Morgunblaðið - 05.01.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. JANÚAR 1985
Stjómun botnfiskveiða árið 1985:
Aukinn sjálfsákvörðunar-
réttur í nýrri reglugerð
HALLDÓR Asgrímsson, sjávarút-
vegsráðherra, kynnti í g«er drög að
reglugerð um stjórn botnfískveiða i
þessu ári. Reglugerðin er aett í sam-
riði við sjivarútvegsnefndir beggja
deilda Alþingis og i grundvelli til-
lagna ráðgjafanefndar um fiskveiði-
stefnu, sem ráðherrann skipaði síð-
astliðið haust
í ráðgjafanefndinni eru eftir-
taldir: Jón Sigurðsson, forstjóri
Þjóðhagsstofnunar, sem er for-
maður nefndarinnar, Dagbjartur
Einarsson, formaður Sölusam-
bands islenskra fiskframleiðenda,
Guðjðn A. Kristjánsson, forseti
Parmanna- og fiskimannasam-
bands ísiands, Helgi Laxdal,
formaður Vélstjórafélags íslands,
Jakob Jakobsson, forstjóri Haf-
rannsóknarstofnunarinnar, Jón B.
Jónasson, skrifstofustjóri, Kristj-
án Ragnarsson, formaður Lands-
sambands íslenskra útvegsmanna,
óskar Vigfússon, formaður Sjó-
mannasambands íslands, Sigurð-
ur Markússon, framkvæmdastjóri
sjávarafurðadeildar SlS, Stefán
Þórarinsson, deildarstjóri, Þórh-
allur Helgason, varaformaður
Landssambands íslenskra út-
vegsmanna, Þorsteinnn Geirsson,
ráðuneytisstjóri, og Þorsteinn
Gíslason, fiskimálastjóri.
í greinargerð, sem fylgdi tillög-
um ráðgjafanefndarinnar, segir
meðal annars:
„Meginhugmyndin að baki þess-
um drögum er að gefa þeim sem
útveginn stunda aukinn sjálfs-
ákvörðunarrétt um það, hvernig
þeir stunda veiðarnar og auka
athafnafrelsi þeirra, sem finnst
sér þröngur stakkur skorinn með
núgildandi reglum, en þó þannig
að heildarafla af mikilvægustu
botnfisktegundum verði haldið
innan tiltekinna marka.
I reglugerðardrögum er mikil-
vægasta breytingin frá þeim regl-
um, sem giltu 1984, sú, að nú er
öllum, sem leyfi fá til botnfisk-
veiða, gefinn kostur á að velja
fyrir hvert veiðiskip milli veiði-
leyfis, sem heimilar veiði á
ákveðnu magni af þorski, ýsu,
ufsa, karfa og grálúðu á árinu, og
veiðileyfis, sem heimilar að halda
skipi til botnfiskveiða ákveðinn
dagafjölda á árinu og er sóknar-
dögunum skipt á veiðitímabil,
jafnframt er sett ákveðið hámark
á þorskafla á árinu. Fyrri reglan,
aflamarkið, var almenna reglan á
árinu 1984. Seinni reglan, sókn-
armarkið, var undantekningar-
regla 1984 og því þröngar skorður
settar. Nú er hins vegar sóknar-
markið skilgreint á þann hátt að
það geti verið raunhæfur valkost-
ur fyrir flest eða öll veiðskip.
Aflamark hvers skips af botn-
fisktegundunum fimm (skarkola-
og steinbitsafla er nú skipt á skip
eins og var 1984) er í meginatrið-
um byggt á þeim úthlutunarregl-
um, sem giltu á árinu 1984, og
ræður aflareynsla á árunum 1981
til 1983 mestu um hlut hvers skips
i aflanum. Þau skip, sem fengu á
árinu 1984 úthlutað meðalafla-
marki, en ekki aflamarki, sem
byggt var á eigin reynslu, eiga nú
kost á aflamarki, sem styðst við
afla þeirra á árinu 1984, ef það er
þeim hagstæðara en viðmiðun við
árin 1981 til 1983, en halda yfir-
leitt ekki meðalaflamarki, sem
þau hafa ekki nýtt sjálf.
Sóknannark er hins vegar sett
nálægt 80% af venjulegri sókn til
botnfiskveiða á árunum 1981 til
1983 fyrir hvern stærðar- og út-
gerðarflokk fiskiskipa, en er ekki
beinlínis byggt á úthaldi hvers
skips."
Til þess að skýra betur það val,
sem nú er um að ræða fer hér á
eftir dæmi um skuttogara neðan
og ofan við meðallag um afla, en
þetta dæmi var m.a. lagt fram á
fundinum i gær.
„Útgerð togara neðan við meðal-
•«g væri t.d. boðið að velja annars
vegar aflamarksleyfi til að veiða
1100 tonn af þorski (slægðum með
haus) og 900 tonn af öðrum botn-
físki á árinu eða hins vegar sókn-
armarksleyfí til að stunda botn-
fískveiðar í 270 daga á árinu 1985,
sem skiptast þannig. 44 dagar í
janúar og febrúar, 48 dagar i mars
og apríl, 88 dagar mai til ágúst og
90 dagar i september til desember.
Þorskafli togarans mætti þó
ekki fara fram úr 1500 tonnum á
árinu, en ekki væru settar aðrar
takmarkanir á afla hans á botn-
fískveiðum á árinu væri honum
valið sóknarmark.
Útgerð togara ofan við meðallag
væri t.d. boðið að velja annars
vegar aflamarksleyfi til að veiða
2000 tonn af þorski og 1000 tonn af
öðrum botnfiski á árinu, eða hins
vegar sóknarmarksleyfi til að
stunda botnfískveiðar í 270 daga á
árinu eins og að framan greinir.
Þorskafli togarans mætti þó ekki
fara fram úr 2400 tonnum á árinu,
en ekki væru settar aðrar tak-
markanir á afla hans á botnfisk-
veiðum á árinu væri honum valið
sóknarmark.
Útgerðum nýrra skipa og skipa,
sem af einhverjum ástæðum fengu
úthlutað rýrum kvóta á árinu
1984, gefst nú kostur að velja
sóknarmark og sýna hvers þær
eru megnugar. Hámarkið á þorsk-
afla hvers skips, sem velur sókn-
armark, er hvort sem hærra reyn-
ist ákveðin tala fyrir hvern út-
gerðar- og stærðarflokk, sem í
meginatriðum er byggð á meðal-
aflamarki og viðbættum 20%, eða
þorskaflamark skipsins sjálfs að
viðbættum 20%. Sóknarmarkið
gefur þannig öllum tækifæri til
þess að ná betri árangri, en á móti
kemur nokkru meiri áhætta fyrir
útgerðina, meðal annars vegna
þess að hún mun ekki fá að fram-
selja eða taka við sóknardögum
frá öðrum, en getur hins vegar
framselt og tekið við aflamarki
eftir svipuðum reglum og giltu
1984. í þessu sambandi skal þess
getið, að fulltrúar sjómanna í
nefndinni tóku fram, að þeir væru
andvígir framsali og viðskiptum
með veiðileyfi.
Tilgangur reglnanna er að halda
afíanum á næsta ári innan við eft-
irgreindar heildaraflatölur:
Þús. tonn
m.v. ósl. fisk
1. Þorskur 250
2. Ýsa 50
3. Ufsi 70
4. Karfi 110
5. Skarkoli 17
6. Grálúða 30
7. Steinbítur 15
Framangreindar tölur eru
10—25% hærri en sá afli, sem
Hafrannsóknastofnun hefur lagt
til. Samkvæmt áliti hennar mun
ástand þorskstofnsins ekki batna
frá því sem nú er, ef þorskafíi
verður 250—260 þúsund tonn 1985.
Fulltrúi Farmanna- og físki-
mannasambands íslands i nefnd-
inni telur að heildaraflamark
fyrir þorsk ætti að vera mun
hærra en 250 þúsund tonn
(280—300 þúsund tonn) árið 1985.
Nefndin hefur látið starfsmenn
Raunvísindastofnunar háskólans
gera athuganir á því á grundvelli
svonefnds sjávarútvegslíkans,
hversu vel þessar reglur um stjórn
botnfiskveiða dygðu til þess að
halda aflanum innan settra marka
árið 1985. Niðurstöður þessarar
athugana benda til þess, að þær
dugi til þess, jafnvel þótt með því
sé reiknað að fyrir hvert veiðiskip
sé valin sú regla (afíamark eða
sóknarmark), sem vænta mætti að
gefi þvi mesta afíamöguleika á ár-
inu. Með hliðsjón af reynslunni
1984 og vegna óvissu um áhrif þess
að útgerðir geta nú almennt valið
sóknarmark í stað afíamarks og
vegna tilfærslna afíamarks milli
fisktegunda, virðist þó varlegast
að búast við því að þorskaflinn á
þessu ári geti samkvæmt þessum
reglum orðið um 260 þúsund
tonn.“
MorgonbUAið/Fri&þjófur.
Drög ad nýrri reglugerö kynnt á fundi meö fréttamönnum, frá vinstri: Kristján Ragnarsson, Þóröur Eyþórsson, Jón B.
Jónasson, Jón Sigurösson, Halldór Asgrfmsson, Jón Arnalds, Óskar Vigfússon og Guöjón A. Kristjánsson.
Guðjón A. Kristjánsson, forseti FFSÍ:
„Ólíkt sáttarí núna
en fyrir ári síðan“
Mikilvægt að eiga kost á sóknarmarkinu þó því iy\g\
áhætta, segir Kristján Ragnarsson,formaður LIÚ
„ÉG met það mjög mikils að menn
skuli nú eiga annan kost heldur en
aflamarkiö," sagöi Kristján Ragn-
arsson, formaöur Landssambands
íslenzltra útvegsmanna á fundi
meö fréttamönnum í gær er drög
aö reglugerð um stjórnun botn-
fiskveiöa voru kynnt af sjávarút-
vegsráöherra. „Þetta er sérstak-
lega mikilvægt fyrir þá, sem ein-
bverra hluta vegna stóöu sig illa
árin 1981—1983, en við þau ár var
miðað í fyrra. Sóknarmarkinu fylg-
ir þó áhætta og menn munu reikna
sína möguleika mjög nákvæmlega
áöur en þeir gera upp hug sinn,“
sagði Kristján.
Guðjón Kristjánsson, forseti
Farmanna- og fiskimannasam-
bands Islands, tók í sama streng.
„Ég er miklu sáttari núna heldur
en fyrir ári síðan er reglugerð
um stjórnun veiöanna 1984 var
gefin út. Óskar Vigfússon, for-
maður Sjómannasambands Is-
lands, sagði að þessar reglur, svo
og reglugerðin fyrir síðasta ár,
skerti hiut sjómanna, en menn
væru þó sáttari núna.
Um reynslu kvótakerfisins,
sem fyrst var notað á nýliðnu ári
sagði Kristján Ragnarsson, að
útvegsmenn hefðu sætt sig betur
og betur við það kerfi eftir þvi
sem leið á árið. Jón Sigurðsson,
forstjóri Þjóðhagsstofnunar
sagði, að útgerðir og fiskvinnslu-
fyrirtæki hefðu alls ekki orðið
fisklaus og verklaus síðasta
hluta ársins vegna þessa kerfis,
eins og margir hefðu óttast og
erfítt væri að finna stað at-
vinnuleysi, sem beint mætti
rekja til kvótakerfisins. Halldór
Ásgrímsson, sjávarútvegsráð-
herra, sagði að kvótakerfið hefði
gert það að verkum að afla hefði
verið dreift og atvinnu jafnað
umfram það sem áður hefði ver-
ið.
Fram komu á fundinum að
nokkuð er frá þvi, að öll skip eða
útgerðarfyrirtæki hafi náð sín-
um kvóta á síðasta ári. Þorskafíi
fór nokkuð fram yfir kvóta, en
talsvert vantaði upp á í ýsu- og
ufsaafía og var talsvert um að
reglur um tilfærslu milli teg-
unda væru nýttar og jók það
heildarþorskafíann.
Um sparnað á olíu og betri
nýtingu á veiðarfærum með til-
komu kvótakerfisins sagði
Kristján Ragnarsson að ekki
færi á milli mála, að á netaveið-
um hefði verið um eldsneytis-
sparnað og betri nýtingu veiðar-
færa að ræða. Þar kæmi hið
sama fram og á loðnuskipum á
sínum tíma er hvert skip fékk
sérstakan kvóta. Um veiðar tog-
aranna sagði Kristján að gegndi
öðru máli og þar væri ekki um
augljósan sparnað að ræða með
tilkomu kvótakerfisins, en í því
efni greindi útvegsmenn nokkuð
á við Þjóðhagsstofnun.
f ráðgjafanefndinni kom fram
sú skoðun Guðjóns Kristjáns-
sonar að aflahámark fyrir þorsk
ætti að vera mun hærra en 250
þúsund tonn i ár. Á fundinum í
gær sagði Guðjón að menn virt-
ust ekki átta sig á því að sjór
hefði hlýnað um 6—8 gráður
fyrir norðan land á siðustu ár-
um. Kristján Ragnarsson sagði
það mikið áhyggjuefni að tveir
af hverjum þremur þorskum,
sem reikna mætti með að veidd-
ust á þessu ári væru 4—5 ára.
í reglunum um sóknarmark er
gert ráð fyrir að þrjá daga með
veiðarfæri í landi þyrfti til að
rjúfa úthald. Guðjón sagðist
hafa lagt til að miðað yrði við
tvo daga i þessu sambandi og
sagðist telja það auðveldara
fyrir fískvinnsluna. Þá sagðist
hann hafa lagt til að grálúða
yrði utan við kvóta þar sem
menn væru enn að finna ný mið.