Morgunblaðið - 04.04.1987, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. APRIL 1987
67
Klám:
Greinargott kennsluefni
í kvenfyrirlitninsru
Kæri Velvakandi. •/ V—J
Nafnlaus maður sem kallar sig
Athugulan skrifar langt mál í Velvak-
anda 25. mars þar sem hann gagn-
rýnir gerðir og málflutning kvenna
þeirra sem starfa í hópnum Konur
gegn klámi. Tvennt er það sem hann
andmælir sérstaklega. Hið fyrra það
að konumar vaði í villu þegar þær
telja karlablöð eins og Hustler og
Penthouse klámblöð og hið síðara að
þær fari með staðlausa stafi þegar
þær halda því fram að samband sé
milli kláms og kynferðisglæpa. Við
undirritaðar störfum allar í umrædd-
um kvennahópi og ætlum hér að
svara Athugulum. Við hefðum fremur
kosið að eiga orðastað við nafn-
greindan mann og skiljum ekki hvers
vegna Athugull kýs að dyljast úr því
að hann telur sig vilja hafa „heldur
það sem sannara reynist" eins og
Ari fróði-forðum. En svo er margt
sinnið sem skinnið.
Skilgreiningar á klámi
Athugull birtir í bréfi sínu 210.
grein hegningarlaganna þar sem
þess er getið hvaða viðurlög eru
við því að birta á prenti klám eða
dreifa því. Síðan segir hann að
hugtakið klám sé hvergi skilgreint
í íslenskum lögum en Hæstiréttur
íslands hafi viðurkennt eða orðið
sammála um tvenns konar skil-
greiningu á hugtakinu. Önnur er á
þá leið að klám á mynd sé það
þegar kynfæri tveggja sjáist í sam-
farastellingum og hin að sé um að
ræða misþyrmingu á kynfærum
manna þá skuli það teljast klám.
Telur Athugull að hvorugu þessu
sé'til að dreifa í blöðum þeim sem
hér um ræðir og fást í íslenskum
bókabúðum heldur eru rit þessi,
segir hann, „flest með myndum af
nöktu fólki án þess að frekari tilfær-
ingar séu á myndunum".
Hér er margt að athuga. Þó að
hugtakið klám sé hvergi skilgreint
beinlínis í íslenskum lögum segir
209. grein hegningarlaganna flest
sem segja þarf. Hún er svona:
„Hver sá sem með lostugu athæfí
særir blygðunarsemi manna eða er
til opinbers hneykslis skal sæta
fangelsi allt að 3 árum, varðhaldi
eða sektum". Þessi skilgreining
nægir. Þegar ber fyrir augu manna
eða eyru eitthvað það sem særir
blygðunarsemi þeirra, hvort heldur
það er bert fólk á almannafæri eða
myndir af fáklæddu fólki í óviður-
kvæmilegum stellingum, þá er það
klám að okkar mati.
Það er hægt að skilgreina hug-
takið klám á fleiri vegu og það
hefur verið gert. Sú skilgreining
sem við notum mest er svona:
„Klám er hvert það efni sem Iýsir
eða sýnir, viðurkennir og sam-
þykkir ýmis kynferðislega niður-
lægingu eða misnotkun á fólki.
Þetta fólk er nær undantekningar-
laust konur eða böm og því má
segja fullum fetum að klám sé allt
það efni sem viðurkennir og sam-
þykkir kynferðislega niðurlæg-
ingu og misnotkun á konum og
börnum“. (Take back the Night
ed. Laura Lederer, 1980.)
Eins og tilvitnunin í orð Athug-
uls ber með sér er svo að sjá að
myndirnar í blöðunum sem fást á
íslandi séu aðeins af nöktu fólki
og þá trúlega jafnt af körlum sem
konum. Ósköp fallegar og sakleys-
islegar myndir þar sem Adam og
Eva Ieiðast hönd í hönd, saklaus
og sæl. Þetta eru mikil ósannindi.
Myndimar í umræddum blöðum eru
fyrst og fremst af konum og ekki
aðeins af nöktum konum heldur
konum í klámfengnum og niður-
lægjandi stellingum. Einkum er
myndavélinni beint að bijóstum
kvenna og kynfærum þeirra. Mynd-
ir af nöktum körlum em afar
fáséðar og karlar em alls ekki hlut-
gerðir og lítillækkaðir ef þeirra er
getið annað hvort í mynd eða máli.
Til að skýra þetta betur ætlum við
að lýsa lítillega tveimur myndum í
nýlegum blöðum sem fást eða hafa
fengist í flestum bókabúðum á
landinu.
Ljóshærð stúlka, nakin að öðm
leyti en því að hún er í hvítum sokk-
um upp á mið læri, krýpur á íjórum
fótum í lágu baðkari. Endaþarmsop
og kynfæri glennast sundur og em
í forgmnni myndarinnar sem nær
yfír hálfa síðu. Stúlkan styður hönd-
unum á brún baðkarsins og hangir
niður með fremri hluta Ifkamans
en lítur um öxl til ljósmyndarans
með tómlegu augnaráði. Bijóstin
em afar stór og lafa niður undir
botn baðkarsins.
Þessi mynd er úr tímaritinu Pent-
house og ef þetta vekur ekki
blygðunarsemi kvenna, skömm
þeirra og reiði þá vitum við ekki
hvað gerir það.
Hin myndin er forsíðumynd
Hustlers. Upp úr risastórri hakka-
vél stendur neðri partur af konu,
nakinn að öðm leyti en því að á
fótunum em hælaháir skór. Blóðug-
ar kjöttægjur koma út úr hakkavél-
inni og á diski fyrir framan hana
er kjötkássa, blóðug og hrá.
Þessi mynd vekur ekki aðeins
blygðunarsemi kvenna heldur bæði
viðbjóð þeirra og skelfíngu.
Klám og ofbeldi
Eins og þegar hefur verið sagt
telur Athugull okkur fara með
rangt mál þegar við bendum á
tengsl kláms og kynferðisglæpa.
Ber hann fyrir sig fræðibókina
Sociology eftir Ian Robertson þar
sem segir að neytendur kláms skað-
ist í engu af þeirri neyslu og verði
heldur ekki hættulegir öðram af
þeim sökum. Þvert á móti, segir í
bók þessari, geta menn fengið útrás
fyrir hugsanlegar afbrigðilegar til-
hneigingar með klámneyslu. Klámið
er því e.k. meðal.
, Þessu er til að svara að umrædd
bók er bæði gömul og úrelt og það
er alllangt síðan háskólar í grann-
löndum okkar (og líka Háskóli
íslands) hafa lagt hana niður sem
kennslubók. í bókinni er bæði að
fínna kynþáttafordóma og fordóma
gagnvart konum. Fræðilegt gildi
hennar er því vægast sagt lítið ef
nokkurt í þessu tilliti.
Hvað varðar „útrásarkenning-
una“ þá var þeirri kenningu einmitt
mikið haldið á loft þegar verið var
að gefa klámið laust á öðmm Norð-
urlöndum og víðar í Evrópu fyrir
15—20 ámm. T.d. lögðu Danir mik-
ið upp úr kenningunni en viður-
kenna nú fúslega að reynsla hefur
orðið þveröfug við það sem ætlað
var. Því meira af klámi, þeim mun
fleiri kynferðisglæpir. Því svæsnara
klám, þeim mun óhugnanlegri
glæpir.
Við vonum bæði að Athugull og
aðrir þeir sem kunna að lesa þetta
hafí nú áttað sig á því að herrablöð-
in sem blasa hvarvetna við í búðum
em ekki eins og hver önnur saklaus
myndatímarit. Þetta era klámblöð
þar sem konur em skipulega mis-
notaðar og niðurlægðar bæði í
máli og myndum. Þetta er greinar-
gott kennsluefni í kvennafyrirlitn-
ingu og jafnvel kvennahatri. Það
ætti því enginn að undrast það þeg-
ar konur taka að andmæla þessum
áróðri sem beitt er gegn þeim og
aliir ærlegir karlmenn ættu að
leggja þeim lið.
F.h. Kvenna gegn klámi
Ingibjörg Hafstað, Lilja
Eyþórsdóttir, Helga Sig-
uijónsdóttir, Kristin
Arnadóttir og Signý Ein-
arsdóttir.

Laddi meö stór-gríniðjuskemmtun ásamt félögum sinum hjá Griniðj-
unni þeim Eddu Björgvinsdóttir, Eggert
Sigurðssyni.
Dansarar: Birgitte Heide,
Ingibjörg og Guðrun Pálsdætur
Þorleifssyni og Haraldi
3 réttaður kvöldverður
Skemmtun
Dans til kl. 03. Kr. 2.400,-
ásamt söngkonunni
Ernu Gunnarsdóttur
leikur fyrir dansi
eftir að skemmti-
dagskrá lýkur. „„ma sunj)^a®
GILDI HFl
Sýning
ídag4. apríl kl. 10-16
tf ~

H
Gjörið svo vel og lítið inn
Við sýnum eldhúsinnréttingar, innihurðir, fataskápa,
viðarþiljur eða allt í íbúðina eða húsið. Notum eingöngu
1. flokks hráefni. Vönduð vinna. Sérsmíðum. Fagmenn
með 25 ára reynslu verða á staðnum. Komið með teikn-
ingar eða mál og fáið tilboð.
Við sýnum einnig hin vönduðu vestur-þýsku

Míele
eldhústæki
Keramikhelluborð, blástursofn-
ar, stjórnborð, örbylgjuofnar,
uppþvottavélar, ísskápar.
Tilboðsverð á brún-
um tækjum meðan
birgðir endast.

JPinnréttingar
Skeifan 7 - Reykjavik - Símar 83913 -31113