Morgunblaðið - 25.04.1987, Síða 64

64
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1987
4
AÐVELJA-
OG ÞÁ HVERNIG?
Erlendar bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Ted AJlbeury: The Choice
Útg. Hodder& Stoughton 1986
Ted Allbeury hefur sent frá sér
nokkrar spennusögur, sem hafa
þótt góðar. Hann hefur einnig
skrifað þætti fyrir útvarp og sjón-
varp við góðar undirtektir. En
væntanlega vekur bók hans „The
Choice" meðal annars athygli fyrir
það, að hún er í flestu mjög ólík
því sem hann hefur skrifað fram
að þessu.
Hér segir frá David Collins.
Hann elst upp í fátækt hjá móður
sinni, sem hafði orðið ekkja í
heimsstyijöldinni síðari. Það er
aldrei skýrt að neinu ráði af hveiju
móðirin getur ekki fest ást á syni
sínum: það er bara svona. Og
David tekur ástleysinu, umhyggju-
leysinu eins og tiltölulega eðlileg-
um hlut. Hann getur aldrei boðið
skólafélögum sínum heim, hann
stendur sig svo sem ekki neitt sér-
lega vel í námi. En það verður þá
að hafa það líka. Hann hefur ekki
alvarlegar áhyggjur af því. Að því
er virðist. Þegar hann hættir í
skóla og fer að vinna, fyrst erfíði-
svinnu, kemur smátt og smátt í
ljós að honum er - eftir allt saman
- ýmislegt til lista lagt. Hann vinn-
ur sig hægt og bítandi áfram,
gengur að eiga stúlkuna Mary, sem
hafði búið í nágrenni við hann í
Birmingham. Þau eignast son og
hjónabandið er hljótt og friðsamt
og tómt. Að vísu skiptir það ekki
neinu máli, framan af. Svona hljóta
%
hjónabönd bara að vera, hugsar
David með sér.
En tímar líða og meðfæddir
hæfileikar Davids fara að njóta
sín. Ofurhægt að visu - og allt
verður málið flóknara. Hann kemst
að á auglýsingastofu og von bráð-
ar hækkar hann í tign og það er
greinilegt að honum eru flestir
vegir færir. En ekki er Mary án-
ægð með það. Hún vill búa í
hljóðlátu og leiðinlegu hjónabandi.
Hún vill ekki að neitt breytist. Og
reynir eftir því sem hún getur að
draga úr honum kjarkinn.
Væntanlega eru það áhrif
bemsku og uppeldis, að David hef-
ur ákaflega brenglað sjálfstraust.
Hann getur ekki skilið, að ein-
hverjum þyki til um hvað hann
getur. Enn erfiðara finnst honum
að ímynda sér að einhveijum þyki
vænt um sig. Sjálfur á hann einn-
ig afar örðugt með að tjá tilfinning-
ar sínar og ræður ekki neitt við
neitt, ef kröfur eru gerðar til hans
að því leyti. Hann smeygir sér
undan ef hætta er á að eitthvað sé
í aðsigi.
Svo kemst hann í kynni við
stúlkuna Sally. Og það verður hálf-
gildings sprenging innra með
honum. Hann verður ástfanginn
upp fyrir haus. Þótt sú tilfínning
sé honum óijós framan af. Sally
eys tilfínningum yfir hann og gefur
honum það sem hann hefur aidrei
kynnzt áður. Það vekur hjá honum
skelfingu og fögnuð og hann ræð-
ur ekki alls kostar við það sem er
að gerast innra með honum. Mary
kemst á snoðir um ástarsambandið
og setur honum kosti. Hann verður
‘Allbeury's people are real in the sense that
Greene's or Maucjham's are'
H.R.I. Keiitmq in Tlic Tirncs
að velja milli hennar og Sallyar.
Auðvitað ætti það, við fyrstu sýn,
ekki að vera ýkja erfitt. En manni
eins og David verður það óyfirstíg-
anlegt vandamál.
Þegar hér er komið sögu, „biýt-
ur“ höfundur upp frásögnina.
Hann segir nú frá því lífí sem
David lifír, eftir að hann ákveður
að gefa ástkonu sína upp á bátinn
og snúa aftur til Mary. Og á hinn
bóginn, hvemig framvindan verð-
ur, ef David ákveður að fylgja rödd
ástarinnar. Hvorug leiðin er ein-
föld. Og endirinn eftir því.
Þetta er sniðug tilraun hjá
Alleubury og leikni hans er ótví-
ræð. Manneskjulegur skilningur
ræður ferð, með hugmyndaauðgi
sem aldrei fer úr böndunum. The
Choice er í hvívetna áhugaverð bók
aflestrar. Og hefur heilmikin áhrif
á lesanda, leyfí ég mér að segja.
Einar Jóhannesson,
Philip Jenkins
Hljómplötur
Egill Friðleifsson
Efnisskrá: Verk eftir Nielsen,
Burgmuller, Schumann, Jón
Þórarinsson og Þorkel Sigur-
björnsson.
Flytjendur: Einar Jóhann-
esson, klarinett, Philip Jenk-
ins, píanó.
Það er gróska í hljómplötu-
útgáfunni þessar vikumar. Ekki
færri en fimm plötur með fagur-
tónlist hafa komið út að undanf-
ömu og hefði einhvemtíman
þótt tíðindi, og það án þess að
jólin séu í sjónmáli. Platan, sem
hér verður tekin til umfjöllunar,
hefur að geyma leik þeirra Einar
Jóhannessonar, klarinettuleik-
ara, og Philips Jenkins, píanó-
leikara, báðir valinkunnir
listamenn og löngu landskunnir.
Það skal strax tekið fram að
þáttur Einars Jóhannessonar er
mjög góður á þessari plötu. Tónn
hans er fallegur og blæbrigð-
aríkur, tækni góð og túlkun
sannfærandi á besta máta. Gild-
ir þá einu hvort hann fæst við
„Rek“ Þorkels Sigurbjömsson-
ar, samið 1984, eða hárómantísk
Fantasiestucke eftir Robert
Schumann. Sömuleiðis er leikur
Philip Jenkins vandaður og góð-
ur en e.t.v. dálítið hlutlaus á
stundum. Samvinna þeirra fé-
laga er vel samhæfð og hnökra-
laus.
Á hlið I verður fyrst fyrir
okkur Fantasistykke eftir
frænda vom Carl Nielsen. Þetta
er eitt af æskuverkum höfundar,
rómantískt og elskulegt, en ekki
sérlega rismikið.
Þá heyrum við Duo op. 15
eftir Burgmuller. Höfundur, sem
uppi var á fyrri hluta 19. aldar,
lést aðeins 26 ára að aldri. Þetta
fallega verk ber ótvíræðum
hæfileikum höfundarins fagurt
vitni og hljómar hér sérlega vel
í flutningi þeirra Einars og
Philips. Þeir, sem ánægju hafa
af því að bera saman túlkun
ólíkra listamanna á verkum
meistaranna, hafa hér gott tæki-
færi, þar sem eru Fantasi-
estucke op. 73 eftir Schumann,
sem þeir félagar flytja af mikilli
einlægni.
Á hlið II eru íslensk verk.
Sónata Jóns Þórarinssonar er
eitt af hans þekktustu verkum
og víða flutt. Jón samdi þetta
verk árið 1947 og má þar mjög
merkja áhrif kennara hans, Paul
Hindemith.
Nokkuð kveður við annan tón
í „Reki“ Þorkels Sigurbjömsson-
ar, sem er litríkt verk og ljóð-
rænt. Að síðustu fínnum við á
plötunni fjögur íslensk þjóðlög í
meðhöndlun Þorkels, en hann
hefur nokkuð róið á þjóðlaga-
miðin hin síðari ár og gert þar
marga góða hluti.
Það er Merlin-útgáfufyrir-
tækið sem gefur þessa plötu út.
Platan er falleg rós í hnappagat
Einars Jóhannessonar og þeim
félögum báðum til sóma.