Morgunblaðið - 30.10.1987, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 1987
11
Launakj ör fiskverkafólks
eftirHerdísi
Ólafsdóttur
Það hefur hrikt í Verkamanna-
sambandinu að undanförnu. Allir,
sem hafa látið í sér heyra í flolmiðl-
um, hvort sem er í töluðu eða
skrifuðu máli, hafa verið sammála
um það, að þetta muni leiða til hinn-
ar mestu ógæfu fyrir verkafólk og
ekki síst fyrir fiskverkafólk, að
nokkrir verkalýðsfélagsformenn
skyldu voga sér að ganga út af
fundi til að mótmæla því hvemig
forysta sambandsins ætlaði að beita
allsheijaratkvæðagreiðslu til þess
að halda niðri andófí fólksins utan
af landsbyggðinni yfír því að samn-
ingar þeir sem Alþýðusambandið
beitti sér fyrir að fengu samþykki
í desember á sl. ári, færðu fólkinu,
sem vinnur úti í atvinnuvegum
landsmanna og vinnur hörðum og
hröðum höndum fyrir þjóðarkök-
unni, engar grunnlaunahækkanir.
Fólkið sem vinnur í fískinum,
aðalútflutningi landsmanna, var
sjálft látið borga sér smávægilega
hækkun taxtakaups með því að
bónusinn var hækkaður kannski
ögn meira en því sem nam hækkun
taxtanna. Fólkið sem vann í iðnaði
var svipt smávegis yfírborgunum
og aldurshækkunum svo það fékk
sem minnst, helst ekkert í grunn-
hækkun. Síðan hafa ótaldir hópar
í öllum mögulegum störfum og op-
inberri þjónustu fengið ómældar
launahækkanir, enda margir hópar
farið út i það, að taka sjálfir málin
í sínar hendur og gefa toppunum í
miðstýringunni frí frá því að fjalla
um launasamninga þeirra.
Nú, svo skeður sú mikla ógæfa,
að nokkrir verkalýðsfélagsformenn
ganga út og skella hurðum í Verka-
mannasambandinu til að mótmæla
láglaunastefnu sambandsins og
mótmæla því hvemig farið hefur
verið með laun hinnar almennu
verkakonu og verkamanns í físk-
vinnu og í iðnaði og undirstrika það
sem almenningi skilst, að toppunum
hér syðra er ekki lengur treyst fyr-
ir þessum málum. Fólkið vill sjálft
stýra þeim og leggja fram kröfur
sem hægt væri að ná fram, ef það
væri ekki fjallgrimm vissa að samn-
ingar eru fastir til áramóta og því
ekkert hægt að gera nema tuldra
eitthvað í skeggið og reyna að
bjarga þjóðarsáttinni sem líka er
sprungin i háaloft.
Ungur stjómmálamaður skrifar
fyrir skömmu grein í DV sem ber
fyrirsögnina „Sætum lagi“. Þar
veltir hann fyrir sér þeirri staðreynd
hvemig atvinnurekendur, sömu að-
ilar og kaupa nú físk á hinum frjálsa
markaði dag eftir dag á langtum
hærra verði en áður hefur þekkst
í bullandi hagvexti og mestu þjóðar-
tekjum í langan tíma, geta með
góðri samvisku sannfært fólk um
það, að rekstur fyrirtækja þeirra
þoli ekki að hækka laun fólks í físk-
vinnu þegar þeir em tilbúnir að
greiða hærra verð fyrir fískinn en
áður hefur þekkst. Og hann kemst
meðal annars þannig að orði:
„Hvemig getum við verið sátt
við sjálf okkur þegar við nánast
göngum á höfðum þeirra sem vinna
við undirstöðuatvinnuveg þjóðar-
innar, þeirra sem skapa verðmætin
sem við lifum á. Við verðum að
leiðrétta þetta mikla ósamræmi sem
nú er við skiptingu þjóðartekna.
Það em sjálfsögð mannréttindi að
8 stunda vinnudagur og 40 stunda
vinnuvika dugi til framfærslu vísi-
tölufjölskyldunnar." Og ennfremur:
„Sannur vilji er allt sem þarf til að
leysa launamál fískvinnslufólks,
sem og annarra láglaunahópa."
Þetta vom orð hins unga stjóm-
málamanns og það er einhver hópur
í verkalýðsfélögunum sem er á
sama máli, að minnsta kosti út-
göngumenn sem trúa því líka, að
nú eigi að sæta lagi og leiðrétta
kaupið þó samningar séu fastir, en
vakinn er skilningur á því hvemig
farið hafi verið með láglaunafólkið
í kapphlaupi launamála og launa-
skriðs. Eins og vitað er var físk-
vinnslan látin borga fólki hækkaða
kauptaxta með því að lækka bónus
og álagsgreiðslur sem því nam, eða
kannski meiru, en bónusinn hefur
fyrr verið notaður til launalækkun-
ar og það hefur gerst með ýmsum
hætti.
Hér verða rakin tvö dæmi því til
staðfestingar, það fyrra er fyrir tíð
tvöföldu taxtanna. (Launatölur era
frá því í september, en þá var grein-
in skrifuð.)
tl. september 1981 var hæsti
nýtingarbónus U300 kr. 42,99, þá
var hæsta tímakaup í fískvinnu kr.
31,69. Þá gerir hæsti bónus kr.
11,30, eða 37% meira en að tvö-
falda tímakaupið. Nú, 1. september
1987, er hæsti nýtingarbónus U300
kr. 143,89 og hæsta tímakaup í
fiskvinnu kr. 178,35 og nú hafa
málin snúist við, því nú vantar
hæsta bónusinn kr. 34,46, eða 24%
til að tvöfalda tímakaupið. Stað-
reyndin er að á þessu tímabili frá
1. september 1981 til 1. september
Prjónaflíkur og málverk í
húsakynmim Teppabúðarinnar
ASTRID Ellingsen prjónahönn-
uður og Bjarni Jónsson listmálari
hafa opnað sýningu í húsakynn-
um Teppabúðarinnar á Suður-
landsbraut 26 í Reykjavík.
Astrid sýnir þar handpijónaða
módelkjóla úr íslensku einbandi og
peysur úr bómullargami. Astrid
hannaði prjónavömr fyrir Álafoss
og hafa pijónauppskriftir eftir hana
birst í norsku kvennablöðunum
Alles og KK ásamt íslenskum tíma-
ritum.
Bjami sýnir olíumálverk, vatns-
Leiðrétting
MISHERMT var í frétt um
íslensk frúnerki á baksíðu Morg-
unblaðsins á þriðjudaginn að
Þjóðminjasafnið hefði fengið
gullverðlaun á frímerkjasýningu
í Kaupmannahöfn.
Hið rétta er að Þjóðskjalasafn
íslands og Handritadeild Lands-
bókasafns íslands fengu gullverð-
laun. Biðst Morgunblaðið velvirð-
ingar á þessum mistökum.
litamyndir og teikningar. Mynd-
efnið er aðallega sótt í þjóðhætti
og náttúm landsins. Bjami hefur
haldið sýningar hér á landi og tekið
þátt í samsýningum erlendis. Hann
hefur teiknað í námsbækur, gert
bókakápur, jólakort ofl. í 26 ár
vann hann að teikningum í ritverk
Lúðvíks Kristjánssonar um íslenska
@141200 @20424 @ 622030 @
Bólstaðarhlíð - 5 herb.
Mjög rúmgóð og skemmtileg rúmlega 120 fm
(nettó) íbúð á 3. hæð í fjölbýli. 4 svefnherb.
Mikil og góð sameign. Bílskúrsréttur. Verð 5,1
millj.
1987 er búið að skerða hæsta bón-
usinn um 61% miðað við hæsta
tímakaup í fiskvinnu.
Þó þessar tölur beri með sér þá
gífurlegu skerðingu sem fólk í físk-
vinnu hefur orðið fyrir sem hefur
náð hæsta eða er í hærri kantinum
á bónusinum, þá er það þó fullvíst,
að þeir sem em í lægri kantinum
hafa orðið fyrir enn meiri skerð-
ingu.
Skal nú nefnt dæmi því til sönn-
unar.
1. september 1981 er nýtingar-
bónus þeirra sem höfðu U200 kr.
24,57. Hæsta tímakaup er þá kr.
31,69. Á þessum afköstum vantar
bónusinn kr. 7,12, eða 30%, til að
tvöfalda hæsta tímakaup í físk-
vinnu.
1. september 1987 er nýtingar-
bónus þeirra sem höfðu U200 kr.
71,95. Hæsta tímakaup í fískvinnu
er kr. 178,35. Á þessum sömu af-
köstum og fyrra dæmið vantar
bónusinn kr. 106,40 eða 148% til
þess að tvöfalda hæsta tímakaup í
fiskvinnu. Þannig hefur bónusinn
verið notaður til lækkunar á launum
fólks smám saman þó uppúr hafí
soðið eftir síðustu samninga.
Ef menn halda að fiskvinnan
hafi fengið meiri hækkun á töxtum
á þessum ámm en annað kaup, þá
er það mesti misskilningur, því bor-
ið hefur verið saman margslags
kaup á þessu tímabili og fískvinnan
hefur ævinlega orðið að lúta því
lægsta.
I Verkamannasambandinu hafa
orðið deilur um kröfur til leiðrétt-
ingar á fiskvinnslukaupinu. Al-
þýðusamband Austurlands hefur
sett fram aðrar kröfur en spmngu
hjá Verkamannasambandinu og þó
kröfur Alþýðusambands Austur-
lands séu ekki alveg tiltækar, því
þær hafa ekki verið birtar í blöðum
sem ég hefí séð, þá er samt alveg
ljóst, að þær em ekki hærri en það
sem búið er að skerða laun físk-
vinnslufólks sem vinnur í bónus og
premíu á undanfömum 6 ámm. Og
vegna þess að hlutur bónussins og
þrældómur hans er á undanhaldi,
er það rökrétt krafa sem sett hefur
Herdís Ölafsdóttir
„Fólkið sem vinnur í
fiskinum, aðalútflutn-
ingi landsmanna, var
sjálft látið borga sér
smávægilega hækkun
taxtakaups með því að
bónusinn var hækkaður
kannski ögn meira en
því sem nam hækkun
taxtanna.“
verið fram í Alþýðusambandi Aust-
urlands að gera kröfu um hækkun
á tímakaupi til leiðréttingar.
Og nú er lag til að fella niður
bónusinn, en það á ekki að gerast
á kostnað verkafólks, heldur á að
taka upp það sem gert hefur verið
í frystihúsi á ísafírði, að færa hæsta
bónus inn í hæsta tímakaupið, en
þá yrðu mánaðarlaunin miðað við
þær tölur sem hér hefur verið stuðst
við í september sl. kr. 51—52 þús-
und. Þama fyrir vestan er dæmi
um leiðréttingu á launum fisk-
vinnslufólks og þvi þarf að fylgja
eftir annars staðar á landinu.
Höfundur er formaður verka-
kvennafélagsins á Akranesi.
Astrid Ellingsen og Bjarni Jónsson við hluta verka sinna sem þau
sýna í húsakynnum Teppabúðarinnar á Suðurlandsbraut 26.
sjávarhætti, einnig hefur hann gert
teikningar í orðabók Menningar-
sjóðs, skýringamyndir fyrir
fræðslunámskeið fískiðnaðarins
o.fl.
Sýnir.gin í Teppabúðinni stendur
til 8. nóvember og er opin virka
daga kl. 9.00-22.00 og um helgar
kl. 14.00-22.00.
AUGLÝSINGASTOFA
MYNDAMÖTAHF
miðstöðin
HATUNI 2B- STOFNSETT 1958
Sveinn Skúlason hdl. ©
SKARPUR
VARSTU
Já rétt! Petta er mestseldi SHARP búðarkassirm íár.
Ástæðan erhlægilega lágt verð og allir þessir kostir:
• 8 deildir, stækkanlegar upp í 20 deildir • Hægtaðbæta
við 99 föstum verðnúmerum (PLU) • Innbyggð klukka • Tveir
afsláttartakkar• Sérstakur kredittakki • Prentari til að prenta
ánóturogávísanir• Dagsetning og ártal• Leiðréttingog
margt, margtfleira* Verðaðeinskr. 38.927,-stgr.
• EinnigýmsaraðrargerðirbúðarkassafráSHARP. Verðfrá
34.320.- stgr.
HUOMBÆR
HVERFISGÖTU 103 SlMI 25999