Morgunblaðið - 28.06.1985, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 1985
Nýtt hús
— ný hönnun
súr mjólk
List og hönnun
Bragi Ásgeirsson
Mjólkursamsalan er flutt í ný
og vegleg húsakynni að Bitru-
hálsi 1 eða gerir það senn, og
ýmsar breytingar hafa verið
merkjanlegar undanfarið á
starfseminni. Aðallega hefur
það komið fram í nýrri útlits-
mönnum umbúða mjólkurvara
með líku sniði og gerist víða er-
lendis, þ.e. með ýmsum gagnleg-
um og fræðandi upplýsingum.
Allt er þetta gott og blessað og
vísar í framfaraátt, ef ekki kæmi
til, að mjólkin sjálf virðist hafa
versnað til mikilla muna. Und-
anfarið hefur sá, er þetta ritar,
þráfaldlega staðið upp með súra
mjólk, þótt síðasti söiudagur
(dagstimpill) væri ekki útrunn-
inn og geymsluaðstaða hin full-
komnasta. Á þetta aðallega við
um mjólk, sem keypt er á laug-
ardegi með dagstimpli á mánu-
degi eða þriðjudegi. í eitt skipti
var mjólkin hlaupin í þykkan
velling, er líktist súrmjólk, er
hún er þykkust. Og nú síðast var
mjólkurlaust á heimilinu á
sunnudegi, þótt tvær fernur
stæðu inni í ísskáp, en mjólkin
súr og síðasti söludagur var
þriðjudagur. Þar sem þetta hef-
ur komið svo oft fyrir undanfar-
ið, var ég kominn í hálfgert stríð
við verziunina, sem ég skipti við,
því að þótt menn sýni þar fulla
vinsemd, eru þeir ófúsir að taka
við mjólkinni til baka, en vísa á
framleiðandann. Mun þeim vís-
ast vera það fyrirlagt af Mjólk-
ursamsölunni og er mönnum víst
velkomið að arka með súra
mjólk þangað, ef þeir vilja og fá
nýja í staðinn. Á þennan hátt
virðist einokunarsamsteypan
reyna að baktryggja sig, því að
hver hefur tíma og nenning til
að leggja á sig langa ferð með
eina og eina fernu, nema þá
gamlar kellingar af báðum kynj-
um? Og hver á hér að borga
tímatap og ferðirnar fram og til
baka?
Gjarnan vildi maður gera
slíkt, ef viðkomandi kostuðu
ieigubíi og tímakaup og bættu
upp óþægindi og leiðindi smá-
fólksins á einhvern hátt.
Hér getur ekki verið um annað
að ræða en grófa handvömm og
ósvífni, því að viðkomandi hlýtur
að vera ljóst, að þeir eru að
senda út galiaða vöru nema þeir
séu þá ófærir í starfi. Þetta
minnir á einokunarsöluna fyrr-
verandi á kartöflum, en eftir að
henni létti eftir áratuga styrjöld
og leiðindi, hefur ástandið stór-
batnað og maður er yfir sig
þakklátur fyrir allt úrvalið, sem
nú er á boðstólum af þessum
holla og góða ávexti, sem allir
næringarfræðingar eru nú sam-
mála um að jarðeplin eru.
Hér við bætist að neytandinn
kaupir langsamlega dýrustu
mjólkina í Evrópu og greiðir að
auki með henni í sköttum sínum.
Hún mun dýrust að krónutölu að
ekki sé talað um, ef miðað er við
laun, og ættu menn því heimt-
ingu á drekkandi vöru. Hér þori
ég ekki að tala um verðmuninn á
undanrennu og léttmjólk, sem er
gífurlegur. Hér skal trúlega allt
ofan í vesælan neytandann, hvað
sem það kostar líkt og skemmdu
kartöflurnar forðum eða hvað
annað skyldi maður halda?
Ekki skal hér litið fram hjá
því að miklar framfarir hafa
orðið á mörgum þáttum í starf-
semi Mjóikursamsölunnar og þá
einkum hvað ostagerð snertir en
það afsakar ekki önnur mistök.
Sá er hér ritar hefur dvalið í
lengri og skemmri tíma í öllum
höfuðborgum Norðurlanda og
sums staðar í fleiri ár og jafnan
neytt mjólkurmatar í ríkum
mæli og hefur hér góðan sam-
anburð. Skal hér vísað til, að ef
mjólkin er komin á síðasta
dagstimpil, er hún víða seld á
útsöluverði, en er þó að jafnaði
ágætisvara. Hér virðist nýja
mjólkin hins vegar geymd þang-
að til búið er að pakka sem mest
af eldri mjólkinni í neytendur.
Nýtt og fegurra útlit umbúða
gerir mjólkina ekki yngri né
girnilegri frekar en pelsar og
fegurðarkrem gleðikonur, sem
farnar eru að eldast.
- O -
Greinarhöfundur hefur í gegn-
um árin oftiega lesið pistla dr.
Sigurðar Péturssonar gerlafræð-
ings um ástandið í mjólkurmál-
um okkar íslendinga, stórfróð-
lega og vel skrifaða. Heill honum
og þökk.
Væri máski ráð að gefa mjólk-
ina frjálsa að einhverju leyti líkt
og kartöflurnar eða a.m.k.
endurskipuleggja dreifingakerf-
ið frá rótum?
Enginn er ég mjólkurfræðing-
ur, einungis neytandi mjólkur og
mikill aðdáandi mjólkurmatar í
hinu margvíslegasta formi, en ég
og börn mín höfum bragðlauka,
er hafna alfarið súrri mjólk. Má
hér og vísa til og minna á að
sannað hefur verið, að ungabörn
sem vanist hafa nýju skyri,
hafna helst algjörlega eldra
skyri og ætti það að vera skýr-
asta og öflugasta vísbending
þess, hve mikilvægt er að mjólk-
urafurðir séu jafnan nýjar og
ferskar.
Með einlægri von um betri
mjólk í framtíðinni.
Nini
Tang
IWyndlist
Valtýr Pétursson
Nú stendur yfir mjög áhuga-
verð sýning í Nýlistasafninu við
Vatnsstíg. Það er kvinna frá
Holiandi, sem numið hefur list
sína við hlið ísiendinga í því
flata landi og síðan lent í ferða-
lögum norður um höf, sem er nú
í annað sinn með sýningu á verk-
um sínum í Reykjavík. Hún heit-
ir Nini Tang; nafn sem bendir í
austur, en ekki er mér kunnugt
um, hvort hún er ættuð þar úr
sveit, enda kemur það lítt við
sýningu hennar hér.
Þarna á sýningunni í Nýlista-
safninu eru stór málverk, gerð á
pappír og fest með límböndum á
veggi. Þetta telst nú ekki til
vönduðustu vinnubragða, en
margir ungir myndlistarmenn
gefa ekki mikið fyrir endingar-
góð efni. Það er nokkuð algengt
að láta hvern dag nægja sem
slíkan og allt úreldist á auga-
bragði eftir kokkabók nútímans.
Þegar sérlega góðir hæfileikar
koma í ljós eins og í þessu tilfelli,
óskar maður ósjálfrátt eftir að
verklagið væri vandaðra og að
meiri virðing væri viðhöfð í
vinnubrögðum. En hver og einn
verður að ráða sínum gerðum, og
það er aðeins af óskhyggju, sem
ég nefni þetta hér. Það fer nefni-
lega ekki milli mála, að þessi
unga kona hefur mikla hæfileika
sem koma vel fram í þeim verk-
um, sem hún sýnir nú. Það er
Kr. 789
Kr. 699
Kr. 599
Kr. 399