Morgunblaðið - 14.12.1985, Blaðsíða 62

62
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR14. DESEMBER1985
Minning:
Mundína Freydís
Þorláksdóttir
Fædd 8. apríl 1899
Dáin 5. desember 1985
Þeir hverfa nú óðum af sjónar-
sviðinu sem slitu barnsskónum um
aldamótin síðustu og nefndir hafa
verið aldamótakynslóð. Þeir hafa
á margan hátt þótt skera sig úr
öðrum þjóðfélagsþegnum, því á
þeirra herðum skullu öldur umróts
og byltingar í þjóðfélagsháttum,
er þeir vóru að komast til fulls
þroska upp úr nitján hundruð og
tuttugu.
Þessi aldurshópur varð að takast
á við nýbreytni í lífs- og menning-
arháttum. Hafna mörgu því eldra,
en velja úr það besta af því sem
að ströndum barst og taka í þón-
ustu sína það sem ætla mátti að
yrði þjóðlífinu til blessunar og
lyfti þjóðinni í röð menningar-
þjóða og þjóðlífinu á göfugra svið,
frá fátækt og vonleysi.
Aldamótakynslóðin varð á
margan hátt hamingjusöm og
margir fagrir draumar hennar
hafa ræst, þótt margt hafi farið á
annan veg en vonir stóðu til, en
börn þeirra og barnabðrn blessa
þau nú fyrir baráttu þeirra og
framsýni.
Ég sting niður penna til að
minnast konu úr aldamótakyn-
slóðinni, tengamóður minnar,
Mundínu Freydísar Þorláksdóttur,
á Ytri-Á í ólafsfirði.
Ég veit hún muni ekki kæra sig
um langt mál og málskrúð enda
mun ég ekki gera svo, en um ævi-
starf hennar mætti þó rita langt
mál.
Hún var ekki nema meðalkona
að vexti, hún Mundína, en faðmur
hennar var stór, og faðmur hennar
var hlýr og faðmur hennar var
mildur og mjúk var höndin, og eins
hvort hún strauk burt tár af ung-
um vanga, eða reiddi fram veiting-
ar fyrir sjóhrakta eða göngumóða.
Alltaf sama jafnvægið þótt ekki
væri ávallt logn á hennar leiðum.
Ung að árum giftist hún sveit-
unga sínum Sigurbirni Finni
Björnssyni á Ytri-Á, og hófu þau
búskap þar og bjuggu alla sína
búskapartíð þar.
Bæði áttu þau ættarrætur í
hinum afskekktu byggðum við
vestanverðan Eyjafjörð, og þar var
lífsbaráttan háð frá vöggu til
grafar.
Þeim hjónum fæddust tuttugu
börn. Fjögur létust á ungum aldri
en níu synir og sjö dætur náðu
fullorðinsaldri, hafa stofnað heim-
ili sjálf og fylgja öll móður sinni
til hinstu hvílu og leggja nú verð-
skuldaða þökk og blessun yfir
hvíluna hennar. En húsfaðirinn,
þrekmennið Finnur Björnsson,
dvelur nú á sjúkrahúsi á Olafsfirði,
örþreyttur eftir glímuna við elli
kerlingu, og getur því ekki fylgt
ástvinu sinni síðasta spölinn en
bíður endurfunda bak við tjaldið
sem skilur heimana.
Finnur lét aldrei sinn hlut eftir
liggja að afla fanga til heimilisins
og til framfærslu sínum stóra
barnahóp, var heppinn og harð-
fengur við sjósókn, nærfærinn við
skepnur og á margan hátt fram-
sýnn, svo sem sýnir þátttaka hans
1 byggingu rafstöðvar fyrir Kleifa-
þorpið 1933, og jarðræktarmál lét
hann líka til sín taka og jók hey-
feng á ræktuðu landi á ábýlisjörð
sinn að stórum mun að ógleymdum
húsabótum. Húsfreyjan lagði fram
þrek sitt svo sem verða mátti og
gladdist við hvern sigur sem
vannst í framfaramálum og fylgd-
ist með af áhuga.
Börnin uxu úr grasi og urðu
myndarleg og vinnufús, en eins og
þeir þekkja sem kynnst hafa upp-
eldi margra systkina, þá annast
eldri systkinin á margan hátt sín
yngri systkin og létta foreldrunum
þannig lífsstarfið.
En alltaf er það húsfreyjunnar,
móðurinnar, að halda utan um
hópinn og sjá fyrir fæði og klæð-
um. Mýkja sár á líkama og sál, og
miðla þessu ómetanlega, ástúðinni
og umhyggjunni, sem hvert ung-
viði býr að ævina á enda.
Mundína var komin á sextugs-
aldur þegar ég giftist dóttur þeirra
hjóna og kom fyrst á heimili henn-
ar. Vel var mér tekið þá, sem ávallt
síðan, alltaf mætti ég umhyggju
og hlýju, og nú að leiðarlokum
langar mig að þakka Mundínu öll
blessunarorðin í minn garð.
Ávallt sagði hún er komið var
að kveðjustund, og haldið skyldi úr
hlaði. Ég kem út og kveð ykkur.
Hún gekk út á bæjarhólinn og bað
vegfaranda blessunar og velfarn-
aðar. Og farið varlega í Múlanum,
ef leiðin lá um þann varasama veg.
Umhyggja hennar var sérstök, í
því sambandi minnist ég þess að
ef einhver þurfti að vakna á
óvenjulegu tíma til starfs eða ferð-
ar. Þá var oft sagt: „Mamma, þú
vekur mig.“ Og ekkert var henni
ljúfara, þótt svefntími henar væri
oft rofinn við þá bón.
Þakklát var hún fyrir hverja
gefna gleðistund og veitta hjálp
þegar aldurinn færðist yfir.
Nú kemur Mundína ekki lengur
út á bæjarhólinn að biðja veg-
faranda blessunar, nú er hún sjálf
lögð upp í ferðina löngu sem allra
bíður, en er kannski styst allra
leiða. Og bærinn hennar geymir
ekki lengur neina manneskju,
nema þá um stundarsakir. Byggð
hefir lagst þar af.
Ég veit að Mundína biður fyrir
þakkir og kveðjur til sambýliskon-
unnar Guðrúnar Sigurjónsdóttur
sem nú dvelur háöldruð hjá dóttur
sinni í Ólafsfjarðarbæ, og til systr-
anna sinna í Hofi sem ávallt voru
henni tryggir vinir og hjálpar-
hellur.
Öllum sveitungunum skulu
sendar þakkir fyrir samstarf á
langri liðinni ævi.
Þau hjónin Mundína og Finnur
hafa dvalið á hjúkrunarheimilinu
Hornbrekku í Ólafsfirði síðan
vorið 1983, og notið þar vináttu
og umönnunar svo sem unnt hefir
verið, en lífsorka hennar smá dvín-
aði en rúmliggjandi var hún ekki
nema síðasta mánuðinn, en þrekið
var alveg búið og hvíldin síðasta
kærkomin.
Hún var falleg kona hún Mund-
ína og hélt sínu formi undra vel
til endadægurs.
Ég sá hana síðast 23. nóv. síðast-
liðinn og fögur var birtan sem þá
hvíldi yfir henni, og falleg var
höndin og óhnýtt sem ég þrýsti
þá í síðasta sinn. Snotra fagur-
skapaða höndin hennar hélt lögun
sinni undra vel, þrátt fyrir strit
og starf langrar ævi.
Þökk og hlýhugur okkar hjóna
fylgir henni yfir á ströndina
ókunnu.
Hjartans þökk fyrir allt. Guð
blessi Mundínu.
Segið það móður minni
að mold sé farin að anga
svali leiki um sali
og sólbrennda vanga.
Býst ég nú brátt til ferðar
bresturþóvegnesti.
En þar bíða vinir í varpa
sem von er á gesti.
(D.St.)
Gunnar S. Sigurjónsson
Aðventutón-
leikar í Sel-
fosskirkju
AÐVENTUTÓNLEIKAR verða
haldnir í Selfosskirkju á morgun,
sunnudag og hefjast kl. 20.30.
Á tónleikunum koma fram
Lúðrasveit Selfoss, Kirkjukórinn,
Kór Barnaskólans, Kór Fjöl-
brautaskólans, Karlakórinn og
Samkórinn. Aðgangseyrir er kr.
250 fyrir fullorðna en ókeypis er
fyrir börn.
Bókmenntaþættir
eftir Matthías Johannessen
Var Sturla Þórðarson höfundur Njálu?
Matthías Johannessen leiðir hér rök að því.
Fjölmargar aðrar nýstárlegar og snjallar
hugmyndir koma hér í fyrsta skipti fyrir
sjónir lesenda. Þær eiga án efa eftir að ýta
viö mörgum og leiða til fjörugra umræðna
og heilsusamlegra deilna.
Bókmenntaþættir eru víðtækt úrval úr
bókmenntaskrifum höfundar. Auk kaflans
um íslenskar fornbókmenntir fjallar
Matthías um skáldverk 10 kunnra höfunda.
Ultima Thule
eftir Helfried Weyer og
Matthías Johannessen
Gullfalleg íslandsbók í máli og myndum.
Tveir listamenn snúa bökum saman: Þýski
Ijósmyndarinn Weyer og Matthías Johann-
essen, skáld.
Litmyndir Weyers og Ijóð Matthíasar á
íslensku og í þýskri túlkun Jóns Laxdals með
formála eftir Rolf Hádrich mynda eftirminni-
lega heild, þar sem sérkennum íslands er
lýst á listrænan hátt.
Matthia* Johanneswn
BÓKMENKl'fv
ÞÆTTIR
BOK
AUÐVTTAÐ
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ, AUSTURSTRÆTI 18, SlMI 25544.
(Frétutilkynmng)