Morgunblaðið - 25.08.1985, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. ÁGÚST 1985
25
Aldarminning:
Sigurbjörn Þor-
kelsson í Vísi
í dag eru liðin 100 ár frá fæð-
ingu Sigurbjörns Þorkelssonar,
sem löngum var kenndur við versl-
unina „Vísi“, sem hann átti og
starfaði í um langt skeið á fyrri
hluta þessarar aldar. Hann fædd-
ist á Kiðafeili í Kjós 25. ágúst 1885
og lést hér í Reykjavík 4. október
1981. Fyrir skömmu endursýndi
sjónvarpið viðtalsþátt Sverris
Þórðarsonar blaðamanns við Sig-
urbjörn, sem upphaflega var sýnd-
ur árið 1970. Þáttur þessi vakti
mikla og verðskuldaða athygli þá
og ekki síður nú, óskert fjör og
þróttur öldungsins, trútt minni
hans og fágæt frásagnargleði, lífs-
gleði og hjartahlýja. Hið sama er
og að finna í endurminningum
hans, er hann reit á gamals aldri,
„Himneskt er að lifa“ er heiti
þeirra, svo sem kunnugt er; það
var honum efst í huga er hann leit
um öxl yfir farinn veg og minntist
þess, sem lífið hafði að höndum
fært á langri leið. „Himneskt er að
lifa“ má segja að hafi verið kjör-
orð hans, skráð yfir ásjónu hans,
sem blikaði af brosi og ómaði í
gamanyrðum og glettni. Það var
gleðin yfir því að fá að þiggja lífs-
stund hverja úr hendi föðurins á
himnum og fá að tilheyra Jesú
Kristi, sem hann gekk ungur á
hönd og þreifaði á blessun hans og
handleiðslu jafnt í dimmu áfalla
og andstreymis, sem og gæfu og
gengi.
Verslunina Vísi stofnaði Sigur-
björn árið 1915 ásamt vini sínum
Guðmundi Ásbjörnssyni og þar
var starfsvettvangur hans í rúm-
an aldarfjórðung. Síðar vann hann
á Skattstofunni um skeið uns
hann gerðist forstjóri Kirkju-
garða Reykjavíkurprófastsdæmis
árið 1951 og gegndi því embætti
allt til þess er hann lét af störfum
fyrir aldurssakir árið 1965.
Sigurbjörn Þorkelsson lifði
mestu byltingu og umbrotaár ís-
landssögunnar. Það var vorleysing
eða fæðingarhríðir íslensks nú-
tímaþjóðfélags sem birtist m.a. í
miklum átökum stétta og stjórn-
málahreyfinga og trúmálavið-
horfa. í þeim átökum skipaði Sig-
urbjörn sér gjarnan í fremstu víg-
línu, djarflyndur baráttumaður,
ósérhlífinn og harðfylginn fyrir
framgangi sinna hugsjóna og
hjartans mála. Hann var einn
stofnenda KFUM í Reykjavík og
sat í stjórn þess í 56 ár, og var
kjörinn heiðursfélagi þess. Hann
var auk þess hvatamaður og átti
þátt í stofnun fjölmargra félaga
og samtaka á sviði stjórnmála —
sjálfstæðismaður af lífi og sál —
trúar og kirkjumála, íþrótta, bind-
indismála og stéttarhagsmuna.
Hann gegndi fjölda trúnaðar-
starfa og sinnti þegnskyldustörf-
um um áratugi á svo ólíkum svið-
um sem brunavörnum og niður-
jöfnunarnefnd.
Sigurbjörn Þorkelsson var for-
ystumaður í kirkjumálum Reykja-
vikur um Iangt skeið. Hann sat í
sóknarnefnd Dómkirkjusafnaðar-
ins í 23 ár, og átti þar þátt í því að
koma á þeirri nýsköpun í kirkju-
málum höfuðborgarinnar sem
leiddi til fjölgunar kirkjusókna og
kirkjulegs starfs í nýjum borg-
arhverfum ört vaxandi borgar.
Skipting Reykjavíkur í sóknir var
ákveðin með lögum frá Alþingi
1940, og þá var Hallgrímssöfnuður
stofnaður. Var Sigurbjörn Þor-
kelsson kjörinn í fyrstu sóknar-
nefnd Hallgrímssafnaðar og varð
formaður hennar. Það kom í hans
hlut að stjórna hinni fyrstu
prestskosningu safnaðarins haust-
ið 1940 og hefja undirbúning að
byggingu Hallgrímskirkju á
Skólavörðuhæð en nokkrum árum
fyrr hafði kirkjumálaráðuneytið
falið Húsameistara ríkisins, Guð-
jóni Samúelssyni, að teikna hana,
samkvæmt ósk sóknarnefndar
Dómkirkjunnar. Árið 1945 tók
Sigurbjörn Þorkelsson fyrstu
skóflustun'guna að Hallgríms-
kirkju, og 1970 — þá 85 ára að
aldri — kleif hann turninn háa, í
fylgd Hermanns Þorsteinssonar,
núverandi formanns byggingar-
nefndar, og lagði síðustu hönd að
verki við múrhúðun krossins, sem
krýnir hinn fagra þjóðarhelgidóm.
Ekki verður skilist svo við
minningu Sigurbjörns Þorkelsson-
ar að ekki sé minnst á það, sem
hann taldi jafnan mestu lífsgæfu
sína og blessun. En það er sú góða
kona, sem honum stóð við hlið í
tæpa 6 áratugi og bar svo mikla
blessun og gieði inn í líf hans til
hinstu stundar. Sigurbjörn var
ekki í vafa um að Unnur Har-
aldsdóttir hafi komið Guði send
inn í líf hans á mestu örlagatím-
um ævi hans. Fyrri konu sína,
Gróu Bjarnadóttur, missti hann í
spönsku veikinni frá 7 ungum
börnum. Unnur kom sem bjarg-
vættur inn í sorgarann og gekk
börnunum í móðurstað sem þau
þakka og blessa jafnan. Þau Sig-
urbjörn og Unnur giftust 1922 og
varð 4 barna auðið. Lifa þrjú
þeirra.
Stór er niðja- og ástvinahópur-
inn sem í dag minnist í þökk og
gleði Sigurbjörns Þorkelssonar.
Þau munu fjölmenna til messu í
Hallgrímskirkju í dag og færa
fram lofgjörð sína í þeim helgi-
dómi sem hann unni og lofa þann
Drottinn, sem gefur allt hið góða.
Karl Sigurbjörnsson
Bandarískur
ísbrjótur
í heimsókn
Bandaríski ísbrjóturinn North-
wind kemur til Reykjavíkur á mánu-
dag og verður skipið almenningi til
sýnis komudaginn og þriðjudag, frá
klukkan 13—16. Gefst gestum kost-
ur á að kynnast lífl og starfi skip-
verja á myndböndum, sem verða
sýnd meðan skipið er sýnt almenn-
ingi.
Northwind er við rannsóknir við
norðausturströnd Grænlands um
þessar mundir og eru hafstraumar
á heimskautasvæðum helzta við-
fangsefni skipverja. Skipið er
mjög oft við rannsóknir á Dan-
merkursundi og Grænlandshafi,
en helzta verkefni þess er þó að
halda skipaleiðum opnum og að-
stoða birgðaskip, sem þurfa að
sigla í ís. Til þessa er skipið sér-
staklega smíðað og er byrðingur-
inn úr 4,7 sentimetra þykku og
sérstaklega styrktu stáli. Er það
81 metra langt og 5460 tonn. Er
Northwind búinn fjórum 3.000
hestafla aðalvélum, en afl þeirra
gerir skipinu kleift að brjóta í
sundur fjögurra metra þykkan ís.
Northwind er 40 ára gamalt
skip og er heimahöfn þess í Wilm-
ington í Norður-Karólínuríki í
Bandaríkjunum. Árið 1952 setti
skipið met er það sigldi 16.140
kílómetra fyrir norðan
heimskautsbaug. Árið 1969 varð
Northwind fyrst allra skipa til að
sigla norðvesturleiðina bæði til
austurs og vesturs á sama árinu.
Northwind hefur viðkomu á Akur-
eyri 29. og 30. ágúst.
hmmfisa
T-kort fyrir táninga 14-18 ára
og tölvubankarnir standa þeim opnir allan sólarhringinn.
• alltaf hægt að leggja inn
• alltaf hægt að ná í peninga
T-kort er lykillinn og T-kort bjóðum við öllum 14-18 ára
sem eiga sparireikninga hjá okkur.