Morgunblaðið - 14.12.1985, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR14. DESEMBER1985
18
Hollustubyltingin/ Jón Óttar Ragnarsson
Fæðan og útlitið
íslendingar eru yfirleitt taldir
fremur fríð þjóð, ekki síst kven-
fólkið. En hvers vegna?
Að hluta til eigum við þetta án
efa erfðum að þakka. Hinn nor-
ræni stofn með háu hlutfalli af
hávöxnu og ljóshærðu fólki
stendur fyrir sínu.
En umhverfisþættir koma ekki
síður við sögu, þ. á m. næringin
sem hefur áhrif á ótrúlega marga
þætti útlits okkar þ. á m. bein-
vöxt, tennur, húð og hár og holda-
far.
Um alla þessa þætti verðum
við að hugsa bæði fyrir sjálf
okkur og aðra og vegna þess að
gott útlit og góð heilsa fara yfir-
leitt saman!
Næring og útlit
Rannsóknir í næringarfræði
hafa til þessa beinst einkum að
því að finna tengsl milli mataræð-
is annars vegar og hættulegra
sjúkdóma hins vegar.
Því miður hefur allt of lítið
verið gert að því að rannsaka
sambandið milli þess sem við
borðum og hins hvernig við lítum
út frá degi til dags.
Fæðan og útlitið
Engu að síður sýna þær rann-
sóknir sem fram hafa farið að
þessi tengsl eru svo margslungin,
að nær öll þekkt næringarefni
fæðunnar, yfir 40 talsins, koma
við sögu!
Bein og tennur
Þeim sem horfir á kvikmynd á
hvíta tjaldinu blandast ekki
hugur um að fallegur limaburður
og óskemmdar tennur skipta
sköpum fyrir útlit fólks.
í fyrri grein var sérstaklea
fjallað um þennan þátt. Kom þar
m.a. fram að við þurfum a.m.k.
14 mismunandi efni til að tryggja
heilbrigði þessara vefja.
Þau efni sem við þurfum helst
að gæta að fá nóg af eru kalk,
D-vítamín og flúor, enda þótt hin
efnin 11 séu að sjálfsögðu einnig
mikilvæg.
En það er ekki nóg að fá þessi
efni á vaxtarskeiði. Bogið bak og
jafnvel tannlos á fullorðinsárum
geta stafað af skorti á þessum
efnum síðar á ævinni.
Það er athyglisvert að Guðrún
Gísladóttir tannlæknir telur að
íslenska mysan hefi sennilega
bjargað mörgum sjúklingi sinna
frá tannlosi!
En það er ekki nóg að halda
Þáttur__________________
afbrigðileg bein og tennur
bogið bak og e.t.v. tannlos
skemmdar tennur
léleg húð, hár og neglur
fölvi á húð •
offita
Hugsanleg vöntun/ofskömmtun
kalk, A-, C- og D-vítamín, zink,
magníum, mangan, kopar o.m.fl.
kalk, D-vítamín, flúor o.m.fl.
flúor/sykur
A-vítamín, Bl-, B2-, B6-vítamín,
fólasín, pantóþensýra, C-, E-víta-
mín, selen, járn, zink, fjölómett-
aðar fitusýrur o.m.fl.
járn, kopar o.fl.
trefjaefni, fita, sykur
tönnunum í gómnum. Við viljum
líka koma í veg fyrir að þær
skemmist. Og í þeim efnum
skiptir mataræðið sköpum!
fslendingar eru því miður með
einkar lélegar tennur. Eru helstu
orsakirnar mikið sykurát, lítill flú-
or í fæði (og drykkjarvatni!) og
léleg tannhirða!
Húðin
Húðin getur haft afgerandi
áhrif á útlitið, einkum ef hún er
ekki eins og best verður á kosið.
Sérstaklega er þetta slæmt ef
við þurfum að kljást við útbrot
og húðsjúkdóma. En það er líka
slæmt að vera með feita, þurra
og grófa húð.
Slæm húð og húðsjúkdómar geta
átt sér meira en hundrað mis-
munandi orsakir, þ. á m. kemur
til greina skortur á meira en 20
mismunandi bætiefnum.
Þannig ráða A-vítamín og öll
B-vítamínin ásamt zinki, járni,
fjölómettuðum fitusýrum, o.m.fl.
bætiefnum miklu um ástand húð-
arinnar.
Jolasmmmir
koma
Jólasveinamir koma til okkar í dag kl. 16.00—18.00
og skemmta krökkunum.
í leiðinni munu jólasveinarnir koma við hjá
sælgætisgerðinni opal
og verða því með fulla pokana af góðgæti.
Ath!
Við bjóðum upp á ókeypis Coke handa öllum
matargestum.
ísfugl
AMERICAN STYLE
SKIPHOLTI 70 SÍMI 686838
Við A-vítamínskort verður húðin
hörð, hrjúf og hornkennd (fyrst
á olnbogum og rasskinnum), hár
fellur af og hvítar bólur myndast.
Við B-vítamínskort verður húðin
þurr og feit, flögnuð (um nef og
munn) og sprungin (munnvik),
auk þess sem útbrot eru algeng,
einkum kringum munn og nef.
Svipað gerist á tungum og vör-
um: ójöfnur hverfa af tungunni
sem verður bólgin og jafnvel
sprungin. Varir þorna og
springa, einkum í munnvikum.
Áhrif skorts á snefilsteinefn-
um, t.d. járns, zinks eru svipuð,
enda hlutverk þeirra oft mjög
áþekkt hlutverki B-vítamínanna
(hjálparhvatar).
Loks hafa fjölómettaðar fitusýr-
ur, t.d. línolsýra, veruleg áhrif á
húð sem verður rauð, þrútin,
þurr og þakin útbrotum vanti
þær í fæðið.
En bætiefnaskortur getur einnig
haft áhrif á litarhaft. Sérstaklega
ef okkur vantar t.d. járn eða kopar
í fæðið verðum við föl (hvít) þ. á
m. í andliti.
Járn hefur einnig áhrif á negl-
ur sem verða þunnar, flatar og
skeiðarlaga auk þess sem þær
rifna við minnsta átak ef það
vantar í fæðið!
Síðast en ekki síst skulum við
hafa í huga að E-vítamín, selen og
fleiri andoxarar geta ráðið miklu
um áhrif ellihrörnunar m.a. á
húðina!
Offita
Og ekki skiptir holdafarið
minna máli. Oft er það einmitt
það sem við tökum eftir þegar
við hittum einhvern í fyrsta sinn.
Bætiefnaskortur virðist hafa
lítil áhrif á holdafar. Mataræðið
skiptir samt sköpum því aðalor-
sökin er ofneysla fitu og sykurs og
of lítið af trefjaríkum mat.
Besta leiðin til að grennast
niður í kjörþyngd er auðvitað að
draga úr neyslu þessara efna og
borða þeim mun meira af hollum,
bætiefnaríkum mat.
Mataræði og útlit
Af ofansögðu er ljóst að mat-
aræðið skiptir sköpum fyrir út-
litið.
Sérstaklega er mikilvægt að fá
nóg af A-, B- og D-vítamínum,
ásamt kalki, zinki, járni, fjölómett-
uðum fitusýrum og trefjaefnum og
lítið af fitu og sykri.
En jafnvel þetta er ekki nóg!
Til þess að tryggja nægan flúor
fyrir tennur þarf að auka veru-
lega flúortekju fyrstu 20 ár
ævinnar e.t.v. með flúorbætingu
drykkjarvatns.
En fyrst og fremst þurfum við
að neyta sem mest af heilu korni
og garðávöxtum, mjólkurdrykkj-
um, lýsi, innmat og síðast en ekki
síst... fiski.
„Búðar-
dagar“ á
Krákunni
BÚNAR Marvinsson, matreiðslu-
maður frá Búðum á Snæfellsnesi,
mun næstu daga matreiða fyrir
gesti veitingastaðarins Krákunnar,
Laugavegi 22.
Nú um helgina hefjast svokall-
aðir Búðardagar þar sem Rúnar
kynnir eigin matseðil. Búðar-
dagarnir standa í eina viku og á
Þorláksmessu kynnir matreiðslu-
maðurinn nýstárlega uppskrift af
kæstri skötu. Að kvöldi annars
dags jóla og á föstudag 27. des-
ember heldur Rúnar „gala-fiski-
veislu" fyrir gesti Krákunnar. Á
milli þess sem Rúnar matreiðir
verður boðið upp á hinn hefð-
bundna Krákumatseðil en að auki
mun matreiðslumaðurinn Heimir
Einarsson bjóða upp á svokallað
„Meze“ þar sem gestum gefst kost-
ur á að bragða 10-12 rétti af mat-
seðlinum, sitt lítið af hverju.
(Frétlatilkynning)