Morgunblaðið - 28.07.1987, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚLÍ 1987
15
Algeng sjón af hafi í Færeyjum;
hamrar risa þverhnípt úr sæ.
fengju þá þeir sem fyrir væru
líklega erfíðan keppinaut.
Bátarnir sanna sig
Blaðamaður kvaddi félagana í
Sóma-bátunum á fímmtudaginn
og flaug áleiðis heim. Enn voru
þrír dagar eftir af sýningarferð-
inni, sem endaði í Þórshöfn á
laugardaginn. Að sögn Jens Ing-
ólfssonar markaðsstjóra hjá Út-
flutningsráði og fararstjóra
þessarar sýningarferðar hrepptu
bátamir mjög slæmt veður á föstu-
daginn. Fram að því hafði verið
ágætisveður alla daga og ekki
komið væta úr lofti, sem mun vera
óvenjulegt í Færeyjum. Sagði Jens
að ölduhæð hafi komist upp í sjö
eða átta metra. Hafi bátamir þar
sannað sig við aðstæður eins og
þær gerist verstar á milli eyjanna.
Heimamenn hafi sagt sér að út á
Áhöfii Sóma-bátanna sem sigldi þeim frá íslandi stödd á Nólsey
ásamt hinum þekkta Ove Joensen, sem réri frá eynni til Dan-
merkur i fyrra. Frá vinstri eru Heiðar Marteinsson, Trausti
Guðmundsson, Ove Joensen, Óskar Guðmundsson og Guðmund-
ur Lárusson.
eyja. Byija átti á mánudegi og
enda á laugardegi. Bæimir urðu
raunar sextán þar sem byijað var
fyrr en áætlað var og bærinn
Sandavogar á eynni Vogum heiðr-
aður með heimsókn á sunnudaginn
fyrir viku vegna þess að þar var
mikið mannamót. En formleg sýn-
ing hófst í bænum Vestmanna á
Straumey. Síðan tóku bæimir við
hver af öðram næstu daga. Við
heimsóttum að jafnaði þrjá bæi
hvem dag, geystumst inn í höfnina
á þeim fyrsta klukkan níu, en
heilsuðum upp á íbúa þess siðasta
um sjöleytið á kvöldin. Hafa sjálf-
sagt fáir ferðast til svo margra
bæja og eyja í Færeyjum á jafn
fáum dögum og við gerðum í þess-
um túr.
Að verða bergnum-
inn
Það var afbragðshressandi að
sigla um sundin á milli eyjanna á
hinum mikla hraða sem bátamir
ná, 30 mílum á klukkustund. Og
ég hugsa að fáir íslendingar viti
hversu stórkostlegt landslag er í
Færeyjum. Það er geysifallegt séð
af akvegi, en víða hreinlega stór-
kostlegt séð af hafi. Mörg hundrað
metra há björg standa lóðrétt úr
hafi. Alls kyns kynjadrangar og
stiýtur standa framar eins og
dvergar í skjóli bergrisans. Og víða
er líf á hverri syllu.
Að kvöldi fyrsta formlega sýn-
ingardagsins sigldum við með
staðkunnugum manni út að Vest-
mannabjörgum. Þau munu lengi
verða minnisstæð. Við sigldum
meðfram slútandi bjargstálinu.
Allt í einu hægði stjómdandinn
ferðina, beygði og stefndi beint á
hamravegginn. Það var ekki fyrr
en báturinn var kominn fast að
berginu og menn vora famir að
efast um skynsemi stýrandans að
í ljós kom myrk hola í hamarinn.
Og inn í hana var siglt. Þá kom í
ljós að holan var í raun göng í
gegnum bjargstálið og framundan
var dagsljós. Við voram því að sigla
í gegnum og undir bjargið. En
þetta var bara byijunin. Afram
héldum við og sigldum eftir þröngri
sprangu í stálið. Á báðar hliðar
gnæfði bjargið hundrað metra yfir
höfðum okkar og yfir kom þess
vanmáttartilfinning sem maður
verður stundum verður var við
þegar ægileiki náttúrannar er hvað
mestur. Ónnur göng undir bjargið
vora svo löng og sveigð að siglt
var nokkra stund í algera myrkri
áður en munninn hinum megin
kom í ljós. Og fuglagargið magn-
aðist draugalega í sortanum.
Vestmannabjörg er trúlega með
því mikilfenglegasta sem hægt er
að sjá í Færeyjum og þótt víðast
væri leitað, en margir fleiri staðir
í eyjunum era stórkostlegir að
heimsækja. Hygg ég að fleiri legðu
þangað leið sína í fríum ef þeir
vissu meira um eyjamar. Og Fær-
eyingar era gestrisið og hjálpsamt
fólk með afbrigðum.
Að vera eða vera
ekkí - fiskibátur
Á hveijum stað sem við heim-
sóttum á bátunum var vaninn að
leggja að bryggju og koma upp
stóram borða á milli tveggja flagg-
stanga þar sem sýningin var kynnt.
Fiskimenn og aðrir áhugasamir
komu svo og skoðuðu báta og bún-
að að vild, sem fulltrúar fyrirtækj-
anna útskýrðu og sýndu hvemig
vann. Famar vora margar ferðir á
hveijum stað út fyrir höfnina með
heimamenn. Var að jafnaði tölu-
verður áhugi hjá þeim sem komu
að skoða þótt fjöldinn væri ekki
alltaf mikill, enda sumir bæimir
litlir.
Blaðamaður ræddi við marga
færeyska trillukarla sem komnir
vora til að skoða bátana. Vora
þeir allir sammála um að þeir
væra fallegir og vel tækjum búnir.
Ekki vora þeir þó allir jafntrúaðir
á að þetta væra fískibátar. Lag
hinna hefðbundnu færeysku fiski-
báta er mjög líkt lagi víkingaskip-
anna til foma, enda beint frá þeim
komið að sögn heimamanna. Þeir
hafa þó í síauknum mæli verið að
færa sig yfir á nútímalegri fiski-
báta, aðallega frá Noregi,
Danmörku og Englandi. Það era
ósköp dæmigerðir fiskibátar,
breiðir með bogadreginn skut og
frekar hægfara. Sóma-bátamir
nýju era hinsvegar afar rennilegir,
kraftmiklir og hraðsiglandi og því
vissulega sportbátar ekki síður en
fiskibátar. Guðmundur Lárasson
sem hannaði þá frá byijun segir
að engu að síður séu þeir hugsaðir
sem fiskibátar. Þeir séu því til að
mynda stöðugir í sjó og með gott
rými fyrir afla. En það gæti tekið
tíma að sannfæra færeyska fiski-
menn um að hinir nýju bátar taki
trillunum með gamla laginu fram.
Að nota slíka báta til fiskveiða
væri umtalsverð nýjung í Færeyj-
um og flestar nýjungar þurfa
einhvem umþóttunartíma hjá fólki
sem ekki er ginnkeypt fyrir hlutum
fyrir þær sakir einar að þeir séu
nýjabram.
Innflutningur og
stórhækkaðir tollar
Nokkrir karlanna höfðu það á
orði að við hefðum þurft að vera
fimm áram fyrr á ferðinni. Á þeim
tíma hefði innflutningur erlendu
fiskibátanna hafíst og hefði síðan
selst mikið af þeim. Margir væra
þvi á tiltölulega nýjum bátum og
ekki líklegir til að skipta. Að auki
hefði lengst af verið lágur tollur í
Færeyjum á innfluttum fiskibátum
eða 5%, en nú hefði hann verið
hækkaður upp í 28%. Væri því
búið að stofna allmargar báta-
smiðjur í eyjunum sjálfum sem
smíðuðu báta að norskri, danskri
og enskri fyrirmynd í samvinnu
við framleiðendur í þessum lönd-
um. Væra Færeyingar líklegri til
að kaupa báta sem smíðaðir væra
í eyjunum heldur en að utan. Allir
sögðu þeir þó að verð Sóma-
bátanna væri umtalsvert lægra en
verð báta af sambærilegri stærð
frá þessum bátasmiðjum og gæti
það gert gæfumun.
Hjá Bátasmiðju Guðmundar
hafa verið uppi hugmyndir um að
setja á stofn smiðju í Færeyjum.
Með því móti yrði hægt að hafa
verð bátanna enn lægra þar og
Frá sýningunni í Runavík á
Austurey.
sund sem annar báturinn sigldi
hefðu ekki stór skip hætt sér í slíku
veðri. En á lokadegi sýningarinnar
í Þórshöfn sagði Jens að mikið
hefði verið við haft og veður hefði
leikið við mannskapinn. Bæjaiyfir-
völd flögguðu færeyskum og
íslénskum fánum og hátt á annað
hundrað manns var boðið til veislu
að sýningu lokinni.
Árangur sem erfíði?
Enn er að sjá hvort sýningin ber
árangur sem erfiði í aukinni sölu
fyrirtækjanna í Færeyjum. í lqöl-
farið er raunar ætlunin að fylgi
markvisst og stöðugt sölustarf í
framtíðinni að sögn aðstandenda
hennar og sé hún því aðeins upphaf
en alls enginn endir.
Þegar blaðamaður steig um borð
í Flugleiðavélina var að baki mjög
sérstæð ferð um land sem kom á
óvart. Fegurð Færeyja og tignar-
leiki sat eftir í manni og hjálpsemi
og gestrisni heimamanna gleymist
ekki í bráð. Kannski eiga tengsl
frændþjóðanna tveggja eftir að
styrkjast, meðal annars fyrir aukin
viðskipti þeirra í millum.
Texti og myndir: Jóhann Viðar
Ivarsson