Morgunblaðið - 20.06.1985, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ 1985
Friðarfræðsla _ friðaruppeldi
— eftirSigurd
Pálsson
Á ný hefur verið lögð fyrir Al-
þingi tillaga til þingsályktunar
um friðarfræðslu. í greinargerð
með tillögunni segir m.a. svo um
markmið friðarfræðslunnar: „ ...
að skilja þýðingu og hlutverk frið-
ar og rækta hæfileika til að leita
friðar í samskiptum einstaklinga,
hópa og þjóða; að glæða ábyrgð-
artilfinningu fyrir eigin ákvörðun-
um og gerðum, að þroska skilning
á því hve einstaklingar, hópar og
þjóðir eru háð hvert öðru; að
skilja eðli og orsakir deilna og at-
huga, skilja, meta og nýta aðferðir
til að leysa deilur; að þekkja ýmsa
líffræðilega og félagslega þætti
sem hafa áhrif á mannlega hegð-
un; að rækta skilning á réttlæti og
velferð meðal einstaklinga og
þjóðfélaga; að glæða virðingu og
ábyrgðartilfinningu einstaklinga
fyrir frelsi einstaklingsins og
mannréttindum, menningarlegum
fjölbreytileika, umhverfinu, sam-
vinnu, bæði innan bekkjarins og
utan, hugsun sem skfrskotar til
viðmiðunar við heiminn, þjóðar-
einingu, bæjarsamfélag eða
smærri hópa; að þróa sjálfsvitund,
skilning á öðrum og þá hæfileika
sem nauðsynlegir eru til að gera
einstaklingum kleift að taka vir-
kan þátt í að mynda réttlát og
friðsamleg tengsl við aðra ... “
Ég hyggst ekki leggja orð í belg
varðandi þessi efni almennt. Hins
vegar hefur mér ítrekað verið bent
á og reyndar sjálfur rekið mig á að
jafnvel þeir, er láta sig þessi mál
mest varða og hvetja til virkari
þátttöku skólans í friðarfræðslu
og friðaruppeldi, hafa næsta
takmarkaða vitneskju um það sem
þegar er gert í þessum efnum á
vettvangi skólans. Mig langar því
að gera í örstuttu máli grein fyrir
því hvernig sú námsgrein sem ég
er hvað kunnugastur, kristin
fræði, leggur lóð á þessar vogar-
skálar, enda fæ ég ekki betur séð
en það rími ágætlega við fyrr-
nefnda greinargerð.
Við setningu grunnskólalaga ár-
ið 1974 var svo kveðið á í 2. gr.:
„Starfshættir skólans skulu því
mótast af umburðarlyndi, kristi-
legu siðgæði og lýðræðislegu sam-
starfi."
í kjölfar þessara laga var svo
gefin út námskrá í kristnum fræð-
um árið 1976. Þar er markmiðum
kristinfræðikennslunnar svo lýst:
Nám í kristnum fræðum á að
efla trúarlegan, siðferðilegan og
félagslegan þroska nemenda með
því að:
1) veita þeim þekkingu á Jesú
Kristi og kenningu hans, Biblf-
Sigurdur Pálsson
„Hins vegar hefur það
valdið undrun minni og
nokkrum vonbrigðum
hve seint gengur að fá
skólana til að taka í
notkun námsefni í sið-
fræði handa 8. bekk,
þrátt fyrir skýr ákvæði
námskrár og tilgreindar
stundir á viðmiðunar-
stundaskrá.“
unni og sögu kristninnar og
glæða skilning þeirra á mikil-
vægi trúarinnar fyrir einstakl-
inga og samfélög,
Viðfangsefni úr kennsluleiðbeiningum. Engin tvö börn eru eins: Markmiðið
er að hjálpa nemendum til að sjá að menn eru ólfkir og hver og einn hefur
sín sérkenni. Æfa þá í að virða sérkenni og hæfileika annarra. Hvetja til
ábyrgðartilfinningar og umhyggju fyrir meðbrcðrum.
Við getum orðið vinir á ný. Jesús segir að svo getum við beðið til Guðs: Fyrir
gefðu okkur eins og við fyrirgefum hvert öðru.
Hvernig getur farið þegar við reiðumst? Er nauðsynlegt að hefna sín? Hvað er hægt að gera til að stilla skap sitt?
Háskólabíó
sýnir
Tortímandann
HÁSKÓLABÍÓ hefur hafið sýningar
á bandari.sk ri bíómynd sem ber
nafnið Tortímandinn. Með aðalhlut-
verk fara Arnold Schwaraenegger,
Michael Biehn og Linda Hamilton
en James Cameron leikstýrði. Hand-
ritið er eftir Gale Anne Hurd og
James Cameron.
Sögusvið myndarinnar er Los
Angeíes nútímans segir í sýn-
ingarskrá. Þar birtist dag einn
óskapnaður nokkur, Tortímand-
inn, að hluta mennskur, að hluta
vél, sem er sending úr framtíðinni.
Hann á að vinna á konu, sem
herrrar jarðarinnar á ári myrk-
ursins 2029 vilja feiga, þar sem
dauði hennar breytti fortíðinni
þeim i vil. En önnur framtíðar-
Arnold Schwaraenegger í hlutverki
sinu
vera kemur til að vernda fórnar-
lamb Tortímandans og hefst nú
sturlungaöld hin mesta í borginni.
Teikni-
myndas-
saga frá
Forlaginu
FORLAGIÐ mun brátt senda frá
sér fyrstu teiknimyndasöguna í
flokki teiknimyndasagna sem
fjalla um japönsku stúlkuna Yoko
Tsuno. Höfundur bókanna er
Roger Leloup. Þorvaldur Krist-
insson þýddi þessa fyrstu bók
sem ber nafnið Kastaladraugur-
inn.
Söguþráður bókarinnar er á
þá leið að Yoko er á ferð í Skot-
landi ásamt vinum sínum, Villa
og Palla. Þau gista í kastala á
leið sinni og þar virðist vera
reimt. En Yoko trúir ekki á yf-
irnáttúrleg fyrirbæri og telur
að brögð séu í tafli, enda reynd-
ist svo vera.
í fréttatilkynningu frá For-
laginu segir að bækurnar um
Yoko Tsuno hafi hlotið verðlaun
á sínu sviði og verið gefnar út í
stórum upplögum. Kastala-
draugurinn er prentaður i sam-
vinnu við Interpresse á Italíu.
2) kynna þeim starf íslensku þjóð-
kirkjunnar, eigin safnaðar og
annarra kirkjudeilda og beina
athygli þeirra einkum að sam-
eiginlegum arfi og hlutverki
kristinna manna,
3) leiða hug þeirra að siðrænum
viðfangsefnum, glæða ábyrgð-
artilfinningu þeirra gagnvart
Guði og mönnum, öllu lífi og
umhverfi og efla siðferðilega
dómgreind þeirra og hæfni til
heillavænlegra ákvarðana og
athafna,
4) hjálpa þeim að tileinka sér þær
samskiptareglur er byggja á
mannhelgi og félagslegu rétt-
læti, glæða með þeim um-
hyggju fyrir öðrum mönnum og
þakklæti til Guðs og manna,
5) stuðla í hverri bekkjardeild og
hverjum skóla að mótun þess
félagsanda er virðir einstakl-
inginn án tillits til getu hans,
hæfileika og aðstöðu og efla
þannig andlega heilbrigði og
sjálfsvirðingu hvers nemanda,
6) hjálpa þeim að skynja fegurð í
lífi og listum, fræða þá um
líknar- og mannúðarstörf og
þroska með þeim hugsjónir
friðar, bræðralags og sam-
ábyrgðar,
7) fræða þá um helstu trúarbrögð
heims og mun á þeim og krist-
indómi, innræta þeim umburð-
arlyndi og virðingu fyrir rétti
manna til mismunandi trúar-
og lífsskoðana og fræða þá um
sameiginleg réttindi og skyldur
allra manna.
Undanfarin ár hefur svo verið
að koma út nýtt námsefni í kristn-
um fræðum í samræmi við fyrr-
greind markmið. Auk trúfræðsl-
unnar eru hverskonar siðrænum
viðfangsefnum gerð ítarleg skil.
Þegar er komið út nýtt námsefni
handa 1,—4. bekk og að hluta
handa 7.-8. bekk. Því námsefni
sem út er komið handa yngri
bekkjunum hefur verið afar vel
tekið. Hins vegar hefur það valdið
undrun minni og nokkrum von-
brigðum hve seint gengur að fá
skólana til að taka í notkun náms-
efni í siðfræði handa 8. bekk, þrátt
fyrir skýr ákvæði námskrár og til-
greindar stundir á viðmiðunar-
stundaskrá. Einn kafli í þessu
hefti er sérstaklega helgaður
mannréttindum, og mannrétt-
indayfirlýsing Sameinuðu þjóð-
anna tekin til umræðu.
Ég hyggst ekki fjölyrða um
hvernig á þessum málum er tekið í
nýja námsefninu en læt hér fylgja
nokkur dæmi sem sýna hvernig
leitast er við að byggja undir
grundvallaratriði í gagnkvæmri
virðingu og friðsamlegum sam-
skiptum manna. Að öðru leyti vísa
ég til námsefnisins sem áhugafólk
á auðvelt með að nálgast og kynna
sér.
Höfundur er deildarstjóri hjí
Nímsgagnastofnun og fyrrverandi
nímstjóri í kristnum íræóum.

í Kaupmannahöfn
i FÆST
í BLAÐASÖLUNNI
A JÁRNBRAUTAR-
STÖÐINNI
OG Á KASTRUP-
FLUGVELLI