Morgunblaðið - 25.08.1985, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. ÁGÚST 1985
Svavar A. Jónsson
Ástin — sjálfstæðið
og vaxandi kærleikur
Hér birtist framhald úr fyrir-
lestrum Ingeborg Lundberg
sálfræðings, sem kom hingað á
síðastliðnu sumri til að mennta
starfsfólk æskulýðsstarfsins.
I*að hafði mikið gagn og gaman
af þessari lesningu.
Fyrir fáeinum árum hitti
ég afrískan fjölskylduráð-
gjafa frá Kamerún. Hann
sagði að á Vesturlöndum
byrjuðum við samvistir þegar
tilfinningarnar væru á suðu-
punktinum og síðar kólnuðu
þær. Hjá okkur byrjum við á
núlli og vinnum okkur upp að
suðumarki, sagði hann.
Já, hjá okkur ráða tilfinn-
ingarnar ferðinni og við eig-
um erfitt með að hugsa okkur
hvernig það gæti öðruvísi
verið. Fólk segir að kærleik-
urinn sé blindur. En það ætti
eiginlega að segja að ástin sé
blind. Því þegar fólk er ást-
fangið sér það fyrst og
fremst það, sem því líkar bezt
í fari hvors annars. Fólk sér
þar líka það, sem er þar ekki
en það vildi að væri þar. Það
er erfitt að sjá hvort annað
greinilega þegar fólk er svo
nærri hvort öðru. Og svo er
það vissulega svo að fólk lað-
ar það bezta fram hvort hjá
öðru þegar það er ástfangið.
Löngunin, sem bíður
Að lifa í eftirvæntingu hef-
ur sinn tíma. En kannski gef-
ur fólk sér sjaldan tíma til
þess. Það á ekki upp á pall-
borðið hjá fólki nú til dags að
bíða. Lífsstíll okkar er hrað-
ur og snöggur og löngunin,
sem bíður, passar ekki í
munstrið. Fyrir vikið slokkn-
ar loginn stundum. Ungt fólk
þarf sérstaklega að fá meiri
stuðning til þess að bíða eftir
því, sem það þráir, lifa um
tíma í eftirvæntingu eftir
því, sem getur orðið eitt það
fegursta, sem til er milli
tveggja manneskja og gefur
gleði, sem tendrar nýja glóð.
Hin mikla nánd
Tíminn til að vera ástfang-
inn er að nokkru svipaður
fyrsta lífsskeiðinu þegar
barnið lifir í nánu sambandi
við móður sína eða aðra full-
orðna manneskju. Á hvorugu
skeiðinu er umheimurinn
mikilvægastur og takmörkin
milli þín og mín eru óljós á
báðum skeiðum. Þetta er
nokkurs konar samruni, mað-
ur veit afar lítið hvort um
annað en líður vel í þessari
sterku nánd. Á þessum tíma
er grundvöllurinn lagður
fyrir samvistir lífsins, grund-
völlur að trausti og tryggð.
Og eins og á barnsárunum
fylgir leikur og gleði með.
Ástfartgið fólk segir að það
hugsi svo svipað og finnist
það svo líkt hvort öðru. En
öðrum finnst þetta ekki. Tek-
ur hún ekki eftir þessu og
þessu í fari hans? Sér hann
ekki þetta og hitt hjá henni?
Svona hugsa aðrir.
— verður dálítið
þrúgandi
Eins og sambandið milli
barna og foreldra er breyti-
legt frá einu sambandi til
annars og þróast að miklu
leyti eftir fyrirmynd, þannig
er því líka varið um tvær
fullorðnar manneskjur, sem
eiga langar samvistir. Sam-
bandið breytist eftir svipuðu
mynstri.
Það að vera ástfanginn
hefur sinn tíma. Smátt og
smátt verður það svo full
þröngt að vera bara tvö. Fólk
finnur að það vill gera ýmis-
legt annað en það eitt að vera
saman. Það þarf að komast
dálítið hvort frá öðru, við og
við, vera eitt og sinna öðru,
áhugamálum, vinum, ætt-
ingjum, vinnunni. Fólk held-
ur ekki áfram að þroskast ef
það er alltaf alltof nærri
hvort öðru.
Svo kemur sá tími, sem
hægt er að líkja við það skeið
þegar unglingarnir vildu
verða óháðir foreldrunum.
Fólki finnst það þurfa að losa
sig úr þessari miklu nánd og
sinna sjálfu sér meira. En
þessar tilfinningar koma
sjaldan á sama tíma hjá báð-
um aðilum og það getur virzt
ógnandi og óttalegt. Fólk tel-
ur að sambandi þess sé nú
kannski lokið og það hafi ef
til vill ekki verið hin réttu
hvort fyrir annað.
— en svo finnst
góð staða
Svo fer fólk að líta hvort
annað með opnari augum og
Þaö aö vera ástfanginn hefur sinn tíma. Smátt
og smátt veröur það svofull þröngt aÖ vera bara
tvö. Fólkfinnur aö það vill gera ýmislegt annað
en þaö eitt aö vera saman. En sú tilfinning
kemur sjaldnast á sama tíma hjá báöum aöilum
og það getur virzt ógnandi og óttalegt.
meiri gagnrýni. Einmitt það,
sem okkur fannst svo hríf-
andi hjá hinum aðilanum, fer
að fara í taugarnar á okkur.
Hann, sem mér fannst svo
traustvekjandi af þvi að hann
var svo fámáll og rólegur, fer
mér nú að finnast þumbara-
legur og skrítinn. Hún, sem
var svo glaðleg og opinská,
finnst mér nú málgefin og
mér finnst það ekki traust-
vekjandi hvað hún á marga
vini. Það, sem í upphafi var
spennandi, getur orðið ógnun
og sá aðilinn, sem er ekki til-
búinn til að breyta um stöðu
og verða óháðari en áður
finnst hann kannski yfirgef-
inn.
— ef tekst að
leysa vandann
Samband tveggja mann-
eskja fylgir þessu mynstri að
meira eða minna leyti. Ef
stofnað er til nýs sambands
fer það líka eftir þessu
mynstri. En alveg eins og það
gerist á ýmsa lund að börn
verða óháð foreldrum sínum
gerist þetta líka á margan
máta. Þótt börn eigi í brösum
með að verða óháð foreldrun-
um geta þau náð góðu sam-
bandi við þau síðar. Á sama
hátt getur fólk átt góða ævi
saman þótt það hafi átt í
erfiðleikum með samband
sitt eftir tíma fyrstu ástar-
innar. Fólk er þá farið að
þekkja sjálft sig og hvort
annað betur og getur nú bet-
ur metið hvort annað eftir
því sem það er eða þrátt fyrir
það.
Margir slíta sambandi sínu
eftir þetta skeið. Þeim finnst
erfitt að leysa vandann og
sameina það tvennt að vera
saman en geta þó vaxið hvort
fyrir sig.
Standið hlið við hlið en ekki of nærri hvort öðru
því eikin og síprusviðurinn vaxa ekki í skugga
hvors annars.
Hver og einn verður að fá að draga sig inn í vin
einverunnar.
Rétturinn til að vera fjarverandi í sínu drauma-
landi, gleðin yfir að vera nærverandi í lífi hvers
annars, það er kærleikurinn.