Morgunblaðið - 28.12.1984, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. DESEMBKR 1984
13
Guð hefur lokaorðið
Ljósm./Margrét Jakobsdóttir
Biskupinn og dr. Zdizlaw Pawlik, framkvæmdastjóri pólska samkirkju-
ráðsins, er þýddi reðuna á pólsku.
Ávarpsorð mín til yðar í dag er
að finna í Davíðssálmum, 37.
sálmi, versum 3—5:
„Treyst Drottni og gjör gott,
bú þú í landinu og „þú munt
mettaður verða“ (ensk þýðing)
þú munt þá gleðjast yfir Drottni,
og hann mun veita þér það sem
hjarta þitt girnist.
Fel Drottni vegu þína
og treyst honum, hann mun vel
fyrir sjá.“
(Davíðssálm. 37:3—5)
Kæru bræður og systur í
Kristi í þesum lúterska söfnuði.
I dag, hinn 25. nóvember, er síð-
asti dagur kirkjuársins, er ég og
eiginkona mín og fulltrúar
Hjálparstofnunar kirkjunnar á
íslandi heimsækjum yður.
Boðskapur hvers einasta sunnu-
dags í kirkju vorri endurnýjar
vitrun vora um hjálpræði Guðs,
og þennan síðasta sunnudag sjá-
um vér fyrir oss frelsara vorn,
mannssoninn og alla hina heil-
ögu engla með honum, sitja í há-
sæti dýrðar sinnar.
Þesi vitrun um hið tilkomandi
ríki minnir oss, á að Guð hefur
lokaorðið, og sem vér erum hér
þennan sunnudag getum vér tek-
ið undir hvatningu Biblíunnar:
„Fel Drottni vegu þína.“ Eftir-
lát þá Honum. Hann mun gæta
þeirra. „Hann mun vel fyrir sjá.“
Á þessu ári höfum vér á ís-
landi haldið hátiðlegt 400 ára af-
mæli íslenskrar Biblíu sem hinn
mikilhæfi biskup Norðurlands á
Islandi, Guðbrandur Þorláksson,
þýddi og prentaði árið 1584. Svo
er fyrir að þakka þessari ís-
lensku útgáfu biblíunnar að vér
gátum meðtekið hina lútersku
siðbót á landi voru á ofanverðri
16. öld. Vegna þessarar þýðingar
á vora fornu, norrænu tungu
hefur oss auðnast að varðveita
móðurmál vort hreint og lifandi
eins og það var talað á öllum
Norðurlöndunum fyrir þúsund
árum. Þýðandinn Guðbrandur
biskup var mikill trúmaður,
hógvær og staðfastur í Guðs
orði. Hann lést árið 1627. Gröf
hans er í dómkirkju Norðurlands
á íslandi, — og vér getum enn í
dag lesið áletrunina á legsteini
hans. Og biskupinn ákvað sjálfur
fyir andlát sitt hvað ritað skyldi
á legsteininn. „Eg, Guðbrandur
Þorláksson, syndari Jesú Krists,
vænti upprisu holdsins." Hann
var þess fullviss fyrir sig og þjóð
sína að Guð hefði lokaorðið.
Verum þess minnug hvers
þessi heimur endanlega er, sem
vér lifum í, — í hvers höndum
viðfangsefni lífsins eru í raun. „f
upphafi skapaði Guð himin og
jörð.“ (1. Móse. 1:1). „Himnarnir
Prédikun herra Pét-
urs Sigurgeirssonar
biskups á lokadegi
kirkjuársins, sunnu-
daginn 25. nóv. sl., í
höfuðkirkju lút-
erstrúarmanna í
Varsjá í Póllasndi
segja frá Guðs dýrð,/ og festing-
in kunngjörir verkin hans
handa./ Hver dagurinn kennir
öðrum,/ hver nóttin boðar ann-
arri speki.“ (Davíðssálm.
19:1-2.)
— O —
Á fyrstu árum íslandsbyggðar
mælti vitur og fornfrægur mað-
ur þessi orð: „Með lögum skal
land byggja en með ólögum
eyða.“ Með lögum og skipulagi
varðveitir Guð sköpunarverk
sitt.
Umhyggja Guðs gæðir sér-
hvert líf guðdómlegu ætlunar-
verki. Guð varðveitir og frelsar
líf vort um eilífð. Vísindamenn
tjá oss, að í heimi efnisins sé
ekki um að ræða nein umskipti.
Álgildi lögmála sé viðurkennd
staðreynd. Loftið sem vér öndum
að oss, vatnið sem vér drekkum,
séu byggð upp af efnum sem yllu
hörmungum væri þau samansett
í lítið eitt öðrum hlutföllum.
Væri verksmiðju náttúrunnar
breytt í leikvöll fyrir öfl lögleys-
unnar, hvílíkri ringlureið yrðum
vér vitni að. En það er ekki um
að ræða nein umskipti, og allir
hlutir, allt frá smæstu sameind
til sólar, eru skipulagi háðir.
Á sálarlaus heimur efnisins að
lúta stjórn persónulegs Guðs, en
allri fjöld mannanna leyfast að
reika afskiptri og yfirgefinni í
lífvana auðn tímans? Nei! —
Jafnvel um stjörnurnar er sagt:
Hann kallaði þær allar með
nafni. Og vér erum meira verð
en margar stjörnur.
„Eru ekki tveir spörvar seldir
fyrir smápening?" — sagði Jesús
í fjallræðunni. „Og ekki fellur
einn þeirra til iarðar án vitund-
ar föður yðar. A yður eru jafnvel
höfuðhárin öll talin. Verið því
óhræddir, þér eruð meira verðir
en margir spörvar.“ (Matth. 10:
29-31.)
En hvernig eigum vér að sætta
umhyggju Guðs við grimmd og
illsku nú á tímum? — Vér hvorki
getum né þurfum að gera það.
Verum minnug orða Páls postula
til Rómverja: „Vér vitum, að
þeim, sem Guð elskar, samverk-
ar allt til góðs.“ (Rómv. 8:28.)
Þetta er órofa lögmál reynslunn-
ar.
Fullvissa um guðdómlega ást-
úð og umhyggju byggir á andleg-
um grunni, sem maðurinn hefur
aðeins takmarkaða hæfileika til
að brjóta til mergjar.
Fullvissa um guðdómlega ást-
úð og umhyggju byggir á guð-
dómlegri opinberun. Og þess
vegna játar kristin trú; Vér höf-
um góða leiðsögn. Vissulega er
það oss rökrétt huggun. Guð hef-
ur lokaorðið.
- O -
Ég las um aldraðan hermann,
látlausan mann, sem var ef til
vill eftirtektarverðastur fyrir
einstæða hugljómun í bænum
sínum. Er kraftar hans dvínuðu
og þrek hans þvarr, óx glaðværð
hans og hann gekk í tignarlegri
gleði til móts við það er beið
hans. Að deyja olli honum ekki
lengur áhyggjum. Hann kallaði
það alltaf „að sofna burt“. Að
morgni dánardags síns sagði
hann: „Ég hef tekist á hendur
marga ferð um mína daga. t dag
tekst ég á hendur ánægjulegustu
ferð allra minna ferða: ég er að
fara heim í hús föður rníns." f
hans lífi hafði Guð lokaorðið.
Reynsla vorra sjálfra hefur
kennt oss að skoða aðstæður í
mannlegu lífi — góðar eða slæm-
ar að því vér teljum — í ljósi,
þeirrar löngu vegferðar sem
æviskeið vort er. Vér erum ætíð
of hvatskeytleg í dómum vorum,
vottum að ákveðnar aðstæður
séu ákjósanlegar eða afleitar,
hagstæðar eða óhagstæðar. En
þú getur ekki í raun sagt með
vissu hvernig úr rætist fyrr en
ástandið er fullkomnað, —
hvernig Guð muni láta úr ræt-
ast, fyrr en Hann — ekki þú —
hefur lokið við kaflann.
í íslensku erindi er þetta
skýrt, hin óvænta og sanna
merking lífsins. Það hljóðar
þannig:
Vegurinn, sem ég kalla krók,
kann þó í lífsins vegabók
að kallast brautin beina,
og það sem helst mér harma jók
og hjarta mínu sárast tók
best verða bótin meina.
Siðbótarmaður vor, Marteinn
Lúter, lagði rika áherslu á dýrð
þessa síðasta sunnudags kirkju-
ársins. Hann varð að þola marg-
ar raunir er hann varði sam-
visku sína, sem var bundin orði
Biblíunnar. Þar fann hann þann
klett fyrir hjálpræði sitt sem var
meira verður en nokkuð annað.
Þar fann hann hvatningu til að
halda ótrauður áfram. Játning
hans er rituð í 31. sálminum: „I
þinar hendur fel ég anda minn,
þú frelsar mig, Drottinn, þú
trúfasti Guð!“ (Davíðssálm.
31:5.)
Það var fullvissa hans að Guð
hefði lokaorðið.
- O -
„í dag sigldum við áfram," —
skrifaði Kolumbus í dagbók sina
að lokum sérhvers dags er hann
leitaði hins nýja lands hinna
mörgu fyrirheita.
Er hann braust gegn storm-
um, margvislegum hættum, þeg-
ar uppreisnir brutust út skrifaði
hann ávallt: „I dag sigldum við
áfrarn." Og Kolumbus hafði ekk-
ert að reiða sig á nema draum og
fáeinar sögusagnir um lönd
handan sólarlagsins.
Hve ólíkt er hlutskipti vort.
Ferð vor inn í framtíðina. Vér
höfum Guð. Vér endurtökum sí
og æ að Hann hafi komið til vor
einu sinni, dáið fyrir sérhverja
einmana sál á meðal vor og risið
upp á ný. Vér verðum að hafast
eitthvað að í málinu! — Ó, — jú,
vér gerum það með því að trúa
því þar til dagar fyrir nýjum
degi, og því erum vér staðföst í
trú vorri og segjum, — og því
endurtek ég:
„Treyst Drottni og gjör gott,
bú þú í landinu og „þú munt mettaður
verða“
þú munt þá gleðjast yfir Drottni,
og hann mun veita þér það sem
hjarta þitt girnist.
Fel Drottni vegu þína
og treyst honum, hann mun vel fyrir
sjá.“
Þetta er játning vor, vor
kristilega sannfæring, klettur
hjálpræðis vors, — og lát mig nú
reyna að segja það á yður eigin
tungu:
Bóg ma ostatnie slowo, Guð
hefur lokaorðið.
Ég flyt yður kveðju frá Hjálp-
arstofnun kirkjunnar á íslandi
til biskups yðar, pólska kirkju-
ráðsins, — og hins blessaða Pól-
lands.
(Þýóinguna úr ensku gerði Sig-
mundur Böóvarsson.)
Sá ísland sem
orkulind heimsins
Geimvísindamaðurinn dr.
Kraft A. Ehricke látinn
— eftir ívar
Guðmundsson
Geimvísindamaðurinn, sem sá
fsland sem eina af helstu orku-
lindum heimsins og sem einnig sá
í anda nóttu breitt í dag á norður-
hveli jarðar, með því að spegil-
senda sólarljósið til jarðarinnar,
er látinn. Dr. Kraft A. Ehricke,
einn af fremstu og virtustu geim-
vísinda- og eldfíaugafrömuðum
heimsins, lést á heimili sínu í La
Jolla í Kaliforníu þann 11. des-
ember sl. Hann var 67 ára.
Á íslandi mun Dr. Ehricke lengi
minnst vegna tillagna hans um að
framleiða rafmagn í stórum stíl
með jarðhitaorku úr iðrum ís-
lands og senda hana víða um lönd
með gervihnetti í geimnum sem
millilið. Dr. Ehricke ritaði ítar-
lega um þessa hugmynd sína og
flutti m.a. fyrirlestur við Háskóla
íslands vorið 1976, á vegum raun-
vísindastofnunarinnar. íslenskir
sem aðrir vísindamenn viður-
kenndu, að huemyndin væri vís-
Dr. Kraft A. Ehricke
indalega rökrétt og framkvæman-
leg. En flestir töldu hana svo
stórkostlega í framkvæmdinni, að
frekar væri um að ræða framtíð-
arverkefni en raunveruleika á
þessari öld. Mönnum hraus hugur
við fyrirætlunum um 60 ferkíló-
metra svæði fyrir loftneta-
keðjuna, sem Dr. Ehricke taldi að
þyrfti til að senda rafmagnið upp i
gervihnöttinn. Undir loftnetunum
var gert ráð fyrir akurlendi þar
sem hitinn frá loftnetunum myndi
gera kleift að rækta gróður sólar-
landa. Þegar Dr. Ehricke skýrði
þessar hugmyndir sínar fyrir mér
i fyrsta skipti gat ég ekki annað en
látið í Ijós efasemdir um raungildi
þeirra og framkvæmd. „Já, ekki
lái ég þér það,“ sagði hann. „Ég
hefi stundum sjálfur verið í efa.
T.d. þegar við von Braun og aðrir
félagar okkar stóðum á tröppun-
um á Hvíta húsinu i Washington
eftir fund með Kennedy forseta,
þar sem við höfðum lofað honum,
að Bandaríkjamenn myndu lenda
á tunglinu innan tíu ára. Við litum
hver á annan og hugsuðum: Ham-
ingjan góða. Hverju höfum við lof-
að forsetanum? Getum við efnt
þetta?“
Eilíft sólskin nótt
sem nýtan dag
Aðra hugmynd, vísindalega at-
hugaða og rökstudda á pappirn-
um, átti Dr. Ehricke, sem hann
taldi að gæti komið íslandi að
gagni. Það var að gera nótt að degi
á norðurhveli jarðar með því að
senda sólskin til jarðarinnar með
speglum úr geimnum. Loks ræddi
hann um hagkvæmni þess að
flytja kol frá Svalbarða til Islands
og nota jarðhitaorku til að vinna
nýtileg efni úr kolunum til út-
flutnings til annarra landa. Aðrar
hugmyndir þessa djarfa visinda-
manns um framleiðslu lyfja og
annarra efna í tæru loftþunga-
lausa umhverfi geimsins eru nú að
verða að veruleika, eftir velheppn-
uð ferðalög geimskutlunnar.
Dr. Ehricke sagði einu sinni við
mig: „Ég sé í anda Islendinga sem
bláeygða araba norðursins." Hann
átti við, að íslendingar gætu orðið
orkujöfrar á borð við olíufursta
Arabíu. Það lét vel í eyrum á þeim
árum en hann sá ekki þann draum
sinn rætast.
New York í des. 1984
fvar Guómundsson