Morgunblaðið - 23.01.1986, Blaðsíða 14
14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. JANÚAR1986
Kosningabaráttunni í Portúgal lýkur senn:
Freitos do Amaral spáð um
40% atkvæða á sunnudaginn
— og meirihluta í seinni umferðinni um miðjan febrúar
Kosningabaráttan í Portúgal fyrir forsetakjörið.á sunnu-
daginn hefur verið i hámarki og henni lýkur á föstudag-
inn. Eins og áður hefur komið fram í grein í Morgun-
blaðinu er Diego Freitas do Amaral enn talinn líklegast-
ur sigurvegari og fréttaskýrendur segja, að héðan af muni varla
verða umtalsverðar breytingar á fyigi hans. Mönnum ber svo
ekki saman um, hvort þeirra Mario Soares forsætisráðherra eða
Maria Lourdes Pintassilgo muni verða í öðru sæti og elja því
kappi við do Amaral í seinni umferð kosninganna sem verður
þann 16. febrúar.
Do Amaral bættist góður og
býsna óvæntur liðsauki fyrir
nokkru, þegar einn frægasti rit-
höfundur Portúgals, Maria Velho
da Costa, ein af Maríunum þremur
sem margir kunna skil á, lýsti yfír
stuðningi við do Amaral. Maria da
Costa hefur löngum verið talin
vinstrisinnuð, en eins og alkunna
er var do Amaral einn af stofnend-
um Miðdemókrataflokksins í Portú-
gal eftir byltinguna 1974. Ásamt
honum stofnuðu flokkinn þeir
Amaro da Costa sem lézt í flugslys-
inu með Sa Carneiro forsætisráð-
herra í desember 1980 og Victor
Sa Machado, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra. Á þeim heitu tímum í
Portúgal þegar allt var í upplausn
og ringulreið og áhrif kommúnista
og hersins voru ótrúlega mikil lá
við að Miðdemókrataflokkurinn
væri skorinn niður við trog vegna
„hægri-villu". Do Amaral og félag-
ar hans létu þó ekki mótbyrinn á
sig fá og náðu sex þingmönnum á
Stjómlagaþingið vorið 1975. Do
Amaral þótti mikill og góður ræðu-
maður þá þegar og þrátt fyrir
ungan aldur virtist hann traustvekj-
andi og snöfurlegur og vakti traust.
Hann tók síðan við aðstoðarforsæt-
isráðherraembætti í stjóm Sa Carn-
eiros og virðist þeim hafa samið
mætavel í ríkisstjómarsamstarfínu.
Eftir að Pinto Balsemao varð for-
sætisráðhera stjómarflokkanna að
Sa Cameiro látnum, dró do Amaral
sig í hlé og sagðist hafa hug á að
snúa sér að kennslustörfum á ný
en hann er doktor og prófessor í
lögfræði. Diego Freitas do Amaral
fæddist þann 21. júlí 1941 í Povoa
de Varzim í Norður-Portúgal. Kona
hans heitir Maria Jose og þau hjón
eiga fjögur böm.
Maria Lourdes de Pintassilgo er
einn af mörgum fyrrverandi forsæt-
isráðherrum Portúgals og gegndi
því embætti nokkra mánuði árið
1979, sérlega til þess kölluð af
Eanes forseta þegar ein af mörgum
stjórnarkreppum skall á. Hún var
sendiherra Portúgals hjá Samein-
uðu þjóðunum og vakti athygli fyrir
skarpleika og hispurslausa fram-
komu og aflaði sér virðingar og
trausts. Hún varð fyrst frambjóð-
endanna fjögurra til að kunngera
framboð sitt og hefur frá byijun
lagt áherzlu á að engin samtök eða
flokkur standi að framboði hennar.
Hún hefur þótt vinstrisinnuð og
hefur vænzt stuðnings úr þeim átt-
um. En fyrir henni hefur farið sem
öðrum frambjóðendum, að eftir því
sem lengra hefur liðið á baráttuna
hefur henni orðið ljóst, að hugtökin
vinstri og hægri gerast æ óljósari
í portúgölskum stjómmálum sem
víða annars staðar og því hefur hún
orðið að haga seglum nokkuð eftir
vindi.
Maria Lourdes Pintassilgo hefur
lagt mikla áherzlu á að Portúgal
beri að sinna af meira kappi málefn-
um þriðja heimsins. Hún styður
stóraukna þróunarhjáip, bæði með
fjárframlögum og ráðgjafarstarfi.
Það er vitanlega gott og blessað
Freitos do Amaral — næsti for-
seti Portúgals?
og hugsjónir hennar dregur enginn
í efa. Á hinn bóginn fínnst mörgum
Portúgölum það væri kannski vitið
meira að líta sér nær og huga að
atvinnuleysi upp á átta prósent,
verðbólgu og lítilli framleiðsluaukn-
ingu, bættri heilbrigðisþjónustu,
menntun ungu kynslóðarinnar og
þó umfram allt er bent á að ekki
dugi að mennta unga fólkið, ef það
fái síðan ekki atvinnu að námi
loknu. Því hefur Pintassilgo átt
nokkuð erfítt uppdráttar en hún er
óumdeilanlega vinsæl og kosninga-
barátta hennar hefur einkennzt af
dugnaði og ódrepandi kjarki og
sjálfstrausti. Hún er dyggur kaþól-
ikki og mun í fyrstu hafa vænzt
stuðnings frá kirkjunnar mönnum,
en eftir því sem ég hef komizt
næst með lestri og samtölum hefur
ekkert afgerandi komið frá þeirri
hlið. Skiptar skoðanir eru svo meðal
Portúgala, sem taka trú sína ekki
eins hátíðlega og ýmsar aðrar
Suðurlandaþjóðir, hvort það hefði
orðið henni til framdráttar.
Salgado Zenha — famboð hans
að undirlagi Eanes?
Maria Lourdes Pintassilgo fædd-
ist í Abrantes þann 18. janúar 1930.
I tómstundum sínum leikur hún á
píanó og hún hefur unun af ljóða-
lestri. Hún er ógift og barnlaus.
Eins og sakir standa nú virðist
Mario Soares, fyrrverandi forsætis-
ráðherra, hafa aukið verulega við
fylgið og flestar kannanir spá hon-
um öðru sæti í fyrstu umferð. Eftir
að fyrrverandi fóstbróðir hans,
Fransisco Salgado Zenha, hafði til-
kynna framboð sitt leit út fyrir að
fylgi Marios Soares færi meira og
minna til Zenha. Eftir því sem liðið
hefur á kosningabaráttuna hefur
þetta snúizt Soares í hag og eru
ástæðumar ýmsar. Mario Soares
nýtur virðingar og persónulegra
vinsælda út fyrir raðir Sósíalista-
flokksins. Þrátt fyrir að honum
hefur ekki tekizt það metnaðarsama
verk sem hann hefur einsett sér og
tilkynnt, í hvert skipti sem hann
hefur myndað ríkisstjóm, er var-
hugavert að draga góðan vilja hans
í efa. Soares naut þess lengi að
og stuðningur forsetans hefur
ekki reynzt vega þungt — Eanes.
Maria Pintassilgo — styðst
ekki við flokka né samtök.
hann hafði hrakizt í útlegð á tímum
einræðisstjóma Salazaar og Caet-
ano og sneri síðan heim til að leiða
Portúgali eftir lýðræðisbrautinni.
Sumarið 1975 skipulögðu þeir
Zenha fundaherferðir um landið
þvert og endilagt til að beijast gegn
óeðlilegum ítökum kommúnista og
áður hefur verið vikið að. Hafi
maður í huga hvemig andrúmsloftið
var í landinu sumarið 1975 þegar
menn flúðu unnvörpum úr landi og
persónulegar ofsóknir af hálfu
stjómar hersins og forsvarsmanna
kommúnista vom í algleymingi, má
Leti fiskvinnsluf ólks
á Suðurnesjum
Svar til Sigurðar Garðarssonar
Fréttir um atvinnu-
eysi á Suðumesjum
v _ i aít vænikienl
Garðarsson
i miklar umrscður I Qöl-
m atvinnuleysi & Suður-
[»að vekur mann til um-
, eftir að hafa auglýrt nú
mánuð eftir aUrfafóIki Ul
oðí á sjó Og landi, hvort
nþamaerakriðogþiggur
itvinnuley*i*trygging**)6ð>
■rulega atvinnulaust
iður eru atvinnurekendur 4
qum hættir að lerU ettir
vinnu 4 ivokölluðum *t-
giaakr4ning**töðum I
læjarfélagi, þvl reynalan af
j þesaa fólk* er alæm. I
tilfellum er fóUóð aem
r akráð annaðhvort of latt
f-r
tekjutryggmgu, Þ*r eo
b*8 liggur niðri I atuttantlma
iðvanir I fiakvinn*Iu yfir jðl
fum gremat *ú *ö*t»ö»^
íða- og ajómannafélagið
n, Kefur gkapað aér m<
aí mörgum að flóðurfan..é inctaður
I DÓlitiaka þágu, Alþýfkiflokknum
UlfmnÆ. AHÖIuð er *ú
ástundun aumarvinnukvenna 4
Keflavíkurflugvelli að akrá aig at-
virmulauaar aðra Uma ármna, 4n
athugaaemda.
linkind og værukærð gkrámng-
arfólka og mikil flálfvirkni I greiðalu
atvinnulejraiabóta 4 Suöumeflum.
er helata ocaók fyrír atvmnuleyamu.
Reyndar er vafamáJ hvort atvinnu-
teyaiabætur er rétt orð I þeaau Ul-
liti. Réttara v*erí að kalla þetta leti-
„Linldnd og værukœrð
skrániniíarfóIkH og
mikil njálfvirkni i
greiðslu atvinnuleysta-
bóta á Suðumeajum er --------------
helflta orsök fyrir at- Tt“
vinnuleysi.**
eftir Ingibjörgu
Bjarnadóttur
Mikið óskaplega ert þú reiður ungur
maður. Grein þín í Morgunblaðinu
16. jan. var með sömu eindæmum
og ræða útgerðarmannsins í Ver-
mannahöfn í bók Stefáns Jónssonar
„Mínirmenn".
Hann sakaði verkalýð Ver-
mannahafnar um að hoggið þresar
í sama hnérörið. Sýnilega er þitt
hnérör illa beyglað eftir lamstur og
högg Verkalýðs- og sjómannafélags
Keflavíkur og þess letingjalýðs sem
þar er á mála, og hefur það mark-
mið eitt að skæruheija á saklausa
vinnuveitendur og þig sérstaklega.
Misnotkun á atvinnuleysissjóði og
pólitískur peningaaustur í letingja-
; lýð Suðumesja. Stór orð. Allt má
misnota, líka þá hluti sem hugsaðir
eru til hjálpar fólki í nauðum.
Samanber matgjafír til sveltandi
8 bama í Biafra, sem lentu mestan-
part í kjaftinum á Biafraher. Ein-
hveijar kellingar em eflaust til sem
j skeina Kanann á sumrin og hirða
W bætumar sínar þess utan og gefa
skít í það þó Sigga í Vogum vanti
fólk. En hafa ekki atvinnurekendur
líka, ekki síst þú, leikið það að senda
fólkið heim 2-3 daga í viku þegar
lítið er um hráefni og sagt því að
fara bara á atvinnuleysisbætur
þessa daga? Er það ekki vinnuveit-
andans að borga sínu fastráðna
fólki kauptryggingu þá daga sem
vinna liggur niðri? Vinnur sama
fólkið máske aldrei svo lengi hjá
þér að það nái fastráðningu? Um
tíma gekk nú frystihúsið hjá þér
undir nafninu „Ráðið og rekið hf.“,
í munni gámnga. Hvað er að? Nú
hef ég raunar aldrei unnið hjá þér,
en held þó að þegar frekjuhakkur
eins og ég, getur unnið hjá sama
vinnuveitanda í yfír 20 ár án þess
að vera nokkumtíma rekin þó við
séum ekki alltaf á sama máli, en
meinleysisstrá eru rekin úr Vogum
hf., þá er einhversstaðar laus
skrúfa. Fólk er á atvinnuleysiskrá
og vill ekki vinnu hjá þér, segir þú
í greininni. Sé um skammtíma
stöðvun á þeirra vinnustað að ræða,
hversvegna ætti það þá að fara
frekar til þín, en bíða kannski
nokkra daga? Býður þú betri laun
en aðrir? Hærri bónus? Meiri mögu-
leika á yfírvinnu, eða elskulegra
viðmót en hinir? Þú segir að fólk
hafí ekkert vinnusiðferði, virði ekki
vikuuppsagnarfrestinn og aðrar
skyldur vinnulýðsins. Er sá upp-
sagnarfrestur og aðrar skyldur
vinnuveitanda alfarið virtar í þínu
fyrirtæki? Ennfremur ertu reiður
útaf sögum og skoðunum sem fólk
beri milli vinnustaða, ég er undrandi
yfír því. Allt sem ég hef heyrt um
þig persónulega er á eina lund, sem
sé að þú sért ágætis strákur. —
Mér líkaði prýðisvel við hann. —
Siggi er alveg ágætur. — Ailt í lagi
með hann, fínn strákur. Þetta eru
svörin, ef maður spyr fólk sem hefur
unnið hjá þér hvemig því hafí líkað.
Tregða fólks stafar áreiðanlega
frekar af stopulli vinnuvon og
heimalöguðu jafnaðarkaupi, en
persónulegri óvild til þín. Allavega
talar fólk almennt vel um þig og á
ekki skilið svona skítkast. Svo ég
afgreiði væmkæra fólkið á skrif-
stofu VSK og pólitíkina þar, þá
vitum við öll hvar í flokki Karl
Steinar stendur, pólitískur litur
annarra starfsmanna er mér hulinn.
Þau hafa ekkert verið að viðra
skoðanir sínar við mig þó ég hafi
átt þangað erindi. Hjálpsamt, alúð-
legt og heiðvirt fólk virði ég mikils,
hvar í flokki sem það stendur. Sem
pólitískur betlari í næstu bæjar-
stjómarkosningum ættir þú að hafa
hugfast að fískvinnulýðurinn er líka
atkvæði, og skammir og hroki duga
ekki til vinsælda. Jafnvel sauðimir
okkar sextíu í þinghúsinu vita þetta
og líma föst á sig elskulegheitin
þegar líður að kosningum, láta sig
hafa það að ösla slorið á blankskón-
um og anda að sér físklyktinni
meðan þeir segja okkur hve mikið
þeir elski okkur láglaunahópana
fyrir kosningar. Prófaðu þetta bara.
Fyrst ég er á annað borð farin
að gapa þetta í dagblað get ég
ekki stillt mig um að minnast á þær
furðulegu skoðanir sem allt of
margir hafa á fiskvinnufólki, at-
vinnu þess og atvinnuleysi, Sigurð-
ur má hugsa um það líka. Margir
virðast ekki gera sér grein fyrir
því að fiskvinnufólk er ekki bara
sálarlausir skrokkar sem hægt er
að skáka fram og aftur eins og
peðum á taflborði. Mikill meirihluti
þess er húsmæður, konur með heim-
ili og böm. Húsmóðir í Keflavík til
dæmis æðir ekki af stað í vinnu í
frystihúsi Þingeyrar þó hennar
vinnustaður sé lokaður um tíma
(eða eilífð). Meðan vel aflast og hún
hefur vinnu, renna dagamir hjá í
trylltu kapphlaupi við klukkuna.