði til vinskapar.
Ung giftust þau Bergur og eftir-
lifandi kona hans, Valgerður
Þorsteinsdóttir Briem, sem hefur
staðið við hlið hans nú á fimmta
áratug oft við erfiðar heilsufars-
ástæður, en staðið þar með reisn.
Þau hafa átt barnaláni að fagna.
Börnin eru þrjú: Páll Ólafur,
kvæntur Lilju Magnúsdóttur, Val-
gerður, gift Arnmundi Backman,
og Þorsteinn, sem búið hefur hjá
foreldrum. Barnabörnin eru orðin
mörg. Hafa þau og verið þeim
gleðigjafi. Þær mæðgur og nöfnur
hafa átt óvenjulega sterka samleið
sem listakonur, og veit ég að mín-
um stórláta vihi, sem svo marga
listamenn hefur þekkt, hefur það
veitt ómælda gleði.
Hinir mörgu vinir Bergs Páls-
sonar minnast hans með hlýju og
söknuði, en útför hans hefur verið
gerð svo sem hann vildi í kyrrþey.
Fjölskyldu hans er vottuð samúð.
Baldur Möller
Á sunnudaginn annan er var,
eða 3. júní, lést í sjúkrahúsi í
Reykjavík, eftir þung veikindi, en
þó skamma legu, Bergur Pálsson,
fv. deildarstjóri í fjármálaráðu-
neytinu.
Hann hafði verið undir læknis-
hendi um nokkurt skeið, en að til
þessara málaloka drægi, þegar
allt annað var að vakna, átti víst
enginn von á. Og allra síst menn
sem drukku með honum kaffi, því
á þeim stað sögðu menn sjaldan af
innanmeinum sínum, héldu þeim
mun fastar þeim þræði, er þar
fyrir ofan liggur. Umræðuefnin
voru saga, skáldskapur og stjórn-
mál, ásamt því er efst var á baugi
á líðandi stund.
Bergur Pálsson var fæddur í
Stykkishólmi, sonur Páls V.
Bjarnasonar, sýslumanns þar
(1873 — 1930) og konu hans, Mar-
grétar Árnadóttur frá Höfnum, en
hún er enn á lífi, er þetta er ritað,
fædd 12. ágúst 1894 og verður því
hundrað ára í sumar ef Guð lofar.
Páll sýslumaður (Friðrik Vída-
lín) var sonur Bjarna E. Magnús-
sonar, sýslumanns að Geitaskarði
og konu hans, Hildar Sólveigar
Bjarnadóttur, amtmanns og
skálds, Thorarensen.
Bergur ólst upp með foreldrum
sínum í Stykkishólmi, og þótt
hann færi suður í skóla og kæmi
aldrei aftur, var hann samt
Breiðfirðingur áfram, eða Hólm-
ari, í þeim víðtæka og rétta skiln-
ingi, að sá staður gjörði hann ung-
an, þegar hann barst í tal. Hvort
heldur var ljósið í Gilsfirði, þegar
blakkt var yfir Barðaströndinni,
eða aðrir smámunir, er svo mikla
þýðingu höfðu fyrir útræðið.
Bergur var alinn upp við ís-
lenska siði og þann alþjóðlega, eða
norðurevrópska anda, sem yfir
Hólminum er og var, en frá slíkum
stað fara menn víst eiginlega
aldrei, þótt lögheimilið sé skráð í
öðrum sóknum.
Ég kynntist Bergi Pálssyni því
miður seint. Samt var hann
frægðarmaður nokkur, eða maður
sem flestir þekktu á götu, a.m.k.
áður en borgin sökk í það mann-
haf sem hún marar í nú. Og það
sem leiddi okkur víst saman fyrst,
þrátt fyrir nokkurn aldursmun,
voru ýms þýðingarmikil mál, sem
ekki eru þó geymd í ríkisfjárhirsl-
unni, eða i öðrum mikilvægum
stöðum og klaustrum valdsins.
Líklega hefur það þó verið sag-
an og bókin. Skáldskapur og ann-
að brim. Einkamál voru held ég
aldrei á dagskrá, því í voru sam-
félagi var hlutum haldið aðgreind-
um. Ekki heldur starf manna í
embættum, nema fyrir kom að til
hans var leitað í stjórnarráðið, ef
skattstjórinn taldi að hann hefði
fengið listamannalaun, eða aðrir
innheimtumenn ríkissjóðs, er viss-
ar skyldur höfðu. Þá var Bergur
fenginn til að finna valdsmann
með rétt hjartalag, þannig að allir
héldu sínu. En frá þessu er greint
til eftirbreytni.
Ekki veit ég hvort Bergur Páls-
son hafði sjóbúið skip heiðríkj-
unnar sérstaklega fyrir þá ferð,
sem nú er hafin, því við ræddum
eilífðarmál ekki mikið.
Þó fann ég inn á það í fyrra, að
hann taldi að nú væri orðið áliðið.
Þá hafði skáld, sem var á förum
kvatt hann og getið þess, sérstak-
lega, að þetta yrði þeirra seinasti
fundur.
Þetta styttist, sagði Bergur mér
þá og sýndi mér bekk í trjálundi á
Miklatúni, þar sem haustið var að
raða rauðu laufi fyrir veturinn.
Hann sat á þessum bekk, sagði
hann, og við virtum fyrir okkur
auðan bekkinn og deyjandi dag-
inn.
— Ertu viss, spurði ég og hann
svaraði. Mikil skáld eru alltaf að
deyja. Og nú var komið kvöld og
tveggja bakka veður.
Meira var ekki sagt þann dag-
inn.
Að lýsa Bergi Pálssyni í blaða-
grein er ekki áhlaupaverk, því þú
getur ekki eins og svo oft haldið
dauðahaldi í æviferil, þulið miklar
ættir, eða mælt metorð, það er
gagnslaust núna, þótt af nægu sé
að taka. Þú getur aðeins vottað, að
hann var manneskja. Vandaður
maður, sem var gott að drekka
með kaffi, því hann var hafinn yf-
ir það smáa. Þú gekkst aðeins inn
í nýjan heim og fékkst þér sæti við
borð. Bergur var andstæðan sjálf.
Félagsvera, en gekk þó aldrei í
neitt félag. Áhugamaður um þjóð-
mál, án þess að ganga í flokk,
stjórnleysingi er studdi samhjálp,
eða vildi styðja þá er voru minni
máttar. Maður sem vildi fremur
gefa en þiggja. — og komst stund-
um upp með það.
Bergur Pálsson, var maður fjöl-
menntaður, lærður með þeim
hætti, er ríkti meðan latína og
bókmenntir bjuggu við húskulda,
en það er nú menntun er virðist
eiga svo örðugt uppdráttar í
grunnskólum, bak við tvöfalt gler,
án þess að við hana sé nokkuð að
sakast.
Sú menning var orðið, en nóg
um það.
Enn er lagt á djúpið og enn sem
fyrr vitum við ekki hvert ferðinni
er heitið, en á þeim stað mun þó
Breiðfirðingum vera vel tekið, hefi
ég fyrir satt.
Hann fæddist við aldaskil,
straumskil, eins og þau verða mest
í Hvammsfirði, í röstinni þar. Dó
á sjómannadaginn og við kvöddum
hann í gær.
Við bárum út söknuð. Aðrir
bera meira. Guð veri með þeim.
Jónas Guðmundsson.
Einhvernveginn var það svo
með vin minn, Berg Pálsson, að
fæstir áttuðu sig almennilega á
manninum, enda bjuggu í honum
andstæður sem ekki var ætíð auð-
velt að átta sig á. Til að geta sætt
miklar andstæður þannig að úr
verði bæði heilsteypt og sönn
manngerð þarf í senn sterka skap-
gerð og mikla greind. Menn án
andstæðna eða innri mótsagna eru
rislitlir, flatir og leiðinlegir. Þeir
takast aldrei á við neitt í sjálfum
sér og ná því aldrei sálarlegum
þroska. Þeir verða aldrei nema
hálfir menn. Bergur Pálsson var
ákaflega heill maður, í öllum þeim
fjölbreytileika, breyskleika og
styrk sem rismiklir menn búa yfir.
Þessi glaðværi spekingur, þessi al-
fræðiorðabók mannlegrar lífs-
reynslu er nú allur. Hann hefur
kvatt lífið sem honum þótti í senn
dýrmætara en líka forgengilegra
en nokkuð annað.
Það er alltaf erfitt að kveðja
vini sína, þegar þeir hefja þá för
sem enginn snýr úr aftur. Það er
erfitt, því þeir taka með sér
eitthvað af manni sjálfum. Ég
vona þó að Bergur taki ekki uppá
því að skila einhverju af þessu aft-
ur, því þá þyrftu að fara fram
vöruskipti, þar sem ég bæri mjög
skarðan hlut frá borði. Þegar ég
kynntist Bergi hafði hann að baki
allan merkilegasta hluta ævi sinn-
ar. Árin með Steini og fleiri höf-
uðsnillingum, Unuhús var orðið að
endurminningu og engin skáld
lengur í landinu sem ritað gátu
klassískan texta.
Meðan ég starfaði við bókaút-
gáfu ræddi ég oft við Berg, hvort
hann væri ekki fáanlegur til að
segja æfisögu sína og gefa út.
Lengi vel þybbaðist hann við, vissi
gjörla að margt sérstætt kæmi
upp ef hann segði frá öllu sem á
daga hans hafði drifið. í því sam-
bandi spurði hann mig, hvort
hann hefði nokkurn rétt til að
eyðileggja goðsögnina um Stein,
Halldór og ýmsa fleiri. Hann svar-