Morgunblaðið - 21.03.1985, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. MARZ 1985
25
algengara með degi hverjum að
stjórnendur íslenskra fyrirtækja
geta hreinlega ekki valið hag-
kvæmustu leiðirnar í rekstri fyrir-
tækjanna vegna þess að þá skortir
verkfærin, aðganginn að fjár-
magninu. Fjármagnskreppan er
liklega orðin stærsti uppsöfnun-
arvandinn í íslensku atvinnulífi í
dag.
Almennar örvandi
stjórnvaldsaðgerðir
flýta fyrir vexti
Almennar örvandi aðgerðir
stjórnvalda eru áhrifamestu tæki
allra ríkisstjórna til að örva vöxt í
atvinnulífinu og á þeim grundvall-
arsjónarmiðum byggir stefnuskrá
félagsins í þessum efnum.
Sértækar björgunaraðgerðir
stjórnvalda hafa því miður verið
alltof áberandi í atvinnumálum á
undangengnum árum.
Þó mátti sjá hjá núverandi ríkis-
stjórn ákveðna viðleitni til þess að
örva atvinnulifið með almennum
aðgerðum á fyrstu mánuðum
hennar í starfi, svo sem með að-
gerðum í skattamálum, breytingu
á iðnlánasjóði með stofnun vöru-
þróunar- og markaðsdeildar við
sjóðinn og fjárveitingum til hans.
Þá hefur iðnaðarráðherra mark-
visst unnið að því að minnka beina
þátttöku ríkisins í atvinnurekstri.
Satt best að segja hef ég stundum
óskað þess að iðnaðarráðherra
hefði vald á fleiri þáttum um mál
iðnaðarins en raun ber vitni, því
ekki verður kvartað undan að-
gerðaleysi hans sl. 20 mánuði. All-
ar hafa þessar aðgerðir verið í
samræmi við þau meginmarkmið
sem við setjum fram í stefnu-
skránni. En eftir góða byrjun verð-
ur að segjast eins og er, að heldur
hefur rikisstjórninni fatast flugið
upp á síðkastið. Almennar örvandi
aðgerðir hafa vikið en sértæku
björgunaraðgerðirnar skjótast
fram úr ríkiskassanum hver á fæt-
ur annarri smáar sem stórar, kart-
öflur einn daginn, viðbótar-
skattfríðindi til lausnar kjaradeil-
um einstakra hópa þann næsta.
Sérstækar björgunaraðgerðir
hafa ávallt verið táknrænar fyrir
ríkisstjórnir sem eru búnar að
missa fótanna. En nóg um það.
Ríkisstjórnir koma og fara, en bar-
átta okkar fyrir bættum starfs-
skilyrðum heldur áfram.
1 stefnuskránni er fyrst vikið að
skattamálum í umfjöllun um al-
mennar opinberar aðgerðir, enda á
ríkið engin áhrifameiri tæki til
örvunar atvinnulífinu en aðgerðir
á því sviði.
í upphafi kaflans um skattamál
segir svo „lagt er til að tekju- og
eignaskatti verði breytt í því skyni
að auka áhættufé í atvinnurekstri
og styrkja fjárhagsstöðu fyrir-
tækja“.
Síðan er fjallað í sex liðum um
æskilegar breytingar á lögum um
tekju- og eignaskatt.
Stefna félagsins um niðurfell-
ingu launaskatts og aðstöðugjalda
er ítrekuð svo og niðurfelling að-
flutningsgjalda af aðföngum.
Þá er lagt til að sérstakt vöru-
gjald verði lagt niður og fært yfir í
almenna neysluskatta.
í niðurlagi kaflans um skatta-
mál segir:
„Framangreindar tillögur fela í
sér verulega lækkun skatta. Æski-
legt er að sú lækkun verði til að
draga úr heildarskattheimtu og
dregið verði úr opinberum útgjöld-
um á móti. Að svo miklu leyti sem
það verður ekki gert verður að
færa skattheimtuna i almenna
neyslu- og tekjuskatta."
Hér eru ítrekuð þau meginsjón-
armið að skattheimtan valdi ekki
kostnaðaruppsöfnun i atvinnu-
starfseminni sem skerði sam-
keppnisstöðu íslenskra fyrirtækja.
Beina tilvisun til virðisaukaskatts
er ekki að finna í stefnuskránni
þar sem ákveðið hefur verið að
viðhafa sérstaka skriflega
atkvæðagreiðslu i félaginu um
hann.
í stefnuskránni er ítarlega fjall-
að um peninga- og lánamál og
grundvallaratriði gengismálanna
ítrekuð jafnframt þvi sem gerð er
bein tillaga um frekari breytingar
á þeirri gengisvog sem ísl. krónan
hvílir á.
Nauðsynlegt að efla
útflutningsstarfsemi
Sérstaklega vil ég vekja athygli
á itarlegum kafla um eflingu út-
flutnings en þar er fjallað um
nauðsynlegar aðgerðir allra aðila
til þess að örva útflutningsstarf-
semina.
Nú er þvi ekki að leyna að veru-
lega skortir á að við trúum á
möguleika okkar til að stórauka
útflutning iðnaðarframleiðslu. Það
er ljóst að til þess að veruleg aukn-
ing eigi sér stað þarf gífurlegt
sameiginlegt átak viðkomandi að-
ila fyrir tækja og stjórnvalda.
Meginmálið er að möguleikarnir
eru til staðar og þeir eru miklir.
Einstök dæmi sýna okkur að ná
má góðum árangri í þessari starf-
semi ef markvisst er unnið.
Eða hver hefði trúað því árið
1971 við upphaf átaks í útflutningi
ullarvara að þessi grein myndi
flytja út vörur fyrir 30 milljónir
dollara, árið 1984. Á þessum árum
hefur ullariðnaðurinn 14-faldað
útflutningsverðmætið í dollurum
þrátt fyrir óhagstæð skilyrði flest
árin vegna óðaverðbólgu og geng-
issveiflna.
Annað dæmi um nýja útflutn-
ingsgrein í iðnaði sem hér er óðum
að eflast er útflutningur á fjárfest-
ingar- og rekstrarvörum fyrir
sjávarútveg, á 7 árum hefur út-
flutningur þessarar framleiðslu 5
faldast í dollurum. Er það sann-
færing mín að hér sé að skjóta upp
kollinum ný útflutningsgrein sem
hefur örugglega jafnmikla eða
meiri vaxtarmöguleika og ullar-
iðnaðurinn.
Þannig má áfram telja. Það er
fjöldinn allur af smásprotum að
skjóta upp kollinum í útflutn-
ingsstarfseminni og þeir muna
vaxa og dafna á komandi árum
verði að þeim hlúð og færa okkur
drjúgan skerf til aukningar þjóð-
artekna.
Samfara aukinni áherslu á út-
flutningsstarfsemi þurfum við að
efla verulega hagnýtar rannsóknir
í þágu atvinnuveganna og styrkja
betur en nú samband fyrirtækja
rannsóknarstofnana og Háskólans.
í stefnuskránni er mjög eindreg-
ið lagt til að afnema núverandi
höft í gjaldeyrisviðskiptum og
opna fyrirtækjum aðgang að erl-
endu lánsfé og er slík aðgerð veig-
amikil forsenda þess að verulegur
árangur náist í útflutningsstarfs-
eminni.
Jafnframt er að finna það ný-
mæli í stefnuskránni að hvatt er
til þess að fjárfestingar erlendra
fyrirtækja í íslenskum iðnaði verði
örvaðar og þau starfi á jafnréttis-
grundvelli við íslensk.
Samstarf um uppbygg-
ingu og vöxt
atvinnulífsins
Góðir ársþingsgestir, mér hefur
orðið tiðrætt um vandamálin í tali
mínu í dag og kveður þar nokkuð
við annan tón en i ræðu minni hér
fyrir einu ári síðan.
Því miður hafa aðstæður breyst
mjög til hins verra á þessu ári.
Á sl. vori var ríkjandi bjartsýni
og sóknarhugur í íslenskum iðnaði.
Nýgerðir kjarasamningar vöktu
vonir um að takast mætti að koma
böndum á óðaverðbólguna. í þeirri
trú voru fyrirtækin að búa sig til
nýrra átaka og aukinna fjárfest-
inga. í stað bjartsýni og sóknar-
hugs ríkir nú kviði og ótti í is-
lenskum fyrirtækjum, menn eru
minnugir kollsteypunnar sl. haust
og óttast aðra slika á hausti kom-
anda. Þessi breyting kemur glöggt
fram í tveimur athugunum félags-
ins á sl. mánuðum.
í könnun félagsins sl. sumar
meðal fyrirtækja ríkti bjartsýni og
sóknarhugurinn enn og fyrirtækin
höfðu uppi víðtækar áætlanir um
fjárfestingu í vöruþróun, mark-
aðsmálum og nýrri framleiðslu-
tækni.
í nýafstaðinni könnun kemur
hins vegar skýrt fram að þessar
áætlanir hafa verið lagðar á hill-
una að sinni. Stjórnendur fyrir-
tækjanna óttast nú nýja og lang-
varandi verðbólguhrinu og búast
til varnar. Trúin á stöðugleika í
efnahagsmálum er horfin. í henn-
ar stað ríkir óttinn við áframhald
óðaverðbólgunnar og þær hrika-
legu afleiðingar sem slíkt ástand
myndi leiða af sér.
Fyrirtækin eru einfaldlega ekki í
stakk búin til að gera- hvort
tveggja í senn að byggja upp og
berjast við verðbólguna. Hér verð-
um við að velja á milli.
Viljum við óðaverðbólguna
áfram með meðfylgjandi sam-
drætti og atvinnnuleysi eða viljum
við koma á stöðugleika í efna-
hagsmálum.
Viljum við upplausn og afturför
eða uppbyggingu og vöxt þess vel-
ferðarríkis sem við höfðum komið
okkur upp.
Við erum komin á leiðarenda á
verðbólgugöngunni. Vandamálin
verða ekki lengur flúin með því að
snúa verðbólguhjólinu hraðar, það
eru engar forsendur lengur til að
fjármagna meiri verðbólgu.
Við iðnrekendur höfnum því að
ganga áfram leiðina til upplausn-
ar.
Við leitum samstarfs við alla ís-
lendinga um uppbyggingu og vöxt
atvinnulifsins.
Við leitum samstarfs til að bæta
að nýju lífsafkomuna í landinu.
Við viljum samstarf um að við
íslendingar endurheimtum á ný
sess okkar meðal rikustu þjóða
heims.
{ slíku samstarfi má enginn
skerast úr leik.
til stjórnvalda um skjóta
lausn kennaradeilunnar
Hverri menningarþjóö er mikil nauðsyn að annast vel I alúö og óskiptum huga. Við skorum því á stjórnvöld að
uppfræðslu vaxandi kynslóða. Launakjör kennara þurfa bregða skjótt viö og ganga til móts við kennara með
að vera með þeim hætti að þeir geti sinnt starfi sínu af I viðunandi hætti svo þeir hrekist ekki frá störfum.
Agúst Þorvaldsson. fv. alþm., Brunastööum
Albert Jóhannsson, Iv. form. LH, Skógum
Alfhelóur Ingadóttlr, blaóamaöur
Arnl Bergmann, rltstjórl
Asgerður Búadóttir, myndlistarmaöur
Benedlkt Bogason, verkfræöingur
Séra Bernharöur Guömundsson, fréttafulltrúl
Bjðm Th. Björnsson, listfræöingur
Björn Lindal, deildarstjóri
Séra Bolll Gústavsson, Laufási
Bríet Héöinsdóttir, leikari
Brynja Benediktsdóttir, leikstjóri
Einar Þorvaröarson, iþróttamaöur
Séra Eiríkur J. Eiríksson, fv. þjóögarösvöröur
Erlingur Gislason, leikari
Gisli Alfreösson, þjóöleikhússtjóri
Guömundur Arnlaugsson, fv. rektor
Guöný Guömundsdóttir, konsertmeistari
Gunnar G. Schram, próf.
Quðrún Agnarsdóttir, alþm. Magnús L. Sveinsson, form. VR
Dr. Guðrún P. Helgadóttir, fv. skólastj. Dr. phil. Matthías Jónasson
Dr. Gylfi Þ. Gislason, fv. ráöherra Njöröur P. Njarövík, ríthöfundur
Sr. Hanna María Pétursdóttir, Ásum Ólafur Helgi Kjartansson, skattstjóri, ísafiröi
Halldór Guöjónsson, kennslustjóri HÍ Séra Ólafur Skúlason, dómprófastur
Halldór Laxness, rithöfundur Ólöf Kolbrún Haröardóttir, óperusöngvari
Hannes Pótursson, skáld Óskar Vigfússon, form. Sjómannasambands islands
Haraldur Ólafsson, alþm. Páll Lyösson, oddviti, Litlu Sandvtk
Helga Ðjarnadóttir, hreppstjóri Pétur Bjarnason, fræöslustjóri Vestfj.
Helgi Ólafsson, stórmeistari Pétur Sigurösson. forseti Alþýöusamb. Vestfj.
Jakob Jakobsson, fiskifraeöingur Ragnar Arnalds, alþingismaöur
Jóhanna Siguröardóttir, alþingismaöur Ragnheiöur Jónsdóttir, myndlistarmaöur
Jón Nordal, tónskáld Rögnvaldur Sigurjónsson, píanoleikari
Jónas Jónsson, búnaöarmálastjóri Herra Sigurbjörn Einarsson, biskup
Jónas Pálsson, rektor Siguröur Björnsson, læknir
Jónatan Þórmundsson, prófessor Séra Siguröur Pálsson, vigslubiskup
Kolbrún Jónsdóttir, alþingismaöur Siguróur Pálsson, rithöfundur og leikstjóri
Kristján frá Djupalæk, skáld Sigurlaug Bjarnadóttir, fv. alþingismaöur
Kristján Karlsson, skáld Sigríöur Dúna Kristmundsdóttir, alþingismaöur
Sigriöur Theodóra Sæmundsdóttlr, húsfrú, Skaröl
Stefán Baldursson, leikstjóri
Valgeröur Bjarnadóttir, bæjarfulltr. Ak.
Þór Magnússon, þjóöminjavöröur
Þóra Kristjánsdóttir, listfræöingur
Þórarinn Eldjárn, rithöfundur
Þórdis Þorvaldsdóttir, borgarbókavöróur
Þorgeir Ibsen, skólastjóri
Þórir Kr. Þóröarson, prófessor
Þorkell Sigurbjörnsson, tónskáld
Þóroddur Th. Sigurösson, vatnsveitustjóri
Þorsteinn Gyttason. dósent
Þorsteinn Hannesson, óperusöngvori
Þorsteinn ö. Stephensen, fv. leiklistarstjóri
Þuriður Pálsdóttir, óperusöngvari
Ögmundur Jónasson, tréttamaður
Örlygur Háltdánarson, bókaútgefandi