Morgunblaðið - 28.12.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. DESEMBER 1984
Fimm ár frá innrásinni í Afghamstan:
KhBUL NEW TIMES
Sanguinary Amin band ousted
l híIímI rrign ol' l«>rror: niiiriL ri-r hhtI' lii' l:ilr
% -* *i
«.« Vktí <•
*
9
Korsíða „Kabul New Times“ 1. janúar 1984 með frétt um myndun Karmal- Rússneskir hermenn hvíla sig við þjóðveginn frá Kabul til Salang-skarðs.
stjórnarinnar. Með fylgja Ijósmyndir af helztu ráðherrum stjórnarinnar,
þeirra á meðal Assadullah Sarwari og Mohammad Aslam Watanjar ofursta
úr Khalq-arminum.
sSl * . —-------------------iJiniiii imi • ii niaaimn
Afghanskir ættflokkaleiðtogar á fundi í Sayd Karam.
skorað á vestræn ríki að breyta
stefnu sinni og hvatt til þess að
Afghanir fái hergögn og aðstoð
við þjálfun hermanna. Það bendir
á að Rússar hafi aldrei hikað við
að veita „frelsisfylkingum", sem
þeir styðja, slíka aöstoð.
KLOFNINGUR
Iæiðtogar afghönsku andspyrn-
unnar gera sér betur grein fyrir
því en áður hverju er áfátt og eru
staðráðnir í að kippa því í lag.
Bardagar á ýmsum stöðum hafa
sýnt að skæruliðahópum ólíkra
flokka gengur betur að vinna sam-
an en áður.
Nú er svo komið að skæruliðar,
sem berjast í Afghanistan, hundsa
oft stjórnmálaflokkana í Peshaw-
ar vegna klofnings þeirra. Skæru-
liðar semja nú oft sín í milli í stað
þess að snúa sér fyrst til flokk-
anna.
Vandamál andspyrnuhreyf-
ingarinnar stafa að miklu leyti af
því að öflugustu samtökin, flokkur
strangtrúarmanna, Hizb-i-Islam
(undir forystu Gulbuddin Hekma-
ytar), hafa ekki náð samkomulagi
við hina flokkana. Tiiraunir til að
sameina flokkana í eina samein-
aða hreyfingu hafa farið út um
þúfur.
Sumir flokkarnir vilja endur-
reisn konungdæmisins, en aðrir
vilja stofnun islamsks ríkis. Enn
aðrir vilja lýðveldi án kommún-
isma, eða svipað stjórnarfar og í
tíð Daouds. Til alvarlegra átaka
hefur komið milli hópa skæruliða,
ýmist vegna þessarar togstreitu
eða vegna undirróðurs útsendara
afghönsku leynilögreglunnar,
KHAD. Auðvelt er að ala á úlfúð
Afghana (eða Púsjtúna) og minni-
hlutahópa — Tajíka, Uzbeka, Haz-
ara, Túrkmena, Balúka og Nurist-
ana.
Rússar virðast enga möguleika
hafa á því að ná landinu öllu á sitt
vald, þótt þeir geti haldið svæðum,
sem þeir ná undir sig. Þótt þeim
tækist að hrekja skæruliða úr
vígjum í grennd við borgir og loka
landamærum Pakistans gætu Af-
ghanir haldið áfram að heyja
hefðbundinn skæruhernað eins og
þeir hafa gert mann fram af
manni frá hæðunum inni í landi.
Mikilvægt er að andspyrnu-
hreyfingunni virðist hafa tekizt að
halda stuðningi mikils meirihluta
þjóðarinnar, sem ber virðingu
fyrir henni. Fréttaritarar hafa
dáðst að miklum baráttuhug
skæruliða og miklu sjálfstrausti
þeirra. Þar við bætist að á síðari
árum hafa skæruliðar fengið
þyngri vopn og leiðtogar þeirra
hafa sýnt meiri forystuhæfni en
áður.
Skæruliðar hafa sýnt með árás-
um inn í allar borgir Afghanistans
og með verkföllum þar að þeir
geta víkkað út stríðið og fært
vettvang þess inn á mitt yfirráða-
svæði óvinarins.
LOFTÁRÁSIR
Síðan 1980 hafa stjórnarher-
menn hvað eftir annað orðið að
gera loftárásir á Herat og Kanda-
har til þess að ná aftur yfirráðum
yfir þessum borgum og hræða íbú-
ana frá því að hjálpa skæruliðum.
Stór hluti borganna er á valdi
skæruliða þrátt fyrir nærveru
mikils fjölda sovézkra og af-
ghanskra hermanna.
Rússar hafa náð beztum árangri
gegn skæruliðum með 400 þyrlum
af gerðinni Mi 24. Loftárásir eru
uppáhaldsaðferð þeirra í barátt-
unni við skæruliða. Flestir rússn-
esku hermennirnir, sem munu nú
vera 110.000 talsins, gegna hlut-
verki setuliðs eða hernámsliðs í
bæjum og flugstöðvum og verja
samgönguleiðir, en taka sjaldan
þátt í bardögum við skæruliða.
Með þessu hafa Rússar dregið úr
manntjóni, en í lok ársins 1983 var
talið að 15.000 hefðu fallið eða
særzt (talið var að tala fallinna
væri 5.000).
Styrjöldin hefur færzt á mikil-
vægt stig á þessu ári. Harðir bar-
dagar hafa geisað frá Herat í
vestri, Mazar-i-Sharif í norðri og
Ghazni í suðri. Sovézkir hermenn
og flugmenn hafa staðið fyrir víð-
tækum sóknaraðgerðum gegn
vígjum andspyrnusveita í mörgum
héruðum. Engu er líkara en að
Rússar vilji eyða landinu til að
„bjarga" því í nafni sósíalisma.
Með sóknaraðgerðunum tóku
Rússar upp nýjar baráttuaðferðir,
sem mörkuðu þáttaskil. Þær mið-
uðu að því að rjúfa sjálfhelduna í
stríðinu og sóknin beindist gegn
mikilvægustu miðstöðvum and-
spyrnunnar.
Um 20.000 velþjálfaðir hermenn
tóku þátt í sókn gegn skæruliðum
í hinum mikilvæga Panjshirdal,
þar á meðal menn úr úrvalssveit-
um, sem hafa fengið sérstaka
þjálfun í bardögum í návígi. Þar
með lauk eins árs vopnahléi Rússa
og skæruliða í dalnum, sem er
norðvestur af Kabul og óþægilega
nálægt Bagram-flugstöðinni í
suðri og aðalþjóðveginum til sov-
ézku landamæranna.
Haldið var uppi stöðugum loft-
árásum á dalinn og á eftir fylgdu
árásir víkingasveita á jörðu niðri,
með stuðningi þyrlna, og sókn
skriðdreka. En skæruliðar höfðu
verið varaðir við árásinni og flest-
ir þeirra hörfuðu ásamt öllum
óbreyttum borgurum, sem bjuggu
í dalnum.
Einum mánuði síðar laumuðust
þeir aftur inn í dalinn og hófu aft-
ur aðgerðir umhverfis fjóra staði,
þar sem Rússar höfðu skilið eftir
setulið þegar sókn þeirra lauk —
Ruhka, Bazarak, Bahrak og
Puzhgur.
í september hófu Rússar aðra
sókn, hina áttundu síðan innrásin
var gerð, og aftur héldu þeir uppi
loftárásum allan sólarhringinn og
vörpuðu víkingahermönnum niður
í fallhlífum nálægt stöðvum
skæruliða.
Vafasamt er hvort Rússum hafi
orðið nokkuð ágengt með þessum
aðgerðum. Ahmadsha Massoud, 31
árs gamall fyrrverandi verkfræði-
stúdent og yfirmaður 5.000 til
10.000 skæruliða í Panjshirdal,
segir að andspyrnusveitirnar hafi
aðeins misst rúmlega 150 menn á
þessu ári (þar af 50 í sjöundu
sókninni og 13 í þeirri áttundu).
Massoud hefur verið „felldur"
a.m.k. tvisvar sinnum á þessu ári
að sögn útvarpsins í Kabul. „í
hvert sinn lýsa þeir því yfir að við
höfum verið sigraðir, mánuði síð-
ar verða þeir aftur fyrir miklu
manntjóni og við hækkum í áliti,"
sagði Massoud nýlega. „Við ættum
að þakka þeim fyrir þetta.“
Obreyttir borgarar hafa orðið
harðar úti. Þrátt fyrir brottflutn-
ing þeirra úr Panjshirdal áður en
vorsókn Rússa hófst er talið að
1.200 óbreyttir borgarar hafi beðið
bana á þessu ári í loftárásum og
árásum víkingasveita.
Manntjón Rússa hefur verið
mikið. Að sögn Massouds felldu
menn hans og særðu um 2.500 sov-
ézka og afghanska hermenn í
sjöundu sókninni og um 3.000 í
þeirri áttundu. Auk þess segir
hann að 500 herflutningabílar og
brynvarðir bílar hafi verið eyði-
lagðir og 10 þotur og 22 þyrlur
skotnar niður.
BETUR I>JÁLFAÐIR
Sovézku hermennirnir, sem
hafa tekið þátt í síðustu sóknarað-
gerðunum, voru greinilega betur
þjálfaðir i baráttu gegn skærulið-
Byggingariðnaðarmenn
Kynnisferð til Norðurlanda
Stjórn lönþróunarverkefnis í byggingariönaöi efnir til hóp-
feröar 10.—17. janúar nk. fyrir byggingariönaöarmenn til
aö kynna sér starfsemi byggingariönaöarfyrirtækja.
Heimsótt veröa fyrirtæki í Kaupmannahöfn og Osló
ásamt skoöunarferö á byggingasýninguna „Byggeri for
Milliarder“ í Kaupmannahöfn.
Skráning og upplýsingar um feröina eru veittar hjá
Landssambandi iönaöarmanna í símum 12380, 15363 og
15095.
Verkefnisstjórnin.
Veltir býður lækkað
verð á varahlutum
— Er aðeins byrjunin, segir Magnús
Sigurðsson hjá Velti
VELTIR hf. býður nú lækkað verð á ýmsum varahlutum fyrirtækisins og á
sumum þeirra er jafnvel um hélmings verðlækkun að ræða, að sögn ráða-
manna fyrirtækisins.
Morgunblaðið innti Magnús Sig-
urðsson, deildarstjóra varahluta-
deildar Veltis hf., eftir ástæðunni
fyrir þessari verðlækkun. „Það
hafa lengi staðið yfir samningar
milli Volvo-verksmiðjanna og um-
boðsaðila þeirra um lægra inn-
kaupsverð á varahlutum," sagði
Magnús. „Nú hafa Volvo-verk-
smiðjurnar loks náð hagstæðari
samningum við undirframleiðend-
ur sína um lægra verð á ýmsum
tegundum varahluta, auk þess sem
þær hafa í vissum tilvikum minnk-
að álagningu sína á einstökum teg-
undum.
Þetta er þó aðeins byrjunin því
þó að við höfum nú náð umtals-
verðum árangri, verður ekki látið
þar við sitja. Við munum halda
áfram að semja við Volvo-verk-
smiðjurnar um hagstæðara verð á
varahlutum, þó að þær samn-
ingaumleitanir geti tekið nokkurn
tíma áður en þær skila árangri."