Morgunblaðið - 10.02.1987, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. FEBRÚAR 1987
19
Jóhanna Sigurðardóttir.
stefnir þá í að verða 17 mánuðir
og annarra á þriðja ár.
Allt bendir því til þess að ef bið-
tími á ekki að lengjast frá því sem
nú var í desember (15 mánuðir),
þá þurfi að fast að því tvöfalda fjár-
magnið á næsta ári í húsnæðiskerf-
ið eða úr 4,3 milljörðum í 8
miiljarða.
Til viðbótar má benda á aukna
fjárþörf í húsnæðiskerfið vegna
vaxtamismunar inn- og útlána eða
niðurgreiddra vaxta til húsbyggj-
enda og íbúðakaupenda. Sú stað-
reynd ein út af fyrir sig, að
húsnæðiskerfínu er haldið gangandi
með því að aðeins 25% af fjár-
magni þess komi úr ríkissjóði en
75% með lántökum úr lífeyrissjóð-
unum, nægir að óbreyttu til að sliga
húsnæðiskerfíð þegar til lengri tíma
er litið.
Þó fjármagn í Byggingarsjóði
ríkisins hafí aukist á þessu ári þá
hefur framlag ríkissjóðs minnk-
að úr 1,3 milljarði á sl. ári í 1
mUljarð á þessu ári. Lánsfé frá
lífeyrissjóðunum hefur aftur á móti
meira en tvöfaldast. Spyrja má því
hvort það sé skerfur núverandi
ríkisstjómar til hærri lána úr hús-
næðiskerfínu að draga verulega úr
ríkisframlaginu, en aukinn lánsrétt-
ur er að verulegu leyti fjármagnað-
ur með auknu lánsfé frá launafólki
úr lífeyrissjóðunum.
Það er vissulega orðið brýnt að
endurmeta á nýjan leik alla útlána-
áætlun og fjárhagsforsendur
laganna. Auk þess verða stjómvöld
að gera það upp við sig hvort leysa
eigi vandann með auknu fjármagni
og ná eðlilegu samræmi á lánsfé
til forgangshópa og annarra til að
koma í veg fyrir verðþenslu, eða
að mæta þessari miklu útlánaþörf
með lengingu biðtímans eftir lán-
um.
Vandi greiðsluerfið-
leikahópanna
Brýnt er einnig að skoða sérstak-
lega vanda þeirra hópa sem fengu
lán á umliðnum árum og nú era í
miklum greiðsluerfíðleikum. Fjár-
magn í húsnæðiskerfinu er nú
þrotið sem sérstaklega átti að leysa
vanda þeirra. Aðstæður þeirra hópa
sem byggt hafa eða keypt nokkur
síðustu árin era sérstaklega erfiðar,
greiðsluerfíðleikamir miklir og
eignir mikið veðsettar, sem gerir
það að verkum að þær era erfiðar
í sölu. Sérstaklega verður að skoða
hvemig hægt er að leysa vanda
þessa fólks, t.d. með því að skuld-
breyta eldri lánum þeirra og sníða
að nýja lánafyrirkomulaginu.
Erfiðleika þessa hóps má líka
bera saman við annan hóp sem fékk
rétt með nýju húsnæðislögunum,
sem það ekki hafði áður. Um er
að ræða fólk sem á stórar skuld-
lausar eignir og vill minnka við sig,
en þetta er sá hópur sem byggði
eða keypti áður en lán vora verð-
tryggð og verðbólgan sá um að
minnka skuldimar.
Það er talið að þessi hópur geti
verið um 15% af heildinni og eigi
rétt á um 500 milljónum króna á
ári í lánafyrirgreiðslur. Nýju hús-
næðislögin era þessu fólki sériega
hagstæð. Jafnvel þó þetta fólk fái
í reiðufé segjum 2—3 milljónir
þegar það minnkar við sig og fer
úr stóru skuldlausu húsnæði í
minna, þá getur það nú engu að
síður fengið 1.200 þúsund krónur
í lán með niðurgreiddum vöxtum
úr húsnæðiskerfinu, sem það
getur ávaxtað í hagstæðum verð-
bréfum. — Á sama tíma situr
greiðsluerf iðleikahópurinn í súp-
unni.
Félagslegar
íbúðabyggingar
Þegar nýja húsnæðislöggjöfín
var samþykkt var félagslegi hluti
húsnæðiskerfísins skilinn eftir en
mjög lítið fjármagn rennur nú til
félagslegra íbúðabygginga. Talið
var að nýja kerfið myndi létta
verulega á félagslegum íbúða-
byggingum þar sem lánin væru
orðin há og greiðslukjörin hag-
stæð. Enn vilja menn bíða og meta
síðan reynsluna af núverandi kerfi,
þó auðsætt sé að kerfíð muni að
óbreyttu riða til falls og kjörin sem
bjóðast fullnægja hvergi þörfum
láglaunahópanna. Fyrir liggur í
skýrslu, sem lögð hefur verið fram
á Alþingi, að það vanti á næstu
fímm áram um 2.500—3.000 fé-
lagslegar íbúðir. Ljóst er að lág-
launafólk ræður ekki við kaup á
íbúðum í almenna kerfinu þegar
mismunur kaupverðs og lánafyrir-
greiðslu getur orðið um ein milljón
króna. Fram hefur einnig komið að
fólk sem verst er statt í þjóðfélag-
inu getur ekki risið undir vöxtum
og afborgunum af lánum til kaupa
á íbúð í verkamannabústað. Auk
þess er eftirspum eftir félagslegum
íbúðum langt umfram það Qármagn
sem Byggingarsjóður verkamanna
hefur til ráðstöfunar. Kaupleigu-
íbúðir sem AJþýðuflokkurinn hefur
ítarlega kynnt á undanfömum mán-
uðum er tvímælalaust hagstæðasti
kosturinn í húsnæðismálum í dag.
Þar hefur fólk val um leigu eða
kaup á íbúðum með hóflegum mán-
aðargreiðslum. Útborgun er engin
í slíkum íbúðum.
Hefur fólk
verið blekkt?
Hér hefur verið sýnt fram á að
margt bendir til þess að húsnæðis-
kerfíð nýja sé að hrynja. A.m.k. er
ekkert of mikið sagt, þegar bent
er á að það riði til falls að öllu
óbreyttu. Stjómvöld hafa enn tíma
til að grípa til aðgerða og endur-
meta útlána- og ijárhagsforsendur
sem byggt hefur verið á, sem aug-
ljóslega era stórlega vanmetnar.
Verði það ekki gert mun í ljós koma
að íbúðakaupendur og húsbyggj-
endur hafa verið blekktir með
gylliboðum sem ekki er hægt að
standa við. Ef að líkum lætur mun
ríkisstjómin reyna að fela vandann
fram yfír kosningar og vísa vandan-
um til úrlausnar hjá nýrri ríkis-
stjóm.
Höfundur er iinnnr af alþingis-
mötwum Alþýðuflokks fyrir
Reykjavíkurkjördæmi.
Spennumynd í
Bíóhöllinni
BÍÓHÖLLIN hefur hafið sýning-
ar á spennumyndinni „Flugan".
Leikstjóri myndarinnar er David
Cronenberg. Aðalhlutverk eru í
höndum Jeff Goldblum, Geena
Davis, John Getz og Joy Boushel.
Myndin fjallar um Veroniku Qua-
ife sem kynnist vísindamanninum
Seth Brandle. Brandle þessi fæst
við þráðlausa fjarflutninga efna og
kvöld eitt ákveður hann að gera
lokatilraun með tæki sín, nota þau
til að fjarsenda sjálfan sig. Við til-
raunina verða ýmsar breytingar á
honum. En það kemur í ljós að
Brandle var ekki einn í „flutnings-
hylkinu", venjuleg fluga var með
honum í tækinu, en nærvera hennar
breytir öllu. En þegar ljóst er að
Veronika gengur með bam Brundle
er sýnt að í óefni er komið, segir í
frétt frá kvikmyndahúsinu.
Nokkur orð
um sérkennslu
eftir Aslaugu
Brynjólfsdóttur
Að undanfömu hefur mikið verið
rætt og ritað um sérkennslu og
sérkennslumagn, bæði af alþingis-
mönnum og almenningi. Þar sem
mér fínnst ekki laust við að það
gæti misskilnings varðandi skil-
greiningu á hugtakinu og þar af
leiðandi kennslukostnaði því sam-
fara, langar mig til að drepa niður
penna og kemur þá fyrst upp í
hugann spumingin:
Hvað er sérkennsla?
Sérkennslu mætti ef til vill skil-
greina á þessa leið: Sérkennsla er
sú kennsla kölluð, sem grannskólar
veita í formi aðstoðar í einstökum
námsgreinum, oft nefnd stuðnings-
kennsla, athvarf og athvarfsiðja,
lesver, talkennsla eða kennsla í sér-
deildum af ýmsu tagi, sjúkra-
kennsla, svo og sú kennsla, sem fer
fram í sérskólum eða sérstofnunum.
Hveijir eiga rétt á sérkennslu?
í lögum um grannskóla (nr.
63/1974) segir í 50. gr. 1. mgr.:
„Böm, sem talin era víkja svo
frá eðlilegum þroskaferli, að þau
fá ekki notið venjulegrar kennslu
í einni eða fleiri námsgreinum,
eiga rétt til sérstakrar kennslu
við sitt hæfi.“
í 51. gr. er nánar kveðið á um
hveijir skulu njóta slíkrar kennslu,
en þar segir:
„Kennslu samkvæmt 50. gr.
skulu njóta:
a) böm, sem að dóm sálfræði-
þjónustu og annarra sérfræð-
inga, skortir hæfíleika til að
stunda venjulegt grannskóla-
nám;
b) böm, sem að dómi skólalækn-
is, hafa eigi heilsu eða önnur
líkamleg skilyrði til að stunda
venjulegt grannskólanám;
c) böm, sem að dómi sálfræði-
þjónustu og annarra sérfræð-
inga, eiga við að etja hömlur,
einkum í máli og lestri, sem
valda því, að tvísýnt er um
árangur venjulegrar bekkjar-
kennslu;
d) böm, sem að dómi sálfræði-
þjónustu og annarra sérfræð-
inga, eiga við svo mikil
aðlögunarvandamál að stríða,
að þau eiga ekki samleið með
venjulegum nemendum;
e) Böm, sem af öðram ástæðum
þurfa sérstakrar aðstoðar við
að dómi sálfræðiþjónustu og
annarra sérfræðinga, þar með
talin seinþroska böm.“
Hvers vegna er nauðsyn á sér-
kennslu?
Engir tveir einstaklingar era eins
og nemendur era eins ólíkir og þeir
era margir hvað varðar þroska og
persónuleika, áhuga og hæfileika.
Sumir nemendur era bráðskarpir
og fljótir að tileinka sér námsefnið
og verða jafnvel órólegir, ef kennar-
inn hefur ekki lag á að láta þá
hafa nóg að gera. Aðrir eiga erfítt
með að fylgja fjöldanum og dragast
æ meir aftur úr og geta ástæðum-
ar verið ótal margar.
Segja má að þörf fyrir sér-
kennslu komi til af því að um sé
að ræða einhveija vanhæfni, höml-
ur eða misvægi á vissum líkamleg-
um, skynrænum, vitsmunalegum,
sálrænum eða taugakerfisþáttum
hjá einstaklingnum sjálfum. En
einnig geta félagslegar aðstæður
og ýmsir þættir í umhverfinu orðið
til þess að bam eða unglingur þarf
á sérkennslu að halda í einhverri
mynd. Má þar nefna aðstæður
heima fyrir, skipulag kennslunnar,
það námsefni, sem lagt er fyrir og
á hvem hátt það er framreitt.
Markmið með sérkennslu
Innan hins almenna grannskóla
er markmið með sérkennslu að sér-
hver skóli reyni að leysa sem flest
vandamál bamanna innan sinna
veggja. Komið sé til móts við þarf-
ir sérhvers nemanda og skipulega
sé unnið að því að gera þá ekki
afbrigðilega. Sérkennsla grannskól-
ans þyrfti því að vera í sem mestum
og bestum tengslum við hið al-
menna skólastarf og eðlilegur
þáttur í því.
Sérkennslan skoðist
í samhengi við
almenna kennslu
í þeirri umræðu sem átt hefur
sér stað upp á síðkastið, hefur mér
fundist full mikið bera á því að um
sérkennsluna sé fjallað án sam-
hengis við almenna kennslu. Rætt
er stöðugt um sérkennslumagn og
kostnað án samhengis við almennt
kennslumagn og almennan
kennslukostnað. í Reykjavík er
meðaltal í bekkjardeildum í heild
hærra en gerist í mörgum umdæm-
anna úti á landsbyggðinni. Ljóst er
að í fámennari bekkjardeildum er
minni þörf fyrir stuðningskennslu,
því að kennarinn hefur þá betri
möguleika á að sinna hveijum og
einum sjálfur.
í reglugerð um sérkennslu er
gert ráð fyrir mjög mismunandi
miklu kennslumagni eftir því hve
mikla aðstoð sérfræðingar telja að
nemandinn þurfí. Þar sem nemend-
ur þurfa svo mismikla sérkennslu
og mislangan tíma, er ljóst að
óraunhæft er að tala um kostnað
við sérkennslu eftir einhverri höfða-
tölureglu.
Sem dæmi má nefna að bam
getur þurft allt að 15 stundir á viku
alla sína skólagöngu og annað hins
vegar 2 stundir á viku í 3-4 mánuði.
Því er ljóst að ekki er hægt að
deila í sérkennslukostnað eins um-
dæmis með einhverri fjöldatölu
Áslaug Brynjólfsdóttir
„Þar sem nemendur
þurfa svo mismikla sér-
kennslu og mislangan
tíma, er ljóst að óraun-
hæft er að tala um
kostnað við sérkennslu
eftir einhverri höfða-
tölureglu.“
sérkennslunemenda og fá út meðal-
talskostnað á nemenda í einu
fræðsluumdæmi borið saman við
kostnað í öðram fræðsluumdæm-
um.
Mér virðist af ýmsu að æt.la
megi að hér í Reykjavík séu tiltölu-
lega þyngri sérkennslutilfelli en
annars staðar. Það er einu sinni svo
að fólk, sem hefur eignast böm sem
þurfa á sérhæfðri greiningu og að-
stoð að halda, hefur flust hingað á
Reykjavíkursvæðið til að vera þar
sem meira er af hinum ýmsu sér-
fræðingum á heilbrigðissviðinu og
sérstofnanir eða sérúrræði eru. En
auðvitað væri æskilegra að fólk
gæti notið þeirrar þjónustu sem til
þarf í slíkum tilfellum í heimabyggð
sinni og sorglegt er til þess að vita
að fólk þurfí að flytjast búferium
þegar þannig stendur á.
Eg hefí þá trú að þama sé að
verða á breyting til batnaðar m.a.
með tilkomu svæðisstjóma málefna
fatlaðra í öllum fræðsluumdæmum.
En einnig vegna aukins almenns
skilnings á mannréttindum og sam-
skipan þroskaheftra og fatlaðra
bama í almennar dagvistunarstofn-
anir og í almenna grannskóla.
Lokaorð
Að lokum vil ég segja þetta:
Ég tel ástæðu til og raunar brýnt
að meiri og málefnalegri umræða
eigi sér stað um skólamál meðal
landsmanna allra. En áherslu verð-
ur að leggja á það að draga úr
þörf fyrir síaukna sérkennslu með
því að gera skólann betur í stakk
búinn til að mæta séreinkennum
og hæfni hvers nemanda. Draga
þyrfti úr kröfunni um það að allir
nemi það sama á sama tíma og
sama aldri. Kennarar þyrftu að
undangenginni athugun á stöðu og
sérkennum nemanda að skipuleggja
námið með hveijum og einum nem-
anda, a.m.k. í upphafí hvers skóla-
árs og í samráði við foreldra. í
granngreinum þyrfti að setja
ákveðin markmið, sem nemendur
þyrftu að ná áður en lengra væri
haldið. Ljúka þyrfti einum áfanga
áður en haldið væri í næsta og
hans tími gæti þá verið mislangur.
í grannskólanum þyrfti að leggja
meiri áherslu á skilning og viður-
kenningu þess að menn era og
verða ætíð misjafnir og að því er
engin skömm. Það á að vera jafn
eðlilegt að nemendur séu misfljótir
að ná leikni og hraða, t.d. í lestri
og sundi.
Það þarf markvisst að vinna að
því að nemendur átti sig á því að
þeir geta verið einhvers virði þrátt
fyrir hvers kyns takmarkanir sem
allir hafa.
Leggja þyrfti áherslu á að bam
fái að þroskast og menntast í því
umhverfi sem hæfír því best og
skerðir þroskamöguleika og vellíð-
an þess á minnstan hátt. Því þyrfti
að nýta alla möguleika og kosti
bæði almennrar kennslu og sér-
kennslu sameiginlega sem best til
að ná sem farsælustum árangri í
menntun bamanna.
En veram samt minnug þess, að
það er góður kennari, frjó og
þroskavænleg kennsla, sem mestu
máli skipta og því er nauðsynlegt
að þjóðfélagið geri sér grein fyrir
mikilvægi kennarastarfsins og meti
það að verðleikum.
Höfundur er fræðslustjóri í
Reykjavík.