Morgunblaðið - 14.12.1985, Blaðsíða 69

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR14. DESEMBER1985
69
í stað þess að leggja árar í bát
keypti Jón fé í skarðið fyrir það
sem hann missti og var ótrauður
að setja lömb á, þrátt fyrir mikið
hrun. Því fækkaði fé lítið í Deild-
artungu.
Á árunum 1937—40 starfaði
svokölluð héraðsnefnd í mæði-
veikivörnum. Þessi nefnd, sem Jón
átti sæti í, komst fljótt að þeirri
niðurstöðu að fjárskipti væru eina
færa leiðin til að uppræta veikina,
eins og þekkingu manna á þessum
sjúkdómi var þá háttað.
Beitti nefndin, og þá ekki síst
Jón, sér fyrir því að afla þeirri
skoðun fylgis meðal bænda í Borg-
arfirði og Húnavatnssýslum með
víðtækum fundahöldum, en þá
deildu menn mjög um fjárskipti
og framkvæmd þeirra. Þakka
margir störfum þessarar nefndar
að fjárskipti voru hafin á Hegg-
staðarnesi áður en löggjöf um það
efni var sett. Þau leiddu síðar til
almennra fjárskipta og fullrar út-
rýmingar á mæðiveikinni, eins og
kunnugt er.
Meðan ekki var ráðið niðurlög-
um hinnar illræmdu fjárpestar
hafði Jón mikinn hug á því að
hefja fjárbúskap í landshluta þar
sem pestin herjaði ekki. Strax
þegar fjárskiptum var lokið í
Miðfirði, stofnaði Jón því til fjár-
búskapar að Bjargarstöðum í
Miðfirði, sem þá voru í eyði. Voru
lömb keypt, heyja aflað, hús lag-
færð og hafinn fjárbúskapur, fé-
lagsbúskapur, sem Jón tók virkan
og mikinn þátt í meðan heilsan
entist. Þannig firrti hann sig að
nokkru tjóni af völdum mæðiveik-
innar.
Jarðræktar- og búnaðarmál
Jón Hannesson kom víða við í
félagsmálum bænda, og heima
fyrir voru jarðræktarmálin honum
hugstæðust. Hann var einn af
stofnendum Búnaðarsambands
Borgarfjarðar, en það var stofnað
á fundi á Hvítárvöllum 2. júlí 1910.
Þegar á stofnfundinum var Jón
kosinn í stjórn þess ásamt þeim
Hirti Snorrasyni í Arnarholti og
Andrési Magnússyni á Gilsbakka.
Sat Jón síðan í stjórninni sam-
fleytt til dauðadags eða í 43 ár,
og formaður þess var hann í 34
ár. Öll þessi formannsár hafði
hann jafnframt á hendi fram-
kvæmdastjórn Búnaðarsambands-
ins og allt reikningshald þess. Var
þetta umfangsmikið starf og
vinnufrektogekki alltaf vinsælt.
Frá byrjun rak Búnaðarsam-
bandið jarðvinnslu með hestum.
Þegar flest var, hélt það úti fimm
vinnuflokkum, og voru tveir menn
með 4—6 hesta í hverjum. Þessu
starfi var haldið úti í 19 ár, en árið
1929 keypti Búnaðarsambandið
tvær dráttarvélar til jarðyrkju og
síðar fleiri. Þær voru leigðar
bændum til jarðræktarstarfa,
stundum með einum manni en oft
tveimur til þess að afköstin gætu
orðið sem mest. Einnig lét Búnað-
arsambandið vinna nokkuð að
framræslu og áveitum. Réð það
menn til þeirra starfa sem ferðuð-
ustámilli bæja.
Eftir að Ræktunarsambandið,
sem náði yfir Mýra- og Borgar-
fjarðarsýslu, var stofnað, létti
mjög á Búnaðarsambandinu, þar
sem fjárreiður Ræktunarsam-
bandsins voru Búnaðarsamband-
inu óviðkomandi. Ræktunarsam-
bandið naut allmikillar fyrir-
greiðslu frá ríkinu um vélakaup.
En það létti ekki mikið á Jóni í
Deildartungu, því hann var kosinn
formaður Ræktunarsambandsins
og stuttur tími leið þar til það hélt
úti níu beltadráttarvélum og fjór-
um hjóladráttarvélum til jarð-
ræktarstarfa, þegar mest var
umleikis.
Auðséð er að geysimikið starf
hefur legið í því að stjórna öllum
þessum framkvæmdum og annast
fjárreiður þeirra. En ðll þau störf
vann Jón fyrir litla borgun og
stundum lítið þakklæti. Er enda
augljóst að þessi verk voru í eðli
sínu þannig að erfitt hefur verið
að vinna þau svo að öllum líkaði.
Er raunar að undra að maður, sem
svo var störfum hlaðinn fyrir,
skyldi megna að leysa þau eins vel
?1 hendi og Jón gerði.
Jón lét mikið til sín taka stofnun
Landssambands bænda og átti
mikinn þátt í þeim umræðum sem
þá fóru fram vegna landbúnaðar-
kreppunnar. Þá tók hann virkan
þátt í stofnun Stéttarsambands
bænda og sat alla aðalfundi þess
frá stofnun.
Jón sat á Búnaðarþingi frá 1929
og í stjórn Búnaðarfélags íslands
frá 1939, og um skeið gegndi hann
þar formannsstörfum. Af Búnað-
arþingi var hann oft kosinn í milli-
þinganefndir og liggja þar eftir
hann mikil og farsæl störf.
Sverrir Gíslason, formaður
Stéttarsambands bænda, skóla-
bróðir og vinur Jóns í Deildar-
tungu, ritar um hann látinn í Bún-
aðarritið, og lýk ég þessari grein
með orðum hans. Þar segir m.a.:
„Ég hef drepið á nokkur mál sem
Jón í Deildartungu hefur unnið að.
Það mun ekki ofsagt að hann hafi
meira eða minna verið riðinn við
hvert einasta félags- og framfara-
mál sveitar sinnar og héraðs og
tekið mikinn þátt í alþjóðar félags-
málum. Jón las mikið, þegar hann
hafði tíma til. Hann var hugsandi
um trúmál og frjálslyndur í þeim
efnum. Jón var ótrauður að fara
nýjar leiðir, og þótt þær gætu verið
hæpnar. Jón kunni vel við sig í
félagsmálastarfi og á mannafund-
um. Hann var ekki mikill mál-
skrafsmaður, en hélt ágætar ræð-
ur, oft óviðbúinn, og lagði þá
mikinn þunga í málsmeðferðina.
Jón gat verið kaldur í tilsvörum
og spurði ekki alltaf meðstjórn-
endur í félagsmálum ráða. En það
var gott að vera með Jóni í Deild-
artungu og maður fann alltaf til
öryggis, þegar hann var með. Jón
var umsvifamikill á félagsmála-
sviðinu, tilþrifamikill og athafna-
samur bóndi, vitur og framsýnn
og fjárgæslumaður mestur í hér-
aði.“
Hjalti Pálsson
1
2
Komið tU
meginlandsins
frá nokkrum
úteyjum
sögur eftir
Kristján Karlsson
Kristján Karlsson er eitt skarp-
skyggnasta skáld og bókmennta-
maður landsins. Hann sendir nú
frá sér sjö smásögur, sem eru í
senn spennandi og nýstárlegar.
Kristján kafar undir yfirborð
nútímalífs og sögumar fylgja
manni eins og skuggi að loknum
lestri.
BOK
AUÐVTTAÐ
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ, AUSTURSTRÆTI 18. SlMI 25544.
BÆKUR HÖRPUÚTGÁFUNNAR 1985
MA TUR KNA TTSPYRNA
LJÓÐABÆKUR
ÝMSAR BÆKUR
Glampar i fjarska
á <)uUin þil
WWk»|ian>r «* aWMitu
.Að,
handan
Hók um litið rtth d.iuðann
SPENNUSÖGUR
ÁSTARSÖGUR
** ' — *
HORPUUTGAFAN S TEKKJA RHOL Tl 8-10 300 A KRA NES. SÍMI 93-2840.
G<
SKE*
ger;
BotUt
Hamingju
draumar
ERLWO POUUÍN
< ......—>
BARÁTTA
Astariinnar
Hamingjudraumar, eftir BodH
Forsberg. Magnþrungin ástarsaga
um óvœnt Mög.
Hljómur hamingfunnar. eftir
Nettu Muskett. Hrffandi bók um
éstir og duiarfull atvik.
Barátta ástarinnar, eftir Erfing
Poufsen. Spennandi og grfpandi
ástarsaga.
G/ampar í fjarska i
gufUn þU. 2. bindit eftir
Þorstein Guömundsson
á Ská/pastððum.
Skrftnar skepnur. skop-
sðgur eftir Ephraim
Kishon. Ingibjörg Berg-
þórsdóttir þýddi.
Góða skemmtun gara
ska/. leikja og skemmti-
bók eftir Jón Kr. /sfeld
Að handan. eftir Grace
Rosher. Bók um llfið
eftir dauðann. Séra
Sveinn Víkingur þýddi.
Hefndarverkasvaftin. eftir
Duncan Kyle. Flugrán, mannrán
æöisgenginn fíótti. Spennusaga /
hæsta gæðafíokki.
Exocet fíugskeytin, eftir Jack
Higgins. hðfund metsð/ubókarinnar
öminn er sestur. Mögnuð spennu-
bók sem þú /est / einni lotu.
Réttur dagsins. Gómsmtur gaaða-
matur. Ný /s/ensk matreiöslubók
eftir Margréti Þorvaldsdóttur,
sem skrifað hefur samnefnda
matreiösluþætti í Morgunblaöiö.
Hðfundur hefur dvalið vlða er-
lendis og kynnst þar matarvenjum
ýmissa þjóða. Sumar uppskriftirnar
eru frumsamdor, aðrar af erlendum
stofni, en að/agaðar /slenskum
aöstæðum og inn/endu hráefni.
Ahers/a er /ðgð á að uppskriftirnar
sáu auðveldar fyrir alla tU matar-
gerðar. Gætt er hófs / hráefnis-
kostnaði. Bókin er prýdd Htmyndum
sem Magnús Hjörleifsson tók.
Skagamenn skoruðu mörkin.
/ þessu s/ðara bindi er þráðurinn
tekinn upp að nýju þar sem ski/iö
var við / fyrra bindinu og sagan
rakin fram tU haustsins 1984 er
Skagamenn unnu það einstæða
afrek oð vinna ..tvöfa/t" annað
árið / röð. I bókinni eru viðtö/ við
leikmenn Akraness sem gert hafa
garöinn frægan meö ýmsum er-
/endum Hðum á s/ðustu árum,
m.a. Sigurö Jónsson, Pétur Péturs-
son, Teit Þórðarson, Korl Þórðar-
son og Matth/as HaHgrfmsson.
Raktir eru fjö/margir /eikir /iósins
og sagt frá eftirminnilegum at-
vikum. Knattspyrnubókin / ár.
I-.K K' HX bti lunnfiu
Ég geng fri bmnum,
eftir Guðnýju Bein-
teinsdóttur fri
GrafardaJ.
Haustheimar, eftir
Stefán Sigurkarlsson.
Mitt heiðb/áa tja/d.
eftir Friðrik Guðna
Þórieifsson.
Hljómur
hamingjunnar
Ephraim Kishon
Skrítnar
skepnur