Morgunblaðið - 21.11.1985, Síða 53

MORGUNBLAÐIÐ, PIMMTUDaGUR 21. NÓVEMBER1985
53
Um portúgölsku steinana
á nýja Laugaveginum
— eftirStefán
Hermannsson
Sum dagblaðanna í borginni
hafa gagnrýnt notkun á innfluttu
grjóti í kanta og steinlagningu á
tilraunakaflanum á Laugavegi.
Vegna þess að sumt er þar byggt
á misskilningi og til þess að fram
komi nokkur rök fyrir þessu vali
vil ég að eftirfarandi komi fram.
Arkitektar borgarskipulags
hönnuðu útlit götunnar og eiga
heiður skilið fyrir, en efnisval var
gert í samráði við borgarverk-
fræðing og starfsmenn hans og
ábending um að granít frá Portú-
gal kæmi til álita kom fyrst frá
mér undirrituðum.
Var sú hugmynd þannig tilkom-
in að í júní síðastliðnum skoðaði
ég framkvæmdir í Þrándheimi
með bæjarverkfræðingnum þar og
í hjarta borgarinnar var verið að
leggja kantstein á nýrri strætis-
vagnastöð sem þar var verið að
ljúka við ofaná þaki neðanjarðar-
bílageymslu, og steinninn var
granít frá Portúgal. Granít hefur
lengi verið notað þar í kanta og
steinlagningu gatna en nú er svo
komið að allur steininn er inn-
fluttur.
Þessi maður taldi að lágmarks-
ending graníts í gatnagerð væri
100 ár og alltaf hægt að endur-
leggja og nota efnið aftur. Hann
taldi meðalendingu steyptra kanta
hjá sér ekki nema 20 ár. Ég skal
ekki fullyrða hver ending graníts
og steyptra steina verður á Lauga-
vegi, en í því verki hafði notkun
graníts fleiri kosti sem ekki skal
orðlengt hér.
Þessi hugmynd féll í góðan jarð-
veg enda hafa menn kynnast
skemmtilegri notkun steinlagn-
ingar á götum og strætum í ná-
grannalöndum. Kostir graníts
umfram steinsteypu eru vegna út-
lits og áferðar, og þar er mikill
munur. Kostir þessa steins um-
fram grástein eða tilhöggvinn
stein úr íslensku grágrýti eða blá-
grýti eru þeir að lögunin er mun
reglulegri þannig að bæði verður
fljótlegra og ódýrara að leggja
kanta og steina, en einnig verður
yfirborð mun jafnara og þægilegra
fyrir gangandi vegfarendur.
Reykjavíkurborg hefur á undan-
förnum árum endurnotað mikið
af grásteini bæði í götukanta og
hleðslur en einnig í steinlagningu
á torgum og götum. Grjótvinnsla
í þessu skyni hefur lagst niður. Á
næstu árum má búast við miklum
Pöndu-bækurnar
— nýr bókaflokkur
„PÖNDU-bækurnar" heitir nýr
bókaflokkur fyrir lítil börn. Þetta
eru bækur með stóru greinilegu
letri og litprentuðum myndum.
Fyrstu þrir titlarnir eru: „Panda
læknir", „Panda könnuður" og
„Panda töframaður".
Vilbergur Júliusson skólastjóri
þýddi og endursagði, en útgefandi
er Setberg.
áhuga á fegrun t.d. á Laugavegi, i
Kvosinni, á Arnarhóli og víðar.
Okkar gamli grásteinn (sem sumir
eru farnir að kalla brúnstein,
sennilega fyrir misskilning á
danska orðinu brosten) verður því
uppurinn og nauðsynlegt að nota
hann þar sem best hentar.
Það sem mér finnst á misskiln-
ingi byggt í nefndum skrifum er í
fyrsta lagi að menn virðast ekki
vita að þó hér sé nóg grjót þá
hentar það ekki til allra hluta, þétt
sterkt grjót til mannvirkjagerðar
„ÞaÖ sem mér finnst á
misskilningi byggt í
nefndum skrifum er í
fyrsta lagi aö menn virð-
ast ekki vita aö þó hér
sé nóg grjót þá hentar
það ekki til allra hluta,
þétt sterkt grjót til
mannvirkjagerðar er
vandfundið á íslandi.“
er vandfundið á Islandi. Mjög erf-
itt er til dæmis að finna grjót sem
hentar i slitsterkt malbik svo
dæmi sé nefnt, sem sést best á því
að einkafyrirtæki flutti á þessu
ári inn heila skipsfarma af muldu
grjóti til malbiksgerðar.
í öðru lagi er gagnrýnt að af-
gangur skuli vera af efninu og er
það í sjálfu sér réttmætt en ekki
það stórmál sem gefið er í skyn
því nóg not eru fyrir efnið í verk-
efnum þar sem það hentar vel. Auk
þess verður það vísast til uppselt
fyrir vorið en það er selt í Pípugerð
Reykjavíkurborgar í Ártúnshöfða.
Við endurbyggingu kaflans á
Laugavegi var óskað eftir mjög
hröðum vinnubrögðum og fram-
kvæmdir voru hafnar áður en sér-
teikningar höfðu verið gerðar. Þó
verkið sjálft gengi hægar á köflum
heldur en unnt hefði verið var
ýmislegt „á bak við“ á síðasta
snúning og gat ráðið verklokum
svo sem teiknivinna, sérsmíði og
efnisútvegun. Því var ekki tóm til
eins ítarlegrar umfjöllunar um
innkaup eins og tíðkast yfirleitt
hjá Reykjavíkurborg. Með þessum
orðum er viðurkennt að eðlilegri
vinnubrögð hefðu verið að „selja
hugmyndina" og jafnvel fá opin-
bera umræðu. Menn geta svo velt
vöngum yfir þvi hvort heimóttar-
sjónarmiðin hefðu orðið ofaná og
við misst af því að fá Laugavegs-
kaflann alveg svona skemmtileg-
an, og misst af því að kynnast því
hvernig er að vinna með þetta efni
og því að kynnast þessum kosti vel
og geta borið hann saman við
annað.
Höfundur er Mðstodarborgarrerk- *
frædingur
Hveniig
reá laeeasi
já fas'
a ð d aga
ámmm. dílk
a eftir
é ?
Með því að finna SS-merkið á dilkakjötinu sem nú er verið að selja á
margumtöluðu afsláttarverði.
SS-merkið þýðir að kjötið er af nýslátruðu — sindrafidi rautt og safaríkt.
ss