Morgunblaðið - 17.04.1985, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 1985
Grímiir Marinó Steindórsson: Undur
hafsins, 1984 (járn, 150X70 sm).
Sigrún Guðmundsdóttir: Dans, 1985
(sedrus, 140X62X66 sm).
Myndhöggvara-
félagiö
Myndlist
Valtýr Pétursson
Það mun vera sanni næst aö
1967, þegar hópur ungra manna
tók sig til og efndi til sýningar á
Skólavöröuholtinu fyrir utan Ás-
mundarsal, hafi orðið til fyrsti vísir
að núverandi Myndhöggvarafélagi
í Reykjavík. Þar kenndi margra
grasa og auðséð var af þeirri sýn-
ingu, að nýr og endurnýjaður
kraftur í skúlptúrgerð var þar á
ferð. Síðan varð framvinda sú, að
félagið fékk vinnuaðstöðu að
Korpúlfsstöðum, og nú fáum við að
sjá árangur af þeirri ráðstöfun
borgaryfirvalda á sínum tíma. Fé-
lagið hefur sem sé dafnaö og not-
fært sér fengna aðstöðu eins og
verkin sanna á sýningu þeirra fé-
laga að Kjarvalsstöðum. Þar er
bæði Vestursalur og útiaðstaða
nýtt og sýnendur ekki færri en
tuttugu talsins.
Sýning Myndhöggvarafélags-
ins er bæði skemmtileg og hefur
upp á margt að bjóða. Þar er
unnið í ýmsar áttir og breiddin
segir til sín í þeim verkum er
sýnd eru. Jafn ólíkir listamenn
og Ragnar Kjartansson og Rúri
eiga þarna verk og allt fer þetta
fram í sátt og samlyndi þrátt
fyrir auðsæ mismunandi sjón-
arsvið og skoðanir. Efnismeöferð
er engu minni í breidd sinni en
sjálf hugmyndafræðin. Þarna
eru verk unnin í brons, tré, járn,
stein og fleira. Sem sagt sitt lítið
af hverju. Nú er það auðvitað
bezt til fróðleiks og skemmtunar
að skoða þessi verk og gera sér
skoðanir um hvert verk fyrir sig.
Af því sem mér fannst eftir-
tektarvert á þessari sýningu vil
ég nefna aðeins lítið eitt. Þarna
eru 47 verk og yrði of langt mál
að gera hverju og einu skil.
Björgvin Gylfi Snorrason á þarna
verk gert í blandaðri tækni, og
ég kann ekki að lesa þýðingu
þess, en það er smellið. Grímur
Marinó sýnir Hafsilfur, sem er
úr járni og brimsorfnum steini
og vekur athygli. Gunnsteinn
Gíslason er með steinristur, og
fannst mér bezt heppnað verkið
Snerting. Hallsteinn Sigurðsson
er sjálfum sé líkur og öll verk
hans hafa traustan svip. Helgi
Gíslason á þarna jafngóð og
persónuleg verk, en hann sýndi
fyrir nokkru einkasýningu í
Listmunahúsinu. Jón Gunnar er
að fást við nokkuð nýstárleg
verkefni í því eina verki sem
hann sýnir; verður fróðlegt að
vita hvað kemur út úr þeirri til-
raun. Ragnar Kjartansson er
sjálfum sér líkur og stórt mynd-
verk í steinleir ræður ríkjum í
enda Vestursals. Ragnhildur
Hallsteinn Sigurðsson: Tvíhöfði,
1985 (ál, 45X37 sm).
Stefánsdóttir vinnur í járn og
steinsteypu og fer verk hennar
vel undir berum himni. Efni-
legur skúlptúr. Rúrí heldur sig
við konseptið og regnbogi henn-
ar er unninn í litað salt og kem-
ur á óvart. Sigrún Guðmunds-
dóttir hefur hingað til verið held-
ur hlédræg í verkum sínum og
aðallega unnið í steininn sjálfan.
Nú bregður hún á leik við timbur
(furu og sedrus) og kemst mjög
vel frá því verki. Einnig má
minnast á verk þeirra Steinunnar
Þórarínsdóttur og Sverris Ólafs-
sonar.
Þeir sem til þekkja sjá vart
miklar breytingar frá því er
þessir myndhöggvarar sýndu
síðast, en flestir þeirra hafa
haldið einkasýningar á undan-
förnum árum. Nú er aftur á móti
gullið tækifæri til að gera nokk-
urn samanburð á verkum þessa
fólks og læt ég hverjum og ein-
um um að gera slíkt. Ég hafði
meiri skemmtun og ánægju af
þessari sýningu en ég bjóst við.
Einkum og sér í lagi er það
ánægjulegt að sjá hve margir
eru nú að fást við skúlptúr. Og ef
svo er sem ég held, að Korp-
úlfsstaðir eigi sinn þátt í þeirri
grósku sem hér kemur fram,
verður að vekja athygli á þeirri
aðstöðu, sem þessari listgrein er
búin, og ekki er síður skylt að
þakka borgarstjórn fyrir hennar
framlag og þann skilning, er þar
hefur komið fram við jafn um-
fangsmikla listgrein og skúlptúr
er.
Það er sannarlega ánægjulegt
að fjör skuli vera í þessari list-
grein hér á landi. Skúlptúr er
einnig mjög sterkur hlekkur í
því sem er að gerast á nútíma-
sviði myndverka í heiminum í
dag og það mætti segja mér að
betra væri að fást við skúlptúr
hér á landi en víða annars stað-
ar. Með þökk fyrir ánægjulegt
innlit.
Sýning
Myndlist
Valtýr Pétursson
í Norræna húsinu stendur nú yf-
ir nokkuð sérstæð sýning; klippi-
myndir (Collage), gerðar í japansk-
an pappír og höfundur er Björg
Þorsteinsdóttir. Hún er þekkt fyrst
og fremst fyrir grafíkmyndir sínar,
en einnig hefur hún stundað mál-
verk á hefðbundinn hátt. Nú hefur
hún söðlað um, ef svo mætti segja
og snúið sér að klippimyndum.
Að undanförnu hefur Björg
dvalið í Paris og haft þar góða
vinnuaðstöðu. Þau verk sem hún
nú sýnir í Norræna húsinu, eru
afrakstur þeirrar dvalar og er
auðséð að Björg hefur komizt í
tæri við ýmislegt nýstárlegt og
hefur færzt í aukana sem mynd-
gerðarkona. Það eru tæp fimm-
tíu verk á þessari sýningu og
sum þeirra nokkuð mikil fyrir-
ferðar. Af þessu má sjá, hve
vinnuglöð Björg hefur verið í
Cité Internationale des Arts.
Það er viss léttleiki yfir sumum
þessara verka, sem ekki var
finnanlegur í grafík Bjargar, og
Bjargar
það er sterk litameðferð, sem er
að vísu ekki ætíð jafn sannfær-
andi, en þegar best lætur syngur
í rá og reiða, er mér næst að
segja. Það getur einnig hitnað
nokkuð i litunum á stundum, og
mér fannst eitthvað austur-
lenzkt í sumum þessara verka.
Myndbygging Bjargar er að
þessu sinni miklu fastmótaðri en
í fyrri verkum hennar, og það er
eins og gæti geometríska áhrifa í
sumum þeirra. Súrrealismi og
symbolismi hafa hörfað fyrir
hreinu formi, og kann ég betur
við hlutina í þeirri mynd sem
þeir hafa tekið á sig í þessari
Parísardvöl Bjargar. í heild er
þetta falleg og sterk sýning, sem
skilar sér vel á veggjum Nor-
ræna hússins, og hér er ný hlið á
Björgu Þorsteinsdóttur sem
myndlistarmanni, hlið sem færir
manni heim sanninn um hve al-
varlegur listamaður er hér á
ferð. Ef til vill er hér nýjasta
línan frá París eins og sagt var
hér áður fyrr, ef maður skrapp
þangað í sveit. Ekkert vil ég full-
yrða um það, en ef svo er, þá má
vel fagna þeim breytingum sem
virðast á ferðinni. Eitt er víst:
Björg Þorsteinsdóttir hefur ekki
komið eins heil og sterk frá fyrri
sýningum sínum og í þetta skipt-
ið. Þess má að lokum geta, að
Björg Þorsteinsdóttir á einnig
nokkrar teikningar á sýningu
FÍM að Kjarvalsstöðum. Þær
sóma sér vel þar á veggjum, en
eru allt annars eðlis en það sem
nú er í Norræna húsinu.
Þetta er um margt glæsileg
sýning hjá Björgu, og vonandi
sjá hana sem flestir og njóta
hita verkanna í köldu vori norð-
ursins.
Tálgað í tré
Sæmundur Valdimarsson tálgar
gyðjur sínar í tré og skýlir nekt
þeirra með steinbítsroði; sumar
hafa engar skýlur og aðrar hafa
ávöl form og feiknalegar hár-
greiðslur. Af nokkrum þeirra staf-
ar einkennileg helgi og sumar
þeirra Ijóma af kynorku og dul-
rænum mætti. Þessar línur eru
nokkuð óvenjulegar inngangur f
skrifum um sýningu.
En sagan er sú: Það er eins og
að koma inn í musteri að líta inn
í Listmunahúsið um þessar
mundir. Þar eru nokkur lista-
verk í tré, sem er afar vel fyrir
komið og lýst af mikilli smekk-
vísi, þannig að allt spilar saman,
plastík verkanna og ljósbrot í
hálfrokknu umhverfinu. Þarna
inni er sérstætt andrúmsloft,
sem styður nærveru þessara
verka og skapar frið og vellíðan.
Það er langt síðan ég hef séð svo
vel búið að myndverkum hér á
landi, og hver svo sem hér á í
hlut má vera stoltur af árangri
sínum.
Fyrir nokkru sýndi bóndinn
Sæmundur Valdimarsson mynd-
ir sínar að Kjarvalsstöðum.
Hann hafði þar gangapláss til
umráða og þannig var þá búið að
hlutunum, að tæpast varð nokk-
uð merkt af sjálfum skúlptúm-
um, og man ég vart aðra eins
meðferð og þessi verk fengu þá.
Öllu hrúgað saman, þannig að
grauturinn varð heldur beizkur.
Nú er aftur á móti þessum 16
myndum þannig fyrir komið, að
auðvelt er að njóta hverrar og
einnar fyrir sig. Og árangurinn
verðu sá, að Sæmundur kemur í
ljós sem mikill meistari í að
tálga sinn rekavið, en hann er
uppistaða þessara verka. Á
stundum tekur hann fágaðri við
til höndlunar, en ég er ekki viss
um að það passi eins vel fyrir
hinn upprunalega höfund þess-
ara verka. Þarna er á ferð mjög
sérstæður myndgerðarmaður,
sem fundið hefur farveg fyrir
tilfinnigar sínar og hefur enga
þörf fyrir að ánetjast listastefn-
um eða fága verk sín eftir nýj-
ustu tízku. Mér líkar það vel, að
slíkur myndhöggvari skuli koma
fram á sjónarsviðið, og það má
vel tengja þessi verk Sæmundar
við fyrri ára tréskurð. Það kæmi
mér ekki á óvart, ef finna mætti
hliðstæður við þessa myndgerð á
söfnum okkar, þar sem útskurð-
ur alls konar hefur verið varð-
veittur. Það eru sterk persónuleg
einkenni á þessum verkum, og
þau eru það upprunaleg, að ekk-
ert gæti komið þar í staðinn.
Sjálfmenntaður myndlistarmað-
ur, sem unnið hefur alla sína tið
fyrir brauði dagsins jafnt því að
stunda skurðlist sína og gert
verk sín í grjót og rekavið. Ég
hafði mikla ánæjgu af að sjá
þessi verk í því umhverfi sem
þeim er búið nú, og vonandi á
það ekki eftir að hendar þessar
styttur að lenda í annarri eins
ómenningu og þær urðu að þola í
vistinni að Kjarvalsstöðum.
Doktor Drepleiðinlegur
Kvikmyndir
Árni Þórarinsson
Laugarásbíó: Doctor Detroit Vi
Bandarísk. Árgerð 1982. Handrit:
Carl Gottlieb, Robert Boris, Bruce
Jay Friedman. Leikstjóri: Michacl
Pressman. Aðalhlutverk: Dan Ayk-
royd, Howard Hesscman.
Það er eins með Dan Aykroyd
og annan afkastamikinn amer-
fskan grínleikara, Steve Martin,
aö hann sýnir sjaldan eða fær
sjaldan að sýna gilda ástæðu
fyrir afköstum sínum. Kannski
hafa þessir strákar verið
óheppnir með verkefni, kannski
eru þeir bara ekki betri. Það er
yfir þeim báðum eitthvert lit-
leysi. Þeir fylla ekki út í þær
manngerðir sem þeir eiga að
túlka. Sumpart er skýringuna
trúlega að finna I bakgrunni
beggja, þeir eru báðir upprunnir
í sjónvarpsrevíunni frægu Sat-
urday Night Live, eins og reynd-
ar flestir starfsbræður þeirra af
yngri kynslóð, og þar þurftu þeir
aðeins að ffflast í stuttum skiss-
um. Hvíta tjaldið krefst meiri
átaka. Aykroyd sýndi þó í Trad-
ing Places að hann kann sitthvað
fyrir sér í gamanleik, eins og
Martin að sínu leyti gerði í All of
Me. En allt of oft hefur maður
þurft að spá f undarleg lögmál
frægðar og frama í Hollywood
þegar horft er á myndir Ayk-
royds. Þannig er því miður
ástatt í Laugarásbfói þegar horft
er á Doctor Detroit. I sem allra
stystu máli er þetta bjánalegur
ólfkindafarsi, þar sem Aykroyd
leikur ánalegan bókmennta-
kennara sem lætur narra sig til
að leika melludólg og undir-
heimakóng. Fyndið? Nei, ekki
vitund. Spennandi? Nei, ekki
baun. Leiðinlegt sumsé? Já, al-
veg voðalega.