Morgunblaðið - 24.03.1987, Blaðsíða 49

MÖRGUí^ÓLÁÐIÐ, ÞRIÐJUbAGUR 24. MARZ 1987
49
fengnar hégiljur og aðfengnar
firrur, en hann vildi einkum staldra
við nokkur atriði. Útlendingar virt-
ust oft halda að í sagnaskýringum
væri nóg að vera vel að sér í nor-
rænu, en ekki þyrfti að kunna
íslenzku. Hér vissu menn þó, að
slíkt væri ekki hægt.
Þrátt fyrir góðar og vandaðar
útgáfur bæði frá Ámastofnun hér
og í Kaupmannahöfn kæmust þær
seint og illa til skila. Útgáfur hins
íslenzka fomritafélags væm t.d.
ofmetnar erlendis. Þannig væm
alltof margar rannsóknir byggðar
á textum, sem gæfu ekki rétta
mynd af sögunum.
Undanfarið hefði mikið verið
skrifað um heim sagnanna. I þeim
heimi bæm menn skam á hól og
hetjuðu í Austurveg. Sumir útlend-
ingar virtust trúa hvetju einasta
atriði í Njálu, eins og hún birtist í
útgáfu fomritafélagsins. Menn
væm seinir til að skilja, að í rann-
sóknum á sögunni þyrfti að miða
við eitthvað annað en söguna sjálfa.
Sama ætti við um aðrar sögur.
En svo væm aðrir menn, sagði
Hermann, sem fæm aðrar leiðir,
vildu frekar huga að því, hvað t.d.
höfundar sagnanna hefðu hugsan-
lega lesið, fremur en að lesa
sögumar til að fræðast um tíðarfar
á söguöld. Slíkum fræðimönnum
þætti til að mynda fróðlegt að reyna
að grafast fyrir um hvað höfundur
Njálu las, áður en hann jók mætu
listaverki við heimsbókmenntimar.
Eftir framsöguerindin spunnust
nokkrar umræður um hitt og þetta
varðandi fræðin. Bjami Guðnason
benti á, að þó mikið hefði verið
skrifað um íslendingasögur, stæð-
um við samt að miklu leyti enn í
sömu spomm. Enn væri margt
óljóst, svo sem um uppmna sagn-
anna, um áhrif munnmæla og rita
og um stíl sagnanna, svo eitthvað
sé nefnt. Sögumar væm svo stór-
kostlegar, að þær létu ekkert uppi.
Hann minnti á athuganir Peter
Foote um lagamálið, þar sem mætti
hugsanlega finna mikilvæg atriði
varðandi upptök og þróun sögustíls-
ins.
Hermann sagði lagamálið vissu-
lega mikilvægt í þessu sambandi,
en eðli lagamáls og frásagna væri
gjörólíkt. Vænlegra væri að bera
niður í elztu þýðingunum, þegar
uppmni sagnastílsins væri gaum-
gæfður. Annars mætti ekki týna
sér í stílathugunum, þó mikilvægar
væm, það þyrfti að líta á fleiri
þætti sagnanna.
Jakob Benediktsson, fyrrv. rit-
stjóri Orðabókar háskólans, benti
á, að það vantaði mjög á, að elztu
þýðingum heilagramannasagna og
sagnfræðirita, hefðu verið gerð góð
skil.
Auk þessa bar á góma rannsókn-
ir á bókmenntalegu og sagnfræði-
legu gildi sagnanna og siðfræði
þeirra, efni sem alltaf koma upp,
ef minnst er á íslendingasögur á
annað borð.
íslendingasögur —
eru þær að verða
bókmenntir fyrir
útlendinga?
Eins og við er að búast þótti
heimamönnum nokkuð forvitnilegt
að velta því upp við gestina hvað
kæmi útlendingum til að lesa
íslenzkar fombókmenntir og hveiju
máli þær skiptu nútímalesendur.
Þar skaut ýmsu upp, svo sem
sterkri persónusköpun, nútímalegri
frásagnarlist og að allt hið ósagða
í sögunum brýndi menn til að tak-
ast á við þær. íslendingar hefðu svo
staðfræði sagnanna til að styðjast
við en útlendingar aðeins sögumar
sjálfar og þær dygðu þeim vel.
Útlendur gestur meðal áheyr-
enda, en hagvanur hér, varpaði því
fram í lokin, að sér virtist ungt
fólk hér vera öldungis ófrótt og
áhugalítið um íslendingasögur, en
hins vegar rækist hún oft á útlend-
inga, sem þekktu þær vel. Þetta
er óneitanlega áleitin athugasemd
og leiðir hugann að því, að það stoð-
ar lítt að guma af óbrotgjarna og
einasta menningararfi okkar, ef við
tímum svo ekki að splæsa á hann
rannsóknarfé. Það er tómt mál að
halda, að íslendingar verði leiðandi
í rannsóknum á eigin fombók-
menntum öldungis af sjálfu sér,
jafnvel þó við hýsum handritin í
traustum geymslum vestur á Mel-
um. Þó handritin séu góð duga þau
harla skammt, svona ein og sér ...
„Við emm mjög ánægðar,“ sögðu
þær.
Eygló Yngvadóttir, komin
austan úr Þykkvabæ við sjötta
mann:
„Þetta er alveg stórkostlegt,
það er svo margt sem kemur
manni á óvart. Þetta er ógleyman-
legt og ég ætla að koma aftur.“
Jóhannes B. Magnússon,
fyrrv. meðhjálpari í Dómkirkj-
unni:
„Mér finnst þetta alveg stórg-
ott. Ég hef lesið mikið um Kaj
Munk og er kunnugur ævi hans.
Mér finnst þetta sannfærandi
mynd af honum og túlkunin öll
mjög góð, það fara allir vel með
sín hlutverk. Mér fyndist ég hefði
tapað miklu hefði ég farið á mis
við að sjá þetta.“
Gísli Sigurðsson, ritsljóri:
„Þetta er fyrst og fremst fram-
úrskarandi vel sögð saga og
auðséð að hér er rútíneraður leik-
húsfræðingur að verki, og það
sýnir manni hvað hægt væri að
gera með mörg önnur verk, ef
slíkur fagmaður setti þau í leik-
rænan búning. Framsögnin í
þessu verki er líka frábær, einkum
hjá Arnari, eins og reyndar alltaf
hjá honurn."
Lise Munk I viðtali við
Víðförla, febr. 1987.:
„Uppsetningin fannst mér ein-
föld og falleg. Sérstaklega var ég
hrifin af myndinni sem dregin er
upp af Matthildi og uppvexti litla
drengsins. Guðrún hefur komið
auga á kjamann í prédikunum
mannsins míns og náð að láta
hann koma fram í leikritinu. Það
er í rauninni ótrúlegt að fyrirfinna
manneskju sem prédikanimar
hafa haft svona mikil áhrif á.“
Þýskur sjónvarpsmaður,
hingað kominn til að gera heim-
ildamynd um menningarlífið á
íslandi:
„Mér líst mjög vel á þetta leik-
rit. Við áttum viðtal við Guðrúnu
og fengum hugmynd um innihald
leiksins. Leikurinn er mjög fag-
mannlegur og góður og leikmynd-
in góð. Okkur lék einmitt forvitni
á að sjá hvemig leikrit er sett upp
í kirkju, þar sem kirkjubúnaðurinn
er hluti af leikmyndinni."
Þijár mæðgur; Guðrún Þor-
steinsdóttir, Svava Gísladóttir
og Guðrún Guðmundsdóttir.
„Ég er alveg undrandi yfir hvað
vel hefur tekist til, þetta er alveg
stórkostlegt,“ „Ég hef aldrei orðið
fyrir eins miklum áhrifum af
nokkru leikriti, ég fann þessi áhrif
um leið og ég kom inn í salinn."
„Mér virðist Kaj Mqnk fyrst og
fremst hafa verið sannur maður
og mikill trúmaður sem hvergi
hvikaði frá sannfæringu sinni.
Þetta leikrit er ákaflega vel til
þess fallið að flytja í kirkju."
Guðrún Gunnarsdóttir:
„Ég á engin orð, þetta er svo
stórkostlegt og svo miklu meira
en ég hafði nokkurn tíma reiknað
með.“
Leikritið um Kaj Munk var
frumsýnt á dánardægri hans,
þann 4. janúar sl., að viðstöddum
ekkju hans og syni, Lise og Ame
Munk. Það hefur nú verið sýnt
samtals 22 sinnum, oftast fyrir
fullu húsi. I Leikhúsinu í kirkjunni
er „fullt hús“ þó ekki nema 170
sæti. Óvíst er hversu lengi það
verður sýnt áfram.
Höfuudur er framkvœmdaatjóri
Leikhússins í kirkjunni.
Boröstofuhúsgögn
Ný sending
Fjölbreytt úrval
BÚSTOFN
Smiðjuvegi 6, Kópavogi símar 4S670 - 44544.
lXxjQlíí—iL-Jl— i*
'iiz. '■■ -
BIONDA
cc
-tr ♦••
WILKENS BSF
ÆXSILFURBÚÐIN
LAUGAVEG 55 SÍMI 11066
SÉRVERSLUN MEÐ BORÐBÚNAÐ f 29 ÁR
.. ........ - ■ - ■■'■■■■ _

HRINGDU
■■'.LMIUI'GIJL'.IIV.;
in skuldfærð á
greiðslukortareikning
þinn mánaðarlega.
SÍMINN ER
691140 691141