Morgunblaðið - 10.02.1987, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. FEBRÚAR 1987
Jón Óskar
Bókaklúbbur Al-
menna bóka-
félagsins:
Nýbók
komin út
JANÍJARBÓK Bókaklúbbs Al-
inenna bókafélagins, „Konur
fyrir rétti“ eftir J6n Óskar, er
komin út.
í bókinni eru raktar sögur átta
íslenskra dómsmála frá nítjándu
öld, úr jafn mörgum sýslum lands-
ins. Dómsmálin eiga það sameigin-
legt að þar eru konur fyrir rétti. í
formála segir höfundur meðal ann-
ars að hugmyndin að bókinni hafi
orðið til þegar hann vann að bók
sinni um Sölva Helgason. Þá hafí
hann grúskað í dómabókum frá öll-
um landshlutum og var sífellt að
rekast á einkennnileg sakamál gegn
konum. Mál á nítjándu öld gegn
konum, segir Jón að hafí mörg átt
það sameiginlegt að konur voru
ákærðar fyrir að hafa fætt böm
leynilega, borið þau út eða deytt á
annan hátt.
í inngangi kemst Jón Óskar svo
að orði um vinnuaðferðir sínar:
„Hér er ekkert annað gert en reyna
að gæða sögumar því lífí að sann-
leikurinn komi fram á þann hátt
sem hann blasir við mér í heimild-
um, en sannleikurinn og fáránleik-
inn verða eitt á þessum blöðum, þó
skýrt sé frá bláköldum staðrejmd-
um.“
Bókin er 261 bls. að stærð og
prentuð í Prentstofu G. Benedikts-
sonar og bundin í Félagsbókband-
inu.
(Úr fréttatilkynningu)
Reykjavík:
Viðmið Fél-
agsmálastofn-
unar hækkar
FÉLAGSMÁLARÁÐ hefur sam-
þykkt að hækka viðmiðunar-
kvarða Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar um 33.8% í
samræmi við hækkun á lámarks-
launum Dagsbrúnarverka-
manna.
Á sama fundi var samþykkt sam-
hljóða eftirfarandi bókun: „Um leið
og viðmiðunarkvarði Félagsmála-
stofnunar Reykjavíkurborgar er
hækkaður í samræmi við hækkun
lágmarkslauna Dagsbrúnar, stefnir
Félagsmálastofnun Reykjavíkur-
borgar að því að Ijúka endurskoðun
á viðmiðunarkvarða í mars n.k.
Verði þá m.a. hugað að því, hvort
miða skuli kvarðann við almenna
launaþróun í landinu í stað samn-
inga við eitt stéttarfélag eins og
verið hefur."
Vísindasjóður - Rannsóknarsjóður:
Fjárhagsgrundvöllur íslenzkra
vísindarannsókna treystur
segir menntamálaráðherra
Sverrir Hermannsson,
menntamálaráðherra, mælti í
gær fyrir frumvarpi til laga um
Vísindaráð og Vísindasjóð, Rann-
sóknarráð ríkisins og Rannsókn-
arsjóð.
Vísindaráð
Frumvarpið felur í sér að Vís-
Aukið
vaxtafrelsi:
Peninga-
sparnaður í
bankakerfinu
ört vaxandi
Raunaukning inn-
lána 1986 17,1%
Matthías Bjarnason, ráðherra
bankamála, sagði í þingræðu í
gær að þróun undanfarinna ára
í átt til aukis vaxtafrelsins hafi
skilað umtalsverðum árangri i
auknum peningasparnaði i
bankakerfinu. Hann sagði að
innlán til innlánsstofnana, sem
komin vóru niður fyrir 20% sem
hlutfall af landsframleiðslu 1978,
hafi numið 27,5% 1984, 29,1%
1985 og 31,2% 1986.
Raunaukning innlána 1985, það
er hækkun umfram hækkun láns-
kjaravísitölu, nam 9,3% 1985 og
17,1% 1986. Ráðherra sagði pen-
ingaspamað í bankakerfínu fara
óðum vaxandi, þótt enn skorti nokk-
uð á að hann sé kominn á sama
stig og í grannríkjum okkar.
indaráð sé sjálfstæð ríkisstofnun
og heyri undir menntamálaráðu-
neyti. Hlutverk þess er að efla
íslenzkar vísindarannsóknir í þeim
tilgangi að afla þekkingar og skiln-
ings á eðli mannsins og umvherfí
hans og búa í haginn fyrir farsæla
nýtingu náttúrugæða. Vísindaráð
er ríkisstjóm og öðrum opinberum
aðilum til ráðuneytis um allt er
varðar rannsóknir á verksviði þess.
Vísindasjóður skal efla íslenzkar
vísindarannsóknir. Tekjur hans eru
fjárveiting á fjárlögum ár hvert og
fjárframlag frá Seðlabanka Islands,
auk gjafa frá einstaklingum og fyr-
irtækjum, sem undanskildar eru
sköttum og frádráttarhæfar frá
skatttekjum.
Rannsóknarráð
Rannsóknarráð er einnig sjálf-
stæð ríkisstofnun, er heyrir undir
menntamálaráðuneytið. Það er ráð-
gjafarstofnun, sem vinnur að efl-
ingu hagnýtra rannsókna í
raunvísindum og tækni og rann-
sóknum á auðlindum lands og
sjávar. Það skal vera ríkisstjómum
og Alþingi til ráðuneytis um allt er
varðar hagnýtar rannsóknir og þró-
unarstarfsemi atvinnuveganna.
Rannsóknarsjóður, sem mynda
á, verður í vörzlu Rannsóknarráðs.
Hlutverk hans er að efla rannsókn-
AIÞHMil
ir og þróunarstarfsemi til nýsköp-
unar og styrktar íslenzku atvinnu-
lífí.
Tekjur sjóðsins eru fjárveiting á
fjárlögum ár hvert, framlög úr
Framkvæmdasjóði íslands (að lág-
marki 10% af hreinum tekjum
sjóðsins) og tekjur af einkaleyfum
eða endurgreiðslur af styrlqum.
Ráðuneytið setur reglur um úthlut-
anir úr Rannsóknarsjóði.
Markmið og- nýmæli
Markmið fmmvarpsins er fjór-
þætt, að sögn ráðherra: 1) að víkka
starfssvið Vísindasjóðs, bæta við
ráðgefandi og stefnumótanadi hlut-
verki með myndun Vísindaráðs, 2)
að veita Rannsóknarráði ríkisins
úthlutunarrétt á rannsóknarstyrkj-
um til hagnýtra rannsókna, 3) að
efla samstarf rannsóknaraðila í
landinu og 4) að treysta fjárhags-
grundvöll íslenzkra vísindarann-
sókna.
Helztu nýmæli frumvarpsins er
stofnun vísindaráðs, lögfesting
rannsóknarsjóðs, niðurfelling að-
flutningsgjalda af tækjum og
búnaði sem keyptur er fyrir fé úr
Vísinda- eða Rannsóknarsjóðum og
loks er gert ráð fyrir sérstakri sam-
starfsnefnd Vísindaráðs og Rann-
sóknarráðs, er skipuð skal tveimur
fulltrúum frá hvorum aðila, auk
oddamanns, er menntamálaráð-
herra skipar án tilnefningar.
Kjartan Jóhannsson:
„Syndakvittun fyr-
ir Seðlabankann“
Kjartan Jóhannsson (A.-Rn.)
sagði meir en tímabært að setja
lög í landi um vexti. Þessvegna
beri að þakka það að fram væri
komið frumvarp til laga um
vexti. Tilefnið sé hinsvegar leið-
inlegt, það er hæstaréttardómur
í okurmáli, sem fallið hafi í des-
embermánuði síðast liðnum og
verið umtalaður.
Kjartan minnti á ummæli
Steingríms Hermannssonar, for-
sætisráðherra, um þennan dóm eða
aðdraganda hans, þar sem hann
hafí varpað sök á Seðlabanka og
farið um hörðum orðum. Ríkis-
stjómin hefur hinsvegar veitt
Seðlabankanum - með þessu frum-
varpi og greinargerð, er því fylgir,
- algjöra syndakvittun, sagði þing-
maðurinn efnislega. Hann sagði
ríkisstjómina hafa, með frumvarp-
inu, tekið á sig sök á hneykslinu.
Kjartan minnti á ákvæði Seðla-
bankalaga, þessefnis, að bankinn
gæti gripið inn í framvindu mála
ef vaxtastig hér færi að ráði fram
úr vöxtum í grannríkjum. Þetta
lagaákvæði hefur ekki verið notað,
sagði þingmaðurinn. Hann gagn-
rýndi og ríkisstjómir fyrir að stuðla
að háum vöxtum með afskiptum
sínum af fjármagnsmarkaði, m.a.
sölu verðbréfa (spariskírteina).
Matthías Bjarnason, viðskiptaráðherra:
„ÖIl bankalöggjöfin
hefur verið endurskoðuð“
Umbótastarf í verðbréfa- og vaxtamálum
Matthías Bjarnason, við-
skiptaráðherra, mælti í gær
fyrir stjómarfrumvarpi til
vaxtalaga, sem Jónatan Þór-
mundsson, prófessor, samdi að
beiðni ráðherrans. Ráðherra
sagði að „öll bankalöggjöfin
hafi nú verið endurskoðuð: lög
nr. 86/1985 um viðskiptabanka,
lög nr. 87/1985 um sparisjóði,
en hvortveggja lögin tóku gildi
í upphafi árs 1986, og siðan lög
nr. 36/1986 um Seðlabanka fs-
lands, en þau öðluðust gildi
hinn 1. nóvember sl. Þá gengu
í gildi 1. júní ný lög um verð-
bréfamiðlun nr. 27/1986, þar
sem reynt er að tryggja heil-
brigða viðskiptahætti í verð-
bréfaviðskiptum... Þá var gerð
breyting á samningalögunum
(með lögum nr. 11/1986), í þvi
skyni að styrkja réttarvernd
þeirra, sem hafa lakari aðstöðu
við gerð samninga... Við samn-
ingu frumvarps þess, er hér
liggur fyrir, þótti rétt að fella
ákvæði um dráttarvexti inn í
heildstæð vaxtalög“, sagði ráð-
herrann.
„Tilefni hinna skjótu viðbragða
nú í vaxtamálum er í aðra röndina
dómur sá, er féll í Hæstarétti hinn
19. desember sl., og vakti mikla
athygli, af því að sökunautur í
okurmáli var sýknaður að hluta
til“, sagði ráðherra. „í rauninni
varð mál þetta ákjósanlegt tilefni
til að herða á umfangsmiklu end-
urskoðunar- og umbótastarfi í
banka-, verðbréfa- og vaxtamál-
um, sem farið hefur fram á vegum
viðskiptaráðuneytisins".
Frumvarpið skiptist í fímm
kafla: 1) Sameiginleg ákvæði og
gildissvið, 2) almenna vexti
(samningsvexti), 3) dráttarvexti
(vanskilavexti), 4) refsiákvæði um
okur, „mótuð með hliðsjón af tak-
mörkuðu vaxtafrelsi“, 5) gildis-
taka og bráðabirgðaákvæði.
„FYumvarpinu er ætlað að
stuðla að því“, sagði Matthías
Bjamason, „að viðskipti fari fram
með heilbrigðum og heiðarlegum
hætti, allir standi sem jafnast að
vígi og njóti eðlilegrar vemdar
gegn misnotkun aðstöðu af hálfu
þeirra, er hafa viðskiptalega yfír-
burði. Mikilvægur þáttur í þessari
réttarvemd er, að sem fullkomn-
astar upplýsingar liggi ætíð fyrir
um þau vaxtakjör, sem ríkjandi
em á markaðinum, svo að menn
geti varast að taka á sig skuld-
bindingar, sem eru þyngri en þeir
ráða við eða óhagstæðari en þeim
standa til boða annarsstaðar...“.
Matthías Bjarnason, viðskiptaráðherra, og Ragnhildur Helga-
dóttir, ráðaherra heilbrigðismála.