Morgunblaðið - 30.08.1986, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 1986
17
ALPAROS
Rhododendron ferrugineum
Það eru tvær tegundir alpa-
rósa, sem vaxa í hlíðum Alpafjall-
anna, Pyreneafjöllum og á
nokkrum stöðum öðrum í Evrópu.
Önnur þeirra, Rhododendron ferr-
ugineum, oft nefnd hin eiginlega
eða ekta Alparós, er nú ræktuð
nokkuð víða í görðum hér á
Reykjavíkursvæðinu og hefur
reynst fremur vel og sums staðar
mjög vel. Hin tegundin, Rhodo-
dendron hirsutum, sem stundum
er kennd við Týrol, er sjaldséðari
hér á landi og líklega ekki eins
auðveld í ræktun. Hún er því
sjaldnar flutt inn. Fljótt á litið eru
þessar tvær tegundir mjög líkar
hvor annarri í útliti. Rhod. ferrug-
ineum er með hárlausum blöðum,
sem eru rauðbrún á neðra borði,
en á Týrolalparósinni eru blöðin
randhærð og græn báðum megin.
Þetta eru sígrænir runnar, sem
eru venjulega um 30—50 sm á
hæð, en munu þó geta náð allt
að eins metra hæð við viss skil-
yrði. Blómin eru nokkuð mörg
saman í sveiplaga klösum, rósrauð
BLÓM
VIKUNNAR
18
Umsjón:
Ágústa Björnsdóttir
að lit. Til eru hvít afbrigði, sem
sögð eru jafnvel enn fallegri.
Þó að alparósir þessar séu
þekktar sem garðplöntur erlendis
frá því á miðri 17. öld er mjög
stutt síðan að farið var að rækta
þær hér á landi. í Garðagróðri,
sem kom út fyrst árið 1950, er
ekki minnst á þær. Kristmann
Guðmundsson, sem reyndi fjölda
tegunda alparósa í garði sínum í
Hveragerði, nefnir ekki heldur
þessar tegundir í bók sinni Garða-
prýði, sem út kom 1961. Sumarið
1965 held ég að það hafi verið,
sem ég kom í heimsókn í Lysti-
garðinn á Akureyri. Þar voru þá
í beði á skjólgóðum stað tvær
plöntur, sem strax vöktu forvitni
mína. En þetta voru báðar þær
tegundir, sem hér hafa verið
nefndar. Ekki báru þær vott um
mikla blómgun, enda munu þær
hafa verið nýkomnar í garðinn.
Mér er sagt að alparósir þessar
blómstri nú vel á Ákureyri.
Alparósir þrífast ekki nema í
súrum jarðvegi. Týrólalparósin
mun þó vera ein af fáum undan-
tekningum og ættu menn því
fremur að reyna við hana í görð-
um þar sem kalki og skeljasandi
hefur verið blandað í jarðveginn.
Á Reykjavíkursvæðinu hefur
ræktun Rhod. ferrugineum tekist
mjög vel án þess að nokkuð sér-
stakt hafí komið til í sambandi
Alparós — Rhododendron ferrugineum
við jarðvegsblöndun. Af þeirri
reynslu sem fengist hefur af rækt-
un þessara tveggja tegunda hér
á landi undanfarin 20 ár hefur
komið í ljós að báðar eni harð-
gerðar og vetrarskýli óþarft. Rétt
er þó að velja þeim skjólgóðan og
bjartan vaxtarstað. Báðar eru
sólarplöntur. í heimkynnum
sínum vaxa þær ofar skógarmörk-
um í 1.500 til 2500 m hæð, oft
innan um annan lágvaxinn runna-
eða tijágróður.
Fram að þessu hafa báðar þess-
ar tegundir verið fluttar inn frá
erlendum garðyrkjustöðvum, en
það kann þó að breytast á næstu
árum, plöntur þessar þroska hér
fræ á hveiju ári og er þegar nokk-
uð af plöntum í uppeldi hér.
Kristinn Guðsteinsson
Heilsuskokk
Abyrgðar og IR
12. vika
12. vika
1. DAGUR:
Upphitun
Skokka 100 m + ganga 100 m 4x
Skokka 200 m + ganga 100 m 3x
Skokka 300 m + ganga 200 m 2x
Hlaupa 50 m + ganga 50 m 6x
Skokka 600 m + ganga 300 m
Teygjur
2. DAGUR:
Upphitun
Skokka 4.400 m með 600 m og 400
m skokki og 100—200 m göngu á
milli
Teygjur
3. DAGUR
Upphitun
Skokka 300 m + ganga 200 m
Skokka 100 m + hlaupa 100 m +
ganga 250 m 4x
Skokka 200 m + ganga 100 m 3x
Skokka 500 m + ganga 300 m 2x
Hlaupa 50 m + ganga 50 m 4x
Teygjur
Þjálfun
Sú trú hefur orðið nokkuð al-
menn vegna framfara í læknavís-
indum að heilsa sé það sem læknar
gefi fólki. Þó er ljóst, að nú á dög-
um leggja menn sívaxandi áherslu
á heilsubætandi aðgerðir í stað þess
að einblína á það sem gerist innan
veggja sjúkrahúsanna. Hér er um
að ræða nýtt .markmið sem allir
geta sett sér, af því að það beinir
fólki inn á brautina til heilsurækt-
ar. Það er þrennt sem athyglin
beinist einkum að þegar rætt er um
heilbrigðari lifnaðarhætti: Þjálfun,
næring og ábyrgð einstaklingsins.
Tökum þjálfunina fyrir.
Hugsa skyldi um þjálfun í
víðtækasta skilningi. Hún nær til
gönguferða og annars létts líkam-
legs álags, og hún hefur bein áhrif
á heilsuna og er því gott ráð til
þess að bæta hana.
Það er nauðsynlegt fyrir fólk í
öllum aldurshójium að þjálfa sig á
einhvern hátt. I æsku og á unglings-
árunum býr þjálfun menn undir það
sem bíður þeirra á fullorðinsárun-
um. Á efri árum léttir hún hreyfíng-
ar og viðheldur andlegri vöku. Þá
er ótalið það sem ekki skiptir
minnstu, en það er gleðin sem því
fylgir að hreyfa sig og reyna á sig,
en hún eykur vellíðanina sem er
grundvöllur heilsunnar.
**Artline200
**Artline200
■M*Arlline200

o
f
Frábær
með mjóum
hægt erað
tæklfærl.
þægllegurí
4lltum, svart
og grænt.
bóka- og
verslunum.
tússpennl
plastoddi, sem
notavlðöll
Létturog
hendl. Fæstí
- blátt - rautt
Fæst í fiestum
ritfanga-
HEKLU-BILASALURINN
ei opinn frá kl. 13 til 17
laugaidag og sunnudag 30. - 31. ágúst
ÞAR GEFUR AÐ LÍTA FARARTÆKI FRAMTÍÐARINNAR
UNDRABÍLINN FRÁ MITSUBISHI
MP-90X
Feröamáti Iramtídarinnai:
□ Leiösagnarkeríi tengt gervitungli
□ Stjórnkeríi sem tekur miö af öllum umhveríisþáttum
□ Útlitshönnun sem minnir á geimfar.
NOTADIR BÍLAJR:
Bflasalan BJALLAN verður opln á sama tíma
TÖLVUVÆDD BÍLAVJDSKIPTI
d
HEKLAHF
iLaugavegi 170-172 Siml 695500